Ndaku munda

Ndaku ku tshikebelu

‘Nunemeke badi benza mudimu mukole munkatshi muenu’

‘Nunemeke badi benza mudimu mukole munkatshi muenu’

‘Nunemeke badi benza mudimu mukole munkatshi muenu’

‘Nunemeke badi benza mudimu mukole munkatshi muenu, badi Mukalenge mupeshe bujitu bua kunulombola ne bua kunudimuija.’​—1 TES. 5:12, NW.

1, 2. (a) Nnsombelu kayi uvua mu tshisumbu tshia mu Tesalonike pavua Paulo mubafundile mukanda wende wa kumpala? (b) Paulo uvua mubele bena Tesalonike bua kuenza tshinyi?

FUANYIKIJABI ne: udi muena mu tshisumbu tshia mu Tesalonike tshia mu bidimu lukama bia kumpala, tshimue tshia ku bisumbu bia kumpala bia ku Mputu. Mupostolo Paulo uvua mupitshishe dîba dia bungi mu tshisumbu atshi ukolesha bena Kristo bavuamu. Uvua mua kuikala muteke bakulu bua kulombola tshisumbu atshi anu muvuabi bienzeka mu bisumbu bikuabu. (Bien. 14:23) Kadi panyima pa bamane kuenza tshisumbu atshi, bena Yuda bakadilongolola bua kuipata Paulo ne Sila mu tshimenga atshi. Bena Kristo bavua bashalamu bavua mua kudimona nkayabu ne kumvua buôwa.

2 Bidi biumvuika ne: panyima pa Paulo mumane kumbuka mu Tesalonike uvua anu uditatshisha bua tshisumbu tshitshivua tshituadijilaku atshi bu muvua tshibidilu tshiende. Wakaditatshisha bua kupinganaku, kadi ‘Satana wakamupumbisha.’ Ke yeye kutuma Timote bua kukolesha bena mu tshisumbu atshi. (1 Tes. 2:18; 3:2) Pavua Timote mumutuadile lumu luimpe lua kuvuaye muya, biakasaka Paulo bua kufundila bena Tesalonike mukanda. Mu malu avuaye mubafundile, Paulo wakababela bua kunemeka anyi ‘kumanya badi benza mudimu munkatshi muabu ne badi ku mutu kuabu.’​—Bala 1 Tesalonike 5:12, 13.

3. Bua tshinyi bena Kristo ba mu Tesalonike bavua ne bua kunemeka bakulu bikole?

3 Bana betu bavua balombola tshisumbu tshia mu Tesalonike kabavua bapiluke bu muvua Paulo ne bavuaye wenza nabu ngendu to, ne kabavua banji kuenza matuku a bungi mu bulelela bu muvua bakulu ba mu tshisumbu tshia mu Yelushalema to. Kabidi tshisumbu atshi katshivua tshianji kuenza nansha tshidimu tshimue to. Nansha nanku bonso bavua mu tshisumbu atshi bavua anu ne bua kuanyisha bakulu bavuabu babapeshe bualu bavua benza ‘mudimu mukole,’ ne bavua kabidi ‘balombola’ tshisumbu ne ‘badimuja’ bena Kristo. Bushuwa, bavua ne bua ‘kutamba kunemeka bakulu mu dinanga.’ Paulo wakababela pashishe bua ‘bikale ne ditalala munkatshi muabu.’ Bu wewe muikale mu Tesalonike, uvuaku mua kuanyisha ne muoyo mujima mudimu uvua bakulu benza anyi? Mmunyi muutu umona ‘mapa mikale bantu’ adi Nzambi muteke mu tshisumbu tshienu ku diambuluisha dia Kristo?​—Ef. 4:8, NW.

Badi ‘benza mudimu mukole’

4, 5. Bua tshinyi mudimu wa kulongesha tshisumbu uvua mukole bua bakulu ba mu tshikondo tshia Paulo? Bua tshinyi udi anu mukole bua bakulu ba lelu kabidi?

