Ichʼik ta mukʼ ti buchʼutik tsots ta x-abtejik ta atojolike

«Ichʼic ta mucʼ ti buchʼutic [«tsots», NM] ta xʼabtejic ta atojolic ta sventa ti Cajvaltique, ti buchʼutic ta sbijubtasoxuque, ti ta stojobtasoxuque.» (1 TES. 5:12, Ch)

1, 2. 1) ¿Kʼu yelan oyik li ermanoetik ta Tesalónica kʼalal la stsʼiba baʼyel karta li jtakbol Pabloe? 2) ¿Kʼusi mantal laj yakʼ li Pabloe?

 TEUK xkaʼi jbatik li ta baʼyel sigloe xchiʼuk jnoptik ti te chijkʼot li ta tsobobbail ta Tesalonicae, ti jaʼ jun ta skotolal li baʼyel tsobobbailetik ti ilik ta Europae. Li jtakbol Pabloe jal te ay sventa tspatbe yoʼonton li ermanoetike xchiʼuk tstsatsubtasan ta mantal. Ti kʼusi van la spase, jaʼ van jech kʼuchaʼal la spas ta yan jteklumetike, ti laj svaʼanan moletik sventa tskʼelik li tsobobbaile (Hech. 14:23). Akʼo mi oy xaʼox lek li tsobobbaile, li judioetike lik sokesbeik sjol li krixchanoetike, jaʼ yuʼun inuts yuʼunik lokʼel li Pablo xchiʼuk Silas li ta jteklum taje. Li ermanoetik ti te ikomik ta Tesalonicae toj stuk van laj yaʼi sbaik xchiʼuk ixiʼik van tajek.

² Li jtakbol Pabloe toj ep van laj svul yoʼonton ta skoj ti toj achʼ to li tsobobbail taje. Jaʼ yuʼun ta ox sut batel li ta jteklume, pe makbat sbe yuʼun li pukuje. Jaʼ yuʼun la stak batel Timoteo sventa tstsatsubtasbe yoʼonton li ermanoetike (1 Tes. 2:18; 3:2). Ta tsʼakal jutuke, li Timoteoe lekil aʼyej yichʼoj sutel, jaʼ yuʼun li Pabloe la stakbe batel jun karta ti tspat oʼontonale. Xi laj yal li ta skarta taje: «Ichʼic ta mucʼ ti buchʼutic [...] ta sbijubtasoxuque» (kʼelo 1 Tesalonicenses 5:12, Ch; 5:13).

3. ¿Kʼu yuʼun staik-o ichʼel ta mukʼ li moletik ta Tesalonicae?

³ Melel onoʼox ti mu jechuk xtojobik li moletik ta tsobobbail ta Tesalónica jech kʼuchaʼal li Pabloe, li xchiʼiltak ta xanvile xchiʼuk li moletik ta Jerusalén ti jal xa tajek tunemik tale. Yuʼun  kʼajomal to jun jabil slikel li tsobobbail taje. Akʼo mi jech, laj yalbe ti oy oxib srasonal sventa stojbeik ta vokol li moletik ta stsobobbailike, ti kʼalal xi laj yale: «[Tsots] ta xʼabtejic ta atojolic», «ta sbijubtasoxu[k]» xchiʼuk «ta stojobtasoxu[k]». Jaʼ yuʼun xi laj yale: «Tscʼan chavichʼic lec ta mucʼ, tscʼan chacʼanic lec». Ta slajebe xi laj yalbee: «Mu me xacontrain abaic; jmojuc me avoʼnton acotolic». Ti teukot li ta Tesalonicae, ¿mi laj van avichʼ ta mukʼ li yabtel moletike? Jaʼ yuʼun chaʼa, ¿mi chavichʼ ta mukʼ li moletik ta atsobobbaile? ¿Mi jech «kʼuchaʼal matanaletik» chavil ti laj yakʼ Dios ta sventa Cristo li moletike? (Efe. 4:8, NM.)

«[Tsots] ta xʼabtejic»

4, 5. ¿Kʼu yuʼun laj yal Pablo ti ep ch-abtejik li moletik ta skʼakʼalile xchiʼuk kʼu yuʼun xuʼ xkaltik ti jech ch-abtejik li moletik avi eke?

