¿Mi ochemot xa li ta kux oʼonton xchiʼuk Diose?

«Li scʼop Diose cuxul, oy stsatsal.» (HEB. 4:12)

1. ¿Kʼusi skʼan jpastik sventa chij-och li ta kuxob oʼonton xchiʼuk Diose, xchiʼuk kʼu yuʼun xuʼ tsots chkaʼitik?

 LI TA xchanobil i-echʼe laj kiltik ti skʼan jchʼunbetik smantaltak li Diose xchiʼuk ti jech skʼan jpastik batel kʼuchaʼal chal li s-organisasione. Spasel taje mu toj kʼunuk. Jech kʼuchaʼal liʼe, mi laj kakʼtik venta ti oy kʼusi lek chkaʼitik spasel ti muʼyuk lek chil li Jeovae, ¿mi ta van jpasilantik-o batel? Mi jech ta jpastik-o batele muʼyuk me chkakʼtik ta ilel ti ta «jchʼuntic mantal[e]» (Sant. 3:17, Scʼop Riox, ta skʼop Zinacantán). Li ta xchanobil liʼe, ta jkʼeltik jlomuk bu xuʼ chkakʼtik ta ilel ti ta jchʼuntik mantaletike, jaʼ xkaltik ti ta melel ta jkʼan chijkuxiutik jech kʼuchaʼal kʼusi tskʼan tspas Diose.

2, 3. ¿Kʼusi skʼan jpastik sventa lek xilutik li Jeovae?

² ¿Mi tsots van chkaʼitik bakʼintik yakʼel ta jkuxlejaltik li tojobtaseletik ta Vivlia chkichʼtik  akʼbele? Li Vivlia chal ti Diose tskʼan tstsob li «scʼulejalic» o kʼusitik lek ta jujun balumile, jaʼ xkaltik, krixchanoetik ti ep tajek sbalil chil ta skoj ti skʼanojik li tukʼilale (Hageo 2:7). Melel onoʼox ti kʼalal muʼyuk toʼox ochemutik ta mantale, solel ep toʼox van kʼusitik chopol li kʼusitik ta jpastike. Ta skoj ti lik jkʼantik tajek Jeovae xchiʼuk li Xnichʼone la jel li jkuxlejaltike. Sventa lek chilutik li Diose, laj van kakʼbetik yipal xchiʼuk la jpastik epal orasion, vaʼun ipas kuʼuntik. Ta tsʼakale, ikʼot yorail ti laj kichʼtikvoʼe, ti jaʼ jun kʼakʼal ti tsots skʼoplal chkaʼitike (kʼelo Colosenses 1:9, 10).

³ ¿Mi jaʼ xa noʼox van te ipaj-o o mi skʼan to van jlekubtas batel li jkuxlejaltike? Ta melel oy to kʼusi skʼan jpastik. Jech, skʼan xkakʼbetik batel yipal ti kʼu sjalil jmulavil krixchanoutike. Jnaʼojtik lek ti tskoltautik Jeova sventa mas lek xilutik jujun kʼakʼal mi muʼyuk lijlubtsaje.

Jchʼamtik li tojobtaseletike

4. ¿Kʼusi oxtos tstunes Jeova sventa tstojobtasutik?

⁴ Li kʼusi baʼyel skʼan jpastik sventa jeltik-o batel li jkuxlejaltike, jaʼ ti jkʼeltik lek li kʼusitik tsots chkaʼitik spasele. ¿Kʼuxi tskoltautik Jeova sventa spas kuʼuntik taje? Xuʼ stunes junuk mantal ti ch-echʼ ta tsobobbaile o junuk revista ti chkʼot ta koʼontontik li kʼusi chale. Pe mi mu xkaʼibetik smelol li tojobtasele o mi muʼyuk chkakʼ ta jkuxlejaltike, xuʼ stunes ermanoetik sventa svules ta joltik (kʼelo Gálatas 6:1).

5. ¿Kʼu yuʼun skʼan skolta ermanoetik li moletike, xchiʼuk kʼusi skʼan mu jpastik kʼalal tstojobtasutike?