4 Pavua Paulo ne Sila baye ku Beloya, mmunyi muvua bakulu ba mu Tesalonike bashale ‘benza mudimu mukole’? Bavua bakuata mudimu ne Mukanda wa Nzambi bua kulongesha tshisumbu anu muvua Paulo wenza. Udi mua kudiebeja ne: ‘Bena Kristo ba mu Tesalonike bavuaku banyisha Dîyi dia Nzambi anyi?’ Bible udi wamba ne: bena Beloya ‘bavua batambe ba mu Tesalonike buimpe, bavua badikebela mu Mukanda wa Nzambi ku dituku ku dituku.’ (Bien. 17:11) Bavua bafuanyikija bena Beloya ne bena Yuda ba mu Tesalonike kadi ki ne bena Kristo ba mu Tesalonike to. Bena mu Tesalonike bavua balue bena Kristo ‘bakitabuja Dîyi dia Nzambi kabiyi bu dîyi dia bantu, kadi bu mudidi bushuwa Dîyi dia Nzambi mene.’ (1 Tes. 2:13) Bakulu bavua mua kuikala benze mudimu mukole bua kulongesha tshisumbu.

5 Mupika wa lulamatu ne wa budimu udi pende lelu upesha bena mu tshisumbu tshia Nzambi ‘biakudia biabu mu tshikondo tshiakanyine.’ (Mat. 24:45, NW) Ku butuangaji bua mupika, bakulu badi benza mudimu mukole bua kulongesha bena Kristo nabu. Bena mu tshisumbu badi mua kuikala ne mikanda ya bungi idi yumvuija Bible, mu imue miakulu badi mua kuikala ne mikanda bu mudi: Index des publications Watch Tower ne ditadi dia Watchtower Library. Bua kukumbaja majinga a tshisumbu, bakulu badi bapitshisha mêba a bungi balongolola bisangilu bua kulongesha tshisumbu bimpe. Udiku mumanye bungi bua mêba atu bakulu bapitshisha bua kulongolola bisangilu, mpuilu ne mpungilu anyi?

6, 7. (a) Ntshilejilu kayi tshivua Paulo mushile bakulu ba mu Tesalonike? (b) Bua tshinyi bidi mua kukolela bakulu lelu bua kuidikija Paulo?

6 Bakulu ba mu Tesalonike bakavuluka tshilejilu tshimpe tshivua Paulo mubashile bua kulama tshisumbu. Kabavua mua kuenza mudimu eu bu benzeja ku bukole anyi bualu bivua anu bikengela kuwenza to. Anu mutuvua balonge mu tshiena-bualu tshishale, Paulo wakalua muntu mupuekele anyi ‘bu muana mutekete, bu mudi ndeji ukongoloja bana bende balela.’ (Bala 1 Tesalonike 2:7, 8.) Uvua witaba nansha ‘bua kufila muoyo wende’ bua bana babu. Bakulu abu bavua ne bua kumuidikija mu mudimu wabu wa dilama tshisumbu.

7 Bakulu bena Kristo lelu badi bidikija Paulo padibu bananga bena mu tshisumbu. Bakulu badi ne bua kumanya ne: mikoko yonso kayitu anu ne musangelu anyi misue bulunda to. Nansha nanku, bakulu badi badienzeja bua kuikala ne busunguluji ne kumona ngikadilu mimpe idi mikoko nayi. (Nsu. 16:20) Eyowa, bu mutudi bena mapanga, mukulu udi mua kudienzeja bua kuikala umona mikoko mu mushindu muimpe. Bu mudiye udienzeja bua kuenzela bantu bonso malu mimpe, katuenaku mua kumuela kalumbandi bua mudiye udienzeja bua kuikala mulami mulenga udi ukokela Kristo anyi?

8, 9. Mmu mishindu kayi mudi bakulu ‘balala tshitabela bua mioyo yetu’ lelu?

8 Tuetu bonso tudi ne bua ‘kukokela’ bakulu. Anu muvua Paulo muleje, ‘badi balala tshitabela bua mioyo yetu.’ (Eb. 13:17) Tshiambilu etshi tshidi tshituvuluija muvua mulami wa kale upumba tulu bua kukuba mikoko yende. Bia muomumue lelu bakulu badi mua kupumba tulu bua kutabalela badi basama, badi ne tunyinganyinga nansha aba badi batekete mu ditabuja. Tshilejilu, bana betu badi mu Komite wa diumvuangana ne mpitadi badi mua kupumba tulu bua kuambuluisha badi basama. Bushuwa, tudi ne dianyisha bua mudimu udibu batuenzela eu.

