Ovo Va Sanga Mesiya!
Ovo Va Sanga Mesiya!
“Tua sanga Mesiya.”—YOANO 1:41.
1. Nye ca vetiya Andereu oku popia hati: “Tua sanga Mesiya”?
YOANO upapatisi, eteke limue wa kala kumue lolondonge viaye vivali. Eci a mola okuti Yesu wiya, wa popia hati: “Tali, Kameme ka Suku yo.” Andereu lolondonge vikuavo, va kuama Yesu kuenda va pita laye utanya wosi. Noke, Andereu wa sanga manjaye Simono Petulu, kuenje poku u lekisa ku Yesu, wo sapuila hati: “Tua sanga Mesiya.”—Yoa. 1:35-41.
2. Oku konomuisa ovitumasuku via tẽlisiwa vu Mesiya ci tu kuatisa ndati?
2 Vokuenda kuotembo, Andereu la Petulu, kumue lolondonge vikuavo, omo liapuluvi alua va kuata oku konomuisa Ovisonehua, veya oku popia lutõi okuti, Yesu u Nasara, eye muẽle Mesiya wa likuminyiwile. Oco tu pamise ekolelo lietu Kondaka ya Suku kuenda Kombuavekua yaye, tu konomuisi ovitumasuku vina via tẽlisiwa vu Mesiya.
“Tala, Soma Yove, yo Iya”
3. Ocitumasuku cipi ca tẽlisiwa eci Yesu a iñila lekemainyo vo Yerusalãi?
3 Mesiya weya oku iñila lekemainyo vo Yerusalãi. Ocitumasuku ca Sakariya ci popia hati: “Amõla a Siono ukãi, yolela muẽle! Amõla a Yerusalãi ukãi, kaluka lesanju! Momo Soma yove, yo, iya kokuove. Eye ukuesunga, haeye upopeli. Wonjuka. Endela kokacimbulu, omõla ocimbulu.” (Sak. 9:9) Ukualosamo wa soneha ndoco: “U iyilila vonduko ya Yehova wa sumũlũha. Tu ku sumũlũisila vonjo ya Yehova.” (Osa. 118:26) Eci Yesu a iñila vo Yerusalãi, owiñi wo yolela lesanju. Pole, Yesu hayeko wa kisika omanu oku ci linga. Poku tẽlisiwa kuocitumasuku caco, owiñi wa kaluka lonjolela yalua. Osimbu o tanga ulandu owu, sokolola ndu okuti o yevite omanu va kasi oku ulula lesanju.—Tanga Mateo 21:4-9.
4. Nye ca pita poku tẽlisiwa Kuosamo 118:22, 23?
4 Ndaño okuti omanu valua va likala Yesu, eye wa soliwile la Suku. Ndomo ca lomboluiwa vovitumasuku, Yesu, wa ‘pembuiwa’ kuenda omanu vana ka va tavele kuvangi wovina a linga, vo ‘tendele ndomunu umue ka kuete esilivilo.’ (Isa. 53:3; Mar. 9:12) Pole, espiritu lia Suku lia vetiya ukualosamo oku popia hati: “Ewe lina olomesele via li inasile, cilo lia linga ewe lievindi. Yehova [eye] wa ci linga.” (Osa. 118:22, 23) Yesu wa tiamisilile ocitumasuku eci kasongui vatavo, kuenda Petulu wa lekisa okuti, ocitumasuku caco, ca tẽlisiwa vu Kristu. (Mar. 12:10, 11; Ovil. 4:8-11) Yesu eye wa linga “ewe lievindi” liekongelo Liakristão. Omanu valua ka va tavele okuti, Yesu eye wa “nõliwa la Suku.”—1 Pet. 2:4-6.
Wa Pakuiwa Kuenda vo Yanduluka!
5, 6. Ocitumasuku cipi ca tẽlisiwa koku pakuiwa kua Mesiya?
