Bibele Yi Hundzula Vutomi Bya Vanhu

I YINI lexi endleke leswaku wansati loyi a a ri emalembeni ya va-60 a tshika ku gandzela swifaniso? I yini lexi susumeteleke muprista wa vukhongeri bya Shinto leswaku a tshika ntirho wa le tempeleni kutani a va mutirheli la nga Mukreste? Xana wansati loyi vatswari vakwe va n’wi lahleke loko a ha ku velekiwa u swi kotise ku yini ku langutana ni ku lahliwa kakwe? Twana leswi vanhu lava va swi vulaka.

“A Ndza Ha Ri Hlonga Ra Swifaniso.”—ABA DANSOU

LEMBE RO VELEKIWA: 1938

TIKO: BENIN

MATIMU YAKWE: MUGANDZERI WA SWIFANISO

VUTOMI BYA MINA: Ndzi kulele eSo-Tchahoué, ku nga ximutana lexi nga endhawini leyi nga ni ndzhope, leyi nga ekusuhi ni tiva. Vaaki va phasa tinhlampfi ni ku fuwa timbuti, tinyimpfu, tinguluve ni swinyenyana. Ku hava magondzo, kutani vanhu va tirhisa swikepe ni swikwekwetsu. Hakanyingi tindlu ta vona ti akiwa hi timhandzi ni byanyi, hambileswi tin’wana ti akiwaka hi switina. Vanhu va kona va le vuswetini lebyikulu. Hambiswiritano, vugevenga a byi talanga ku fana ni le madorobeni.

Loko ndza ha ri ntsongo, tata wa mina u rhume mina ni sesi wa mina eka vandla ra vugandzeri bya swikwembu swa hava, laha hi sunguleke ku tolovelana ni dyondzo yoleyo ya ndhavuko. Loko ndzi kula, ndzi sungule ku teka Dudua (Oduduwa) ya le Yoruba tanihi xikwembu xa mina. Xikwembu lexi, ndzi xi akele yindlu naswona nkarhi na nkarhi a ndzi xi endlela magandzelo hi mintsumbula, mafurha ya ncindzu, tihumba, tihuku, matuva ni swifuwo swin’wana swo hambana-hambana. Ku endla magandzelo lawa a swi durha, hakanyingi a swi ndzi dyela xuma xa mina hinkwaxo.

NDLELA LEYI BIBELE YI HUNDZULEKE VUTOMI BYA MINA HA YONA: Loko ndzi sungula ku dyondza Bibele, ndzi dyondze leswaku Yehovha i Xikwembu xi ri xin’we xa ntiyiso. Ndzi tlhele ndzi dyondza leswaku a nga swi amukeli ku tirhisiwa ka swifaniso evugandzerini. (Eksoda 20:4, 5; 1 Vakorinto 10:14) Ndzi xiye leswi a ndzi fanele ndzi swi endla. Ndzi cukumete swifaniso swa mina hinkwaswo ni swilo leswi a swi ri endlwini ya mina leswi fambisanaka ni ku gandzela swifaniso swa hava. Ndzi tshike ku ya eka vaprofeta naswona a ndza ha hlanganyeli eka mihivahivana leyi endliwaka eminkosini ya le ndhawini ya ka hina.

Leswi se a ndzi ri ni malembe ya 60 a swi nga ndzi oloveli ku endla ku cinca loku. Vanghana, maxaka ni vaakelani va mina a va ndzi kaneta ni ku ndzi endla xihlekiso. Kambe ndzi khongele Yehovha leswaku a ndzi nyika matimba yo endla leswi lulameke. Ndzi chaveleriwe hi marito lama nga eka Swivuriso 18:10, lama nge: “Vito ra Yehovha i xihondzo xo tiya. Lowo lulama u tsutsumela eka xona naswona u kuma nsirhelelo.”

