Pwata Usun Itä Ese Wor Lamoten Manauen Aramas?

PWATA kopwe tongeni lükü pwe epwe wor eü fansoun manauen aramas esap chüen “mochomoch o namwot muan-ew manau a chok ussun ngunuan mettoch” usun met King Salomon a apasa? (Än Salomon Afalafal 6:12, Ewe Kapasen God) Än Kot we kapas ewe Paipel, ewe mi awora pworaus mi enlet, a pwonei pwe manau lon mwach kan epwe wesewesen wor lamotan.​—2 Timoti 3:16, 17.

Ewe Paipel a äiti ngenikich än Kot we kokkot ngeni fönüfan me lepoputään. A pwal äweweei pwata ei fönüfan a ur ren pwüngingau, eriäfföü me weires. Pwata a lamot sipwe weweiti ekkeei mettoch? Pokiten aramas rese silei are ra pwisin filatä le tunalo än Kot kokkot fän iten fönüfan me aramas, ina ewe äkkäeüin popun ra meefi pwe manauer ese wor lamotan.

Ifa än Kot we Kokkot Fän Iten Fönüfan?

Jiowa Kot * a föri ei fönüfan pwe epwe leenien aramas, ikkewe ie aramas mi unusöch repwe pwapwaiti ewe esin manau mi fokkun amwarar feifeilo chök. Ei  pworaus mi enlet ese tipeeü ngeni ewe ekiek mi chöüfetäl nge ese feito seni Paipel. Ena ekiek mi mwääl a erä pwe Kot a chök föri fönüfan pwe leenien sossot fän iten aramas an epwe küna ika mi fich ngeniir ar repwe eäni ewe esin manau mi wesewesen lamot lon läng.​—Nengeni ewe pwoor itelapan, “ Mi Lamot Sipwe Lo Läng Pwe Sipwe Eäni Eü Manau Mi Aüchea?” lon pekin taropwe 6.

Kot a föri ewe mwän me ewe fefin lon pwisin napanapan, a atufichiir ar repwe äppirü napanapan kewe mi amwarar. (Keneses 1:26, 27) A föriir pwe repwe unusöch. A awora mettoch meinisin mi lamot ngeniir pwe repwe pwapwaiti eü sokkun manau mi aüchea tori feilfeilo chök. A kapachelong ar repwe amasoualo fönüfan, nemeni me föri unusen fönüfan pwe epwe eü paratis usun ewe mälämälen Ichen.​—Keneses 1:28-31; 2:8, 9.

Pwata ese Pwönütä Ena Kokkot?

A ffat pwe a wor och mettoch a fis. Lap ngeni aramas rese napanapeni napanapen Kot kewe. Enlet, ei fönüfan esap eü paratis. Met a fis? Popuch kewe, Atam me If, ra äeämwääli ar pwüngün filatä. Ra mochen repwe “wewe ngeni Kot” me pwisin filatä “mine a öch pwal mine a ngau.” Ar föri ena, ra fitalo än Setan ewe Tefil föfförün ü ngeni.​—Keneses 3:1-6.

Ina minne, esap än Kot kokkot mi monomon me mwan an epwe wor minne mi ngaw. A poputä atun Setan, mwirin Atam me If ra ü ngeni än Kot nemenem. Iwe, a pöüt seni popuch kewe ewe paratis me manau mi unusöch, a pwal atoto ngeniir tipis me mälo me pwal ngeni aramas meinisin. (Keneses 3:17-19; Rom 5:12) Iwe, a ngauelo nonnomun me napanapen manau, ina popun manauen aramas a usun itä ese wor lamotan.

Pwata Kot ese Mwittir Äwesalo Minne mi Ngaw?

Ekkoch ra ekieki, ‘Pwata Kot ese chök mwittir nielo Setan me ekkewe pwal ekkoch chon ü ngeni me poputä sefäl?’ Itä ina wesewesen eü alen tipachem? Epwe met meefiom ika eü mwu mi pöchökkül a mwittir nielo ion chök a ü ngeni an nemenem? Esap pwe aramas mi pwüng repwe oputa ena esin föfför me ena muu ese isetiw eü lenien äppirü fän iten minne mi pwüng me mwääl? Kot a finatä an esap mwittir nielo ekkewe chon ü ngeni. Fän tipachem a mut ngeni och fansoun an epwe wesewesen netelo ewe kapas eis mi piitä lon Ichen usun napanapen an we nemenem.

Wesiloon Minne mi Ngaw Meinisin

Iei ewe pworaus sipwe chechchemeni: Mi chök aükük ewe fansoun Kot a mutatä minne mi ngaw. A föri ena ren an silei pwe lupwen a fen netelo pwüngün an nemenem, a tongeni unusen amoielo ekkewe mettoch mi eletipechou mi fis pokiten ewe föfförün ü ngeni.

Kot ese likitalo an we kokkot ngeni fönüfan me aramas. Ren ewe soufos Aisea, Jiowa a alükülükükich pwe I ewe chon Föratä fönüfan, ese “fori pwe epwe kotongaw, nge a fori pwe nenien aramas.” (Aisea 45:18) Ekiselo chök, epwele ewilalo ei fönüfan ngeni eü  paratis, usun met a fen akotalo me lepoputään. Lupwen a wesewesen lüküchar pwüngün an we nemenem, iwe mi pwüng an epwe äeä an manaman le apwönüetä letipan me unusen ataielo minne mi ngaw. (Aisea 55:10, 11) Lon än Jises Kraist we iotek a tingor ngeni Kot pwe epwe föri ei mettoch. Jises a äiti ngenikich le eäni ei iotek: “Letipom epwe fis won fanüfan usun chök lon läng.” (Mattu 6:9, 10) Met a kapachelong lon?