5 Ca popiwile okuti Mesiya o ka pakuiwa lekamba liaye. Ocitumasuku ca Daviti citi: “Ndaño ekamba liange nda kolela, haeye wa lia lia ombolo yange, eye muẽle wa njeluila ocisendemai.” (Osa. 41:9) Kosimbu, omanu va kuatele ocituwa coku lia ekuta lakamba vavo. (Efet. 31:54) Omo liaco, Yesu wa pakuiwa la Yuda Isikariote una wa kala ekamba liaye. Poku tukula oku tẽlisiwa kuolondaka via Daviti, Yesu wa lekisa kovapostolo vaye omunu weya oku u pakula eci a va sapuila hati: “Si kasi loku vu vanguila vosi, ava nda nõla [nda va kũlĩha]. Puãi ocisonehua ci lingiwe, cina ca linga citi, ‘U wa lia lia ombolo yange eye wa njeluila ocisendemãi.’”—Yoa. 13:18.
6 Mesiya weya oku pakuiwa leci ci soka 30 kolombongo vio palata, okuti oyo ya kala ondando yupika! Poku tukula oku tẽlisiwa kuolondaka vi sangiwa kelivulu lia Sakariya 11:12, 13, Mateo wa lekisa okuti, Yesu weya oku pakuiwa londando yimue ka yi kuete esilivilo. Oco hẽ, momo lie Mateo a popela hati, ‘uprofeto Yeremiya, eye wa popia ocitumasuku caco?’ Koloneke via Mateo, elivulu lia Yeremiya, olio lia kala liatete Vembimbiliya oku kongelamo lia Sakariya. (Ci sokisa la Luka 24:44.) Yuda ka lile olombongo viaco, momo wa vi imba vonembele kuenje wa liponda.—Mat. 26:14-16; 27:3-10.
7. Olondaka vi sangiwa kelivulu lia Sakariya 13:7, via tẽlisiwa ndati?
7 Olondonge via Mesiya vieya oku tila. Sakariya wa soneha hati: “Mbeta ungombo okuti olomeme vi sandoka.” (Sak. 13:7) Keteke 14 kosãi ya Nisana, kunyamo wa 33 N.Y.Y., Yesu wa sapuila olondonge viaye hati: “Uteke ulo ene vosi vu natamisilua, momo ca sonehiwa citi, Njipa ungombo kuenje olomeme viocunda caco vi sandoka.” Ndomo Mateo a ci lombolola, ‘olondonge viosi vieya oku sia Yesu, kuenje via tila.’—Mat. 26:31, 56.
Wa Pindikiwa Kuenda wa Tipuiwa
8. Ocitumasuku ci sangiwa kelivulu lia Isaya 53:8, ceya oku tẽlisiwa ndati?
8 Mesiya weya oku tualiwa vekanga, loku yambuiwa toke kolofa. (Tanga Isaya 53:8.) Keteke 14, kosãi ya Nisana, Ekanga linene lia tumbikiwa, kuenje va kuta Yesu lovikolo, loku u tuala ku Pondio Pilato, Nguluvulu yo ko Roma. Eci Pilato a pulisa Yesu, ka sangele eko lalimue kokuaye. Noke wa seteka oku yovola Yesu, pole owiñi wa kaluka wuti: ‘A valeliwe kuti!’ kuenje va pinga oku yovola Baraba ocingumba. Oco Pilato a sanjuise owiñi, wa yovola Baraba, kuenje wa tuma oku tipula Yesu loku u valela kuti.—Mar. 15:1-15.
9. Ovina vipi via tukuiwa Vosamo 35:11, vieya oku tẽlisiwa koloneke via Yesu?
9 Mesiya veya oku wimbila uvangi wesanda. Ukualosamo Daviti wa popia hati: ‘Olombangi viesanda vi votoka, vi mula ovina sia kũlĩhĩle.’ (Osa. 35:11) Ndomo ca lomboluiwa vocitumasuku eci, ‘ovitunda vinene lekanga liosi, va sanda uvangi wesanda woku pisa Yesu oco vo ponde.’ (Mat. 26:59) Ocili okuti, ‘valua vo wimbila uvangi wesanda, puãi ovovangi avo, ka a lisokele.’ (Mar. 14:56) Ovanyali va Yesu va tavele kuvangi wuhembi, momo va yonguile oku u ponda.