⁵ Kʼalal jaʼ tstojobtasutik junuk krixchanoe, xuʼ vokol tajek chkaʼitik xchʼunbel ta skoj ti jaʼ jun jmulavil kʼuchaʼal voʼotike, jech chkʼot ta pasel manchuk mi lek xa smelol chkʼopoj xchiʼuk lek yoʼonton chakʼ ta ilel. Akʼo mi jech, tsots skʼoplal skʼan jnaʼtik ti jaʼ Jeova li buchʼu xi chalbe mantal li moletik ta tsobobbaile: «Coltaic ta smucʼul avoʼntonic» li ermanoetike, jaʼ xkaltik ti ta slekil yoʼontonik chtukʼibtasvanike (Gál. 6:1). Mi ta jpastik li kʼusi chkichʼtik albele, xuʼ mas lek o ep jbalil chilutik li Jeovae. Labal sba ta ilel, kʼalal ta jkʼopontik li Jeovae mu vokoluk chkaʼitik ta yalbel ti jmulavil krixchanoutike. Pe mu van xkaltik jech ti jaʼ oy ta jbatik kʼusi ikʼot ta pasel mi jaʼ chalbutik jun mol ta tsobobbaile. Xuʼ van jchibalkʼoptatik ti kʼu yuʼun tstojobtasutike, ti muʼyuk smelolal tskʼoponutike, ti mu masuk tsots skʼoplal chkiltik li kʼusi ikʼot ta pasele, vaʼun chlik jpak jkʼoplaltik (2 Rey. 5:11). Xuʼ chalbutik junuk mol ta tsobobbail junuk mantal ti mu xkʼot-o chkaʼitike, jech kʼuchaʼal ti oy jun kutsʼ kalaltik ti muʼyuk lek stalelale, o xuʼ van tstojobtasutik ti kʼuyelan ta jmeltsan jbatike, ti muʼyuk sak jbekʼtal jtakopaltike o jaʼ ta sventa junuk chʼayob oʼontonal ti muʼyuk lek chil Jeovae, vaʼun chijkap-o yuʼun xchiʼuk xuʼ van chopol xaʼi kuʼuntik li buchʼu tstojobtasutike. Pe kʼalal mi echʼ xaʼox li skapemal joltike, chkakʼtik venta ti muʼyuk lek li kʼusi la jpastike xchiʼuk chkakʼtik venta ti jtatik-o li tojobtasel laj kichʼtike.

6. ¿Kʼuxi chakʼ ta ilel «cʼusi oy ta coʼntontic, xchiʼuc cʼusitic ta jnoptic» li Skʼop Diose?

⁶ Li versikulo ti laj yichʼ tunesel li ta slikebal xchanobile tsvules ta joltik ti «scʼop Diose [...] oy stsatsal». Li kʼusi chale, jaʼ tskoltautik sventa jel jkuxlejaltik, ti maʼuk noʼox chjel kʼalal skʼan toʼox xkichʼtikvoʼe, yuʼun chjel to batel. Li ta teksto xtoke, xi to chal li Pabloe: «Li scʼop Diose [...] snaʼ cʼusi oy ta coʼntontic, xchiʼuc cʼusitic ta jnoptic» (Heb. 4:12). Taje jaʼ skʼan xal ti kʼalal ta jchantik li Vivliae xchiʼuk ti chkaʼibetik smelolal kʼusi tskʼan akʼo jpastik li Diose, te chvinaj li kʼusi oy ta koʼontontike. ¿Kʼu kelantik li voʼotike? Li kʼusi xvinaj ta jpat jxokontike, ¿mi jech van ek li kʼusi oy ta koʼontontike? (Kʼelo Mateo 23:27, 28.) Jnoptik kʼusi xuʼ jpastik mi jnuptantik liʼe.

Chʼikutik batel ta mantal xchiʼuk li s-organisasion Jeovae

7, 8. 1) ¿Kʼu yuʼun persa tskʼan ox spasik li kʼusi chal li Mantaletik akʼbat Moisés li yajtsʼaklomtak Cristo ti judío stsʼunbalike? 2) ¿Kʼu yuʼun xuʼ xkaltik ti muʼyuk la xchʼamik li kʼusi tskʼan tspas Jeovae?

⁷ Ep buchʼu jnaʼojtik lek li kʼusi chal Proverbios 4:18: «Li sbe bochʼotic tucʼ yoʼntonique lec sac jaman jech chac cʼu chaʼal chvocʼ tal yibel  vinajel ta jujun sobe, jech ta cʼuncʼun tsacub batel jaʼ to cʼalal sac xa o lec li osile». Li kʼusi skʼan xal taje, jaʼ ti kʼunkʼun chlekub batel jtaleltik li yajtsʼaklomutik Cristoe xchiʼuk ti kʼuyelan chkaʼibetik batel smelolal li kʼusi tskʼan tspas Diose.

