Tuʼn qxiʼ toj xnaqʼtzbʼil

Chʼexpaj kyanqʼibʼil tuʼn Tyol Dios

Chʼexpaj kyanqʼibʼil tuʼn Tyol Dios

Chʼexpaj kyanqʼibʼil tuʼn Tyol Dios

¿TIQUʼN kyaj ttzaqpiʼn jun xuʼj tuʼn tkʼulin kywitz sant ex tuʼn ya miʼn kyajbʼen junjuntl tiʼchaq tuʼn tej otoqxi tzikʼ tibʼaj 60 abʼqʼi? ¿Tiʼ onin tiʼj jun pal tuʼn tkyaj tkolin tokslabʼil sintoísta ex tuʼn tajbʼen te Dios? ¿Tiʼ onin tiʼj jun xuʼj tuʼn miʼn tkubʼ tnaʼn qa otoq kyaj kolin tuʼnju xi qʼoʼn te tmebʼa jun mejebʼleʼn? Qqʼonx ambʼil kye tuʼn ttzaj kytzaqʼweʼn.

«Ya mintiʼ in che ajbʼen sant wuʼne» (ABA DANSOU)

AJU ABʼQʼI TEJ TUL ITZʼJI: 1938

TNAM: BENÍN

JUNJUNTL TQANIL: TGANTOQ TUʼN TKʼULIN KYWITZ SANT EX JUNJUNTL TIʼCHAQ

AJU IKʼ TOJ WANQʼIBʼILE: Atz in jaw chʼiye toj aldea So-­Tchahoué, aju nqayin tok tiʼj jun lago ex at nim xoqʼil toj bʼe. Tuʼnju mintiʼ carretera, oʼkx in che bʼet xjal kyoj bark ex kyoj canoa tuʼntzun kypon kyoj juntl lugar. Tuʼn tkanet twi kywa xjal, in che kʼayin pescad, in jaw kychʼiysaʼn qe wakẍ, qe chip, qe ẍneʼl, qe bʼoch ex qe chyuʼj. Ax ikx in jaw kybʼinchaʼn ja tukʼil tzeʼ, tukʼil chʼim moqa tukʼil ladrillo. Chʼixmi kykyaqil xjal mebʼa qe, pero mintiʼxix nya bʼaʼn at ik tzeʼn in bʼaj toj jun matij tnam.

Tej tal txin qine, in xi samaʼne tukʼil ntzike tuʼn nmane toj jun convento jatumel xi tzyet tuʼn qkʼulin kywitz sant in che ajbʼen kyuʼn xjal. Tej tikʼ ambʼil, ya otoq chin naqʼete tuʼn nkʼuline twitz Dudua. Atzun juntl tbʼi dios Oduduwa tok kyuʼn xjal te yoruba. Kubʼ nbʼinchaʼne jun tlugar jatumel tuʼn tkubʼ ten ex kubʼ nqʼoʼne qe tiʼchaq twitz ik tzeʼn aseyt in nel tiʼj palmera, qe ñames, qe caracol, qe ekʼ, qe palom ex junjuntl txkup. Bʼaj nnajsaʼne nim pwaq tuʼn kylaqʼet qe tiʼchaq lu.

CHʼEXPAJ WANQʼIBʼILE TUʼN TYOL DIOS: Tej t-xi tzyet tuʼn nxnaqʼtzane tiʼj Tyol Dios, el nnikʼe tiʼj qa oʼkx at jun Dios axix tok ex Jehová tbʼi. Ax ikx, el nnikʼe tiʼj qa nya taj tuʼn kyajbʼen sant quʼn tuʼn qkʼulin te (Éxodo 20:​4, 5; 1 Corintios 10:14). Jun rat el nnikʼe tiʼj tiʼ tuʼn tbʼant wuʼne. Ya mintiʼ e ajbʼen sant wuʼne ex junjuntl tiʼchaq. Ax ikx, ya mintiʼ xi nqanine xjel kye chman ex ya mintiʼ kubʼ nbʼinchaʼne qe tiʼchaq in bʼant kyuʼn aj tkyim jun toj kyja.