⁴ Jech kʼuchaʼal laj xa kiltike, ¿kʼusi la spasik li moletik kʼalal lokʼemik xaʼox batel ta Tesalónica li Pablo xchiʼuk Silas sventa xbatik ta Bereae? Tsots i-abtejik. Ta melel, la spasik persa sventa chchanubtasik ta skʼop Dios li tsobobbail jech kʼuchaʼal laj yilik tspas li Pabloe. Li Vivlia chal ti jbereaetike «mu jechuc yoʼntonic jech chac cʼu chaʼal li israeletic ta Tesalonicae. Yuʼun ta scotol [...] cʼacʼal la sqʼuelic li scʼop Diose» (Hech. 17:11). Taje jaʼ chichʼik koʼoltasel li judioetik ta Berea ti la xchʼamik li mantale xchiʼuk li judioetik ta Tesalónica ti muʼyuk la xchʼamike. Pe li jlom judioetik ta Tesalónica, ti ikʼotik ta jchʼunolajele, la xchʼamik «li scʼop Dios[e] [...] lec laj [yichʼik] ta mucʼ. Muc [s]nopic ti yaʼyej noʼox cristianoe. Laj [x]chʼunic ti jaʼ scʼop Diose» (1 Tes. 2:13). Ta melel, sventa tsmakʼlinik ta mantal li buchʼutik oy ta yoʼontonik mantale, li moletike tsots i-abtejik.

⁵ Li «jʼabtel ti jun [«tukʼ», NM] yoʼnton [...], ti lec bije» chakʼbe li kʼusi chtun yuʼun ta mantal li steklumal Dios avie, yuʼun chakʼbe sveʼel «ti cʼalal yorail ta xveʼique» (Mat. 24:45). Yuʼun ta epal kʼopetik ta slokʼes vunetik ti chalbe skʼoplal Vivliae xchiʼuk yan abtejebaletik, jech kʼuchaʼal li Índice de las publicaciones Watch Tower xchiʼuk li Watchtower Library. Li moletike jaʼ tspasik li kʼusi ch-albatik yuʼun jbeiltasvaneje, jech noxtok tsots ch-abtejik sventa tsmakʼlinik ta mantal li xchiʼiltakike. Sventa xuʼ chakʼbeik kʼusi chtun yuʼun tsobobbail li moletike, chchʼakbeik ep yorail sventa xchapan sbaik, sventa oyuk kʼusi jchantik xchiʼuk ti tstij koʼontontik li mantal chalike. Jech noxtok, oy ep moletike ch-akʼbat sparteik li ta mukʼta tsobajeletike. ¿Mi oy xa noʼox jnopojtik ti kʼu sjalil chchʼak skʼakʼalik sventa taje?

6, 7. 1) ¿Kʼusi skʼelobil laj yiktabe moletik ta Tesalónica li Pabloe? 2) ¿Kʼu yuʼun xuʼ tsots chaʼiik ta xchanbel stalelal Pablo li moletik avie?

⁶ Kʼalal tsvulaʼanik ermanoetik li moletik ta Tesalonicae, jaʼ jech tspasik kʼuchaʼal la spas li Pabloe. Kʼalal ivulaʼanvane ilokʼ ta yoʼonton spasel, maʼuk noʼox la spas ta skoj ti jech skʼan spase. Li ta xchanobil echʼe la jchantik ti oy slekil yoʼonton ta stojolal li yermanotake, ti «jech la [spas] jech chac cʼu chaʼal jun meʼil ti lec ta xcʼuxubin yole» (kʼelo 1 Tesalonicenses 2:7, 8). Yuʼun li kʼusi oy ta yoʼonton tspase jaʼ ti skolta ti bu kʼalal xuʼ yuʼun li yermanotake. Taje jaʼ jech skʼan skʼelik tsobobbail li moletik ta Tesalonicae.

⁷ Li avie, skʼan ta slekil yoʼontonik xchiʼuk chkʼuxubinik ti kʼuyelan tskʼelik tsobobbail li moletike, jech kʼuchaʼal la spas li Pabloe. Melel ti mu skotolikuk ta slekil yoʼonton chchʼamik mantal li chijetike, pe li pʼijil jchabichije jaʼ tstsak ta venta li slekil talelale (Pro. 16:20). Melel onoʼox ti oy van tsots chaʼi bakʼintik sventa lek xil jlomuk ermanoetik ta tsobobbail ta skoj ti jpasmulil eke. Pe akʼo mi jech ta spas persa ta xchanbel stalelal li Lekil Jchabichij sventa ta xkʼuxul yoʼonton ta skʼel. ¿Mi mu meleluk ti ta jtojtik ta vokol ti jech chakʼik persa spasele?

