Ankan kxpulakni

Ankan kliputsan

Tekgskgolh Mesías

Tekgskgolh Mesías

Tekgskgolh Mesías

«¡Ktakgsnitaw Mesías!» (JUAN 1:41)

1. ¿Tuku xlakata Andrés wa: «¡Ktakgsnitaw Mesías!»

JUAN TIKU MUNUNAN katawi chatiy xtamakgalhtawakgen, Andrés chu Juan. Akxni akxilha pi talakatsuwima Jesús wan: «¡Kaʼukxilhtit aktsu xkalhnilu Dios!». Andrés chu Juan stalanikgo Cristo chu tantaku taʼankgo. Alisatalh, Andrés an putsa xtala Simón Pedro, chu wani uma lu tlan tamakatsin: «¡Ktakgsnitaw Mesías!». Alistalh, lin niku xwi Jesús (Juan 1:35-41).

2. ¿Tuku xlakata lu tlan nalikgalhtawakgayaw tuku xlichuwinankanit xlakata Mesías?

2 Titaxtulh kilhtamaku Andrés, Pedro chu amakgapitsin limaxtukgo kilhtamaku xlakata naʼakxilhkgo tuku wan xTachuwin Dios. Liwana kanajlakgo pi Jesús xalak Nazaret wa Mesías tiku xwankanit pi namin wa xlakata kawanikgo amakgapitsin. Akinin na naʼakxilhaw la tlakg nakanajlaniyaw Biblia chu xTalaksakni Jehová akxni nalikgalhtawakgayaw tuku xlichuwinankanit xlakata Mesías.

«¡Kaʼakxilhti! Mi mapakgsina lakgmiman»

3. ¿Tuku kgantaxtulh nema xlichuwinankanit akxni Jesús tanulh la chatum mapakgsina kJerusalén?

3 Xtanulh kJerusalén la chatum mapakgsina. Pulaktum tuku xlichuwinanit Zacarías uma tuku wan, «xtsumat Sión», uma wamputun Jerusalén: «Lu kapaxuwa [...]. Kapaxuwa xlakata tlajananti [...]. ¡Kaʼakxilhti! Mi mapakgsina lakgmiman. Tlawa tuku xalakatitum, chuna, lakgmaxtuka, ni tlankajwa, chu kgawi tantum burro, [...] tantum animal nema liwana staknit, xkgawasa tantum burra» (Zac. 9:9). Chu akgtum Salmo wan la xaʼamaka makgamakglhtinankan Mesías: «Xatasikulunalin Tiku mima kxtukuwani Jehová» (Sal. 118:26NM). Jesús ni lakkaxwililh xlakata lu tlan xlichuwinanka kJerusalén. Wata kxsakstukan malankikgolh chu chuna kgantaxtulh tuku xtatsokgnit. Akxni nalikgalhtawakgaya uma tuku tilalh, kalakpuwanti la lipaxuwamakgolh (kalikgalhtawakga Mateo 21:4-9).

4. ¿La kgantaxtulh tuku wan Salmo 118:22, 23?

4 Dios lu xlakaskinka xʼama akxilha, pero lhuwa ni xmakgamakglhtinankgolh la Mesías. Biblia lichuwinan la xʼamakgolh akxilhkgo tiku ni xkanajlaputunkgolh: «Nitu liʼakxilhka [...] xtachuna la tiku nitu xlilaka» (Isa. 53:3; Mar. 9:12). Pero salmista uma tuku Dios xmalakpuwaninit nawan: «Chiwix nema patsapsninanin lakgmakgankgolh, wa nema tsastun tawilalh. Chuna tlawalh Jehová» (Sal. 118:22, 23NM). Jesús lichuwinalh pi xmakgantaxtima uma tuku xwankanit akxni katachuwinalh tiku ni xakxilhputunkgo, chu Pedro na lichuwinalh pi Cristo xmakgantaxtima (Mar. 12:10, 11; Hech. 4:8-11). Xlikana xKgawasa Dios litaxtulh «xapuxku chiwix», uma wamputun tiku xmatsukilh congregación niku xtapakgsikgolh tiku naʼankgo kʼakgapun. Uma chiwix «wantu lu wa xlikana ntilakgmakgankgolh nchixkuwin [tiku ni xkanajlakgo], wampi wa Dios wanti xlaksaknit, na lilakgatit» (1 Ped. 2:4-6).

