Jihova Yọ “Ọghẹnẹ Udhedhẹ”
Jihova Yọ “Ọghẹnẹ Udhedhẹ”
“Ọghẹnẹ udhedhẹ o lele owhai kpobi jọ.”—ROM 15:33.
1, 2. Uyero obẹbẹ vẹ a dhesẹ fihọ Emuhọ uzou avọ 32 gbe 33, kọ ẹvẹ u ro kuhọ?
ONANA o via kẹle okpẹwho Pẹnuẹl, onọ o kẹle ukiekpotọ Jabọk nọ o rrọ ofẹ ovatha-ọre ọrọ ethẹ Jọdan. Esọ o yo inọ Jekọp ejime riẹ o bi zihe kpozi. Dede nọ ikpe 20 e vrẹ no anwẹnọ Esọ ọ rọ zẹ ute ọkpako riẹ kẹ Jekọp, ozọ u gbe bi mu Jekọp ghele inọ oniọvo riẹ o gbe wo ẹgo kpahe iẹe. Esọ ọ tẹ rọ ezae egba ene (400) gb’oma be nya bru oniọvo riẹ. Fikinọ Jekọp o bi viẹro nọ ohọre Esọ ọ be wọze na, ọ tẹ rọ erao kẹ idibo riẹ ro se Esọ unuẹse buobu re o ro kiei ofu, yọ erao na kpobi i bu te egba isoi gbe udhuvẹ gbe ikpe (550). Oke kpobi nọ idibo na a wha erao na te Esọ oma, a rẹ ta kẹe nọ yọ okẹ nọ Jekọp oniọvo riẹ o vi sei.
2 Uwhremu na, aimava a te ti zere oma. Nọ Jekọp ọ be gbaudu nya bru Esọ na, o te guzou kpotọ kẹe isiahrẹ. Jekọp ọ dawo utho ẹgba riẹ kpobi re ọ ruẹsi kie oniọvo riẹ ofu. Jekọp ọ lẹ se Jihova re ọ thọe no obọ Esọ. Kọ Jihova ọ k’uyo olẹ nana? Ee. Ebaibol ọ ta nọ: “Esọ ọ tẹ dhẹ nya i zere ei, o te dede i, kie gbalọ iẹe ohọe, ọ tẹ viọlọ iẹe.”—Emu. 32:11-20; 33:1-4.
3. Eme ma jọ ikuigbe Jekọp avọ Esọ wuhrẹ?
3 Ikuigbe Jekọp avọ Esọ na i wuhrẹ omai inọ otẹrọnọ ma wo ẹbẹbẹ kugbe oniọvo jọ, ma rẹ dawo ẹgba mai kpobi re ma ku ei họ vẹrẹ vẹrẹ re o siọ udhedhẹ nọ o rrọ ukoko na ba ẹraha. Jekọp ọ ruẹrẹhọ kugbe Esọ, orọnikọ fikinọ Jekọp o ru oniọvo riẹ thọ họ. Ijo, Esọ ọ rọ fiki emuore gbabọkẹ ute ọkpako riẹ, ọ tẹ zẹe kẹ Jekọp. (Emu. 25:31-34; Hib. 12:16) Rekọ oghẹrẹ nọ Jekọp ọ rọ roma kpotọ nya bru Esọ u dhesẹ epanọ ma rẹ daoma te re ma ruẹse yọrọ udhedhẹ kugbe inievo mai. U te je dhesẹ nọ Ọghẹnẹ ọ te ghale omai otẹrọnọ ma daoma re ma ru udhedhẹ. Iriruo efa buobu e rrọ Ebaibol na nọ i wuhrẹ omai inọ u fo re ma rria dhedhẹ kugbe amọfa.
Obọdẹ Oriruo Jọ nọ Ma re Wuhrẹ no Ze
4. Eme Ọghẹnẹ o ru re o siwi ahwo-akpọ no uzioraha gbe uwhu?
4 Jihova, “Ọghẹnẹ udhedhẹ” na, họ ọnọ o fi oriruo nọ ọ mai woma h’otọ k’omai orọ udhedhẹ nọ a re ru kugbe amọfa. (Rom 15:33) Roro kpahe epanọ Jihova ọ daoma te re ma sai wo usu okpekpe kugbei. Fikinọ mai yọ emọ Adamu avọ Ivi nọ e reuku uzioraha, oware nọ u fo k’omai họ “osa eware uyoma.” (Rom 6:23) Rekọ fiki uyoyou ulogbo nọ Jihova o wo k’omai, o te vi Ọmọ oyoyou riẹ no obọ odhiwu ze ti whu kẹ omai re ma sai wo esiwo. Yọ Ọmọ na ọ rọwo ziọ otọakpọ. Ọ kuvẹ re ewegrẹ Ọghẹnẹ a kpei. (Jọn 10:17, 18) Ọghẹnẹ uzẹme na ọ kpare Ọmọ oyoyou riẹ no uwhu ze, Ọmọ na ọ tẹ rọ aghare idhe riẹ se Ọsẹ riẹ, ẹtanigbo nọ o ti ro siwi erahaizi nọ i kurẹriẹ no uwhu ebẹdẹ bẹdẹ.—Se Ahwo Hibru 9:14, 24.