⁸ Li xchanobil echʼe la jchantik ti kʼalal cham xaʼox li Jesuse ep to yajtsʼaklomtak ti judío krixchanoetik stsʼunbalike persa tskʼan tspasik ox li kʼusi chal li Mantaletik akʼbat Moisese (Hech. 21:20). Li Pabloe laj yal ta jamal ti mu xa persauk spasike, pe oy buchʼutik muʼyuk la spasik li kʼusi albatik yuʼun Jeovae (Col. 2:13-15). ¿Kʼu yuʼun? Yuʼun la snopik ti persa tskʼan spasik li kʼusi chal li mantale o ti tspasik jun chibuk xa noʼox sventa mu snutsatik-o yalojik yuʼun li yan judioetike. Kʼalal la stakbe batel karta j-hebreoal krixchanoetik li Pabloe, laj yal ti toj tsots skʼoplal ti akʼo spasik jech kʼuchaʼal li kʼusi tskʼan tspas Dios sventa xuʼ x-ochik li ta kux oʼonton xchiʼuk Diose (Heb. 4:1, 2, 6; kʼelo Hebreos 4:11). a Mi tskʼanik lek x-ilatik yuʼun li Diose, skʼan xchʼamik ti jot-o xa bu tsbeiltas batel li steklumale.

9. ¿Kʼusi skʼan jpastik kʼalal ta sjel junuk smelol chanubtaseletik ta Vivlia li j-abtel ti tukʼ yoʼontone?

⁹ Li avi kʼakʼale, kilojtik tal ek ti yantik xa xkaʼibetik batel mas smelolal jlomuk li kʼusitik chchanubtasvan li Vivliae. Skʼan mu xkat-o koʼontontik ta sventa taje, li kʼusitik chjel batele mas ta jpat-o koʼontontik ta stojolal li j-abtel ti tukʼ yoʼontone. Jnaʼojtik ti Jtsop Jbeiltasvaneje, ti jaʼ jkʼopojel yuʼun li j-abtel taje, mu te xnaʼetuk mi skʼan kʼelel yan velta o skʼan tukʼibtasel junuk chanubtasel sventa mas lek chkaʼitike. Jech xtok, mu xiʼo mi chlik loʼiltaatuke. Li kʼusi mas tsots skʼoplal chaʼiike jaʼ ti spasik batel jech kʼuchaʼal tskʼan tspas Diose. ¿Li voʼotik une? ¿Kʼu van yelan chkaʼitik kʼalal chichʼ jelel junuk smelol li chanubtaseletik ta Vivliae? (Kʼelo Lucas 5:39.)

10, 11. ¿Kʼusi xuʼ jchantik ta sventa li kʼusi ikʼot ta pasel kʼalal laj yichʼ alel ti oy to yan kʼuyelan xuʼ xichʼ cholel mantale?

¹⁰ Jkʼeltik yan kʼusi xuʼ chkʼot ta pasel. Ta slajebaltik li siglo 19 xchiʼuk ta slikebaltik li siglo 20, ep toʼox buchʼutik toj kʼupil chetʼesik mantal ta tsobobbail li Jchanolajeletik ta Vivlia ti jech kʼuchaʼal ojtikinbilik toʼox li Yajrextikotak Jeovae. Li ermanoetik taje tsnopik toʼox ti kʼuxi mas lek ta cholel mantale jaʼ mi lek xa chetʼesik mantale. Kʼupil xa chaʼiik ti chkʼopojik kʼalal ep tsobol li krixchanoetike xchiʼuk jlome lek xa tajek chaʼiik kʼalal chkʼupil kʼoptaatike. Pe li slumal Diose laj yaʼibe smelolal ta tsʼakal ti kʼusi oy ta yoʼonton Diose jaʼ ti oy to yan kʼuyelan xuʼ xichʼ cholel mantale, jech kʼuchaʼal li ta naetike. Kʼalal jech ikʼot ta pasel taje mi jaʼuk la skʼan la spasik preva jlom li buchʼutik lek tajek snaʼ chetʼesik mantale. Lek xa tsotsik ta mantal tspas sbaik xchiʼuk ti yakʼoj yoʼontonik yilel li ta yabtel Kajvaltike. Pe kʼalal akʼbat yilik kʼusi tskʼan Jeova ti akʼo spasike, jaʼ to te ivinaj ta melel li kʼusi oy ta yoʼontonike. Ta skoj ti kʼusitik tspasike muʼyuk xa lek iʼilatik yuʼun Dios xchiʼuk laj yiktaik li s-organisasione (Mat. 10:1-6; Hech. 5:42; 20:20).