Xin’wana lexi ndzi pfuneke i ku ya eminhlanganweni ya Timbhoni ta Yehovha. Loko ndzi ri kwalaho ndzi vone rirhandzu ra Vukreste naswona ndzi hlamarisiwe hileswi vanhu lava, va ringetaka ku hanya hi milawu ya le Bibeleni ya mahanyelo. Leswi ndzi swi voneke swi ndzi khorwisile leswaku Timbhoni ta Yehovha ti le ka vukhongeri bya ntiyiso.

 NDLELA LEYI NDZI VUYERIWEKE HA YONA: Ku tirhisa milawu ya Bibele swi ndzi pfune leswaku ndzi antswisa vuxaka bya mina ni vana va mina. Ndzi tlhele ndzi swi twa leswaku ndzi rhuliwe ndzhwalo emakatleni ya mina. A ndzi tshamela ku tlangisa xuma hi swifaniso leswi nga hanyiki leswi nga ndzi pfuniki hi nchumu. Sweswi ndzi gandzela Yehovha, loyi ku nga yena a tlhantlhaka swiphiqo swa hina hinkwaswo hilaha ku heleleke. (Nhlavutelo 21:3, 4) Ndzi ni ntsako hileswi ndzi nga ha riki hlonga ra swifaniso kambe ndzi nga hlonga ra Yehovha! Eka yena ndzi kume nsirhelelo wa xiviri.

“Ndzi Lave Xikwembu Ku Sukela Loko Ndza Ha Ri Ntsongo.”—SHINJI SATO

LEMBE RO VELEKIWA: 1951

TIKO: JAPANI

MATIMU YAKWE: MUPRISTA WA VUKHONGERI BYA SHINTO

VUTOMI BYA MINA: Ndzi kulele edorobeni ra Fukuoka Prefecture. Vatswari va mina a va hisekela vukhongeri; ku sukela loko ndza ha ri ntsongo va ndzi dyondzise ku gandzela swikwembu swa Shinto. Loko ndza ha ri xifanyetana, a ndzi tala ku ehleketa hi ku ponisiwa ka mina naswona a ndzi swi navela swinene ku pfuna vanhu lava nga ni swiphiqo. Ndzi tsundzuka nkarhi lowu a ndza ha ri exikolweni xa le hansi loko mudyondzisi wa mina a hi vutisa etlilasini leswaku i yini leswi hi lavaka ku swi endla loko se hi kurile. Vadyondzi-kulorhi a va ri ni ntshembo lowu tiyeke, wo lava ku va vativi va sayense. Ndzi vule leswaku norho wa mina a ku ri ku tirhela Xikwembu. Hinkwavo ka vona va ndzi hlekile.

Endzhaku ko heta xikolo xa le henhla, ndzi ye exikolweni xo dyondzela vufundhisi. Loko ndzi ri exikolweni xexo, ndzi hlangane ni muprista wa Shinto loyi hi nkarhi wakwe wo wisa a hlaya buku leyi a yi ri ni xifunengeto xa ntima. Siku rin’wana u ndzi vutise a ku: “Sato, xana wa yi tiva buku leyi?” Ndzi langutise xifunengeto xa buku yoleyo, hiloko ndzi hlamula ndzi ku, “I Bibele.” U te: “Un’wana ni un’wana loyi a lavaka ku va muprista wa Shinto u fanele a yi hlaya.”

Ndzi nambe ndzi ya xava Bibele. Ndzi yi veke endhawini yo hlawuleka ngopfu eka xelufu ya mina yo hoxa tibuku kutani ndzi yi hlayisa. Kambe a ndzi tinyikanga nkarhi wo yi hlaya tanihi leswi a ndzi tshama ndzi khomekile hi mintirho ya xikolo. Loko ndzi heta xikolo, ndzi sungule ku tirha etempeleni tanihi muprista wa Shinto. Norho wa mina wa loko ndza ha ri ntsongo wu ve ntiyiso.