8, 9. ¿Kʼutik yelan «ta [xchabiutik]» li moletik ta tsobobbaile?

⁸ Tsots skʼoplal ti «[xichʼik] ta mucʼ» o xchʼunbeik smantal moletik ta tsobobbail li yajtsʼaklomtak Cristoe. ¿Kʼu yuʼun? Yuʼun jech kʼuchaʼal laj yal Pabloe «jaʼ ta [xchabiutik]» (Heb. 13:17). Jech kʼuchaʼal li jchabichij ti tstsʼik vayel sventa tskʼel li xchijtake, li moletik eke jech ta stsʼikik vayel sventa tskʼelik mi lek oyik ta mantal, ti  lekuk oy ta yoʼontonike xchiʼuk mi muʼyuk ipike. Jech kʼuchaʼal li buchʼutik oyik ta Komiteetik ti Tsbeiltasvan batel ta Ospitaletike, chlikik ta akʼobaltik kʼalal oy kʼusi tsots chkʼot ta pasel ta stojol junuk ermanoe. ¡Solel ta jtojtik ta vokol ti te chiskoltautik kʼalal mas chtun kuʼuntike!

⁹ Jech xtok, li moletike staik-o me ti jkoltatik ta sjunul koʼontontik ti chchapanbeik skʼoplal sventa tsmeltsaj junuk Salon sventa Tsobobbaile xchiʼuk ti tskoltaik li Komite ti chtun ta skoltael ermanoetik ti chil svokolike. Jnoptik ta sventa li kʼusi la spasik sventa tskoltaik li krixchanoetik ta Myanmar (ti jaʼ toʼox Birmaniae) ta skoj ti i-echʼ li tsatsal ikʼal voʼ Nargis sbi li ta 2008. Ti bu mas laj yil svokolike jaʼ li bu chchʼak sba li yok ukʼum Irauadi ti jaʼ te oy li tsobobbail Pothigon sbie. Sventa tskoltaik li ermanoetike oy jvokʼ ermanoetik ti bat koltavanikuke te echʼik yoʼ bu toj ep kʼusitik laje, naka jaʼ bu telajtik li animaetike. Li ta jvokʼ ermanoetik ti baʼyel ikʼotike, te ikʼot ek li jkʼelvanej ta sirkuito ti jaʼ toʼox tsvulaʼan li tsobobbail ta mas voʼnee. Kʼalal laj yilik li ermanoe, xmuyubaj xi laj yalike: «¡Kʼelavilik, jaʼ li jkʼelvanej ta sirkuito kuʼuntike! ¡Li Jeovae laj xa skoltautik!». Jech kʼuchaʼal li ermanoetik taje, ¿mi ta jtojbetik ta vokol ti tsots ch-abtejik ta kʼakʼal akʼobal ta jtojolaltik li moletike? Jech noxtok, mu me jchʼay ta joltik li buchʼu ta xchapanik kʼopetik ti tsotsik skʼoplal ta komiteetike, ti muʼyuk tstoy-o xa sbaik li ta yabtelik taje (Mat. 6:2-4). Li buchʼutik ta stabeik sbalil li koltael taje, ta stojik ta vokol ta sjunul yoʼontonik.

10. ¿Kʼusi abtelal tspasik li moletik ti mu masuk xvinaje?

¹⁰ Ep moletik xtoke, tsots ch-abtejik sventa tskʼelik ti lekuk noʼox xbat skotol li kʼusitik ta tsobobbaile. Li jbabe yuʼun moletike chchapan li kʼusitik ch-echʼ ta jujun xemana ta tsobobbaile. Li sekretarioe ta stsob li informe sventa cholmantal ta jujun ue xchiʼuk sventa sjunul jabile. Li buchʼu sbainoj li chanobvune chchapan lista ta sventa li buchʼutik tsjelubtas sparteike. Jech xtok, oy ermanoetik ti tskʼelbeik svunaltak ta ox-ox u li takʼin ta tsobobbaile. Xchiʼuk skotol li moletike ta skʼelik li kartaetik ta xtakbatik yuʼun Betele, vaʼun tspasik li mantaletik ta x-akʼbatike, sventa «coʼol oy xchʼunojel coʼntontic chijcʼot» (Efe. 4:3, 13). Ti vaʼ yelan tspasike jaʼ chchʼunik li mantal ti xie: «Oyuc me smelol stuqʼuil scotol li cʼusitic chapasique, xchiʼuc lec me ta scojolcojol xbat avuʼunic» (1 Cor. 14:40).

