Skip to content

Skip to table of contents

Bbaibbele Lilakonzya Kubacinca Bantu

Bbaibbele Lilakonzya Kubacinca Bantu

Bbaibbele Lilakonzya Kubacinca Bantu

Nkaambo nzi mukaintu uujisi myaka iili kuma 60 ncaakalekela kukomba mituni? Ino ncinzi cakapa kuti mupaizi wacikombelo ca Shinto ausiye mulimo wakwe waku tempele akuba mubelesi Munakristo? Ino ncinzi cakagwasya mukaintu iwakalelwa abantu bambi kuzwa kubuvwanda kuliyumya kupenzi lyakulimvwa kutayandwa? Amubone nzyobakaamba bantu aaba.

“Ndakacileka Kukomba Mituni.”—ABA DANSOU

MWAKA WAKUZYALWA: 1938

KUCISI NKWAZWA: BENIN

MBWAAKABEDE KAINDI: SIKUKOMBA MITUNI

MBONDAKABEDE KAINDI: Ndakakomenena mubusena bwiitwa kuti So-Tchahoué, munzi wacilobe kufwaafwi alwizi. Bantu bamumunzi ooyu balazela nswi, balavwuba ŋombe, mpongo, mbelele, ngulube alimwi abayuni. Mubusena oobu kunyina migwagwa, aboobo, bantu babelesya mato ciindi nobayanda kweendeenda. Bantu banji balayaka maanda aabo kwiinda mukubelesya zisamu alimwi abwizu, pele bamwi babelesya zitina. Bantu mbacete ncobeni. Nokuba boobo, kunyina bugwebenga mbuli mumadolopo.

Kandicili mwana, bataata bakaambila ndime abacizyi bangu bapati kuti tuunke kubusena nkobakali kupailila nkobakali kuyanda kapati, kwalo nkobakatutalisya mubukombi bwabo bwatunsiyansiya. Nondakakomena ndakasala Dudua (Oduduwa) kuzwa kucilengwa caba Yoruba kuba leza wangu. Ndakayaka ŋanda ya leza ooyu alimwi ndakali kupa zipaizyo zya cuuwe, mafuta, nkumba, nkuku, nkwilimba abanyama bamwi basiyene-siyene. Zipaizyo eezyi zyakali kudula, kanji-kanji ndakali kubelesya mali woonse ngondakajisi.

BBAIBBELE MBOLYAKANDICINCA: Nindakatalika kwiiya Bbaibbele, ndakazyiba kuti Jehova ngo Leza wakasimpe alikke. Alimwi ndakayiya kuti tazumizyi kukomba mituni. (Kulonga 20:4, 5; 1 Bakolinto 10:14) Ndakazyiba ciyandika ncondakeelede kucita. Ndakazisowa zikozyanyo zyoonse akusalazya ŋanda yangu kuzyintu zijatikizya mituni. Ndakacileka kusonda alimwi ndakacileka kutola lubazu muzilengwa aziyanza zyaamalila.

Tiicakali cuuba-uba kulindime—mukaintu uujisi myaka iili kuma 60 kucinca boobu. Balongwe bangu, basazima alimwi abasimukoboma bakali kundikazya akundifwubaazya. Ndakapaila kuli Jehova kutegwa andipe nguzu zyakucita ciluzi. Ndakaumbulizyigwa amajwi aajanika mulugwalo lwa Tusimpi 18:10, aamba kuti: “Izina lya-Jehova ningazi injumu; Mululami ulacijila kulinjiyo, aboobo ulafutuka.”

Acimbi cakandigwasya nkujanika kumiswaangano ya Bakamboni ba Jehova. Ooku ndakabona luyando lwa Bunakristo, alimwi ndakakkomana akaambo kakuti bantu aaba balasola kukkala bukkale busalala kwiinda mukutobela zyeelelo zyamu Bbaibbele zisumpukide. Nzyondakabona zyakandipa kusyoma kuti Bakamboni ba Jehova bali mucikombelo cakasimpe.

