Ndaku munda

Ndaku ku tshikebelu

Utuku utumikila mibelu mimpe idi Yehowa ufila anyi?

Utuku utumikila mibelu mimpe idi Yehowa ufila anyi?

Utuku utumikila mibelu mimpe idi Yehowa ufila anyi?

‘Ke njila eu, endelamu.’​—YESH. 30:21.

1, 2. Ntshinyi tshidi Satana mudisuike bua kuenza? Mmunyi mudi Dîyi dia Nzambi dituambuluisha?

PAUDI wenza luendu, wewe mulonde tshimanyinu tshia dishima tshidi mu njila kuena anu upambuka patupu to, kadi udi udikebela njiwu. Elabi meji ne: mulunda webe udi ukudimuija ne: muntu kampanda wa muoyo mubi mmushintulule tshimanyinu tshia mu njila bua kupambuisha bantu. Kuakutelejaku mubelu wende anyi?

2 Mu bulelela, Satana mmuluishi mubi udi ukeba kutupambuisha. (Buak. 12:9) Malu mabi onso atudi bamone mu tshiena-bualu tshishale yeye ke udi uakebesha bua kutupambuisha mu njila udi ufikisha ku muoyo wa tshiendelele. (Mat. 7:13, 14) Diakalenga, Nzambi wetu udi utubela bua kubenga kulonda mashimi a Satana. Tukonkononayi mpindieu malu makuabu asatu adi Satana ukuata nawu mudimu bua kutushima. Anu mutudi bamone, Dîyi dia Nzambi didi dituambuluisha bua kuepuka mateyi a Satana, bienze anu bu ne: Yehowa udi panyima petu utuleja njila muimpe wamba ne: ‘Ke njila eu, endelamu.’ (Yesh. 30:21) Tuetu tuelangana meji pa mibelu milenga ya Yehowa, netukoleshe dipangadika dietu dia kuyitumikila.

Kanulondi “bayishi ba dishima”

3, 4. (a) Balongeshi ba mashimi mbafuanangane ne mishimi idi kayiyi ne mâyi mushindu kayi? (b) Balongeshi ba mashimi batu bafumina nangananga kuepi? Ntshinyi tshitubu bakeba?

3 Fuanyikijabi ne: udi wenza luendu mu tshipela. Udi umona mushimi wa mâyi ku bule ne uya mutangileku mumanye ne: neupetemu mâyi bua kujikija nyota yebe. Kadi paudi ufika udi usangana mâyi kaayimu. Nebikutonde bikole. Bayishi ba mashimi badi anu bu mishimi idi kayiyi ne mâyi. Muntu yonso udi uya kudibu bua kunua mâyi a muoyo, udi utekeshibua mu maboko. Yehowa udi utudimuija ku butuangaji bua mupostolo Paulo ne Petelo bua kudimukila bayishi ba dishima. (Bala Bienzedi 20:29, 30; 2 Petelo 2:1-3.) Balongeshi aba mbanganyi? Mêyi a Paulo ne a Petelo adi atuambuluisha bua kumanya kudi balongeshi ba dishima aba bafumina ne mushindu udibu bashima bantu.

4 Paulo wakambila bakulu ba mu tshisumbu tshia Efeso ne: ‘Bantu nebabike munkatshi muenu mene, bambila bantu malu adi kaayi malelela.’ Petelo pende wakafundila bena Kristo nende wamba ne: ‘Bayishi ba mashimi nebabike munkatshi muenu.’ Bayishi ba mashimi aba badi bafumina kuepi? Badi mua kufumina anu mu tshisumbu. Bantu ba nunku mbatontolodi. * Ntshinyi tshidibu bakeba? Kabena anu balekela patupu bulongolodi bua Yehowa buvuabu mua kuikala banange to. Kadi anu muvua Paulo muambe, badi bakeba ‘kukoka bayidi kunyima kuabu.’ Pamutu pa batontolodi kumuka mu tshisumbu ne kuya kuenza babu bayidi, badi bakeba kukoka bayidi ba Kristo. Anu bu “nkashama idi ne luonji,” balongeshi ba mashimi badi bakeba bua kudia bena Kristo, kunyanga ditabuja diabu ne kubapambuisha mu bulelela.​—Mat. 7:15; 2 Tim. 2:18.