Kwest kyaj ntzaqpiʼne jlu tuʼnju otoq tzikʼ mas te 60 abʼqʼi in bʼant jlu wuʼne. Ax ikx, tzaj kyqʼoj toj njaye wiʼje ex e ok ten wamiwe ex qe nvesine xmayil wiʼje. Xi nqanine wipumale te Jehová tuʼntzun t-xi nbʼinchaʼne aju in tzalaj tiʼj. Nim e onin yol lu wiʼje: «Ik tten tbʼi Dios, aju Jehová, ik tzeʼn jun ja maʼ twaʼl ex kyuw tten. Ex atzun in pon naj aju xjal tzʼaqlxix ex in tzaj qʼoʼn kolbʼil te» (Proverbios 18:10, TNM).

Ax ikx, onin wiʼje tej nxiʼye toj kychmabʼil testigo de Jehová ex ok nkeʼyine aju kʼujlabʼil at kyxol. In jaw labʼine tiʼj tej tok nkeʼyine qa in nok tilil kyuʼn tuʼn t-xi kybʼinchaʼn aju in tzaj tqʼamaʼn Tyol Dios. Ok qeʼ nkʼuʼje tiʼj qa atz taʼ okslabʼil axix tok kyxol testigos de Jehová.

AʼYEJU TBʼANEL O CHE TZAJ NKʼAMOʼNE: O che onin nabʼil tkuʼx toj Tyol Dios wiʼje tuʼn ntzalaje kyukʼil wale. Ax ikx, kubʼ nnaʼne qa o tzʼel qʼiʼn jun iqtz wiʼje. Tnejel, in bʼajtoq nnajsaʼne npwaqe kyiʼj tiʼchaq in che kubʼ qʼet twitz sant ex mintiʼx e onin jlu wiʼje. Atzun jaʼlo, in chin ajbʼene te Jehová, aju Dios kʼelel qʼinte tkyaqil nya bʼaʼn at (Apocalipsis 21:​3, 4). Ya mintiʼ in che ajbʼen sant wuʼne, sino in chin kʼulune te Jehová tuʼn tkyaqil nkʼuʼje. In kubʼ nnaʼne qa xqʼuqin qine tuʼn ex in chin tzalaje.

«Otoq chin jyone tiʼj Dios tej tzmatoq kʼwalx qine» (SHINJI SATO)

AJU ABʼQʼI TEJ TUL ITZʼJI: 1951

TNAM: JAPÓN

JUNJUNTL TQANIL: AJBʼEN TE PAL TOJ OKSLABʼIL SINTOÍSTA

AJU IKʼ TOJ WANQʼIBʼILE: Atz in jaw chʼiye toj jun aldea te jun lugar te Fukuoka. Okslal qe nmane ex tuʼntzunju, tzaj kyyekʼin weye tuʼn nkʼuline kywitz dios te sintoísta tej tzmatoq kʼwalx qine. Atxix toj ambʼil aju, ya in chin ximantoqe tiʼj tzeʼn tuʼn nklete ex wajtoqe tuʼn wonine kyiʼj xjal in tzaj nya bʼaʼn kyiʼj. Kukx in tzaj nnaʼne tej ttzaj tqanin jun maestro qeye tiʼ qajtoqe tuʼn tbʼant quʼne aj qchʼiye. Xi kyqʼamaʼn wukʼile toj tja xnaqʼtzbʼil qa kyajtoq tuʼn tbʼant jun aqʼuntl kyuʼn moqa kyajtoq tuʼn kyok te científico. Atzun weye, xi nqʼamaʼne qa wajtoqe tuʼn wajbʼene te Dios, tej tok kybʼiʼn, kykyaqilx e jaw tzeʼn wiʼje.

Tej tetz bʼaj jun carrera wuʼne, kux ntzʼibʼine nbʼiye toj jun escuela tuʼntzun woke te jun aj xnaqʼtzal kyiʼj okslabʼil. Atz ok wojtzqiʼne jun pal sintoísta ex aj in tentoq ambʼil tiʼj, in jawtoq tuʼjin jun uʼj qʼeq keʼyin. Otoq tzʼok nkeʼyine t-xkʼomil uʼj, tuʼntzunju, tej ttzaj tqanin weye qa ojtzqiʼntoq wuʼne tiʼ in nuʼjin tiʼj, xi nqʼamaʼne jlu: «Atzun Tyol Dios moqa Biblia». Tzajtzun tqʼamaʼn jlu weye: «Kykyaqil qeju kyaj tuʼn kyok te jun pal sintoísta, il tiʼj tuʼn tjaw kyuʼjin uʼj lu».