MBONDAGWASYIGWA: Kubelesya njiisyo zyamu Bbaibbele candigwasya kuti katumvwana abana bangu. Alimwi ndilimvwa kulemununwa. Mali aangu akali kumanina kumituni yatakali kundigwasya munzila iili yoonse. Lino ndikomba Jehova, walo uyoomanizya mapenzi woonse ngotujisi. (Ciyubunuzyo 21:3, 4) Eelo kaka ndilikkomene kapati kuti lino tandicibelekeli mituni, pele ndibelekela Jehova! Mulinguwe ndajana kuliiba kwini-kwini alimwi akukwabililwa.

“Ndakali Kulangaula Leza Kuzwa Kubwana.”—SHINJI SATO

MWAKA WAKUZYALWA: 1951

KUCISI NKWAZWA: JAPAN

MBWAAKABEDE KAINDI: MUPAIZI WACIKOMBELO CA SHINTO

MBONDAKABEDE KAINDI: Ndakakomenena mudolopo lya Fukuoka Prefecture. Bazyali bangu bakali kuyandisya kukomba aboobo, nondakali kukomena bakandikulwaizya kuyanda baleza baci Shinto. Kandili mukubusi kanji-kanji ndakali kuyeeya kujatikizya lufwutuko lwangu alimwi ndakali kuyandisya kapati kugwasya bantu bali mumapenzi. Ndiciyeeyede cimwi ciindi kandicili kucikolo capulaimali bayi bakatubuzya toonse mukkilasi kuti ncinzi ncomuyanda kuyoocita mwakukomena? Basicikoloma bakajisi makanze aagaminide mbuli kuba bahaazibwene musayaansi. Mebo ndakaamba kuti makanze aangu ngakubelekela Leza. Boonse bakandiseka.

Nindakamanizya cikolo kusekondali, ndakanjila cikolo cabamayi bacikombelo. Nindakali kucikolo, ndakaswaanganya mupaizi wacikombelo ca Shinto walo wakali kubelesya ciindi notutali mucikolo kubala bbuku lyakajisi civwumbyo cisiya. Bumwi buzuba wakandibuzya kati, “Sato, sena ulizyi kuti ndibbuku nzi eeli?” Akaambo kakuti ndakali cibwene kale civwumbyo, ndakaingula kuti, “Ndi Bbaibbele.” Mpoonya wakaamba kuti, “Boonse bayanda kuba bapaizi bacikombelo ca Shinto beelede kulibala bbuku eeli.”

Mpoonya-mpoonya ndakaunka kuyooula Bbaibbele. Bbaibbele eeli ndakalibikka aabusena bubotu mpondakali kubikka mabbuku aangu alimwi ndakali kulibamba kabotu. Akaambo kakuti ndakajisi zyintu zyakucita kucikolo, taaku nindakajana ciindi cakulibala. Nindakamanizya cikolo ndakatalika kubeleka kandili mupaizi mucikombelo ca Shinto. Makanze ngondakajisi kandicili mwana akazuzikizyigwa.

Kwakainda buyo ciindi cisyoonto, ndakatalika kubona zyintu nzyondatakali kulangila. Bapaizi banji tiibakajisi luyando naa tiibakali kubikkila maano bantu bamwi. Alimwi banji tiibakajisi lusyomo. Umwi walupati-pati wakandaambila kuti: “Ikuti koyanda kuzwidilila okuno, weelede kwaamba buyo makani abasyaabusongo. Kwaamba zyalusyomo kulakasyigwa.”

Twaambo tuli boobu twakapa kuti ndicileke kubikkila maano kubukombi bwa Shinto. Nokuba kuti ndakazumanana amulimo wangu waku tempele, ndakatalika kulangaula cikombelo cimbi. Aciindi eeco, kunyina cikombelo cakandikkomanisya pe. Kulanga-langa zikombelo zisiyene-siyene kwakapa kuti ndityompwe kapati. Ndakalimvwa kuti kunyina cikombelo cakali kuyiisya kasimpe.