Xʼamaka makamastakan chu xmakgxtakgka

5, 6. ¿Tuku xlichuwinanit Biblia xlakata la xʼamaka listakan Jesús chu la kgantaxtulh?

5 Chatum xʼamigo xʼama akgskgawi. Mesías, xʼama makgantaxti uma tuku xlichuwinanit David: «Chixku ti lipaxaw xaktalamaj, ti xaklipawan, y ti xaktawayan nak kimesa, chi na lipaxawa tu nitlan [kintlawaniputun]» (Sal. 41:9). Akxtum natawaya kaxtalanchu achatum, xlimasiya pi lu tlan talalipina (Gén. 31:54). Wa xlakata, David xlichuwinama chatum nitlan amigo, chatum tiku makamastanan. Jesús wa la xʼama kgantaxtu uma tuku xlichuwinankanit akxni kawanilh xʼapóstoles pi xʼamaka makamastakan: «Ni milipakskan kkalikilhtaxtunanan; kkatsi nkit wa nti klaksakkgoIh, wampi kalikgantaxtulh ntatsokgnun ntani ntalhkanit, mpi wan: “Wa nti [xkintawayama] nkaxtalanchuj, chaxli xtsan[”]» (Juan 13:18). Chuna la katsiyaw, Cristo xlichuwinama akxni Judas Iscariote xʼama makamasta.

6 Xʼamaka listakan xtapalh chatum lakskujni: 30 monedas xaplata. Mateo wa pi chuna la xlichuwinankanit kaj ni lhuwa tumin listaka. Pero lichuwinalh pi chuna xwanita «palakachuwina Jeremías». ¿Tuku xlakata chuna wa, xlakata uma tachuwin tatsokgtawilanit kZacarías 11:12, 13? Max xlakata akxni xlama Mateo, libro xla Jeremías pulana xwilikan kpulaktu niku xwilakgolh makgapitsi libros nema xlichuwinankgo tuku aku nala, chu na anta xwi libro xla Zacarías (katamalakxtumi Lucas 24:44). Judas ni limaklakaskilh tumin nema litamawaka Jesús wata tilh kimakgalh xpulakni templo chu alistalh tapixchitawakalh (Mat. 26:14-16; 27:3-10).

7. ¿La kgantaxtulh Zacarías 13:7?

7 Kstalaninanin xʼamakgolh xtakgwilikgo. Chuna lalh la xlichuwinanit Zacarías: «Katlawani tuku nitlan tiku kuentajtlawa borregos chu borregos natalakgatumikgo» (Zac. 13:7). 14 xla nisán kata 33, Jesús kawanilh kstalaninanin: «Xlipaks wixin, lhtuj nakimakgaxtakgatit yuma nkatsisni; xampi chuna ntatsokgnit: “Nakmasipaniy mapuchwanina, chi nchu wa nkgamputum kalhniluj, paks natakgawanikgoy”». Chu chuna lalh xlakata Mateo kinkawaniyan: «[X]limakgalhtawakgat, xlipaks tsalakgolh, [...] makgaxtakkgolh» (Mat. 26:31, 56).

Xlimawakaka tuku nitlan chu xtlawanika tuku nitlan

8. ¿La kgantaxtulh Isaías 53:8?

