Okutauluka omutete

Okutauluka omutete wononthele

Okuti Ove Utyii?

Okuti Ove Utyii?

Okuti Ove Utyii?

Oñgeni ononkhalamutwe mbo nongeleya mbo va Judeu kononthiki mba Jesus ankho vatala vana vahankhimanene?

Pomuvo wo Vakristau votete P.K., vana vomunkhima no nonkhalamutwe mbo nongeleya mbo Isilayeli, ankho vapenyenyeka vana vahalongesilwe unene ine vahaendele mosikola. Tyatiwa ova Faliseu ankho vati: “Ounyingi ou wovanthu, vehei Ovitumino, ovanthu vahinganwa.”—João 7:49.

Omikanda omikuavo vilekesa okuti vomunkhima mouye no monongeleya, ankho vaihana aveho vahalongesilwe okuti am-haarets, ine “ovanthu votyilongo.” Potete, onondaka ombo ankho mbulekesa ehumbilo kovanthu aveho kese tyilongo. Ankho havokuahepa vala nokuhena omunkhima vaihanwa ngotyo, mahi tupu novahona.—Gênesis 23:7 okatoi; 2 Reis 23:35; Ezequiel 22:29.

Anthi, pononthiki mba Jesus, onondaka ombo ankho mbupenyenyeka vokuhei Ovitumino via Moisesi ine vana vatomba oviso vionongeleya mbo va Judeu. Omukanda Mixena (kuatuka o Talmude) ulondola ovanthu vahakale momaumbo am-haarets. Omukanda Talmude Yonkhalamutwe Meir omunongo kotyita tyavali, ulongesa okuti: “Tyina omulume anepesa omona wae komulume omu am-haarets, tyikahi vala ngatyina emupaka komutwe wonkhulika na imuliepo.” O Talmude, ipopia onkhalamutwe onkhuavo yati, “ovanthu vahalongesilwe kamavakatutiliswa.”

Oityi enyina Sesale mo Mbimbiliya lihangunguna?

Sesale ankho enyina liombunga ya Gaiu Juliu Sesale, omutumini wo Roma menima 46 Puetyi Kristu Eheneye. Ovatumini ovanyingi vo Roma navo ankho vahanda okuihanwa okuti Sesale, alo umwe vetatu vapopia mo Mbimbiliya, nga Augustu, na Tiberiu, na Klaudiu.—Lucas 2:1; 3:1; Atos 11:28.

Menima 14 Pomuvo wa Kristu, Tiberiu waviala koutumini, iya atumina mokueenda kuovilinga via Jesus viokuivisa. Ngotyo, ankho oe o Sesale wakala koutumini puetyi Jesus akumbulula konthele yokufeta elilimu okuti: “Fetei ku Sesale ovipuka via Sesale, mahi via Huku viavei ku Huku. Iya avahuvu unene nae.” (Marcos 12:17) Tyimoneka nawa, okuti mekumbululo lia Jesus, ankho kapopile vala Tiberiu. Anthi, “Sesale” enyina lilekesa outumini, Omunene.

Menima 58 P.K. etyi apostolu Paulu akoyeswa monkhalelo ihaviukile, aiti opo atualwe ku Sesale, mokonda ankho omu Roma. (Atos 25:8-11) Ngotyo, Paulu kaitile akakoyeswe nomutumini Nelu ankho ukahi koutumini pomuvo opo, mahi ankho onombonge onene youtumini oo.

Enyina Sesale liatualako okukala enyina liovatumini, alo umwe etyi onomphinga mbombunga ya Sesale mbapuako.

[Olitalatu pefo 30]

Ombongo Yotyivela Kuna Olutalatu lwa Tiberiu