BBAIBBELE MBOLYAKANDICINCA: Mu 1988, ndakaswaanganya mu Budda iwakandikulwaizya kubala Bbaibbele. Ndakayeeya mupaizi wacikombelo ca Shinto wakandaambilide mbubwenya myaaka yainda. Ndakalutobela lulayo. Mbondakatalikila buyo kulibala Bbaibbele, ndakatalika kulikkomanina kapati. Zimwi ziindi ndakali kulibala masiku oonse kusikila mane zuba lyapola.

Nzyondakali kubala zyakandikulwaizya kuti nditalike kupaila kuli Leza waambidwe mu Bbaibbele. Ndakatalika amupailo wacikozyanyo waambidwe kulugwalo lwa Matayo 6:9-13. Ndakali kuwiinduluka mupailo ooyu kwainda mawoola obilo—noliba leelyo nondakali kubeleka mu tempele.

Ndakalijisi mibuzyo minji kujatikizya nzyondakali kubala. Aciindi eeci, ndakali kwete, alimwi ndakalizyi kuti Bakamboni ba Jehova balayiisya Bbaibbele akaambo kakuti bakali baswaide bakaintu bangu kaindi. Ndakajana mukaintu omwe wakali Kamboni akumubuzya mibuzyo minji. Ndakakkomana naakaingula mibuzyo yangu yoonse kwiinda mukubelesya Bbaibbele. Wakapanga bubambe bwakuti Bakamboni bamwi kabandiyiisya Bbaibbele.

Nokwakainda buyo ciindi cisyoonto, ndakatalika kujanika kumiswaangano ya Bakamboni ba Jehova. Aciindi eeci, kunyina nindakazyiba kuti akati ka Bakamboni bakaliko bamwi mbabaabo mbondatakali kubandika abalo kabotu kaindi. Nokuba boobo, bakaboola kundaanzya alimwi bakanditambula amaanza obilo.

Kumiswaangano eeyi, ndakaiya kuti Leza uyanda kuti baalumi kababayanda akubalemeka banamukwasyi. Kanditanaiya kaambo aaka, ndakali kubikkila buyo maano kumulimo wangu wabupaizi alimwi kunyina nondakali kubabikkila maano bakaintu bangu alimwi abana besu bobilo. Ndakatalika kuyeeya kuti bantu bakali kuboola ku tempele kuzookomba ndakali kubaswiilila, pele kunyina nondakali kubaswiilila bakaintu bangu.

Ndakazumanana kwiiya alimwi ndakaiya zinji kujatikizya Jehova calo cakandipa kuti ndibe acilongwe anguwe. Ndakakulwaizyigwa kapati amajwi mbuli aajanika kulugwalo lwa Baloma 10:13, aamba kuti: “Woonse wiita zyina lya Jehova uyoofwutulwa.” Kuzwa kubwana ndali kumulangaula Leza, lino ndamujana.

Ndakatalika kulimvwa kuti tiindakali kweelela kujanika ku tempele. Kumatalikilo ndakali kulibilika kujatikizya mbobakali kuyoolimvwa bamwi ikuti ndazwa mucikombelo ca Shinto. Pele lyoonse ndakali kulyaambila kuti ndiyoozwa kuti ndajana Leza wakasimpe kumbi. Aboobo, ciindi cacilimo mumwaka wa 1989, ndakasala kutobela manjezyeezya aangu. Ndakacileka mulimo wangu waku tempele akusala kutobela Jehova.

Kucileka mulimo wangu waku tempele tiicakali cuuba-uba pe. Balupati-pati bakandibwentela akundisungilizya kuti ndizumanane amulimo wangu. Cakali kukatazya kwiinda, nkwaambila bazyali kujatikizya makani aaya. Nindakali kuunka kuŋanda yabo, ndakalibilika kapati cakuti mucamba mwakacisa alimwi maulu angu akanyina nguzu. Ndakali kuyabwiima-ima munzila kutegwa ndipaile kuli Jehova kulomba nguzu.