Jun rat in xiʼye loqʼel jun weye Nbiblia ex kubʼ nqʼoʼne jatumel jakutoq tzʼok nkeʼyine. Noqtzun tuʼnj, mintiʼ kanet ambʼil wuʼne tuʼn tjaw wuʼjine tuʼnju in chin xnaqʼtzantoqe kyiʼj junjuntl tiʼchaq. Pontzun ambʼil tuʼn ngraduarine ex xi tzyet tuʼn wajbʼene te pal sintoísta toj jun santuario. ¡Otoq japun twi nximbʼetze!

Pero jun rat el nnikʼe tiʼj qa nya atoq jlu in chin jyone tiʼj. Chʼixmi kykyaqil pal mintiʼtoq in che ximen kyiʼj xjal. Nim kye mintiʼtoq qʼuqbʼil kykʼuʼj. Tzaj tqʼamaʼn jun nejenel kye pal jlu weye: «Qa taja tuʼn tel bʼaʼn tkyaqil, oʼkx yolina kyiʼj junjun xnaqʼtzbʼil, pero miʼn yolina tiʼj qʼuqbʼil qkʼuʼj».

Tzaj nbʼise tuʼn tkyaqil jlu. Mintiʼ kyaj ntzaqpiʼne santuario, pero xi tzyet tuʼn nxnaqʼtzane kyiʼj junjuntl okslabʼil. Tej njyone tqanil, mas tzaj nbʼise tuʼnju kubʼ nximane qa ni jun okslabʼil in xi t-xnaqʼtzaʼn axix tok kye xjal.

CHʼEXPAJ WANQʼIBʼILE TUʼN TYOL DIOS: Toj 1988 ok wojtzqiʼne jun budista ex tzaj tqʼamaʼn weye tuʼn tjaw wuʼjine Tyol Dios. Toj ambʼil aju, tzaj nnaʼne qa ax jlu otoq tqʼama jun pal sintoísta weye. Tuʼntzunju, xi nbʼiʼne aju tqʼama ex xi tzyet tuʼn wuʼjine tiʼj Tyol Dios. Tbʼanel ela toj nwitze. At maj, kukx in chin uʼjine tiʼj aj ntzqixe.

Aju jaw wuʼjine toj Biblia, onin wiʼje tuʼn nnaʼne Dios ik tzeʼn in tzaj qʼamaʼn toj Mateo 6:9 a 13. In xitoq nqʼamaʼne naʼj Dios lu aj tikʼ kabʼe or, axpe ikx tej in chin ajbʼentoqe te pal toj santuario.

Naʼnx wuʼne qa kubʼ nxjeline nim tiʼchaq akux in chin uʼjine tiʼj Tyol Dios. Toj ambʼil aju, ya otoq chin kubʼ mojeʼye ex ojtzqiʼn wuʼne qa in xi kyqʼoʼn testigo de Jehová xnaqʼtzbʼil tiʼj Tyol Dios tuʼnju otoq che pon visitaril te nxuʼjile. Ok tilil wuʼne tuʼn nyoline tukʼil jun ermana ex xi nqanine nim xjel te. In jaw labʼine tiʼj tuʼnju ajbʼen Tyol Dios tuʼn tuʼn ttzaj tzaqʼweʼn kykyaqil qe nxjele. Tibʼajxi jlu, xi tjyoʼn ermana tumel tuʼn ttzaj qʼoʼn xnaqʼtzbʼil weye.

Tej tikʼ chʼintl ambʼil, xi tzyet tuʼn nbʼete kyoj chmabʼil in nok kyuʼn testigo de Jehová. Tnejel, mintiʼtoq el nnikʼe tiʼj, pero ateʼtoq junjun erman otoq kubʼ nyekʼine nya bʼaʼn nmode kyukʼil. Noqtzun tuʼnj, e tzaj qʼolbʼen weye ex kubʼ kyyekʼin kykʼujlabʼil wiʼje.

