‘Darahon Mo an mga Rolyo, Nangorogna an mga Pergamino’

PAAGI sa mga tataramon na iyan, pinakiolayan ni apostol Pablo an kapwa nia misyonero na si Timoteo na darahon sa saiya an nagkapirang kasuratan. Anong klaseng mga rolyo asin pergamino an sinasabi ni Pablo? Taano ta nasabi nia iyan? Asin ano an satong manonodan sa pakiolay na ini?

Kan kabangaan kan enot na siglo C.E. kan isurat ni Pablo an mga tataramon na ini, an 39 libro kan Hebreong Kasuratan binarangabanga sa magsalang 22 o 24 libro, na an kadaklan posibleng marhay na nasa laen-laen na rolyo. Sinabi ni Propesor Alan Millard na minsan ngani mahal an mga rolyong ini, kayang bakalon iyan kan mga may kaya sa buhay. An nagkapira igwa nin kisiera saro kaiyan. Halimbawa, an kapon na Etiope may rolyo sa karuwahe nia asin “binabasa [nia] nin makosog an libro ni propeta Isaias.” Sia “nasa kapangyarihan na sakop ni Candace na reyna kan mga Etiope, asin namamahala sa gabos na kayamanan kaini.” Seguradong mayaman sia kaya igwa sia nin sadiring kopya kan ibang kabtang kan Kasuratan.—Gibo 8:27, 28.

Sa pakiolay nia ki Timoteo, si Pablo nagsurat: “Pagdigdi mo, darahon mo an alikboy na nawalat ko sa Troas ki Carpo, asin an mga rolyo, nangorogna an mga pergamino.” (2 Tim. 4:13) Ipinapaheling kaini na may nagkapirang libro si Pablo. Sa gabos niang libro, ano an maorog pa sa Tataramon nin Dios? Mapadapit sa tataramon na “mga pergamino” sa bersikulong ini, an nag-espesyalisar sa Biblia na si A. T. Robertson nagsabi: “An mga ini posibleng marhay na mga kopya nin mga libro kan Daan na Tipan, huling an pergamino mas mahal kisa sa papiro.” Poon sa pagkahoben, si Pablo “inedukar . . . sa pamitisan ni Gamaliel,” na nagtotokdo kan Ley ni Moises asin iginagalang kan gabos. Kaya natural sana na magkaigwa si Pablo nin personal na kopya kan mga rolyo kan Tataramon nin Dios.—Gibo 5:34; 22:3.

An Paggamit kan mga Kristiano nin Rolyo

Pero, sarong pribilehio an magkaigwa nin mga rolyo kan Banal na Kasuratan. Kun siring, paano an kadaklan kan mga Kristiano kaidto nakadangog asin nakabasa kan Tataramon nin Dios? Makakakua kita nin ideya sa naenot na surat ni Pablo ki Timoteo. Sia nagsurat: “Mantang ako pasiring dian, padagos kang magmaigot sa pampublikong pagbasa.” (1 Tim. 4:13) Kaiba sa programa sa pagtiripon kan Kristianong mga kongregasyon an pampublikong pagbasa, na ginigibo na kan banwaan nin Dios kaidto pang panahon ni Moises.—Gibo 13:15; 15:21; 2 Cor. 3:15.

Bilang magurang sa kongregasyon, kaipuhan ni Timoteo na “magmaigot” sa pagbasa nin makosog, na makakatabang sa mga mayo nin sadiring kopya kan Kasuratan. Durante kan pampublikong pagbasa kan Tataramon nin Dios, an gabos seguradong naghihinanyog na marhay sa gabos  na tataramon, asin posibleng pinag-oolayan kan mga magurang saka mga aki sa harong an binasa sa mga pagtiripon.