«Ta sbijubtasoxu[k]»

11, 12. ¿Buchʼu tspʼijubtas li tsobobbaile xchiʼuk kʼusi mas smakoj li abtelal taje?

¹¹ Li ta skarta la stakbe batel li jtesalonicaetike li Pabloe, laj yalbe ti jaʼ «ta sbijubtas[atik]» yuʼun li moletike (1 Tes. 5:12, Ch). Li jpʼel kʼop ta griegoe jaʼ skʼan xal ti «te vaʼal ta yeloval» xchiʼuk xuʼ chakʼ ta aʼiel «ti jaʼ tsbeiltasvan o ti jaʼ jbabee». Taje jaʼ skʼoplalik xtok li moletik ti «[tsots] ta xʼabtejic» xi li Pabloe. Jaʼ yuʼun, skotol li moletike jmoj tskʼelik li tsobobbaile, maʼuk jun noʼox. Li avi kʼakʼale, oy ep moletik ti «te vaʼal ta yeloval» li ermanoetik kʼalal tsjelubtasik li mantaletik ta tsobobbaile. Jech xtok, jlom kʼuyelan chichʼ toʼox ojtikinel li moletike jaʼ tskoltautik sventa jmojuk noʼox xkiltik, jech kʼuchaʼal liʼe, li «buchʼu tskʼel li kʼusitik ta tsobobbaile», li avie jaʼ xa sbi «jbabe yuʼun moletik», taje jaʼ ta skoj ti koʼol li kʼusi tspasike.

¹² Li buchʼu tspʼijubtas li tsobobbaile, maʼuk noʼox ti chchanubtasvane, oy to kʼusi yan tspas. Li Pabloe la stunes li jpʼel kʼop ta 1 Timoteo 3:4, kʼalal laj yalbe skʼoplal ti «[skʼan] snaʼ lec sventainel sna; tscʼan chchanubtas lec ta xchʼunel mantal li xnichʼnabe xchiʼuc ti lec chbat stalelique». Taje maʼuk noʼox skʼan xal ti chchanubtas li xnichʼnabtake yuʼun skʼan «chchanubtas lec ta xchʼunel mantal» xchiʼuk ti snaʼuk stojobtas lek li yutsʼ yalale. Taje jaʼ me jech skʼan spasik li moletik ta tsobobbaile xchiʼuk ti skoltaik li ermanoetik ti jchʼunej mantalikuk ta stojolal li Jeovae (1 Tim. 3:5).

13. ¿Kʼu yuʼun jal chichʼ yuʼunik bakʼintik ti jmoj xkʼot ta nopel yuʼunik li moletike?

¹³ Sventa lekuk spʼijubtas tsobobbail li moletike, skʼan jmojuk skʼelbeik skʼoplal li kʼusi ta xtun yuʼune xchiʼuk kʼusi xuʼ spasik ta sventa taje. Pe xuʼ van jnoptik ti jaʼ van lek ti jun noʼox  ti buchʼu tsnop li kʼusitik ta xtune. Pe li moletik avie, jaʼ jech tspasik kʼuchaʼal la sventainik tsobobbail li moletik ta baʼyel sigloe. Kʼalal ta stsob sbaike, ta xaʼibe sba skʼopik xchiʼuk jmoj ta skʼelik li kʼusi chal sKʼop Dios sventa staik li kʼusi chtun yuʼun tsobobbaile. Ta jujuntal xuʼ tskolta sbaik ti lekuk xkʼot ta lokʼel li tsobajele, jaʼo kʼalal baʼyuk xa onoʼox ta skʼelik ta jujuntal li kʼusi chal sKʼop Diose xchiʼuk li beiltasel chakʼ li j-abtel ti lek pʼije. Pe taje jal yichʼoj. Jech kʼuchaʼal li ta baʼyel siglo ti la svul-o sbaik ta sventa li sirkunsisione, bateltik eke xuʼ van vokol ti jmoj xkʼot ta nopel yuʼunike, taje jaʼ ta skoj ti jelel li kʼusi tsnopike. Kʼalal jech chkʼot ta pasel taje, ta skʼelik kʼuxi xuʼ jmoj xkʼot ta nopel yuʼunik kʼalal tskʼelik li kʼusi chal Vivliae (Hech. 15:2, 6, 7, 12-14, 28).