5, 6. Ẹvẹ idhe ẹtanigbo Jesu na i ro kpomahọ usu mai kugbe Ọghẹnẹ?
5 Ẹvẹ idhe ẹtanigbo na i ro kpomahọ usu mai kugbe Ọghẹnẹ? Ebaibol ọ ta nọ: “Fiki ẹlahiẹ riẹ a je ru omai gbunu, jegbe fiki efafa riẹ a je siwi omai.” (Aiz. 53:5) Ukpenọ ahwo nọ a bi yoẹme a rẹ jọ ewegrẹ Ọghẹnẹ, enẹna a rẹ sai wo emamọ usu kugbe Ọghẹnẹ. “Ma rehọ fiki azẹ [Jesu] wo ẹta mai, gbe ẹrọvrẹ eware iyoma mai.”—Ẹf. 1:7.
6 Ebaibol ọ ta nọ: ‘Ọghẹnẹ o ru re eware kpobi e jọ eva Kristi gba.’ O rrọ ere keme ẹkwoma Kristi ẹjiroro Ọghẹnẹ i ro rugba. Kọ eme họ ẹjiroro Ọghẹnẹ? Oyehọ re o “ku erẹwho akpọ na kpobi gbe rọ kẹ oma riẹ . . . jẹ be rọ azẹ [Jesu Kristi] kẹ ahwo udhedhẹ.” “Erẹwho akpọ na kpobi” nọ Ọghẹnẹ o kugbe oma riẹ na họ eware nọ “erọ evaọ akpọ” gbe enọ e rrọ “odhiwu.” Eme họ eware yena?—Se Ahwo Kọlọsi 1:19, 20.
7. Eme họ eware nọ e rrọ odhiwu gbe enọ “erọ evaọ akpọ” nọ i wo emamọ usu kugbe Ọghẹnẹ?
7 Idhe ẹtanigbo na i ru rie lọhọ re Ileleikristi nọ a rọ ẹzi wholo na, enọ a ru fo no wọhọ emọ Ọghẹnẹ, a wo “udhedhẹ kugbe Ọghẹnẹ.” (Se Ahwo Rom 5:1.) Enana họ eware nọ e rrọ odhiwu na, keme a wo ẹruore obọ odhiwu yọ a bi ti su otọakpọ na a vẹ jẹ jọ izerẹ kẹ Ọghẹnẹ. (Evia. 5:10) Evaọ abọdekọ riẹ, eware nọ “erọ evaọ akpọ” họ ahwo-akpọ nọ i kurẹriẹ no, enọ i bi ti wo uzuazọ ebẹdẹ bẹdẹ evaọ otọakpọ.—Ol. 37:29.
8. Nọ who te roro kpahe epanọ Jihova ọ daoma te re ahwo-akpọ a sai wo udhedhẹ kugbei, eme o rẹ wọ owhẹ ru?
8 Pọl o dhesẹ ovuhumu riẹ kẹ idhe ẹtanigbo na nọ o kere se Ileleikristi nọ a rọ ẹzi wholo evaọ obọ Ẹfẹsọs inọ: “Ọghẹnẹ, nọ ọ dafia avọ ohrọ . . . [dede] nọ ma maki whu fiki iruthọ mai, o te zihe omai họ ọkpokpọ kugbe Kristi (fiki aruoriwo wha je wo usiwo).” (Ẹf. 2:4, 5) Makọ ẹruore obọ odhiwu ma wo hayo ọrọ otọakpọ na, ohrọ gbe aruoriwo Ọghẹnẹ e rẹ da omai ẹro fia. Ma re jiri Ọghẹnẹ gaga nọ ma te roro kpahe epanọ Jihova ọ daoma te re ahwo-akpọ a sai wo udhedhẹ kugbei. Nọ ma tẹ rẹriẹ ovao dhe iyero jọ nọ e rẹ sae raha udhedhẹ gbe okugbe nọ e rrọ ukoko na, kọ ma gbẹ rọ aro kele Ọghẹnẹ re ma ru udhedhẹ?
