Kunanakas utji uk yatiñataki

Skip to table of contents

¿Abrahamax chiqapunit camellonakanïnxa?

¿Abrahamax chiqapunit camellonakanïnxa?

¿Abrahamax chiqapunit camellonakanïnxa?

EGIPTO marka apnaqirix uywanak Abrahamar churkäna ukhaxa, camellonak kunwa churäna sasaw Bibliax qhanañchi (Gén. 12:16). Ukat yaqha jiskʼa tʼaqanxa, Abrahaman mä serviripax “tunka camellompi kunaw” Mesopotamia tuqir saräna sarakiwa (Gén. 24:10). Abrahamax niya 4000 maranak nayraw jakäna, ¿jupax chiqapuniti camellonakanïpachäna?

Yaqhipasti, janipuniw camellonïkaspänti sapxiwa. Ukat Santa Biblia de Estudio Arqueológica de la Nueva Versión Internacional qillqatanx akham siwa: “Yatxatirinakaxa, camellonakax chiqapuniti utjaskäna janicha uka tuqitxa wal parlakipapxäna, kunattix 1200 nayrïr pacha maranwa camellonak uywañ qalltasipkpachäna sasaw jila partex amuyapxäna, ukasti Abrahaman tiempopat qhipäskänwa” sasa. Uka tiempot nayrax camellonakat Biblian parlatapax pantjatawa sasaw amuyapxaraki.

Niya 3000 maranakansa camellonak uywañ qalltasipkchïnxa, janiw uka tiempot nayrax uywarjam uñjaskpachänti sasax janiw saskaspati sasaw wali yatxattʼat jaqinakat yaqhipax sapxaraki. Wali uñtʼat mä qillqatax akham sarakiwa: “Qhip qhipa yatxatatanakarjamaxa, 4000 maranak nayraw inti jalsu tuqinkir Arabia markan camellorux uywañ animalar tukuyasipkäna. Qalltanxa inas leche chʼawañataki, tʼawrataki, lipʼichitaki ukat aychataki camellonak uywaschïna, ukampis qhipatxa khumnaqañatakiw uywapxarakpachäna” sasa (Civilizations of the Ancient Near East [Civilizaciones antiguas del Oriente Próximo]). Arqueologonakax camello chʼakhanakwa jikxatapxaraki, ukanakasti Abrahaman urunakapat nayra tiempotätapaw amuyasi.

Ukax chiqapunïskatap uñachtʼayasispawa. Uka qillqatax akham saskakiwa: “Mesopotamia tuqinxa, camellox cuneiforme listanakana ukat sellonakan kunwa uñsti, ukhamasti 4000 maranakanwa camellonakax uka chiqar puriyatäpachäna” sasa, mä arunxa, Abrahaman tiempopanwa puripxpachäna.

¿Khitinakas uka chiqarux camellonak puriyapxpachäna? Arabiat aynach tuqinkir incienso alakip luririnakaw puriyapxpachäna, kunattix jupanakaw wasar waña pampmän Egipto ukat Siria markanakar sarañatakix camellonak apapxäna sasaw yatxattʼatanakax amuyapxaraki. 2000 nayrïr pacha maranakatakix inas uka alakipanak lurañax wali uñtʼatäxchïna. Génesis 37:25-28 qillqatanxa, Abrahaman urunakapat niya patak maranak qhipat ismaelitanakan incienso lurañatak kunatï munaski ukanak Egipto marakar camellot apapxatapwa qhanañchi.

Oriente Próximo tuqinxa, niya 4000 maranak nayrax inas camellonakax jan sinti uñtʼatäkchïnti, ukampis janiw jan uñtʼatapunïkänti. The International Standard Bible Encyclopedia sat qillqatax sarakiwa: “Biblian camellonakat parlaski ukax janiw pantjatäkaspas ukham amuyañax wakisxiti, kunattix Arqueología tuqit yatxatatanakarjamax [Abrahaman] urunakapat nayraw camellorux uywañ animalar tukuyasxpachäna” sasa.