¹¹ ¿Kʼusi ikʼot ta stojolalik li buchʼutik tukʼ laj yakʼ sbaike? ¿Mi kʼun laj yaʼiik ti chbatik ta jujun naetike? Muʼyuk. Jlome toj echʼ xa noʼox tsots laj yaʼiik li ta slikebale. Pe stukike la xchʼunik mantal. Kʼunkʼun la stsalik li xiʼele, vaʼun i-akʼbatik epal bendision yuʼun Jeova. Li voʼot une, ¿kʼusi van chapas mi la-albat ti akʼo xapas preva jtosuk ti kʼuyelan xuʼ xacholmantal ti mu nopemuk xavaʼie? ¿Mi ta van xavakʼ persa spasel?

Kʼalal chikta komel Jeova junuk kutsʼ kalaltike

12, 13. 1) ¿Kʼu yuʼun tskʼan Jeova ti akʼo xichʼ lokʼesel ta tsobobbail li buchʼu la spas tsots smul ti mu sutes yoʼontone? 2) ¿Kʼusi xuʼ vokol chaʼiik ta pasel sventa xvinaj mi tukʼ oyik ta stojolal Dios li totil meʼiletike?

¹² Jech kʼuchaʼal jnaʼojtik xa onoʼoxe, li Jeovae jaʼ noʼox ta xchʼam li buchʼu sak sbekʼtal stakopale, stalelale xchiʼuk ti lekuk ta mantale (kʼelo  Tito 2:14). Li beiltasel taje xuʼ van oy kʼusi vokol chkaʼitik ta spasel sventa chkakʼtik ta ilel mi tukʼ oyutik ta stojolal Dios. Kakʼbetik junuk skʼelobil, jnoptik noʼox ti oy jun nupultsʼakal ti lek ta chanbel stalelale, vaʼun li jun noʼox skeremike chikta komel li mantale. Li stuke jaʼ oy ta yoʼonton «scʼupin cʼutic sventa mulil ti jʼocʼ noʼox[e]» maʼuk oy ta yoʼonton ti lekuk xil sbaik xchiʼuk Jeova xchiʼuk yutsʼ yalale (Heb. 11:25, Jaʼ ti Achʼ Testamentoe, ta skʼop Huixtán).

¹³ Toj lajem chkomik stot smeʼ li kereme. Melel onoʼox li stukike snaʼojik lek kʼusi chal li mantaletik ta Vivlia ta sventa taje: «Mu xuʼ chacap aba achiʼuquic li bochʼotic quermanotic ta alel ti chmulivajique, ti xpichʼet noʼox yoʼntonique, li bochʼotic chichʼic to ta mucʼ cʼusitic cuybilic ta diose, li bochʼotic chopol chalbeic scʼoplal xchiʼilique, li jyacubeletique, xchiʼuc li jʼeleqʼuetique. Li bochʼotic jech tspasique me jaʼuc ta veʼel mu xuʼ chachiʼinic» (1 Cor. 5:11, 13). Kʼalal chal «bochʼotic» xiʼe, te me tsakal skʼoplal li junuk yutsʼ yalal ti muʼyuk te nakal xchiʼukike. Pe ta skoj ti skʼanojik tajeke mu xa snaʼ kʼusi tspasik. Jaʼ yuʼun xuʼ van xi xalike: «Mi muʼyuk xa mas chijnopaj ta stojolale, ¿kʼuxi van xuʼ jkoltatik sventa sut tal ta stojolal li Jeovae? ¿Mi mu van jaʼuk lek ti mu xijnamaj ta jyalel ta stojolale?». b

14, 15. ¿Kʼusi oy ta skʼobik spasel totil meʼiletik kʼalal chichʼ lokʼesel ta tsobobbail junuk yutsʼ yalale?