9 Bakulu badi mu Komite ya luibaku ne ya diambuluisha bana betu badi mu ntatu mikebesha kudi bikumina badi benza mudimu mukole bua kuambuluisha bena Kristo nabu. Tudi ne bua kubambuluisha ne muoyo mujima. Tumone tshivua tshienzeke mu Myanmar pavua tshipelela tshikole tshivuabu babikila ne: Nargis tshienzekamu mu 2008. Bua bana betu kufika muaba uvua tshisumbu tshia Bothingone kumpenga kua musulu wa Irrawaddy muaba uvua tshipepela tshinyangakaje bikole bua kuambuluisha, bavua bapete lutatu lua bungi mu njila benda basambuka bitalu. Pavua bana betu ba mu tshisumbu atshi bamone tshisumbu tshia kumpala tshia bana betu bavua balue bua kubambuluisha tshifika ne bamone mutangidi wabu wa tshijengu wa kale muikale munkatshi mua bantu bavua balue abu, bakela dîyi bamba ne: “Tangilayi, mutangidi wetu wa tshijengu. Yehowa mmutusungile.” Utuku wanyisha mudimu mukole udi bakulu benza butuku ne munya anyi? Batu basungula bamue bakulu bua kuenza mudimu mu komite ya pa buayi bua kukosa bilumbu binene. Bakulu aba kabatu baditambisha bua mudimu udibu benza eu to, nansha nanku bantu badibu bambuluisha badi ne dianyisha dia bungi bua mudimu wabu eu.​—Mat. 6:2-4.

10. Mmidimu kayi idi kayiyi mimanyike itu bakulu benza?

10 Bakulu ba bungi lelu badi ne mudimu wa difunda mikanda ne kuuja luapolo mishilangane. Tshilejilu, mutangidi wa malu a kasumbu ka bakulu utu wenza ndongamu wa bisangilu bia ku lumingu luonso. Secretere utu usangisha luapolo lua mudimu wa buambi ku ngondo yonso ne ku tshidimu. Mulombodi wa kalasa udi ulongolola bimpe ndongamu wa kalasa. Panyima pa ngondo isatu yonso, batu bakonkonona tshibutshilu tshia tshisumbu. Bakulu batu babala mikanda idi ifumina ku biro bia Filiale ne balonda mibelu idimu idi ibambuluisha bua kulama ‘buobumue bua ditabuja.’ (Ef. 4:3, 13) Bu mudi bakulu aba benza mudimu mukole, ‘malu onso adi enjibua bilengele ne alondangana biakane.’​—1 Kol. 14:40.

Badi ‘banulombola’

11, 12. Mbanganyi badi balombola tshisumbu? Mmunyi mudibu balombola?

11 Paulo wakamba bua mudimu mukole uvua bakulu ba mu Tesalonike benza ne: bavua ‘balombola’ tshisumbu. Muaku wa mu tshiena Greke udibu batela muaba eu udi umvuija kuimana kumpala, kuikala ku mutu anyi kuludika. (1 Tes. 5:12) Paulo wakakula kabidi bua bakulu aba wamba ne: badi “benza mudimu” mukole. Kavua wakula bua mukulu umue to, kadi uvua wakula bua bakulu bonso badi mu tshisumbu. Bakulu ba bungi lelu batu bimana kumpala kua tshisumbu bua kulombola bisangilu. Dishintulula divuabu benze matuku mashale aa divua diakula bua “mutangidi wa malu a kasumbu ka bakulu” ndituambuluishe bua kumona mudi bakulu bonso benza mudimu mu buobumue mu kasumbu kamue.