10. Olondaka vi sangiwa kelivulu lia Isaya 53:7, via tẽlisiwa ndati?
10 Mesiya ka tambuluile omanu vo lundila. Uprofeto Isaya wa popia hati: “Wa tokotelua puãi eci a yambuiwa ka asamẽle, ndomõla omeme wa tualiwa kepondelo. Ndeci omeme yuhĩla vakuaku yi pemũla, haico eye ka asamẽle.” (Isa. 53:7) Eci omanu va kala oku lundila Yesu ‘kovaso yovitunda vinene lakulu, eye ka va kumbuluile.’ Kuenje, Pilato wo pula hati: “Ku yevite ndeci va ku pindikila ovina via lua?” Omo okuti, Yesu ko ‘kumbuluile cimue, nguluvulu wa komõha calua.’ (Mat. 27:12-14) Yesu ka fetuluinyile omanu vo lundila.—Va Rom. 12:17-21; 1 Pet. 2:23.
11. Olondaka vi sangiwa kelivulu lia Isaya 50:5, kuenda Mika 5:1, via tẽlisiwa ndati?
11 Isaya wa popele okuti, Mesiya o tipuiwa. Eye wa soneha ndoco: “Nda eca onyima yange kuava va veta, kuenda atama ange kuava va sunya olonjele. Sia sitikile ocipala cange koku kutisua osõi pamue koku siyilua.” (Isa. 50:6) Uprofeto Mika wa popia hati: “Va tu ñuala ocingonja; va veta ketama liombiali ya Isareli lombueti.” (Mika 5:1) Poku lekisa oku tẽlisiwa kuovitumasuku viaco, Evanjeliu lia Marko, li popia ndoco: ‘Vamue va fetika oku u siyila kuenje, oku sitika ocipala caye, vo veta loku linga vati, ‘Tukula u wa ku veta!’ Akuenje vaco, eci vo tambula, vo tendula ovikusi.’ Marko wa popiavo hati, asualali “vo veta kutue loluneva, kuenje vo siyila. Loku kekama vo fendela [lepembe].” (Mar. 14:65; 15:19) Pole, ka kua kaile esunga lioku tata Yesu lovina viaco vĩvi.
Wa Pandikisa Toke Kolofa
12. Olondaka vi sangiwa kelivulu Liosamo 22:16, kuenda Isaya 53:12, vi tiamisiwila ndati ku Yesu?
12 Kua tukuiwa ovina viatiamẽla koku valela Mesiya kuti. Ukualosamo Daviti wa popia hati: ‘Owiñi wolondingaĩvi wa ndi ñuala. Ndohosi, wa ndi kuata kovaka lo kolomãhi.’ (Osa. 22:16) Ndomo ca lomboluiwa Vevanjeliu lia Marko, ocitumasuku eci ca tẽlisiwa poku popia ndoco: ‘Kowola yatatu, [okuti, owola yecea komẽle,] oco va valela Yesu kuti.’ (Mar. 15:25) Ocitumasuku cikuavo ca lekisa okuti, Mesiya weya oku fila kumue la vakuakandu. Isaya wa soneha ndoco: “Wa pesela omuenyo waye toke kokufa kuenje wa tendiwa lava va lueya.” (Isa. 53:12) Ocitumasuku caco, ca tẽlisiwa eci ‘ovingumba vivali via valeliwa kumue laye kuti, okuti, cimue kondio, cikuavo kepĩli.’—Mat. 27:38.