5. Mmunyi mutu balongeshi ba mashimi bapambuisha bantu?

5 Mmunyi mutu balongeshi ba mashimi bapambuisha bantu? Batu bakuata mudimu ne budimu. Batu ‘balua mu musokoko’ ne ngenyi ya dishima mu tshisumbu, anu bu benzavi badi babueja bintu mu musokoko mu ditunga kampanda. Anu bu mutu muntu wenzelangana mikanda ya dishima, batontolodi badi bakuata mudimu ne ‘mêyi a mashimi’ bateta kuavuija malelela. Badi bamuangalaja ‘malongesha a dishima, bakonyangaja mifundu’ bua kulongesha bantu ngenyi yabu. (2 Pet. 2:1, 3, 13; 3:16) Bushuwa, batontolodi kabena batujingila diakalenga to. Tuetu babalonde, netupambuke mu njila udi ufikisha ku muoyo wa tshiendelele.

6. Mmubelu kayi udi Bible utupesha pa bidi bitangila balongeshi ba mashimi?

6 Mmunyi mutudi mua kuepuka balongeshi ba mashimi? Mukanda wa Nzambi udi utuleja patoke tshia kuenza. (Bala Lomo 16:17; 2 Yone 9-11.) Bible udi utubela bua ‘kubakoma nyima.’ Nkudimuinu mikuabu ya Bible idi yamba yoyi ne: ‘kumuka kudibu’ ne ‘kubepuka.’ Mubelu eu mmumvuike bimpe. Fuanyikija ne: munganga udi ukuambila bua kuepuka muntu udi ne disama dia tshiambu didi mua kukufikisha ku lufu. Mubelu wende mmumvuike, ne newenze tshidiye mukuambile. Bushuwa, batontolodi badi ‘basama mu lungenyi,’ ne mbasue kushila bakuabu disama edi ku diambuluisha dia malongesha abu a dishima. (1 Tim. 6:3, 4) Yehowa Munganga munene udi utuambila bua kubenga kulamakana nabu. Tudi bamanye tshidiye utulomba bua kuenza, kadi tudiku badisuike bua kutumikila mubelu wende mu malu onso anyi?

7, 8. (a) Kuepuka balongeshi ba mashimi kudi kumvuija tshinyi? (b) Udi mudisuike bua kukandamena balongeshi ba mashimi bua tshinyi?

7 Kuepuka balongeshi ba mashimi kudi kumvuija tshinyi? Katuena ne bua kubakidila mu nzubu yetu peshi kubela muoyo to. Katuena ne bua kubala mikanda yabu, kulonda malongesha abu ku televizion ne ku tshisanji, ku Enternete peshi kubafundila to. Bua tshinyi tudi ne bua kuenza nunku? Bualu tudi banange ‘Nzambi wa bushuwa.’ Nunku katuena basue kuteleja malongesha a dishima adi akonyangaja bulelela budi mu Dîyi dia Nzambi to. (Mus. 31:5; Yone 17:17) Tudi kabidi banange bulongolodi bua Yehowa, budi butulongesha bulelela pa bidi bitangila dîna diende ne diumvuija diadi, malu adi Nzambi mulongolole bua buloba, tshidi bafue ne ditekemena dia dibishibua. Udiku mua kuvuluka tshiuvua mumvue pawakalonga malongesha a bushuwa aa bua musangu wa kumpala anyi? Nunku kulekedi muntu ukupambuisha mu bulongolodi budi bukuambuluishe bua kulonga malongesha malelela onso aa to.​—Yone 6:66-69.