14. ¿Kʼu yuʼun xuʼ jtojtik ta vokol ti jmoj ch-abtejik li moletike?

¹⁴ ¿Kʼusi van chkʼot ta pasel mi oy junuk mol ta tsobobbail ti tskʼan jaʼ chichʼ pasel li kʼusi chal stuke o ti tslikes kʼop jech kʼuchaʼal la spas li Diótrefes ta baʼyel sigloe? (3 Juan 9, 10.) Ta me xil svokol sjunul tsobobbail mi jeche. Jech kʼuchaʼal ta voʼnee, li Satanase tskʼan ti mu junuk yoʼontonik li stsobobbail yajtsʼaklom Cristo avie. ¿Kʼuxi? Bakʼintike jaʼo kʼalal chakʼ ayanuk ta yoʼontonik ti jaʼ noʼox tskʼan ojtikinbil stukike. Jaʼ yuʼun chaʼa toj lek me ti bikʼit noʼox xakʼ sbaik li moletike xchiʼuk ti jmojuk x-abtejike. Ta melel, mi jech ta spasike, li tsobobbaile ta stoj ta vokol ti bikʼit chakʼ sbaike xchiʼuk ti jmoj ch-abtejike.

«Ta stojobtasoxu[k]»

15. ¿Kʼu yuʼun chtojobtasvan li moletike?

¹⁵ Ta yoxibale, li Pabloe la sta ta alel li kʼusi sbainojik ti tsots ta pasel xchiʼuk ti skʼan spasike: jaʼ ti tstojobtasik li tsobobbaile. Li ta Tsʼibetik ta Griego Kʼop ti chalbe skʼoplal Cristoe, li  Pabloe jaʼ noʼox stuk la stunes li jpʼel kʼop «laj jbijubtasoxuc» xie. Li jpʼel kʼop taje jaʼ skʼan xal tojobtasel, tsatsal tukʼibtasel, pe ti mu chopoluk xaʼi sba li buchʼu ta xichʼ mantale (Hech. 20:31, Ch; 2 Tes. 3:15). Jaʼ jech laj yalbe jcorintoetik kʼalal xi la stsʼiba li Pabloe: «Ti jech chajtsʼibaboxuc tale, mu yuʼunuc chajqʼuexlaltasoxuc. Jaʼ sventa chajtojobtasoxuc, yuʼun jnichʼnaboxuc chcaʼay, toj cʼuxoxuc ta coʼnton» (1 Cor. 4:14). Jech kʼuchaʼal chkiltike, yuʼun skʼanojan xchiʼuk oy ta yoʼonton yoʼ la stojobtas yermanotak li Pabloe.

16. ¿Kʼusi skʼan stsakik ta venta kʼalal chtojobtasvanik li moletike?

¹⁶ Li moletike skʼan oyuk spʼijilik kʼalal chtojobtasvanike. Jech kʼuchaʼal la spas li Pabloe, skʼan me ta slekil yoʼontonik, ti xvinaj ti kʼanvanemike xchiʼuk ti jtuneluk ti kʼuyelan chtojobtasvanike (kʼelo 1 Tesalonicenses 2:11, 12). Jech noxtok, skʼan ti «jaʼ acʼo xchʼun o li cʼop ti jaʼ melel[e] [...], yuʼun jech xuʼ yuʼun tspatbe yoʼnton yantic ec ta sventa li lequil chanubtasele» (Tito 1:5-9).

17, 18. ¿Kʼusi skʼan jvules ta joltik mi oy chalbutik mantal jun mol ta tsobobbaile?