Letipen Kot ngeni ei Fönüfan

Letipen Kot pwe “ekewe chon tipetekison repwe fanüeni ewe fönü.” (Kölfel 37:9-11, 29; Än Salomon Fos 2:21, 22) Jises Kraist epwe “angasa ekewe chon osupwang, lupwen ra kökköri, pwal ekewe mi mwelele.” Epwe angaserelo “seni ar riaföü me ewe angangen mwäneson.” (Kölfel 72:12-14) Esap chüen wor maun, mälo, kechiw, metek are riäfföü.  (Kölfel 46:9; Pwarata 21:1-4) Chokkewe mi mälo atun ewe fansoun Kot mi mutatä föfför mi ngaw, repwe manausefäl won fönüfan me epwe suk ngeniir ar repwe küna ekkei feiöch me pwal ekkoch.​—Jon 5:28, 29.

Ren enletin, Jiowa epwe amoielo ekkewe feiengaw Setan a efisatä lupwen a ü ngeni Jiowa. Epwe unusen amoielo minne mi ngaw, pwe “ekewe riaföün fansoun lom [meinisin mi ämmetek me äweires ikenai] ra manlüküla.” (Aisea 65:16-19) Ena mettoch epwe wesewesen fis, pun Kot ese kapas chofona. Meinisin an kewe pwon ra pönüetä. Iwe, manauen aramas esap chüen “pön, usun chök turufi asepwäl,” nge epwe fen wesewesen wor lamotan.​—Än Salomon Afalafal 2:17.

Nge ifa usun lon ei fansoun? Om silei met Paipel a apasa me weweiti än Kot kokkot fän iten fönüfan a alükülüküöchuk usun lamoten manauom ikenäi? Ewe lesen mwirin ei epwe pönüeni ena kapas eis.

[Pwóróus fan]

[Pwoor lon pekin taropwe 6]

 Mi Lamot Sipwe Lo Läng Pwe Sipwe Eäni Eü Manau Mi Aüchea?

Ren fite fite ier, chokkewe rese silei än Kot kokkot ngeni fönüfan ra apasa pwe mi lamot sipwe lo läng pwe sipwe tongeni eäni eü manau mi wesewesen aüchea.

Me ren eü puk nöün ekkewe tipitipin lamalamen Kraist, a apasa pwe mi wor och mettoch lon inisin aramas ese tongeni mälo, “a akkom eäni eü manau mi fokkun aüchea lon läng mwen an tolong lon inisin aramas.” Pwal eü nöür puk, a apasa pwe ena mettoch lon inisin aramas ese tongeni mälo, usun itä “a fötek lon inisin aramas pun ina liwinin an tipis atun a nonnom läng.”

Ekkewe sou ääk lon Krik, usun chök Socrates me Plato ra äiti ngeni aramas pwe lupwen ewe mettoch lon inisin aramas ese tongeni mälo a tou seni inisin emön, ina chök ewe atun epwe tongeni “ngaselo seni niuokus, lolilen, mochenia me meinisin mi eriafföü aramas“ me epwe nonnom “ren ekkewe kot fansoun meinisin.”​—Alon ewe puk itelapan, Plato’s Phaedo, 81, A.

Lo, lo, lo ekkewe nöüwisen lamalamen tipitipin chon Kraist ra poputä le apachalong lon ar afalafal än ekkewe sou ääk seni Krik “ekiek usun ewe mettoch lon inisin aramas ese tongeni mälo.”​—Alon eü puk itelapan, Christianity​—A Global History.

Alöllöfengeni ekkena ekiek ngeni ekkeei ülüngät pworaus mi enlet lon Paipel:

1. Än Kot kokkot ngeni fönüfan pwe aramas repwe nomofocholo woon, nge esap chök an leenien sossot pwe epwe küna iö a fich ngeni an epwe nonnom ren I lon läng. Ikä Atam me If ra älleasochisi än Kot kewe allük, iwe iei repwe chüen nom lon paratis woon ei fönüfan.​—Keneses 1:27, 28; Kölfel 115:16.

2. Lap ngeni lamalam ra asukula pwe a wor och mettoch lon inisin aramas ese tongeni mälo, nge ese ina usun äitien ewe Paipel. Ewe Paipel a äitingenikich pwe ese wor och mettoch ese tongeni mälo mi nom lon inisin aramas. Pun atun aramas ra mälo ese chüen wor ar akkot, rese silei me föri och mettoch. (Kölfel 146:4; Än Salomon Afalafal 9:5, 10) Lupwen Atam ewe äemönün mwän a mälo, a liwiniti pwül pwe i a för seni pwül. Iwe, ese chüen wor Atam.​—Keneses 2:17; 3:19.

3. Än aramas äpilükülük lon mwach kan ikä ra mälo, ese longolong woon ewe lükü pwe mi wor och mettoch ese tongeni mälo lon inisiir epwe tou me feitä läng, nge a longolong woon än Kot pwon pwe epwe amanausefäli ekkewe mi mälo lon paratis woon fönüfan.​—Taniel 12:13; Jon 11:24-26; Fofor 24:15.