8 Nansha balongeshi ba dishima aba batuambile tshinyi, katubalondi nansha. Katuena mua kuteleja bantu aba badi bu mishimi idi kayiyi ne mâyi to. Kadi tudisuikayi bua kushala anu balamate Yehowa ne bulongolodi buende budi butuambuluisha bua kujikija nyota ne mâyi adi mikale bulelela budi mu Dîyi dia Nzambi.​—Yesh. 55:1-3; Mat. 24:45-47.

Kanulondi “nsumuinu ya tshianana”

9, 10. Ndidimuija kayi divua Paulo mupeshe Timote bua “nsumuinu ya tshianana”? Paulo uvua mua kuikala wakula bua tshinyi? (Tangila kabidi note udi kuinshi kua dibeji.)

9 Imue misangu bidi mua kuikala bipepele bua kujingulula ne: mbanyange tshimanyinu tshia mu njila bua kupambuisha bantu. Mikuabu misangu bidi mua kuikala bikole bua kujingulula bualu ebu. Ke mudibi kabidi bua mashimi a Satana, amue adi amueneka patoke ne makuabu mmasokome. Mupostolo Paulo udi utudimuija bua buteyi bukuabu budi Satana ukuata nabu mudimu, budiye ubikila ne: “nsumuinu ya tshianana.” (Bala 1 Timote 1:3, 4.) Bidi bikengela tumanye tshidi nsumuinu ya tshianana yumvuija ne mutudi mua kubenga kuyiteleja bua kabatupambuishi mu njila udi ufikisha ku muoyo wa tshiendelele.

10 Didimuija didi Paulo ufila bua nsumuinu ya tshianana didi mu mukanda wa kumpala uvuaye mutumine Timote mukulu muena Kristo uvuabu bateke bua kulama bukezuke bua tshisumbu ne kuambuluisha bena Kristo nende bua kushala balamate Yehowa. (1 Tim. 1:18, 19) Paulo udi ukuata mudimu ne muaku wa mu tshiena Greke udi umvuija dishima anyi muanu. Bilondeshile mukanda kampanda, muaku eu udi umvuija “muyuki mufuikakaja wa malu a Nzambi.” (The International Standard Bible Encyclopaedia) Paulo uvua pamuapa wakula bua malongesha a dishima a bitendelelu adi bantu bamuangalaja ku diambuluisha dia mianu mifuikakaja. * Miyuki eyi idi ijula ‘malu adi avuija dikonkangana,’ mmumue ne: idi ijula nkonko idi isaka bantu ku dienza makebulula adi kaayi ne mushinga. Satana udi ukuata mudimu ne miyuki mifuikakaja eyi ne malongesha a dishima a bitendelelu bua kufikisha bantu ku dipua muoyo malu adi ne mushinga wa bungi. Ke bualu kayi Paulo udi utubela bua katulamatshi ku nsumuinu ya tshianana.

11. Mmunyi mudi Satana ukuata mudimu ne bitendelelu bia dishima bua kupambuisha bantu? Bua kubengabu kutupambuisha, mmubelu kayi utudi ne bua kutumikila?

11 Ngimue nsumuinu kayi ya dishima idi mua kupambuisha muntu udi kayi mudimuke? Mu kabujima, “nsumuinu ya tshianana” idi mua kumvuija malongesha a dishima a bitendelelu peshi mianu idi mua ‘kutumbusha ku malu malelela.’ (2 Tim. 4:3, 4) Satana udi uleja mudiye ‘muanjelu wa munya,’ udi ukuata mudimu ne bitendelelu bia dishima bua kupambuisha bantu. (2 Kol. 11:14) Tshilejilu, bitendelelu bia mu bukua buena Kristo bidi biamba mudibi bilonda Kristo, kadi eku bilongesha malu a mashimi bu mudi Busatu bunsantu, Iferno wa kapia ne dibenga kufua dia anyima. Bitendelelu ebi bidi kabidi bisaka bantu ku dienza mafesto bu mudi dia Nowele ne Pasaka adi mafumine ku bilele bia dishima bia bampangano. Tuetu batumikile mubelu wa Nzambi wa ‘kubenga kulenga tshintu tshibipe,’ kabakutupambuisha ne nsumuinu ya tshianana to.​—2 Kol. 6:14-17.