¹⁷ Li moletike snaʼojik ti jaʼ jpasmuliletike xchiʼuk ti oy chopol chaʼiik ta tsʼakal li kʼusi chalike (1 Rey. 8:46; Sant. 3:8). Jech xtok, snaʼojik ti ta sventa li buchʼu chichʼ tukʼibtasel ta tsobobbaile, «muʼyuc bu xcuxet xa [yoʼonton]; jaʼ noʼox [chat-o yoʼonton]» (Heb. 12:11). Jaʼ yuʼun kʼalal skʼan toʼox xakʼbeik mantal jun ermanoe tsnopik lek baʼyuk xchiʼuk tspasik orasion. Jaʼ yuʼun mi oy junuk velta chalbutik mantal li mol ta tsobobbaile, jaʼ skʼelobil ti oyutik ta yoʼontone.

¹⁸ Kaltik noʼox ti iputik ta jun chamel ti mu jnaʼtik kʼuyuʼune. Vaʼune ta jtatik jun doktor ti snaʼ li kʼusi jchameltike, pe kʼalal chchanbe lek skʼoplale te chvinaj ti tsots li jchameltike. ¿Mi ta van xi j-ilin ta stojolal? Ta melel moʼoj. ¿A ti mi chi yalbutik ti skʼan xkichʼtik operasion ti jnaʼojtik ti toj kʼuxe? Ta melel ta jchʼamtik, ta skoj ti jnaʼojtik ti jaʼ sventa jlekilaltike. ¿Mi chopol van chkaʼitik mi tsotsik tajek laj yalbutike? Ta slikebale xuʼ van jech, pe taje maʼuk me skʼan xal ti muʼyuk xa ta jpoxta jbatike. Taje jaʼ me jech kʼalal chakʼbutik mantal junuk mol ta tsobobbaile, yuʼun maʼuk ti mu xa bu chkaʼibetik li kʼusi chalbutik ta skoj ti kʼuyelan chalbutike. Jvules ta joltik ti xuʼ jaʼ chtunesatik yuʼun Jeova xchiʼuk Jesucristo sventa tskoltautik o sventa chchabiutik ta mantale.

Li moletike jaʼ jun matanal yakʼoj Jeova

19, 20. ¿Kʼuxi xuʼ xkakʼtik ta ilel ti ta jtojtik ta vokol ti «laj yakʼ krixchanoetik kʼuchaʼal matanaletik[e]»?

¹⁹ Mi oy buchʼu chakʼbutik jmotontike, ¿kʼuxi van xuʼ jtojbetik ta vokol? Jtose jaʼ ti jtunestike. Jaʼ yuʼun ta sventa li Jesucristoe, li Jeovae «laj yakʼ krixchanoetik kʼuchaʼal matanaletik» ti jaʼ li moletike. ¿Kʼuxi xuʼ xkakʼtik ta ilel ti ta jtojtik ta vokole? Jaʼo kʼalal ta jchikintatik lek xchiʼuk chkakʼbetik yipal ta yakʼel ta jkuxlejaltik li kʼusi ch-echʼ yalik ta mantale. Kʼalal tskʼanik ti xkakʼ jloʼiltike ta sjunuluk me koʼonton xkakʼtik. Xchiʼuk kʼalal chchapanik li abtelaletik ta sventa mantale ta jchʼuntik o ta jkolta jbatik, jech kʼuchaʼal li ta cholmantale. Jech noxtok chkalbetik ti kʼuyelan skoltaojutik li mantal laj yakʼbutike. Ta jtojbetik ta vokol noxtok li yutsʼ yalal ta skoj ti mu toj masuk xa jal te oy xchiʼukike.

²⁰ ¡Ta jtojbetik tajek ta vokol ti tsots ch-abtejik, ti tspʼijubtasutik xchiʼuk ti ta stojobtasutik li moletik ta tsobobbaile! Ta melel ti «laj yakʼ krixchanoetik kʼuchaʼal matanaletik» li Jeovae jaʼ skʼelobil ti toj lek yoʼontone.

¿Mi xvul ta ajol?

• ¿Kʼu yuʼun skʼan xichʼik ta mukʼ moletik ta tsobobbail li tesalonicaetike?

• ¿Kʼusi tsatsal abtel tspasik ta jtojolaltik li moletike?

• ¿Kʼuxi xuʼ jtabetik sbalil ti tspʼijubtasutik li moletike?

• ¿Kʼusi skʼan jvules ta joltik mi chakʼbutik mantal o mi tstojobtasutik li moletike?

[Sjakʼobiltak sventa xchanobil]

[Lokʼol ta pajina 27]

¿Mi oy sbalil chkiltik li kʼusitik tspas sventa tsobobbail li moletike?