Nindakasika aŋanda yabazyali bangu, ndakaliyoowede kapati cakuti ndakaalilwa kutalisya mubandi mane buya kwakainda mawoola aali mbwaabede. Nindakamana kupaila, ndakabapandulwida zyoonse bataata. Ndakabaambila kuti ndakajana Leza wakasimpe alimwi kuti ndakali kuzwa mucikombelo ca Shinto kutegwa ndikabelekele Leza wakasimpe. Bataata bakagambwa alimwi kunyina nobakakkomana pe. Banamukwasyi bambi bakaboola kuŋanda kutegwa bandikasye. Kunyina nindakali kuyanda kubanyemya banamukwasyi, pele ndakalizyi kuti kubelekela Jehova ncecintu cibotu ncondeelede kucita. Mukuya kwaciindi, banamukwasyi bakatalika kukulemeka kusala kwangu.

Nokuba kuti ndaalilekede kuunka ku tempele, mizeezo yangu yakali kundipenzya. Ndakalizyibide kapati kupona mbuli mupaizi. Ndakasola kuziluba zyintu nzyondakali kucita kaindi, pele lyoonse zyakali kuboola mumizeezo.

Kuli zyintu zyobilo zyakandigwasya kutegwa ndilube zyintu eezyi. Cakusaanguna, ndakalangaula zyintu zyoonse zyakajatikizyidwe abukombi bwangu bwakaindi. Mpoonya ndakazyuumpa zyoonse—mabbuku, zifwoto alimwi azyintu zimbi zidula kapati. Cabili, ndakali kusola kuba a Bakamboni ziindi zinji. Bulongwe bwabo alimwi alugwasyo zyakandigwasya kapati. Asyoonto-syoonto, ndakatalika kuziluba zyintu nzyondakali kucita kaindi.

MBONDAGWASYIGWA: Ndakali kubasulaika bakaintu bangu alimwi abana, calo cakali kubapa kulendelelwa kapati. Pele nindakatalika kujana ciindi cakuba amukwasyi wangu, kweelana a Bbaibbele mbolikulwaizya baalumi kucita, cilongwe cesu cakayuma. Mukuya kwaciindi, bakaintu bangu abalo bakatalika kubelekela Jehova. Toonse antoomwe amwana wesu musankwa amusimbi alimwi amulumi wakwe, tulikamantene mubukombi bwakasimpe.

Ndalanga musyule ciindi nindakali mwana, ciloto cangu cakubelekela Leza alimwi akugwasya bantu, ndilimvwa kuti zyoonse zyacitika mbubwenya mbondakali kuyeeyela. Eelo kaka ndamulumba Jehova!

“Ndakalizyi Kuti Kuli Cintu Cimwi Citako.”—LYNETTE HOUGHTING

MWAKA WAKUZYALWA: 1958

KUCISI NKWAZWA: SOUTH AFRICA

MBWAAKABEDE KAINDI: KULIMVWA KUTAYANDWA

MBONDAKABEDE KAINDI: Ndakazyalilwa mu Germiston, mudolopo mwakali migodi pele mwakanyina zigwebenga zinji. Akaambo kakulimvwa kuti tabakonzyi kundilela, bazyali bangu bakasala kuti ndikalelwe kumbi. Kandijisi buyo mazuba aali 14 aakuzyalwa, banabukwetene bamwi bajisi luyando bakandibweza kutegwa bakandilele, mbambabo mbondakazyiba kuti mbazyali bangu. Mukuya kwaciindi, ndakazyiba kuti tiibakali bazyali bangu ncobeni, ndakatalika kulimvwa kutayandwa. Ndakatalika kulimvwa kuti tandili umwi wamukwasyi ooyu alimwi kuti tiibakali kundimvwisya.

Nindakajisi myaka yakuzyalwa iili 16, ndakatalika kuunka kubusena bwakunywida bukoko, ooko mebo alimwi abeenzuma nkotwakali kuyoozyana alimwi akuswiilila nobaimba nyimbo. Kandijisi myaka yakuzyalwa iili 17, ndakatalika kufweba tombwe. Ndakali kuyanda kuceya mubili kutegwa ndeelane abantu mbondakali kubona muzifwoto zyaambilizya makwebo aatombwe. Nindakaba amyaka yakuzyalwa iili 19, ndakatalika kubeleka ku Johannesburg, kakutanainda ciindi ndakatalika kuyanzana abantu batakali kabotu, ndakali kubelesya majwi mabyaabi, ndakali kufweba kapati alimwi akunywa bukoko cakuciindizya kumamanino aansondo.