Kyoj chmabʼil, el nnikʼe tiʼj qa taj Dios tuʼn tok kykʼujlaʼn chmilbʼaj kyxuʼjil ex tuʼn tok kyqʼoʼn kyoklen toj kyja. Mintiʼtoq in chin xqʼuqine tiʼj nxuʼjile ex kyiʼj kabʼe nkʼwale tuʼnju atztoq in nok bʼaj nwiʼye tiʼj woklene te pal. El nnikʼe tiʼj qa in noktoq nbʼiʼne kyyol xjal aj in che pon toj santuario, atzun tyol nxuʼjile, ni jun maj otoq tzʼok nbʼiʼne.

Akux in chʼiy wojtzqibʼile tiʼj Jehová, kubʼ nnaʼne qa mas nqayin atine ttxlaj. Ateʼ nim texto e pon toj wanmiye ik tzeʼn Romanos 10:​13, jatumel in tzaj tqʼamaʼn jlu: «Kykyaqil qeju in che kubʼsan twitz Qman [Jehová], ok che kletel». Otoq chin jyone tiʼj Dios tej tzmatoq kʼwalx qine ex pon ambʼil tuʼn tkanet wuʼne.

Ya mintiʼ kubʼ nnaʼne bʼaʼn tej waqʼunane toj santuario. Tnejel, tzaj bʼaj nkʼuʼje tej nximane tiʼj tiʼ jakutoq kyqʼama txqantl qa ma kyaj ntzaqpiʼne okslabʼil sintoísmo, pero otoq kubʼ nximane tuʼn tkyaj ntzaqpiʼne qa ma kanet Dios axix tok wuʼne toj juntl lugar. Tuʼntzunju, in nok lepeʼye tiʼjju tzaj tqʼamaʼn nnabʼile, kyaj ntzaqpiʼne santuario toj primavera toj 1989 ex kyaj nqʼoʼne nchwinqlale toj tqʼabʼ Jehová.

Kwest ela jlu toj nwitze. E ok ten nejenel kye pal yolil nya bʼaʼn wiʼje ex ok tilil kyuʼn tuʼn nkyaj tene. Pero mas kwest ela toj nwitze tuʼn t-xi nqʼamaʼne kye nmane aju otoq kubʼ nximane. Akux bʼet nxiʼye kyja, kubʼ nnaʼne qa maqset nxewe ex in che lulintoq qe nqane. In kubʼ weʼye nim maj naʼl Dios te Jehová tuʼntzun ttzaj tqʼoʼn wipumale.

Tej npone kyja, nya jun rat xi nqʼamaʼne kye. Tej otoq tzikʼ nim or ex tej otoq chin naʼne nim maj Dios, xi nqʼamaʼne te nmane. Xi nchikʼbʼaʼne te qa otoq kanet axix tok Dios wuʼne toj juntl okslabʼil ex qa iltoq tiʼj tuʼn tkyaj ntzaqpiʼne sintoísmo tuʼntzun wajbʼene te. Tzaj tbʼis ex mintiʼ jun tiʼ tzaj tqʼamaʼn weye. Axpe ikx, e pon junjun nfamiliare yolil wukʼile tuʼntzun tkubʼ nchʼexpuʼne nximbʼetze. Nyatoq waje tuʼn ttzaj tbʼis jun, pero ax ikx nya wajtoqe tuʼn tkyaj ntzaqpiʼne tuʼn wajbʼene te Jehová. Tej tbʼet ambʼil, ya mintiʼ tzaj kyqʼamaʼn toj njaye jun tiʼ weye.

Pero nya oʼkx tuʼn tkyaj ntzaqpiʼne santuario, sino iltoq tiʼj tuʼn tchʼexpaj nximbʼetze. Kukx tzaj nnaʼne qe tiʼchaq bʼant wuʼne tej wajbʼene te pal. Wajtoqe tuʼn tikʼ tnaʼl tkyaqil wuʼne, pero tkyaqilju tok ntxlaje mintiʼ onin wiʼje.

¿Tiʼ onin wiʼje tuʼn wexe twitz jlu? At kabʼe tiʼ. Tnejel, bʼaj nchmoʼne tkyaqilju at toklen tukʼil okslabʼil sintoísmo ex bʼaj npatine tkyaqil ik tzeʼn qe libro, qe cuadro ex junjuntl tiʼchaq nim kywiʼ. Atzun tkabʼin tiʼ onin wiʼje, aju tej tel npaʼne ambʼil tuʼn ntene kyukʼil testigo de Jehová. Tej tok wamiwen wibʼe kyukʼil, onin wiʼje tuʼn tikʼ tnaʼl tkyaqil wuʼne.