12, 13. (a) Mmalu kayi a dishima adi Satana umuangalaja? Ntshinyi tshitudi ne bua kumanya mu bulelela pa bidi bitangila malu aa? (b) Ntshinyi tshitudi mua kuenza bua Satana katupambuishi ne nsumuinu ya tshianana?

12 Satana mmumuangalaje kabidi malu a dishima adi mua kutupambuisha bituikala katuyi badimuke. Tukonkononayi asatu a kudiwu. Bua kumpala: Udi mua kuenza tshionso tshiudi musue; kudisunguila tshidi tshimpe ne tshidi tshibi. Lungenyi elu ndutambe kutangalaka ku televizion, ku bisanji, mu filme, mu bibejibeji, mu bikandakanda ne ku Enternete. Bu mutudi tumvua bualu bua mafi ebu misangu ya bungi, mbipepele bua tuetu kutuadija kuela meji mu mushindu au ne kulonda ngenyi mibi ya bena panu. Kadi mu kuamba kuimpe, tudi tukengela bua Nzambi atuleje tshidi tshimpe ne tshidi tshibi. (Yel. 10:23) Bualu buibidi: Nzambi kakushintulula tshintu nansha tshimue pa buloba. Lungenyi elu ludi lusaka bantu bua kubenga kutekemena matuku atshilualua ne bua kubenga kudienzeja bua kusankisha Nzambi, ne ludi mua kutuvuija ‘batuke ne katuyi tukuama mamuma.’ (2 Pet. 1:8) Bulelela, dituku dia Yehowa didi dienda disemena ne lukasa luonso, nunku tudi ne bua kudindila. (Mat. 24:44) Bualu buisatu: Nzambi kena ukutabalela. Tuetu bitabe dishima dia Satana edi tudi mua kulekela kuenzela Yehowa mudimu tuela meji ne: katuena bakumbane bua Nzambi kutunangaye. Bushuwa, Yehowa mmutunange tuetu batendeledi bende ne udi wangata muntu ne muntu ne mushinga.​—Mat. 10:29-31.

13 Tudi ne bua kudimuka misangu yonso bua katuikadi tuela meji bu bena mu bulongolodi bua Satana ebu, bualu malu adibu bamba adi mua kumueneka bu malelela. Kadi tumanye ne: Satana mmuena dishima munene. Tuetu tutumikila mibelu idi mu Dîyi dia Nzambi, Satana kakutupambuisha ne ‘nsumuinu miamba ku budimu’ to.​—2 Pet. 1:16.

‘Kanulondi Satana’

14. Mmubelu kayi uvua Paulo mupeshe bansongakaji kampanda ba mu lufuila? Bua tshinyi tuetu bonso tudi ne bua kutumikila mubelu wende?

14 Elabi meji ne: tshimanyinu kampanda tshidi mu njila tshidi tshileja ne: “Njila wa kua Satana.” Nnganyi wa kutudi udi mua kuitaba bua kulonda njila au? Paulo udi utudimuija bua njila ya bungi idi mua kufikisha bena Kristo ku ‘dipambuka bua kulonda Satana.’ (Bala 1 Timote 5:11-15.) Mêyi a Paulo aa avua atangila ‘bansongakaji ba mu lufuila’ kampanda, kadi mu kuamba kuimpe adi atutangila tuetu bonso. Bakaji bena Kristo ba mu bidimu lukama bia kumpala abu kabavua mua kuikala bela meji ne: bavua balonda Satana to, kadi malu avuabu benza avua aleja ne: bavua bamulonda. Ntshinyi tshitudi mua kuenza bua katufiki ku dilonda Satana katuyi bamanye? Netuakule mpindieu bua mubelu udi Paulo ufila bua kuepuka bijanu, mmumue ne: kuakula bibi bua bakuabu.