Hambiswiritano, eku heteleleni ndzi xiye leswaku ntirho wolowo wo va muprista wa Shinto a wu nga ri hi ndlela leyi a ndzi wu langutele ha yona. Vaprista vo tala a va nga ri na rirhandzu naswona a va nga  khathali hi vanhu van’wana. Vo tala a va nga ri na ripfumelo. Un’wana wa varhangeri va mina u kale a ndzi byela leswi: “Loko u lava leswaku swi ku fambela kahle laha, u fanele u vulavula hi timhaka ta filosofi ntsena. Ku vulavula hi ripfumelo a swi pfumeleriwi.”

Sweswo swi endle leswaku ndzi heleriwa hi ntshembo eka vukhongeri bya Shinto. Hambileswi ndzi yeke emahlweni ndzi tirha etempeleni, ndzi sungule ku kambisisa vukhongeri byin’wana. Hinkwabyo ka byona a byi tikomba byi nga ndzi enerisi. Loko ndzi ya ndzi kambisisa vukhongeri, swi endle leswaku ndzi hela matimba swinene. Ndzi vone onge vukhongeri hinkwabyo a byi nga ri bya ntiyiso.

NDLELA LEYI BIBELE YI HUNDZULEKE VUTOMI BYA MINA HA YONA: Hi 1988, ndzi hlangane ni Mubudha loyi a ndzi khutazeke ku hlaya Bibele. Ndzi ehlekete hi muprista wa Shinto loyi eka malembe lama hundzeke a ndzi khutazeke leswaku ndzi hlaya Bibele. Ndzi endle xiboho xo tirhisa ndzayo yoleyo. Leswi ndzi sunguleke ku hlaya Bibele, hi ku hatlisa ndzi dzike swinene eka yona. Minkarhi yin’wana a ndzi yi hlaya vusiku hinkwabyo kukondza ri xa.

Leswi ndzi swi hlayeke swi ndzi susumetele ku lava ku khongela Xikwembu xa le Bibeleni. Ndzi sungule hi xikhongelo xa xikombiso lexi nga eka Matewu 6:9-13. Eka tiawara tin’wana ni tin’wana timbirhi a ndzi phindha-phindha xikhongelo lexi—hambiloko ndzi ri karhi ndzi tirha etempeleni ya Shinto.

A ndzi ri ni swivutiso swo tala malunghana ni leswi a ndzi swi hlaya. Hi nkarhi lowu, a ndzi tekile naswona a ndzi swi tiva leswaku Timbhoni ta Yehovha ti dyondzisa vanhu Bibele hikuva ti tshame ti endzela nsati wa mina. Ndzi lave Mbhoni kutani ndzi yi vutisa swivutiso swo tala. Swi ndzi tsakisile loko yi hlamula xivutiso xin’wana ni xin’wana hi ku tirhisa Bibele. Yi hlele leswaku Timbhoni tin’wana ti ta dyondza na mina Bibele.

Endzhakunyana ka sweswo, ndzi sungule ku ya eminhlanganweni ya Timbhoni ta Yehovha. A ndzi swi xiyanga hi nkarhi wolowo leswaku tin’wana ta Timbhoni leti a ti ri kwalaho hi leti ndzi tshameke ndzi ti xanisa. Hambiswiritano, ti ndzi xewete hi ndlela ya rirhandzu kutani ti ndzi endla ndzi titwa ndzi amukelekile.

Eminhlanganweni yoleyo, ndzi dyondze leswaku Xikwembu xi langutele leswaku vavanuna va rhandza vasati va vona ni ku xixima swirho swa mindyangu ya vona. Eku sunguleni, a ndzi dzikise mianakanyo ya mina eka ntirho wa mina wa vuprisa lerova ndzi honisa nsati wa mina ni vana va hina vambirhi. Ndzi sungule ku swi xiya leswaku a ndzi rhiya ndleve swinene eka leswi a swi vuriwa hi vanhu lava a va ta ku ta gandzela etempeleni kambe a ndzi nga si tshama ndzi yingisa leswi a swi vuriwa hi nsati wa mina.