13. Osamo 22:7, 8, ya tẽlisiwa ndati vu Yesu?
13 Daviti wa popele hati, Mesiya o yoliwa epembe. (Tanga Osamo 22:7, 8.) Mateo poku lekisa, ndomo Yesu a talisiwa ohali kuti leci omanu vo yola epembe, wa popia ndoco: “Ava va vinjukako, oku lipuka ovitue, vo popia etonãi, kuenje vati, ‘Okuakunyõla onembele, kuenje o yi tunga vali koloneke vitatu, lipopela ove muẽle. Nda vumõla a Suku, loka [kuti!]’” Ovitunda vinene, la vakuavisonehua kuenda akulu vendamba, vo fuanguilavo, poku popia vati: “Wa popela vakuavo, ka tẽla oku lipopela eye muẽle. Eye Soma ya va Isareli! A tuluke [kuti, kuenje] tu tava kokuaye. Eye wa kolela Suku. Kaliye Suku o popele, nda Suku u yongola! Momo wa popele hati, ‘Ndimõla a Suku.’” (Mat. 27:39-43) Ndaño lohali yaco, Yesu wa pandikisa kuenda ka popele ondaka yimue yĩvi. Yesu wa tu sila ongangu yimue yiwa!
14, 15. Ovitumasuku vimue viatiamẽla koku litepela uwalo wa Mesiya, lo ku wĩha ovindangele via tẽlisiwa ndati?
14 Veya oku litepela uwalo wa Mesiya. Ukualosamo wa soneha ndoco: “Va liavela olonanga viange. Uwalo wange vo wimbila ocela.” (Osa. 22:18) Ocitumasuku caco, ca tẽlisiwa ‘eci asualali vo ko Roma va valela Yesu kuti, kuenje va litepela uwalo waye poku wimbila ocela.’—Mat. 27:35; tanga Yoano 19:23, 24.
15 Veya oku eca ku Mesiya ovindangele via tengiwa londulu. Ukualosamo wa popia hati: “Va nyĩha ondulu ndokulia kuange. Leci nda kala lenyona va nyĩha indangele.” (Osa. 69:21) Mateo poku lekisa ndomo ocitumasuku eci ca tẽlisiwa, o tu sapuila hati: ‘Vo wĩha ovinyu via tengiwa londulu. Puãi eci a mãhako ka tavele oku nyua.’ Noke ‘umue wa yoloka, wa nyañula onjavi, wa yi yukisa indangele, wa yi kapa koluneva, kuenda wo nyuisa.’—Mat. 27:34, 48.
16. Olondaka vi sangiwa Kosamo 22:1, via tẽlisiwa ndati?
16 Mesiya weya oku kala ndomunu wa yandulukiwa la Suku. (Tanga Osamo. 22:1.) Ndomo ca lekisiwa vocitumasuku caco, ‘kowola yecea, [okuti owola yekũi latãlo kekumbi,] Yesu wa vilikiya lolukandi hati, ‘Eloi, Eloi, lama sabakatani,’ ci lomboloka okuti, ‘A Suku yange, a Suku yange, wa njandulukila nye?’’ (Mar. 15:34) Ekolelo lia Yesu ku Isiaye, lalimue eteke lia tepulukile. Omo Suku ka teyuilile Yesu kovanyali Vaye, ca ecelela okuti epokolo lia Kristu, li pita voseteko. Eci Yesu a kaluka lolukandi, wa tẽlisa olondaka vi sangiwa Kosamo 22:1.
17. Olondaka vi sangiwa kelivulu lia Sakariya 12:10, kuenda Kosamo 34:20, via tẽlisiwa ndati?
17 Mesiya weya oku tomiwa, pole akepa aye ka a tekele. Olonungi vio vo Yerusalãi, vieya oku ‘tulukila Una va toma.’ (Sak. 12:10) Osamo 34:20, yi popiavo hati: “[Suku] o lava akepa aye osi, lalimue li teka.” Upostolo Yoano poku lekisa ndomo olondaka evi via tẽlisiwa, wa soneha ndoco: “Esualali limue lio toma pepati lunga, kuenje haico mua tunda osonde lovava. U wa ci mola eye wa cimbila uvangi, okuti lenevo vu kolela. . . . Ovina evi via lingiwila oku tẽlisa ocisonehua cina ca linga citi, ‘Lalimue ekepa liaye li teyiwa.’ Kuenda vali oku tẽlisa ocisonehua cikuavo citi, ‘Va vanja u va toma.’”—Yoa. 19:33-37.