15. Ntshinyi tshidi Satana ukeba? Anu muvua Paulo muleje, mmalu kayi adi Satana ukuata nawu mudimu bua kutupambuisha?

15 Satana ki mmusue kutumona tuambila bakuabu malu atudi bitabuje to, kadi mmusue bua tulekele kuyisha lumu luimpe. (Buak. 12:17) Ke bualu kayi, udi uteta bua kutufikisha ku dilonda malu adi mua kutujimijila dîba anyi kukebesha matapuluka munkatshi muetu. Paulo udi uleja amue malu adi Satana ukuata nawu mudimu bua kutufikisha ku dienza tshidiye musue. Paulo wakamba ne: bakamba ba mu tshikondo tshiende bavua ‘bafuba ne bendakana’ eku ne eku. Bakamba aba bavua bajimija dîba diabu dia bungi anu bua kuya kutangila balunda babu bua kuyukila malu avua kaayi ne mushinga. Mbimpe tuikale ne budimu bua katubafuanyi. Tshilejilu, tudi mua kujimija dîba dietu dia bungi ne dia bakuabu anu mu dibala ne difundilangana malu adi kaayi ne mushinga peshi kaayi malelela mu telefone anyi ku Enternete. Paulo wakamba kabidi ne: bakamba abu bavua “bena mukoso.” Bena mukoso batu imue misangu bakula malu mabi pa bidi bitangila bantu bakuabu, babashiminyina malu adi mua kubafikisha ku diluangana. (Nsu. 26:20) Bantu badi bashiminyinangana malu badi bidikija Satana Diabolo. * Paulo wakamba kabidi ne: bakamba bavua ‘babuela mu malu avua kaayi abatangila.’ Bavua bambila bakuabu tshidibu mua kuenza mu nsombelu wabu. Tumanye ne: katuena ne bukenji bua kuleja bakuabu tshidibu mua kuenza mu nsombelu wabu nansha. Tuetu bikale ne ngikadilu wa nunku, udi mua kutupangisha bua kukumbaja mudimu wa kuyisha udi Nzambi mutupeshe. Tuetu balekele mudimu wa Yehowa, tudi tutuadija kulonda Satana. Tuetu bonso tudi ne bua kusungula luseke lutudi ne bua kuikala.​—Mat. 12:30.

16. Mmubelu kayi utudi ne bua kutumikila bua ‘katupambuki bua kulonda Satana’?

16 Tuetu tutumikila mibelu ya mu Bible ‘katuakupambuka bua kulonda Satana’ to. Paulo udi utupesha imue mibelu idi mua kutuambuluisha. Udi wamba ne: ‘Nudifile misangu yonso ku mudimu wa Mfumu.’ (1 Kol. 15:58, MMM) Tuetu tuenzela Yehowa mudimu bikole, katuakuikala tujimija dîba dietu ku malu a patupu peshi adi mua kutukebela njiwu to. (Mat. 6:33) Bualu bukuabu budi Paulo utuambila bua kuenza nkuakula mêyi “mimpe adi mua kudiundisha bantu.” (Ef. 4:29) Nunku, tudienzejayi bua kuepuka bijanu ne katuikadi tuteleja bakuabu padibu bajanangana to. * Tudi ne bua kueyemena bena Kristo netu ne kubanemeka. Tuetu benze nunku, netuikale misangu yonso tuakula anu malu mimpe pa bidi bibatangila. Paulo udi utubela kabidi ne: ‘Nudienzeje bua kuenza anu malu enu nkayenu.’ (1 Tes. 4:11) Leja ne: udi uditatshisha bua bakuabu, kadi unemeke malu adi abatangila anu buobu nkayabu bua kubatua mushinga. Vuluka kabidi ne: katuena ne bua kuangatshila muntu mapangadika mu malu adi amutangila anu yeye to.​—Gal. 6:5.

17. (a) Bua tshinyi Yehowa udi utupesha mibelu? (b) Tudi ne bua kudisuika bua kuenza tshinyi?