Loko ndzi ri karhi ndzi endla nhluvuko eka tidyondzo ta mina, ndzi dyondze swilo swo tala hi Yehovha leswi ndzi endleke ndzi tshinela eka yena. Ndzi khumbiwe ngopfu hi tindzimana to tanihi Varhoma 10:13, leyi nge: “Un’wana ni un’wana loyi a vitanaka vito ra Yehovha u ta ponisiwa.” Ndzi lave Xikwembu ku sukela loko ndza ha ri ntsongo kutani sweswi ndzi xi kumile!

Ndzi sungule ku swi vona leswaku a ndza ha faneleki ku ya etempeleni. Eku sunguleni, a ndzi vilerisiwa hileswi van’wana va nga ta swi ehleketa loko ndzo tshika ku ya evukhongerini bya Shinto. Kambe minkarhi hinkwayo a ndzi tibyela leswaku ndzi ta tshika loko ndzi kuma Xikwembu xa ntiyiso kun’wana. Kutani, hi ximun’wana xa 1989, ndzi endle xiboho xo endla leswi ripfalo ra mina ri ndzi byelaka swona. Ndzi tshike ku tirha etempeleni kutani ndzi tinyiketela eka Yehovha.

Ku tshika ntirho wolowo a swi nga olovi. Varhangeri va mina va ndzi sandzile va tlhela va ringeta ku ndzi sindzisa leswaku ndzi ya emahlweni ni ntirho wolowo. Swi tlhele swi ndzi tikela ku byela vatswari va mina hi mhaka leyi. Loko ndzi ri karhi ndzi ya laha vatswari va mina va tshamaka kona, ndzi teriwe hi ku chava lerova xifuva xa mina xi vava naswona  milenge ya mina yi rhurhumela! Loko ndzi ri endleleni, ndzi yime ko tala ndzi khongela Yehovha leswaku a ndzi nyika matimba.

Loko ndzi fika laha vatswari va mina va tshamaka kona, eku sunguleni a ndzi chava ku va byela mhaka leyi ndzi teke ha yona. Ku hundze tiawara to tala ndzi nga si va byela. Endzhaku ka loko ndzi khongele ko hlayanyana, ndzi hetelele ndzi byele tata wa mina. Ndzi n’wi byele leswaku ndzi kume Xikwembu xa ntiyiso naswona ndzi tshika vukhongeri bya Shinto leswaku ndzi ta kota ku xi tirhela. Tatana u tsemeke nhlana a tlhela a khunguvanyeka. Maxaka man’wana ma tile ekaya kutani ma ringeta ku cinca miehleketo ya mina. A ndzi nga swi lavi ku khunguvanyisa maxaka ya mina, kambe hi nkarhi lowu fanaka, a ndzi swi tiva leswaku ku tirhela Yehovha a ku ri nchumu lowunene lowu a ndzi fanele ndzi wu endla. Hi ku famba ka nkarhi, maxaka ya mina ma sungule ku xixima xiboho lexi ndzi xi tekeke.

Hambileswi ndzi tshikeke ku ya etempeleni; a ndza ha fanele ku antswisa ndlela leyi a ndzi anakanya ha yona. Vutomi bya ku va muprista a byi dzime timitsu eka mina. Ndzi ringete hi matimba leswaku ndzi byi rivala, kambe swi vonaka onge kun’wana ni kun’wana laha a ndzi ya kona, a ku endla leswaku ndzi tsundzuka vutomi bya mina bya khale.

Ku ni swilo swimbirhi leswi ndzi pfuneke leswaku ndzi huma eka nkucetelo lowu. Xo sungula, ndzi lave nchumu wun’wana ni wun’wana lowu a wu fambisana ni vukhongeri bya mina bya khale endlwini ya mina. Kutani ndzi hise tibuku hinkwato, swifaniso hambi ku ri swilo swo durha leswi fambisanaka ni vukhongeri byebyo. Xa vumbirhi, minkarhi hinkwayo a ndzi tikarhatela ku tihlanganisa ni Timbhoni. Vunghana ni nseketelo wa tona swi ndzi pfunile swinene. Hakatsongo-tsongo ndzi ye ndzi ti rivala tindlela ta mina ta khale.