AʼYEJU TBʼANEL O CHE TZAJ NKʼAMOʼNE: Ojtxe, mintiʼ el npaʼne ambʼil tuʼn ntene tukʼil nxuʼjile nix kyukʼil nkʼwale, tuʼntzunju, kubʼ kynaʼn qa kyjunalxtoq ateʼ. Pero tej tel npaʼne ambʼil tuʼn ntene kyukʼil ik tzeʼn in tzaj tqʼamaʼn Tyol Dios, ten mujbʼabʼil qxole. Tej tikʼ ambʼil, kubʼ t-ximen nxuʼjile tuʼn tajbʼen te Jehová junx wukʼile. Atzun jaʼlo, junx in qo ajbʼene te Jehová tukʼil nxuʼjile, tukʼil nkʼwale, tukʼil nmeʼjele ex njiye.

Aj ttzaj nnaʼne aju kubʼ nximane tej kʼwalx qine ex tej wajtoqe tuʼn wajbʼene te Dios tuʼntzun wonine kyiʼj txqantl, in nel nnikʼe tiʼj qa nya oʼkx jlu in bʼant wuʼne, sino ax ikx in che bʼant junjuntl tiʼchaq wuʼne. Mintiʼ in che kanet yol wuʼne tuʼn t-xi nqʼoʼne chjonte te Jehová.

«In kubʼtoq nnaʼne qa atxtoq jun tiʼ atx taj weye» (LYNETTE HOUGHTING)

AJU ABʼQʼI TEJ TUL ITZʼJI: 1958

TNAM: SUDÁFRICA

JUNJUNTL TQANIL: KUBʼ TNAʼN QA OTOQ KYAJ KOLIN

AJU IKʼ TOJ WANQʼIBʼILE: In nul itzʼje toj jun tal tnam te Germiston, jatumel at nim mina ex nyaxix mebʼa qe xjal, ex mintiʼxix eleqʼ at. Kubʼ kyximan nmane qa mlaytoq chin kʼujlete kyuʼn, tuʼntzunju, in xi qʼoʼne te mebʼa kye jun mejebʼleʼn tej tikʼ 14 qʼij wulen itzʼje. Akux in chin chʼiye, kubʼ nximane qa in chin anqʼine kyukʼil axix tok nmane tuʼnju ok kʼujlaʼn qine. Pero tej tok nbʼiʼne qa nya aʼye nmane, kubʼ nnaʼne qa otoq chin kyaj koline. Kubʼ nximane qa mintiʼtoq kyoklen wiʼje ex kubʼ nnaʼne qa mlaytoq tzʼel kynikʼ wiʼje.

Tej qʼiʼntoq 16 abʼqʼi wuʼne, xi tzyet tuʼn ntene kyoj bar kyukʼil wamiwe tuʼntzun qbʼixine ex tuʼn kyok qbʼiʼne música en vivo. Tej njapune twi 17 abʼqʼi, in nok tene sichʼil. Wajtoqe tuʼn woke te delgad ik tzeʼn qe modelo in che etz yekʼin kyoj anuncio kyiʼj sichʼ. Ex tej njapune twi 19 abʼqʼi, in xiʼye anqʼil Johannesburgo tuʼnju atztoq tuʼn waqʼunane. Tej tikʼ chʼin ambʼil, ok njunin wibʼe kyukʼil xjal in che yasin, in che sichʼin ex in che kʼantoq qʼeʼn tkyaqil fin de semana.

Noqtzun tuʼnj, in bʼanttoq nim ejercicio wuʼne. In bʼanttoq gimnasia aeróbica wuʼne, squash ex fútbol. Ax ikx, ok tilil wuʼne tuʼn tetz bʼaj ncarreraye ex ok ojtzqiʼn nwitze tuʼnju tbʼanel waqʼune bʼant kyiʼj computadora. Attoq jun tbʼanel wanqʼibʼile ex nyatoq mebʼa qine, tuʼntzunju, kubʼ kyximen xjal otoq kanet tzalajbʼil wuʼne. Pero junxitl tiʼ kubʼ nnaʼne. Mintiʼtoq in chin tzalaje ex mintiʼ ttxolil wanqʼibʼile. Kubʼ nnaʼne qa atxtoq jun tiʼ atx taj weye.