12 Mudimu wa ‘kulombola’ anyi kukokesha bena mu tshisumbu kawena umvuija anu kulongesha nkayaku to. Tshiambilu tshimue tshimue etshi tshidi kabidi mu 1 Timote 3:4. Paulo wakamba ne: mukulu udi ne bua kuikala ‘ukokesha ba mu nzubu muende bimpe, ikale ne bana bamukokela bimpe ne bunême buonso.’ Mu mvese eu ‘kukokesha’ kakuena kumvuija anu kulongesha bana to, kadi kudi kumvuija kabidi kulombola dîku ne ‘kuikala ne bana bakokela bimpe.’ Bushuwa, bakulu badi balombola tshisumbu ne bambuluisha bonso badimu bua kukokela Yehowa.​—1 Tim. 3:5.

13. Bua tshinyi bidi bilomba dîba dia bungi bua bakulu kufikabu ku diangata dipangadika dimpe mu tshisangilu tshiabu?

13 Bua bakulu kulombola mikoko bimpe, batu bakonkonona bonso pamue majinga a tshisumbu ne mushindu udibu mua kutshiambuluisha. Bivua mua kukumbana bua mukulu umue ikale wangata mapangadika onso a tshisumbu. Kadi bakulu ba lelu badi bidikija tshilejilu tshia bena mu kasumbu kaludiki ka mu bidimu lukama bia kumpala padibu bayukila malu a mu tshisumbu pamue mu diumvuangana ne balonda tshidi Bible wamba. Badi bajinga kulonda mibelu ya mu Bible bua kukumbaja majinga a tshisumbu. Mbimpe bua mukulu yonso ikale udilongolola bua bisangilu bia bakulu, ukonkonona mvese ya mu Bible ne mibelu ya kudi mupika wa lulamatu ne wa budimu. Bushuwa bidi bilomba dîba dia bungi bua kukumbaja malu aa. Padi bakulu kabayi bapetangana pa bualu kampanda bu muvuabi bifikile bena mu kasumbu kaludiki ka mu bidimu lukama bia kumpala pa tshilumbu tshia ditengudibua, badi ne bua kudikebela dîba dia bungi bua kuenza makebulula bua kupetangana pa bualu abu bilondeshile Bible.​—Bien. 15:2, 6, 7, 12-14, 28.

14. Utuku wanyisha bua mudi kasumbu ka bakulu kenza mudimu mu buobumue anyi? Bua tshinyi utu umvua nanku?

14 Ntshinyi tshidi mua kuenzeka bikala mukulu kampanda ujinga anu bua bakulu nende balonde tshidiye wamba? Badi mua kuenza tshinyi pikala munkatshi muabu muntu ujula matapuluka bu Diotelefe wa mu bidimu lukama bia kumpala? (3 Yone 9, 10) Tshisumbu tshijima netshikenge bua bualu abu. Bu muvua Satana mutete bua kunyanga tshisumbu tshia mu bidimu lukama bia kumpala, tudi bashindike ne: udi ukeba kunyanga kabidi ditalala dia tshisumbu tshia lelu. Udi mua kubuelela pa majinga atu nawu bantu bu mudi dijinga dia kutumba. Ke bualu kayi bakulu badi ne bua kuikala ne budipuekeshi ne kuenza mudimu pamue mu buobumue. Tudi ne dianyisha dia bungi bua budipuekeshi budi nabu bakulu badi benza mudimu pamue mu buobumue.

Badi ‘banudimuija’

15. Tshidi mua kusaka bakulu bua kudimuija muena Kristo ntshinyi?

15 Paulo udi umvuija kabidi mudimu mukole wa mushinga udi nawu bakulu wa kudimuija tshisumbu tshia mikoko. Mu mifundu ya tshiena Greke, anu Paulo nkayende ke udi mukuate mudimu ne muaku wa tshiena Greke udibu bakudimune ne: ‘kudimuija.’ Udi mua kumvuija kufila mibelu ne dîsu dikole kadi ki nkufila mibelu ne tshikisu to. (Bien. 20:31; 2 Tes. 3:15) Tshilejilu, Paulo wakafundila bena Kristo ba mu Kolinto ne: ‘Tshiena mfunda malu aa bua kunufuisha bundu, kadi mbua kunudimuija bu bana banyi bananga.’ (1 Kol. 4:14) Uvua mufile mubelu eu bualu uvua munange bana babu.