18. Ocitumasuku catiamẽla koku kendiwa kua Yesu kumue lolohuasi ceya oku tẽlisiwa ndati?
18 Mesiya weya oku kendiwa pokati kolohuasi. (Tanga Isaya 53:5, 8, 9.) Keteke 14 kosãi ya Nisana kekumbi, ulume umue “ohuasi, u Arimateya, onduko yaye Yosefe,” wa pinga ku Pilato etimba lia Yesu. Noke, Pilato wa eca etimba liaco kokuaye. Ulandu wa Mateo u popia okuti: “Yosefe wa nyañula ocivimbi, wa ci muña vonanga . . . yi yela, kuenje wa ci langeka veleva liaye liokaliye lia songiwa vesenje. Noke wa tiñuluila ewe linene kuvelo weleva kuenje wa tundako.”—Mat. 27:57-60.
Oku Yolela Mesiya, Soma!
19. Ocitumasuku ci sangiwa Kosamo 16:10, ca tẽlisiwa ndati?
19 Mesiya weya oku pinduiwa. Daviti wa soneha hati: “[A Yehova] ku njanduluka okuti ngenda ño konjembo.” (Osa. 16:10) Sokolola ndomo akãi va komõha, eci va sanga eyambo va kendele Yesu li kasi upolokoso. Ovo va sanga okuti, ungelo umue wa tumãla veleva liaco, kuenje wa va sapuila hati: “Ko ka saluki. Vu sanda Yesu u Nasara una wa valeliwile [kuti]. Wa pinduka, kulo keko. Tali oko vo kapele.” (Mar. 16:6) Upostolo Petulu, poku sapuila owiñi weyile vo Yerusalãi keteke lio Pendekoste kunyamo wa 33 N.Y.Y., wa popia hati: “[Daviti] wa imba owanji wepinduko lia Kristu eci a popia hati, Ka siwa vonjembo, ndaño etimba liaye ka li futi.” (Ovil. 2:29-31) Suku ka ecelele okuti etimba Liomõlaye wa soliwa li vola. Momo, wo pindula locikomo oco a kale laye kilu!—1 Pet. 3:18.
20. Ocitumasuku catiamẽla kuviali wa Mesiya ca tẽlisiwa ndati?
20 Suku weya oku lekisa okuti, Yesu Omõlaye. (Tanga Osamo 2:7; Mateo 3:17.) Eci Yesu a iñila vo Yerusalãi Ndosoma, owiñi wo yolelavo lesanju lia piãla. Tu kuete esanju lioku vangula ovina viatiamẽla kasumũlũho eyilila kuviali waye. (Mar. 11:7-10) Ndopo Kristu o ka nyõla ovanyali vaye vosi, momo o ‘yakela ocili kuenda o vindikiya esunga.’ (Osa. 2:8, 9; 45:1-6) Usoma waye, u ka nena ombembua komanu vosi loku kolapo. (Osa. 72:1, 3, 12, 16; Isa. 9:6, 7) Cilo Yesu Kristu, Omõla a Yehova, wa soliwa, o kasi oku viala ale kilu. Omo liaco, etu Tulombangi Via Yehova, tu kuete asumũlũho alua oku sapula ocili caco komanu vosi!
O Tambulula Ndati?
• Yesu wa pakuiwa ndati loku yandulukiwa?
• Ovitumasuku viatiamẽla kolofa via Yesu Kristu via tẽlisiwa ndati?
• Momo lie o tavela okuti, Yesu eye Mesiya wa likuminyiwile?
[Apulilo Elilongiso]
[Elitalatu kemẽla 13]
Ocitumasuku cipi ca tẽlisiwa eci Yesu a iñila vo Yerusalãi Ndosoma?
[Elitalatu kemẽla 15]
Yesu wa fila akandu etu, pole, cilo wa linga Osoma