CHʼEXPAJ WANQʼIBʼILE TUʼN TYOL DIOS: Tej t-xi tzyet tuʼn nxnaqʼtzane tiʼj Biblia, el nnikʼe tiʼj qa at tkʼujlabʼil Jehová ex tuʼntzunju tzaj tqʼoʼn Tyol qe. In nok Biblia ik tzeʼn jun carta kubʼ ttzʼibʼin Dios qe tuʼntzun tonin qiʼj toj qchwinqlal (Isaías 48:​17, 18). El nnikʼe tiʼj qa wajtoqe tuʼn tonin Tyol Dios wiʼje, iltoq tiʼj tuʼn tbʼant nim chʼixpubʼil wuʼne.

Tnejel, bʼaj nchʼexpuʼne qe wamiwe. Ik tzeʼn in tzaj tqʼamaʼn Proverbios 13:​20, «qa ma tzʼok tjunin tibʼa kyukʼil qe xjal at kynabʼl, ktel tnabʼla, qatzun ma tzʼok tjunin tibʼa kyukʼil qe xjal mintiʼ kynabʼl, knajela». Xi nbʼiʼne consej lu ex kyaj ntzaqpiʼne qe ojtxe wamiwe ex xi tzyet tuʼn kyten wamiwe kyxol testigo de Jehová.

Pero aju mas kwest ela toj nwitze, aju tuʼn tkyaj ntzaqpiʼne sichʼ. Tej tok tilil wuʼne tuʼn tkyaj ntzaqpiʼne sichʼ, jax 30 libra waline. Tzaj nbʼise tuʼn jlu ex kubʼ nximane qa mintiʼtoq woklene. Ik chʼixmi lajaj abʼqʼi tuʼn tok wiʼje juntl maj. Maske ikju, ojtzqiʼntoq wuʼne qa iltoq tiʼj tuʼn tkyaj ntzaqpiʼne sichʼ. Nim maj in naʼne Dios te Jehová ex tzaj tqʼoʼn wipumale tuʼn tkyaj ntzaqpiʼne sichʼ.

AʼYEJU TBʼANEL O CHE TZAJ NKʼAMOʼNE: Jaʼlo, ya mintiʼxix yabʼil wiʼje. Ax ikx, in chin tzalaje tiʼjju at weye. Ya mintiʼ in chin jyone tzalajbʼil toj jun tbʼanel aqʼuntl, toj jun tbʼanel oklenj ex tiʼj qʼinumabʼil. Junx in chin ajbʼene te Dios tukʼil nchmile ex in chin tzalaje tuʼnju in chin onine kyiʼj txqantl tuʼn tok kyojtzqiʼn axix tok tiʼj Tyol Dios, ex o chin onine kyiʼj oxe wukʼile e ten toj aqʼuntl tuʼn kyajbʼen te Jehová. Nya oʼkxju, tej naʼmxtoq tkyim mejebʼleʼn e ok te nmane, in yoline kyukʼil tiʼj qʼuqbʼil qkʼuʼj at tuʼn kyjaw anqʼin kyimni ex xi nqʼamaʼne kye qa kʼokel Txʼotxʼ te jun tbʼanel najbʼil.

Noq tuʼnju at jun tbʼanel wamiwbʼile tukʼil Dios, ya mintiʼ in kubʼ nnaʼne qa o chin kyaj koline. Atzun jaʼlo, kykyaqil testigo de Jehová in che ok nqʼoʼne ik tzeʼn qe toj njaye tuʼnju in che ok ik tzeʼn nmane, ik tzeʼn ntxuʼye, ik tzeʼn ntzike ex ik tzeʼn witzʼine (Marcos 10:​29, 30).

[Aju tilbʼilal]

Ok nkeʼyine qa ax tok at kʼujlabʼil kyxol testigo de Jehová.

[Aju tilbʼilal]

Aju santuario ajbʼen wuʼne tej wajbʼene te pal kyxol sintoísmo.