An bantog na Dead Sea Scroll of Isaiah may laba na 7.3 metros. Magabat an sarong rolyo huling iyan may kapotan na kahoy sa mag-ibong na poro asin sa parate may patos tanganing maingatan. Posibleng dikit sana kaiyan an madadara kan kadaklan na Kristiano sa paghuhulit. Dawa kun si Pablo may nagkapirang rolyo kan Kasuratan na magagamit nia mismo, posibleng marhay na dai nia madadara sa mga pagbiahe nia an gabos na sadiri niang rolyo. Minalataw na iwinalat nia an nagkapira kaiyan sa katood niang si Carpo sa Troas.

Ano an Manonodan Niato sa Halimbawa ni Pablo?

Bago sia makiolay, si Pablo, na nakabilanggo sa Roma sa ikaduwang beses, nagsurat: “Nakipaglaban ako kan marahay na pakilaban, natapos ko na an paorumbasan . . . Poon ngonyan igwa na nin nakatagama para sa sako na korona nin katanosan.” (2 Tim. 4:7, 8) Posibleng marhay na isinurat nia iyan kaidtong mga 65 C.E. kan panahon nin pagpersegir ni Nero. Kan panahon na ini, masakiton an pagkabilanggo. Sa katunayan, namatean nia na madali na siang gadanon. (2 Tim. 1:16; 4:6) Masasabotan niato kun taano ta odok sa pusong minawot ni Pablo na darahon sa saiya an mga rolyo nia. Minsan ngani kompiado sia na nakipaglaban sia kan marahay na pakilaban sagkod sa katapusan, minawot nia na padagos na pakosogon an sadiri paagi sa pag-adal kan Tataramon nin Dios.

Posibleng yaon pa sa Efeso si Timoteo kan maresibi nia an pakiolay ni Pablo. (1 Tim. 1:3) Hale sa Efeso pa-Roma, kun maagi sa Troas, mga 1,600 kilometros an distansia. Sa iyo man sanang surat, sinadol ni Pablo si Timoteo: “Gibohon mo an saimong pinakamakakaya na makaabot bago an tiglipot.” (2 Tim. 4:21) Dai sinabi kan Biblia kun may nasakayan na barko si Timoteo tanganing makaabot sa Roma sa panahon na sinabi ni Pablo.

Ano an manonodan niato sa ipinakiolay ni Pablo na “mga rolyo, nangorogna an mga pergamino”? Pinagdanay nia an pagmawot sa Tataramon nin Dios sa pinakamamondong panahon na ini kan saiyang buhay. Bako daw na saro ining sekreto kan pagigin buhay asin aktibo nia pirme sa espirituwal saka kan pagigin nakakapakosog nia sa dakol?

Sa ngonyan, mapalad nanggad kita kun may personal kitang kopya kan kompletong Biblia! An iba sa sato may nagkapira pa nganing kopya asin edisyon. Arog ni Pablo, kaipuhan niatong pataluboon an pagmawot na magkaigwa nin mas hararom na pakasabot kan Kasuratan. Sa 14 ipinasabong na surat na ginibo ni Pablo, an ikaduwang surat nia ki Timoteo iyo an huri. An personal niang pakiolay nasa huring kabtang kan libro. Sa katunayan, an pakiolay ni Pablo ki Timoteo na ‘darahon an mga rolyo, nangorogna an mga pergamino,’ saro sa huring mga kahagadan nia na nakarekord.

May makosog na pagmawot ka daw na makipaglaban kan marahay na pakilaban kan pagtubod sagkod sa katapusan, arog kan ginibo ni Pablo? Gusto mo daw na magdanay na aktibo sa espirituwal asin andam na makikabtang sa pagpapatotoo sagkod na gusto kan Kagurangnan na ipadagos niato iyan? Kun siring, taano ta dai himateon an pagdagka ni Pablo sa mga Kristiano? “Pirme mong tawan nin atension an saimong sadiri asin an saimong pagtotokdo” paagi sa maigot asin regular na pag-adal kan Biblia, na makukua na ngonyan nin mas dakol na tawo asin mas kombenyenteng gamiton kisa sa mga rolyo.—1 Tim. 4:16.

[Mapa/Mga Ritrato sa pahina 18, 19]

(Para sa aktuwal na format, hilingon an publikasyon)

Efeso

Troas

Roma