17 Tudi ne dianyisha dia bungi bua mudi Yehowa utuleja patoke malu atudi katuyi mua kuenza. Nunku, tuvuluke ne: Yehowa mmutupeshe mibelu itudi bakonkonone mu tshiena-bualu etshi ne tshidi tshishale bualu mmutunange bikole. Mmusue kutuepula ku ntatu ne tunyinganyinga bitudi mua kupeta tuetu balonde ‘njila’ wa Satana. Njila udi Yehowa musue bua tulonde udi mua kuikala mukole, kadi udi ufikisha ku muoyo wa tshiendelele. (Mat. 7:14) Tudi ne bua kudisuika misangu yonso bua kutumikila Dîyi dia Yehowa dia ne: ‘Ke njila eu, endelamu.’​—Yesh. 30:21.

[Mêyi adi kuinshi]

^ tshik. 4 Butontolodi budi bumvuija: kubenga ntendelelu mulelela, kupatukamu, kumukina, kutomboka ne kumulekela.

^ tshik. 10 Tshilejilu, mbafunde mukanda wa Tobite udi kauyi wa tshijila pabuipi ne bidimu bia 200 ne kushalawu too ne mu matuku a Paulo; mukanda eu udi ne malu a bitabataba ne mianu idi kayiyi yumvuika ya malu a majimbu ne a mupongo adibu bumvuija mudiwu malelela.​—Étude perspicace des Écritures, vol. 1 dibeji dia 135.

^ tshik. 15 Muaku wa mu tshiena Greke udibu bakudimune ne: “diabolo” udi umvuija “muntu udi ushiminyina bakuabu malu bua kubenzela bibi.” Mbapeshe Satana dîna edi bualu yeye ke muena mashimi wa kumpala.​—Yone 8:44; Buak. 12:9, 10.

^ tshik. 16 Bala malu adi mu kazubu kadi kamba ne: “ Kumuangalaja masala mu lupepele.”

Newandamune munyi?

Leja muudi mua kutumikila mibelu idi mu mvese idi ilonda eyi:

2 Petelo 2:1-3

1 Timote 1:3, 4

1 Timote 5:11-15

[Nkonko ya dilonga]

[Kazubu/​Bimfuanyi mu dibeji 19]

 Kumuangalaja masala mu lupepele

Muanu mukuabu wa kale wa bena Yuda udi uleja bubi bua bijanu. Batu bela muanu eu mu mishindu ya bungi, kadi batu bawela nunku:

Muntu mukuabu uvua wenda ushiminyina muena meji kampanda wa mu musoko wabu malu. Pashishe, muena bijanu eu kumonaye ne: uvua muenze bibi, ke kuyaye kulomba muena meji au luse umujadikila ne: neenze tshionso tshiamulombaye bua kujikija bubi buvua bijanu abi bikebeshe. Muena meji kumulombaye bualu bumue: wakamuambila bua aye kuangata masala a mu musamu ne aamuangalaje mu lupepele. Nansha muvuaye kayi mumanye tshivuabu bamulombele bua kuenza nanku, muena bijanu eu wakenza anu tshivuabu bamuambile ne pashishe kupinganaye kudi muena meji.

Wakamuebeja ne: “Mpindieu udi mumfuile luse anyi?”

Muena meji kumuandamuna ne: “Anji pingana usangishe masala onso auvua mutangalaje.”

Muena bijanu kuamba ne: “Nengasangishe bishi? Bualu lupepele lukadi luatangalaje.”

Muena meji kumuambila ne: “Anu bu mudibi bikole bua kusangisha masala auvua mutangalaje, ke mudibi kabidi bikole bua kukupula malu mabi a bijanu auvua muambe adi mu mitu ya bantu ba bungi.”

Dilongesha didi ne: Tuetu bamane kupatula dîyi mukana, katuena mua kudipingaja to, ne kabitu bipepele bua kulongolola malu mabi adi mêyi etu mua kukebesha to. Kumpala kua kujana muntu, mbimpe tuetu kuvuluka ne: tukadi tusua kumuangalaja masala mu lupepele.

[Tshimfuanyi mu dibeji 16]

Mmunyi mudi bamue bena Kristo mua kuakidila batontolodi mu nzubu yabu?