Ku bokona mu madisá

Ku bokona mu madisá

O Muenhu ua Valolo Lelu ni ku Hádia ni Hádia

O Muenhu ua Valolo Lelu ni ku Hádia ni Hádia

O Muenhu ua Valolo Lelu ni ku Hádia ni Hádia

EIE u tena ku sanga o valolo ia muenhu lelu. Kiebhi-phe? Mu ku belesela o itumu i tu sanga mu Mak’â Nzambi, o Bibidia. Tua-nda di longa o itumu íii.

KITUMU KIA BIBIDIA: Sobha Solomá ua soneka: ‘Kima kiambote o muthu kúdia ni kúnua, o muenhu uê ni u kembe mu mbote ia kikalakalu kiê.’​—⁠NDONGIXI 2:⁠24.

A tu bhange phala tu sanga ku zediua mu kikalakalu kioso ki tu bhanga. Né muene mu ithangana ia bhonzo, eie u tena ku zediua ku muenhu lelu, mu ku kalakala kiavulu, ni ku kala ufiiele mu kikalakalu.

KITUMU KIA BIBIDIA: ‘O ku bhana kota mu ku zediuisa, o ku tambula ndenge.’​—⁠IKALAKALU 20:⁠35.

Athu avulu ene mu sanga o ku zediua, mu ku bhanga ima phala ku kuatekesa akuâ​—⁠mu ku bhana o thembu iâ, ni nguzu iâ, mu ithangana ia ibhidi, kiki kiene mu bheka ku zediua kuavulu, ni ku bhangesa o athu ku sanga o valolo ku mienhu iâ. Solomá ua soneka: “Muthu uoso ua tokala ku mu bhanga mbote, eie kufule ku mu bhanga-iu se lukuaku lué luala ni kutena kua ku ki bhanga.”​—⁠Jisabhu 3:⁠27.

Xinganeka mu phangu ia Ralph. Kioso kia bhixila o kithangana kia ku xisa o sidivisu iê mukonda dia ku kuka, muéne ua bokona mu sidivisu ia thembu ioso, ia kexile mu bhanga muhatu uê. Ene akexile mu bhanga ji ola javulu mu sidivisu ia kuboka mu jimbeji joso mu ku longa o Bibidia ku akuâ. Ralph uixi: “Kioso ki tu vutuka kubhata mu ngoloxi, etu tu bhuila kiavulu, ki mukonda dia ku kuka kuetu, maji mukonda dia ku bhana o nguzu ietu mu sidivisu ia Tata ietu ia diulu. Kima kiambote ku bhuila kioso ki tu bhanga kikalakalu!” Muéne ni muhatu’ê a zediua mukonda dia ku bhakula o mienhu iâ mu ku kuatekesa akuâ.

KITUMU KIA BIBIDIA: “Dikamba u zola mu thembu joso; o ndandu u di monekena mu jiphaxi.”​—⁠JISABHU 17:⁠17.

Ki ki bhonzo ku dibhana ni maka kioso ki u kala bhu kaxi ka athu. Francis Bacon, filósofo inglês, ua sonekena kua ió kala ni makamba a kidi, kuila: “O athu iá a difuangana kála a jimbila mu kikangalakata.” O ku kala ni makamba a kidi​—⁠ni ku kala dikamba diambote​—⁠ki tena ku bhangesa o muenhu uê ku kala ni valolo; ni ku ku bhana o ku zediua.

KITUMU KIA BIBIDIA: “A zediua jingadiama ja muxima.”​—⁠MATESU 5:⁠3.

Jezú ua tange o kitumu kia beta-kota, se eie ua mesena ku katula mbote ku ikanenu ia Nzambi​—⁠ijiia ni u zubhe o ‘ibhindamu iê mu nzumbi.’ Etu ki tu sokela ni iama, mukonda a tu bhanga ni ukexilu ua ku tendela o valolo ia muenhu. Jihova Nzambi, muéne ngó u tena ku zubha o ibhindamu iê, muéne u bhanga kiki mu kaxi ka Mak’â mê, o Bibidia. Kála ki tua di longo kiá, mu mbandu ia bhiti, o Bibidia izuela iebhi o vondadi ia Nzambi phala o ixi. I zuela se mukonda diahi tuala ku muenhu, mukonda diahi kuene jiphaxi javulu, ni ihi ia mesena Nzambi ko kuetu. O ku tendela o kidi kia Bibidia, kima kiambote, phala o muenhu uetu u kale ni valolo, ni tu zediue. O ió a katula thembu phala ku di longa o Bibidia ni ku kumbidila ioso ia di longa, a tena ku zediua. Mukonda diahi? Mukonda ene a suínisa o kidielelu kiâ mu ukamba ni Mubhangi uetu, “o Nzambi ia ku zediua,” Jihova.​—⁠1 Timote 1:​11, NW.