16. Ntshinyi tshidi bakulu ne bua kuvuluka padibu babela bakuabu?

16 Bakulu mbamanye bimpe ne: mushindu udibu babela bantu udi ne mushinga. Badi badienzeja bua kuidikija Paulo padibu baleja bulenga ne dinanga ne bambuluisha bakuabu. (Bala 1 Tesalonike 2:11, 12.) Bushuwa, bakulu ‘mbalamate dîyi didi mua kueyemenyibua, bua bamanye mua kusengelela bantu ne diyisha dilenga.’​—Tito 1:5-9.

17, 18. Padi mukulu ukubela, ntshinyi tshiudi ne bua kuvuluka?

17 Bulelela, bakulu mbena mapanga ne badi mua kuakula malu adi mua kulua kubanyingalaja pashishe. (1 Bak. 8:46; Yak. 3:8) Bakulu mbamanye kabidi ne: bena Kristo nabu kabatu bangata misangu yonso mibelu ne ‘disanka, kadi anu bu kanyinganyinga kudibu.’ (Eb. 12:11) Nunku padi mukulu usua kubela muntu, udi wanji kuelela meji pa malu adiye usua kumuambila ne usambila. Padibu bakubela, utuku wanyisha mushindu utu mukulu ukutabalela ne dinanga anyi?

18 Fuanyikijabi ne: udi usama disama diudi kuyi mua kumvuija. Pashishe munganga udi wangula disama adi, kadi udi wela mpata bua kuitaba. Neufikile munganga munda anyi? Tòo. Nansha yeye muambe bua bakupande, newitabe anu bua bakupande bualu bidi bua diakalenga diebe. Mushindu udi munganga mukumvuije disama diebe udi mua kukutonda, kadi udi mua kubenga kuangata dipangadika dimpe anu bua bualu abu anyi? Tòo. Bia muomumue, mushindu udi mukulu kampanda ukubela kawukupangishi bua kumuteleja, bualu Yehowa ne Yezu badi bakuata nabu mudimu bua kukuambuluisha bua kuya kumpala mu bulelela ne kulama malanda ebe ne Yehowa.

Tuikale ne dianyisha bua mudi Yehowa mutupeshe bakulu

19, 20. Mmunyi muudi mua kuleja dianyisha bua ‘mapa adi mikale bantu’?

19 Ntshinyi tshiudi mua kuenza bobu bakupeshe tshintu kampanda tshikuenzela anu wewe? Udi mua kuleja muudi mutshianyishe paudi wenza natshi mudimu. ‘Mapa mikale bantu’ ndipa didi Yehowa ne Yezu batupeshe. Mushindu muimpe uudi mua kuleja dianyisha bua bakulu, mpaudi uteleja ne ntema miyuki idibu benza ne udienzeja bua kutumikila mibelu idibu bafila. Udi kabidi mua kuleja dianyisha paudi ufila mandamuna mimpe mu bisangilu. Udi mua kutua mudimu udi bakulu balombola nyama ku mikolo bu mudi mudimu wa buambi. Kuenaku mua kuleja mukulu kampanda mudi mubelu uvuaye mukupeshe mukuambuluishe anyi? Udi kabidi mua kuleja dianyisha bua mêku a bakulu. Vuluka ne: dîba didi mukulu upitshisha bua kuenza midimu ya mu tshisumbu, ndivuaye mua kuikala mupitshishe ne bena mu dîku diende.

20 Bushuwa, tudi ne bua kuleja dianyisha kudi bakulu badi benza mudimu mukole munkatshi muetu, batulombola ne batudimuija. Yehowa mmutupeshe ‘mapa adi mikale bantu’ aa bualu mmutunange.

Udi muvuluke anyi?

• Bua tshinyi bena Kristo ba mu Tesalonike bavua ne bua kuanyisha bakulu bavua babalombola?

• Mmunyi mudi bakulu benza mudimu mukole bua kukuambuluisha?

• Mudimu udi bakulu benza wa kulombola tshisumbu udi ukuambuluisha mushindu kayi?

• Mukulu yeye mukubele, ntshinyi tshiudi ne bua kuvuluka?

[Nkonko ya dilonga]

[Tshimfuanyi mu dibeji 27]

Utuku wanyisha mudi bakulu balama tshisumbu mu mishindu mishilangane anyi?