8 Xlakputsananika chu makgnikan (kalikgalhtawakga  Isaías 53:8). Akxni xkgakgalh 14 xla nisán, tamakxtumilh Sanedrín. Umakgolh mapakgsinanin lakkaxwilikgolh nachikgo chu namalakgachanikgo mapakgsina romano, Poncio Pilato, tiku akxni xtlawaninita lhuwa takgalhskinin, ni tekgsli tuku nitlan xtlawanit. Pilato kawanilh lhuwa judíos tiku xminkgonit pi xʼama makgxtakga Jesús, pero xlakan kgalhtinankgolh: «Kapakgaxtokgowaka». Asta skinkgolh kamakgxtakgka Barrabás chatum kgalhana nixawa Jesús. Xlakata xkamakgapaxuwaputun, Pilato makgxtakgli Barrabás chu mapakgsinalh kamakgsnokgka Jesús chu kxtokgowakaka kkgantum kiwi (Mar. 15:1-15).

9. ¿La kgantaxtulh Salmo 35:11 kxlatamat Jesús?

9 Xʼamaka limawakakan taʼakgsanin. Chuna la David, Mesías tlan xwa: «Laklixkajnit testigos [...] y kintaliyawa xlakata ktlawanit tu akit nipara tsina kkatsij» (Sal. 35:11). Chuna la xlichuwinankanit, «xanapuxkun [sacerdotes], chu lakgkgolun, chu xlipaks ntamakxtumit xla makgmapakgsinanin, xputsakgoy ntakgsanin [...], lakimpi chuna nalimakamastakgoy lantla namakgnikan» (Mat. 26:59). «Makgapitsin katukawa tsukulh wankgoy wantu nalistawakgoy, [...] xampi ni akxtum xlikatsikgoy wantu xlistawamakgo.» (Mar. 14:56, Hua Xasasti Talaccaxlan, 1999.) Lu ksitsinikgonit Cristo, wa xlakata limawakakgolh takgsanin xlakata xmakgnika.

10. ¿La kgantaxtulh tuku xwankanit kʼIsaías 53:7?

10 Nitu xwa xlakatinkan tiku ni xakxilhputunkgo. Isaías xwanita: «Lhuwa taʼakglhuwit kgalhilh chu makgxtakgli xlakata xmapatinika; pero, nitu xwan. Linka xtachuna tantum borrego akxni namakgnikan; chu xtachuna la tantum borrego nema wi kxlakatin tiku namaksitkgo chu nitu wan, xla nachuna nitu xwan» (Isa. 53:7). Jesús liwana makgantaxtilh uma tuku xtatsokgnit: «Stawakgolh xanapuxkun [sacerdotes], chu lakgkgolun, nitu likgalhtinalh. Pus chi wanilh mPilato: “¿Tu kgaxpata lantla lhuwa ntu listawakgoyan?” Wampi ni akgtum ntachuwin xlikgalhtilh; chuna mpi lipikua [kaks] xlilakawan mapakgsina» (Mat. 27:12-14). Jesús nipara makgtum kawanilh tuku nitlan tiku ni xakxilhputunkgo (Rom. 12:17-21; 1 Ped. 2:23).

11. ¿La kgantaxtulh tuku tatsokgtawilanit kʼIsaías 50:6 chu Miqueas 5:1?

11 Katuwa tuku nitlan xʼamaka tlawanikan. Tuku tsokgli Isaías anta wa uma tuku wan Mesías: «Kmastalh kistiputun xlakata nakimakgsnokgkgan chu kmastalh talakaskin nakinpulhunikan kinkgalhchixit. Ni alakatanu klakalh akxni nitlan tuku xkiwanimaka chu xkilakachujmanimaka» (Isa. 50:6, Versión Popular). Nachuna Miqueas tsokgli: «Kiwi nalilakanikkan juez xalak Israel» (Miq. 5:1). Anta Evangelio xla Marcos tekgsaw tuku litasiya pi liwana kgantaxtulh nema xwankanit xlakata Jesús: «Ntsukukgolh lakachujmanikgoy makgapitsi, na lakachikgolh, chu ntsukukgolh kgaxikgoy, wanikgolh: “Kakatsi nti nchuna ntlawan”. Cha nchu skujnin [soldados], na xmasipanimakgo xnikmakgo. Na [xliʼaknikkgo] nkgatit kxakgxakga, na xchujmanikoy; xtatsokgostakgoy xlakatakilhputakgoy» pero kaj xlikgalhkgamanankgo (Mar. 14:65; 15:19). Pero nitu xtlawanit xlakata chuna xmapatinika.