¹⁴ Kʼux chkaʼitik ek ti kʼu yelan chaʼi sbaik li totil meʼiletike. Mu yolbajuk jech la skʼanik taje. Jaʼ jech la skʼan stuk li skeremike, yuʼun xuʼ la stukʼibtas xkuxlejal ti jechuke. Jech yolbaj xa chopol kʼusi la skʼan la spas, snaʼoj xaʼox ti kʼusi xuʼ chkʼot ta pasel ta stojolal stot smeʼ xchiʼuk ta stojolal li tsobobbaile. Stalel onoʼox ti chat yoʼontonik xchiʼuk ti mu xuʼ kʼusi stakʼ spas chaʼiik li totil meʼiletike.

¹⁵ Pe oy me ta skʼobik ek li kʼusi xuʼ snop tspasike. Mi chchʼunbeik smantal Jeova o mi muʼyuk. Melel onoʼox ti xuʼ van skʼan stsob sbaik bakʼintik xchiʼuk skeremik mi oy kʼusi tsots skʼan chapel ta sventa yutsʼ yalalike. Pe, ¿mi jech xa van tspasilanik-o akʼo mi muʼyuk tsots skʼoplal ti stsob sbaike? Kʼalal tsnop kʼusi tspasike, skʼan me stsakik ta venta kʼusi tsnop li Jeovae. Yuʼun li stuke oy kʼusi stu yuʼun ti tslokʼes ta tsobobbaile: jaʼ ti sakuk li s-organisasione xchiʼuk ti xuʼ van jech tsut talel li jpasmulile. Li totil meʼiletike, ¿kʼuxi xuʼ skolta sbaik sventa xkʼot ta pasel li kʼusi tskʼan tspas Diose?

16, 17. ¿Kʼusi xuʼ jchantik ta stojolal li Aarone?

¹⁶ Li Aarón, xchiʼil ta vokʼel li Moisese, jech la snuptan ek ta sventa li chaʼvoʼ xnichʼnabtake, Nadab xchiʼuk Abiú. Ta skoj ti jaʼ toʼox jun tsatsal mulil ti laj yakʼik pom kʼalal maʼuk jech oy ta sbaik spasele, li Jeovae laj yakʼbe stoj smulik; ichamik. ¡Toj kʼux van laj yaʼi stotik ta skoj ti muʼyuk xa chil o tskʼoponan li xnichʼnabe! Pe maʼuk noʼox taje. Li Aarón xchiʼuk li yan xnichʼnabtake i-albatik ti akʼo mu jechuk spasik kʼuchaʼal onoʼox nopemik kʼalal oy buchʼu chchame, xi albatike: «Mu me jecheʼuc spispun li  ajolique, xchiʼuc mu me xaliʼ acʼuʼic ta scoj meʼnal, yuʼun jech mu xachamic, xchiʼuc jech mu xʼilin Mucʼul Dios ta stojol li jchiʼiltactic ta israelale» (Lev. 10:1-6). Oy me kʼusi xuʼ jchantik li kʼusi ikʼot ta pasel taje: jaʼ mas skʼan jkʼantik li Jeovae, jaʼuk xkom to li kutsʼ kalaltike, mas to mi mu sutes yoʼontonike.

¹⁷ Li avi kʼakʼale, muʼyuk xachakʼbe slajeb ta anil ta skoj ti muʼyuk chchʼunik mantale. Ta skoj ti ep chkʼanvane chakʼbe to yorail sventa akʼo sutes yoʼonton li buchʼutik mu xchʼunik mantale. Melel onoʼox, mi yichʼ lokʼesel ta tsobobbail junuk alab nichʼnabile, jaʼ ta skoj ti muʼyuk la xkʼuxubin li koltael i-akʼbat sventa tsutes yoʼontone. Jaʼ yuʼun, ¿kʼusi van xuʼ xkʼot ta pasel mi stsob sbaik kʼalal mu persauk jech tspasike? ¿Mi mu jechuk jaʼ chakʼik ta preva li Jeovae?

18, 19. ¿Kʼusi bendisionetik xuʼ staik yajtsʼaklomtak Cristo kʼalal chchʼunik li mantaletik chakʼ Jeova ta sventa li buchʼu chichʼ lokʼesel ta tsobobbaile?