NDLELA LEYI NDZI VUYERIWEKE HA YONA: Eku sunguleni, a ndzi honisa nsati wa mina ni vana, leswi a swi va endla va titwa va ri ni xivundza. Kambe loko ndzi sungule ku heta nkarhi na vona, hilaha Bibele yi dyondzisaka vavanuna hakona, hi ve vanghana. Hi ku famba ka nkarhi, nsati wa mina u ndzi joyinile leswaku hi tirhela Yehovha swin’we. Sweswi hi le ka vugandzeri bya ntiyiso ni n’wana wa hina wa jaha ni wa nhwanyana swin’we ni nuna wakwe.

Loko ndzi ehleketa hi norho wa mina wo tirhela Xikwembu ni ku pfuna vanhu van’wana lowu a ndzi ri na wona loko ndza ha ri ntsongo, ndzi xiya leswaku ndzi kume swilo hinkwaswo leswi a ndzi swi lava. A ndzi na marito yo tala yo hlamusela ndlela leyi ndzi n’wi tlangelaka ha yona Yehovha.

“A Ndzi Swi Tiva Leswaku A Ku Ri Ni Leswi A Ndzi Swi Kayivela eVuton’wini.”—LYNETTE HOUGHTING

LEMBE RO VELEKIWA: 1958

TIKO: AFRIKA DZONGA

MATIMU YAKWE: A KARHATIWA HILESWI A LAHLIWEKE HI VATSWARI VAKWE

VUTOMI BYA MINA: Ndzi velekiwe eGermiston, laha ku nga doroba leri nga ni timayini naswona ri nga riki na vugevenga byo tala. Leswi vatswari va mina a va vona onge a va nge swi koti ku ndzi khathalela, va endle xiboho xo nyikela ha mina eka vatswari lava a va ta kota ku ndzi wundla. Loko ndzi ri ni masiku ya 14, ndzi tekiwe hi mpatswa lowu nga ni rirhandzu lowu ndzi wu tekeke tanihi vatswari va mina. Hambiswiritano, endzhaku ka loko ndzi tive hi matimu  ya mina, ndzi karhatiwe hileswi vatswari va mina va ndzi lahleke. Ndzi sungule ku titwa onge a ndzi faneleki ku tshama ni vatswari va mina lava ndzi wundlaka nileswaku a va ndzi rhandzi.

Loko ndzi ri ni malembe ya 16, ndzi sungule ku ya etibarheni, laha mina ni vanghana va mina a hi cina ni ku yingisela vuyimbeleri. Loko ndzi ri ni malembe ya 17, ndzi sungule ku dzaha fole. A ndzi lava ku ondza ku fana ni van’wambhuri lava a ndzi va vona eka swinavetiso swa fole. Loko ndzi ri ni malembe ya 19, ndzi sungule ku tirha eJohannesburg, laha hi ku hatlisa ndzi sunguleke ku tihlanganisa ni vanhu lava nga ni mahanyelo yo biha. A swi tekanga nkarhi leswaku ndzi sungula ku vulavula nhlambha, ndzi dzaha ku tlula mpimo ni ku nwa ngopfu hi mahelo-vhiki.

Hambiswiritano, a ndzi ri ni rihanyo lerinene. Nkarhi na nkarhi a ndzi endla vutiolori, ndzi tlanga thenisi ni bolo ya milenge ya vavasati. Ndzi tlhele ndzi tirha hi matimba eka ntirho wa mina, ndzi endla leswaku vito ra mina ri duma eka khamphani yo endla tikhompyuta. Hikwalaho ka sweswo, a ndzi ri ni mali naswona vanhu vo tala a va ndzi teka ndzi ri la humelelaka. Kambe, a ndzi nga tsakanga—a ndzi titwa ndzi lahlekile ni ku hela matimba evuton’wini bya mina. Embilwini ya mina a ndzi swi tiva leswaku a ku ri ni leswi a ndzi swi kayivela evuton’wini.