Ni makgxtakgli Dios asta akxni nilh

12. ¿La kgantaxtulh tuku xlichuwinankanit xlakata Jesús kSalmo 22:16 chu Isaías 53:12?

12 Xʼamaka xtokgowakakan xtantun chu xmakan kkgantum kiwi xtachuna la chatum kgalhana. Mesías akxilhli la xkgantaxtuma tuku xlichuwinanit David: «Putum laklixkajnit lakchixkuwin; [...]lhukilh kimakan y kintujun [o tantun]» (Sal. 22:16). Tiku likgalhtawakgakgo Biblia liwana katsikgo la kgantaxtulh umakgolh tachuwin. Uma tuku wan Marcos: «Kamakgnajatsa tsisaj xwanit akxni ntipakgaxtokgowakakaj» (Mar. 15:25). Atanu tuku na xlichuwinanit Isaías, xwan pi Mesías lakgalhina xʼamaka liʼakxilhkan: «Makamastalh xlatamat asta akxni nilh, chu akxtum katamakgnika tiku lixkajni xlikatsikgo» (Isa. 53:12). Xlakata xkgantaxtulh chuna la xlichuwinankanit kxTachuwin Dios: «Na titapakgaxtokgowakaka nchatuy nkgalhananin, chatum kxpakgstakat [o pakgkana], chu wa achatum kxpakxuki» (Mat. 27:38).

13. ¿La kgantaxtulh kxlatamat Jesús tuku xlichuwinankanit kSalmo 22:7, 8?

13 Lhuwa tuku nitlan xʼamaka wanikan (kalikgalhtawakga  Salmo 22:7, 8). Chuna la xlichuwinanit David, Cristo likgalhkgamananka akxni kxtokgowakakanit kkiwi. Mateo wa: «Wa nti xtitaxtukgoy, xmaxkajwalikgoy, chu na xlitakchikikgoy. Xwanikgoy: “Wix wa nti malakgsputuya ntemplo, chu na kaj xliʼakgtutu kilhtamaku liyawapalaya; kaʼakstu malakgtaxtika nchu; lapi xlikana mpi xKam Dios wix, katakta [kkiwi].” Pus na chuna nchu wa xanapuxkun [sacerdotes], xlikgalhakgamanankgoy, chu xawa lakgtsokgkinanin, chu lakgkgolun; xwankgoy: “Wa amakgapitsin malakgtaxtilh, wampi wa xla xakstu, ni lay malakgtaxtikan. Lapi wa Rey xala kʼIsrael, kataktalh nchu [kkiwi], chuna chi nakanajlaniyaw. Tilipawa Dios; kamalakgtaxtilh nchu lapi xlikana mpi paxkiy; xampi wanit: «Kit xKam Dios»”» (Mat. 27:39-43). Maski chuna titaxtulh, Jesús nitu kawanilh. ¡Lu tlan liʼakxilhtit kinkawilinin!

14, 15. ¿La kgantaxtatulh tuku xwankanit xlakata xlhakgat Jesús chu pi xʼamaka maxkikan vinagre?

14 Limakankgolh suerte xlhakgat. David wa: «Talitapitsilh kilhakgat, talimakalh suerte xlakata natakxila tuku nalakgchan chatunu» (Sal. 22:18). ¿La kgantaxtulh uma tuku xwankanit xlakata Cristo? «Akxni xpakgaxtokgowakakanitta, [soldados romanos] makgpitsikgolh xlhakgat, [laksakkgolh] nti ntlan nalakgchan.» (Mat. 27:35; kalikgalhtawakga Juan 19:23, 24.)