KITUMU KIA BIBIDIA: “Lembalala o Mubhangi uê . . . ande dia ku bhixila o thembu ia ibhidi, ni kuíza o mivu ia kuzuela kuila, ‘ki ngala-mi dingi ni ku sanguluka.’”​—⁠NDONGIXI 12:​1, THE NEW ENGLISH BIBLE.

O Sobha Solomá ua tendelesa ió ala hanji mu unzangala, kuila a tena ku bhita mu ibhidi iavulu ku muenhu, o kitendelesu kiki, kia tu tokala ué. Ta ku pholo o Mubhangi uê, o muthu ua beta-kota ku muenhu uê. Kiki kia-nda ku bhangesa ku zediua ku muenhu. Ditune o ukexilu ua kuila: ‘Tu die, tu nue, o mungu tua-nda kufuá.’ (1 Kolindo 15:​32) Se u ta o vondadi ia Nzambi ku pholo, kála kia soneka mu divulu dia Ndongixi 8:​12, ua-nda “zediua” kiavulu ku muenhu uê.

O kilumba a mu ixana Wend, ua sange o ku zediua kua kidi. Mu unzangala uê, muéne ni phang’ê ia muhatu, a di longo o dimi dia Espanhole, phala kuia ku República Dominicana, kua bhingile aboki a njimbu iambote ia Bibidia. Ene ambe: “Tua bhange ioso phala kuia mu sidivila ku ididi kua bhingile aboki, maji tua bhiti ué mu ithangana iambote. Se-ku kima kieji tena ku futa o mbeji ji samanu ji tua bhange mu sidivisu íii! O mabesá u tua tambula, ki tu tena ku a sokesa ni nguzu ioso i tua bhange phala ku bokona mu sidivisu íii.”

O Ufiiele Kua Nzambi, u Bhangesa o Muenhu ku Kala ni Valolo

O ku kala ni ukamba uambote ni Jihova, ku tena ku bhana valolo ku muenhu uê. Kiebhi? Satanaji ka bhangesa ngó Adá ni Eva ku bhukumukina o ungana ua Nzambi, maji Satanaji uambe ué kuma, se-ku muthu ueji kolokota mu ufiiele kua Nzambi mu ithangana ia jipolova. (Jobe 1:​9-11; 2:⁠4) Eie u tena kulondekesa kuila Satanaji mukua makutu! Kiebhi? Mu ku kolokota mu ufiiele kua Nzambi, ku belesela o itumu iê, ni kulondekesa kuila Jihova muene ua tokala ku sola o kima kia uabha mu kiki kia iibha, phala etu.​—⁠Dijingunuinu 4:⁠11.

Tu tena ku dibhana ni ibhidi se tua mesena ku kaiela o njila ia kidi. O kuila o ibhidi íii, ia-nda tu fidisa ku zediua ku muenhu? Xinganeka muthu, nguma, u tatela kamba dietu mba muthu ku muiji. Se o ku zokela o dijina dia muthu a mu tatela, ki tu bhangesa ué ku talesa hadi ku nguma íii, o kuila kiki kieji tu fidisa ku zediua ku muenhu? Kana! Tueji tena ku kolokota mu hadi ni kisangusangu kioso. Kiki kia difu ni ku kolokota mu ufiiele kua Nzambi. O ufiiele uetu, u sangulukisa o muxima ua Nzambi.​—⁠Jisabhu 27:⁠11.

Muenhu ua Valolo ku Hádia ni Hádia

Bhanga ioso phala ku di longa ia lungu ni Nzambi, ni vondadi iê. Jezú Kristu uambe: “O muenhu ki uábhua uenhú: Kuila oso a ku ijiie eie u Nzambi ia kidi imoxi-èlele, ni kuijiia ue Jezú Kristu, ió ua mu tumu eie.” (Nzuá 17:⁠3) Kioso Nzambi kia-nda kumbidila o vondadi iê ioso ia lungu ni ixi, athu a fiiele, a-nda tambula o mabesá oso a kanena Jihova tundé ukulu​—⁠“o muenhu ki uábhua” mu palaízu mu ixi. Kienhiki, o muenhu ua-nda kala ni valolo, ua-nda zediua.​—⁠Jisálamu 145:⁠16.

Kuebhi ku u tena ku sanga o kuijiia kua tange Jezú? Mu Mak’â Nzambi, o Bibidia. Se ua mesena kikuatekesu phala ku bhanga kiki, tua ku dióndo, sonekena ku jimbangi ja Jihova, a bhange o kadivulu kaka. Ene a-nda sota muthu ni kisangusangu kioso phala ku ku kuatekesa kuijiia, se mu kidi ihi i longa o Bibidia.