Nokuba boobo, ndakali muyumu kumubili. Ciindi aciindi ndakali kucita zisobano ziyumya mubili alimwi akuuma bbola yakumaulu yabasimbi. Alimwi ndakali kubeleka canguzu kutegwa ndibe aampuwo mulwiiyo lwangu wama kkompyuta. Akaambo kakubeleka canguzu, ndakalijisi mali manji, alimwi bantu banji bakali kwaamba kuti ndacikonzya. Pele nokuba boobo, taakwe nindakakkomene pe, ndakali sweekede alimwi ndakali tyompedwe abuumi bwangu. Ansi aamoyo, ndakalizyi kuti kuli cintu cimwi citako.

BBAIBBELE MBOLYAKANDICINCA: Ciindi nindakatalika kwiiya Bbaibbele, ndakaiya kuti Jehova ngu Leza siluyando. Alimwi ndakaiya kuti wakalutondezya luyando oolu kwiinda mukutupa Jwi lyakwe, Bbaibbele. Cili mbuli kuti watulembela lugwalo kutegwa lutusololele. (Isaya 48:17, 18) Ndakazyiba kuti, kutegwa ndijane mpindu kubusolozi bwa Jehova bwa luyando, ndeelede kucinca bukkale bwangu.

Kucinca kumwi nkondakeelede kucita kwakali kujatikizya balongwe. Ndakaabikkila kapati maano majwi aalembedwe mulugwalo lwa Tusimpi 13:20, aakuti: “Uuenda abasongo ulasongwaala, Pele muzwalani wabafubafuba ulabisizigwa.” Kaambo aaka kakandigwasya kuti ndicileke kuyanzana abalongwe bangu bakaindi akuba abalongwe bapya akati ka Bakamboni ba Jehova.

Penzi lipati ndindakajisi nkuleka kufweba tombwe; ndakalizyibide kufweba. Mukuya kwaciindi, penzi lyakufweba lyakamana, kwakaboola penzi limbi. Kuleka kufweba kwakandipa kuneneya amakkilogilamu aainda ku 13.6. Eeli lyakali penzi lipati alimwi ndakatola myaka iili kkumi kutegwa ndicesye mubili. Nokuba boobo, ndakalizyi kuti kucileka kufweba cililuzi. Ndakazumanana kwaapailila makani aaya kuli Jehova alimwi wakandipa nguzu kutegwa ndizwidilile.

MBONDAGWASYIGWA: Lino ndilakkomana abuumi buli kabotu. Alimwi ndilakkutila azyintu nzyondijisi, tandiciyandauli lukkomano lujanwa akaambo kamulimo, mpuwo naa lubono lwakumubili. Muciindi caboobo, ndijana lukkomano kwiinda mukwaambila bamwi kasimpe kamu Bbaibbele. Akaambo kaceeci, bantu botatwe mbindakali kubeleka limwi kubikkilizya abalumi bangu andime lino tubelekela Jehova. Kabatanafwa bazyali bakandikomezya, ndakacikonzya kubaambila kujatikizya cisyomezyo camu Bbaibbele cabubuke akupona munyika yaparadaiso.

Kumvwana a Jehova candigwasya kuliyumya kupenzi lyakulimvwa kutayandwa. Wandigwasya kutegwa kandilimvwa kuti ndilayandwa kwiinda mukundipa coolwe cakuba cibeela camukwasyi wabasyomima waanyika yoonse. Akati kabo ndilijisi baama, bataata, banyina alimwi abacizyi.—Maako 10:29, 30.

[Cifwanikiso icili apeeji 28]

Akati ka Bakamboni ba Jehova ndajana luyando lwa Bunakristo

[Cifwanikiso icili apeeji 29]

Cikombelo ca Shinto nkondakali kukomba