15 Xʼamaka limakgotnikan vinagre chu tuku lu xun. Cristo xmakgantaxtilh tachuwin nema tatsokgnit kSalmos: «Akxni xaktsinksma, kimaxkika kakaʼ nema kgalhi xveneno, chu akxni xak kgalhputunima xkimaxkiputunkgo vinagre» (Sal. 69:21NM). Evangelio xla Mateo wan tuku akgspulalh Jesús: «Chu na mawikgolh xaxkuta vino xtalakkaxtlawakanit xaxun likuchun; wampi akxni nkgalhwanalh, ni waputulh». Alistalh, chatum «kgosnalh [...], tiyalh akgtum limachuwin, limachuwilh xaxkuta vino; cha nchu nkinkawililh nkgatit, [chu] xmawima» (Mat. 27:34, 48).

16. ¿La kgantaxtulh tuku tatsokgnit kSalmo 22:1?

16 Xtasiyalh pi Dios xmakgxtakgnit (kalikgalhtawakga  Salmo 22:1). Marcos wan la kgantaxtulh tuku xtatsokgnit kSalmos: «Akxni nchu mpi makgtutoraj xwanit, katasalh Jesús lhuwa litliwakga, xwan: “Eloi, Eloi, ¿lama sabactani?” wa ntu lakatanks wamputun: “KiDios, kiDios, ¿tuwan lhtuj kimakgaxtakgnita?”» (Mar. 15:34). Uma ni wamputun pi nialh xkanajlani xTlat xalak akgapun. Pero ¿tuku xlakata wanaw pi Jehová makgxtakgli kxmakan tiku ni xakxilhputunkgo? Chuna tlawalh akxni nialh makgtayalh xlakata xliʼakxilhka pi ni xmakgxtakga. Xlikana, xlakata tuku wa Cristo likgantaxtulh tuku wan Salmo 22:1.

17. ¿La kgantaxtulh Zacarías 12:10 chu Salmo 34:20?

17 Xʼamaka lilhtukukan kgantum lanza, pero nipara kgantum xlukut xlaktukxnika. Zacarías makatsininalh: «Tiku wilakgolh kJerusalén [...] naʼakxilhkgo Tiku palhtukuka» (Zac. 12:10). Chu David lichuwinalh kSalmo 34:20: «[Jehová] makgtakgalhni wakg ixmakni, ni masta kilhtamaku para ti natukxni kganstum ixlukut». Chatum tiku akxilhli, apóstol Juan kinkawaniyan pi chuna akgspulalh Jesús: «Wampi tilimakilhkinilh xlanza kxtapan nchatum ntropa, na tunkan titaxtunilh xkgalhni, chu nchuchut. Na wa nchixku nti ntiukxilhli yuma [wa Juan], [...] na lu wa xlikanaj xtamakatsinin, [...]. Xampi wa yuma nchuna lilalh lakimpi xlikgantaxtulh nTatsokgnun ntani wan: “Ni katitalaktukxli xlukut”. Chu na chuna wan alakatum ktatsokgnun, nama wan: “Naʼukxilhkgoy nchixku wa nti mpaxtokgokaj”» (Juan 19:33-37).

18. ¿Tuku xlakata Jesús maknuka niku xwilakgolh tiku xkgalhikgo tumin?