NDLELA LEYI BIBELE YI HUNDZULEKE VUTOMI BYA MINA HA YONA: Loko ndzi sungula ku dyondza Bibele, ndzi dyondze leswaku Yehovha i Xikwembu lexi nga ni rirhandzu. Ndzi tlhele ndzi dyondza leswaku u kombise rirhandzu rakwe hi ku hi nyika Rito rakwe, ku nga Bibele. Swi fana ni loko a hi tsalele papila leswaku a hi kongomisa. (Esaya 48:17, 18) Ndzi xiye leswaku loko ndzi lava ku vuyeriwa eka nkongomiso wa rirhandzu wa Yehovha, ndzi fanele ndzi endla ku cinca lokukulu evuton’wini bya mina.

Goza ro sungula leri a ndzi fanele ku ri teka a ku ri ku cinca vanghana va mina. Ndzi susumetiwe hi marito lama nga eka Swivuriso 13:20, lama nge: “Loyi a fambaka ni vanhu vo tlhariha u ta tlhariha, kambe loyi a tirhisanaka ni lavo hunguka, a swi nge n’wi fambeli kahle.” Nawu wolowo wu ndzi susumetele ku tshika vanghana va mina va khale kutani ndzi va ni vanghana lavantshwa exikarhi ka Timbhoni ta Yehovha.

Ntlhontlho wa mina lowukulu a ku ri ku tshika fole, a ri ndzi godzombele swinene. Loko ndzi ri karhi ndzi tikarhatela ku hlula xiphiqo lexi, ndzi tlhele ndzi langutana ni xiphiqo xin’wana. Ku tshika fole swi endle leswaku ndzi engetela miri hi tikhilogiramu ta 13. Leswi swi endle leswaku ndzi nga ha titshembi naswona swi ndzi tekele malembe ya khume leswaku ndzi tlhela ndzi hunguta ntiko wolowo. Kambe a ndzi swi tiva leswaku ku tshika ku dzaha a ku ri nchumu lowunene lowu a ndzi fanele ndzi wu endla. Ndzi khongele Yehovha hi ku phindha-phindha naswona u ndzi nyike matimba yo hlula.

NDLELA LEYI NDZI VUYERIWEKE HA YONA: Sweswi ndzi ni rihanyo lerinene. Nakambe ndzi enerisekile, a ndza ha hlongorisi ntsako lowu tisiwaka hi ntirho lowu a ndzi wu endla, ndhuma ni rifuwo. Ematshan’weni ya sweswo, ndzi kuma ntsako hi ku avela van’wana ntiyiso lowu nga eBibeleni. Hikokwalaho ka sweswo, vanhu vanharhu lava a ndzi tirha na vona khale, sweswi va tirhela Yehovha swin’we na mina ni nuna wa mina. Loko vatswari va mina va vawundli va nga si fa, ndzi va byele hi xitshembiso lexi nga eBibeleni xa ku pfuxeriwa eparadeyisini laha misaveni.

Ku tshinela ekusuhi na Yehovha, swi ndzi pfunile leswaku ndzi kota ku langutana ni ku lahliwa hi vatswari va mina. U swi kotile ku ndzi tisa endyangwini wa misava hinkwayo wa vapfumeri-kulorhi. Exikarhi ka vona, ndzi ni vamanana vo tala, vatatana, vabuti ni vasesi.—Marka 10:29, 30.

[Xifaniso lexi nga eka tluka 12]

Exikarhi ka Timbhoni ta Yehovha, ndzi vone rirhandzu ra Vukreste

[Xifaniso lexi nga eka tluka 13]

Tempele ya vukhongeri bya Shinto lebyi ndzi tshameke ndzi va eka byona