¹⁸ Epal yajtsʼaklomtak Cristo ti laj yichʼik lokʼesel ta tsobobbaile pe ti sutik xa yan veltae, chalik ti kʼusi ikoltaatik-oe jaʼ ti tukʼ laj yakʼ sbaik li yutsʼ yalalike xchiʼuk li yamigotakike. Kʼalal laj yichʼ tsʼibael jun karta ti bu chal moletik ti tsut yaʼi talel ta slumal Dios jun tsebe, laj yalik ti kʼusi ikoltaate jaʼ «la ti jun xchiʼil ta vokʼele la stsak ta venta li kʼusi skʼan pasel kʼalal oy buchʼu chichʼ lokʼesel ta tsobobbaile». Li tseb taje laj yakʼ venta ti kʼalal «lek la xchʼun beiltaseletik ta Vivlia [li jun yutsʼ yalale] jaʼ tijbat-o yoʼonton sventa sut tal».

¹⁹ Jech kʼuchaʼal laj xa jchantike, skʼan mu jpastik li kʼusi tskʼan koʼontontike. Akʼo mi tsots chkaʼitik ta xchʼunel jlomuk beiltaseletik ta Vivlia, skʼan lek jpat koʼontontik ti jech skʼan jpastik batel jech kʼuchaʼal xchanubtasojutik Jeova kʼalal oy kʼusitik chkʼot ta pasele.

«Li scʼop Diose cuxul»

20. ¿Kʼusi chib smelolal chal li Hebreos 4:12? (Kʼelo noxtok li tsʼib ta yok vune.)

²⁰ Kʼalal laj yal Pablo ta Hebreos 4:12 ti «scʼop Diose cuxul» xie, maʼuk noʼox chalbe skʼoplal li Vivliae. Ta skoj li yan versikuloetike chakʼ ta ilel ti jaʼ chalbe skʼoplal ti ta onoʼox xkʼot ta pasel li kʼusitik yaloj tspas Diose. c Jaʼ onoʼox jech laj yal Jeova ta sventa li kʼusitik chale: «Jaʼ noʼox jech ec li jcʼop[e]. Muc xocoluc tsut batel ta jtojol [...] chcʼot ta pasel scotol li cʼusi ta xcale» (Isa. 55:11). Jaʼ yuʼun mu me xijlubtsaj mi mu xkʼot ta pasel ta anil jech kʼuchaʼal ta jkʼantik li kʼusi yaloj tspas Diose. Li Jeovae jech-o «xʼabtej» batel, jaʼ to chikta mi ikʼot ta pasel li kʼusi tskʼan tspase (Juan 5:17).

21. ¿Kʼusi spatobil yoʼonton tstaik ta Hebreos 4:12 li «epal cristianoetic» ti jal xa tunemik ta stojolal Jeovae?

²¹ Oy ep li ta «epal cristianoetic» ti oy xa sjaylajunebal jabil chtunik ta stojolal Jeovae (Apo. 7:9). Jlome malubemik xa, pe muʼyuk chibajem yoʼontonik (Sal. 92:14). ¿Kʼu yuʼun? Yuʼun snaʼojik ti «scʼop Diose cuxul», yuʼun li Jeovae yakal to ch-abtej sventa xkʼot ta pasel li kʼusi tskʼan tspase. Tsots tajek skʼoplal chil li kʼusi tskʼan tspase xchiʼuk xmuyubaj kʼalal jech chkiltik eke. Ti kʼu sjalil kuxulutik ta svukubal kʼakʼale, muʼyuk buchʼu xuʼ spajes sventa chkʼot ta pasel yuʼun li kʼusi tskʼan tspas Jeovae. Li stuke snaʼoj ti jech-o chchʼunik mantal li steklumale. Jech kʼuchaʼal laj xa jchantike, jkotoltik xuʼ xij-och li ta kux oʼonton xchiʼuk li Diose. ¿Mi jech xa ochemot li voʼote?

[Tsʼibetik ta yok vun]

¿Mi xvul ta ajol?

• ¿Kʼusi skʼan jpastik sventa chij-och li ta kuxob oʼonton xchiʼuk Diose?

• ¿Kʼu van yelan xuʼ xkakʼtik ta ilel ti ta jchʼuntik li tojobtaseletik ta Vivliae?

• ¿Kʼusitik prevail xuʼ jnuptantik ti te chvinaj mi tukʼ koʼonton chkakʼ jbatik ta stojolal li Diose, xchiʼuk kʼu yuʼun skʼan jchʼuntik mantal?

• ¿Kʼusi chib smelolal chal li Hebreos 4:12?

[Sjakʼobiltak sventa xchanobil]

[Lokʼol ta pajina 31]

Toj lajem chkom li totil meʼile