18 Xʼamaka maknukan, o akgtapukan niku wilakgolh tiku kgalhikgo tumin (kalikgalhtawakga  Isaías 53:5, 8, 9). Evangelio xla Mateo wan pi 14 xla nisán, kakgotanonu, «nchatum nchixku [tiku xkgalhi tumin] xala kʼArimatea wanti xwanikan José, [...]. Wa nchu yuma ntilakgalh mPilato, na tiskinilh xtiyatliwa [o xmakni] Jesús. [...] Nchu ntiyalh José ntiyatliwa, wa ntilipumakgswitli maktum xachakgani lhakgat. Na anta ntiwililh kxasasti lhuku ntani mpi manukgokan ninin ntani xlhukinit ksipij; chu na lilakgatalalh akgtum ntlanka chiwix kxakilhtin klhuku» (Mat. 27:57-60).

¡Kamalankiw Mesías!

19. ¿La kgantaxtulh tuku tatsokgnit kSalmo 16:10?

19 Xʼamaka malakastakwanikan. Chu Mesías xmakgantaxtilh tachuwin nema David wanilh Jehová: «Kilistakni ni akgxtakgwilipat nak kkalinin» (Sal. 16:10). ¡Kaks lilakawankgolh lakpuskatin akxni kilakgolh niku xmaknukanit Jesús! Chatum ángel tiku xtasiya la chatum chixku kawanilh: «Ni kapikuantit. Wa mputsayatit Jesús xala kNazaret, wa nti xpakgaxtokgowakakanit, lakastakwananitta, nialh unu wi. Kaʼukxilhtit xputawilh ntani xwilikanit xtiyatliwa» (Mar. 16:6). Alistalh Pedro mastalh akgtum takgalhchuwin xlakatin lhuwa latamanin tiku xʼankgonit kJerusalén kkata 33 xlakata xtlawakgolh paskua xla Pentecostés. Apóstol kawanilh: «David, [...] tilichuwinalh xtalakastakwan nCristo, mpi wa xlistakna, ni anta nkatitamakgaxtakgli nkalinin, chu na ni mpala wa xtiyatliwa xmasli» (Hech. 2:29-31). Xlakata xkgantaxtulh uma tuku xwankanit, Dios ni mastalh talakaskin pi xmakni Jesús xmasli. Wata tlawalh pi xKgawasa tiku lhuwa paxki xlakastakwanalh la chatum espíritu (1 Ped. 3:18).

20. ¿Tuku xtalichuwinanita xlakata xtamapakgsin Mesías?

20 Dios xʼama limasiya pi Jesús xKgawasa (kalikgalhtawakga  Salmo 2:7 chu Mateo 3:17). Nachuna, lhuwa latamanin tatayakgolh Jesús akxni tanulh kJerusalén. La uku akinin nachuna xatapaxuwan malankiyaw Cristo chu xTamapakgsin (Mar. 11:7-10). Mesías «namapakgsinana y natlajaya kun tankswa tachiwin, kun [ni lankajwa] naku y tankswa latamat», chu nialh makgas nakamasputu tiku ni akxilhputunkgo (Sal. 2:8, 9; 45:1-6). Xlakata Jesús namapakgsinan, kKatiyatni putum napaxuwayaw chu tlan natawilayaw (Sal. 72:1, 3, 12, 16; Isa. 9:6, 7). Xlakata akinin xtatayananin Jehová, namakatsininanaw pi xKgawasa nema lu paxki mapakgsinamaja kʼakgapun chu lhuwa nalimin tuku tlan. ¡Akgtum lanka tasikulunalin kgalhiyaw!

¿La xkgalhtinaw?

• ¿Niku xtalichuwinanit pi Jesús xʼama stawakan chu xmakgxtakgka chu la kgantaxtulh?

• ¿Tuku xtatsokgnita pi xʼama la akxni xmakgnika Cristo?

• ¿Tuku makgtayayan nakanajlaya pi Jesús wa Mesías nema xwankanit pi namin?

[Takgalhskinin]

[Epígrafe xla página 15]

¿Tuku kgantaxtulh akxni Jesús tanulh kJerusalén la chatum mapakgsina?

[Epígrafe xla página 17]

Mesías nilh kimpalakatakan pero la uku mapakgsinama kʼakgapun