Wuhrẹ no Oriruo Abraham avọ Aiziki Ze
9, 10. Ẹvẹ Abraham o ro dhesẹ nọ o gine you udhedhẹ evaọ okenọ ẹwhọ ọ jọ udevie enọ e be rẹrote erao riẹ gbe erọ Lọt?
9 Ebaibol ọ ta kpahe Abraham nọ: “‘Abraham ọ rọ ẹrosuọ Ọghẹnẹ jabọ nọ, a je kele iei gbe ẹrẹreokie kẹe’; fikiere a te sei ogbẹnyusu Ọghẹnẹ.” (Jem. 2:23) Abraham o gine wo ẹrọwọ keme ọ jẹ rọ udhedhẹ yeri kugbe amọfa. Wọhọ oriruo, nọ erao Abraham i muhọ ebu no, ẹwhọ ọ tẹ ruọ udevie enọ e be rẹrote erao riẹ gbe enọ e be rẹrote erao Lọt, ọmọ oniọvo riẹ. (Emu. 12:5; 13:7) Ifue riẹ kpobi họ, Abraham avọ Lọt a rẹ hẹriẹ. Kọ ẹvẹ Abraham o ti fi ẹme na họ kẹ Lọt? Abraham ọ ta họ Lọt obọ họ fikinọ o vi rie jẹ kẹle Ọghẹnẹ gaga, ọ tẹ rọ enẹ dhesẹ nọ o gine you udhedhẹ.
10 Abraham ọ ta kẹ Lọt nọ: “Ivie ma jọ ẹwhọ ọ via no udevie mẹ avọ owhẹ ze he, hayo ithuru erao ra avọ emẹ hẹ; keme mai imoni ma rọ.” Abraham ọ tẹ ta haro nọ: “Kọ o gbẹrọ nọ otọ na kpobi o rọ kẹ owhẹ? Hẹriẹ oma ra no omẹ. Otẹrọnọ whọ rehọ abọ ẹkpẹlobọ, me ve kpohọ abọ obọze; hayo whọ tẹ rehọ abọ obọze, me ve kpohọ abọ ẹkpẹlobọ.” Lọt ọ tẹ salọ ofẹ nọ otọ riẹ u re wou eware ziezi, rekọ Abraham ọ dheva kẹe he. (Emu. 13:8-11) Oke ofa nọ egbaẹmo a mu Lọt, Abraham ọ tẹ dhogbo re o siwi ọmọ oniọvo riẹ.—Emu. 14:14-16.
11. Ẹvẹ Abraham o ro ru udhedhẹ kugbe ahwo Filistia nọ a gbẹ jẹ rria?
11 Je roro kpahe epanọ Abraham o ro ru udhedhẹ kugbe ahwo Filistia nọ a gbẹ jẹ rria ẹkwotọ Kenan. Ahwo Filistia “a rehọ ogaga ro mi” Abraham ozae nọ idibo riẹ a tọ evaọ Biẹsheba. Kọ ẹvẹ Abraham, ọnọ o fi ivie ene nọ i mu ọmọ oniọvo riẹ kparobọ na, o ti ru kpahe onana? Abraham ọ họre ahwo na ha re ọ rehọ ozae riẹ zihe, ukpoye o te vu ai wa. Nọ oke jọ o vrẹ no, ovie Filistia o te bru Abraham ze re a reọvọ udhedhẹ. Nọ ovie na o ru Abraham reọvọ udhedhẹ kugbei no ẹsiẹe Abraham ọ rọ rehọ ẹme ozae riẹ nọ a rehọ mi ei na lahwe. Ẹme na ọ kẹ ovie na uye gaga, o te siobọno ozae na zihe kẹ Abraham. Abraham o lele ahwo na rria dhedhẹ wọhọ ọrara evaọ ẹkwotọ na.—Emu. 21:22-31, 34.
12, 13. (a) Ẹvẹ Aiziki o ro lele oriruo ọsẹ riẹ? (b) Ẹvẹ Jihova ọ rọ ghale Aiziki fikinọ o je ru udhedhẹ?
12 Aiziki ọmọ Abraham ọ rọ aro kele ọsẹ riẹ. Onana u dhesẹ oma via evaọ oghẹrẹ nọ Aiziki o ro yeri kugbe ahwo Filistia. Fiki ohọo nọ u je mu evaọ ẹkwotọ na, Aiziki ọ tẹ kwa no Biẹ-lahai-roi kpohọ ẹkwotọ ahwo Filistia nọ a re se Gera, onọ u re wou eware ziezi. Jihova o te ru nọ ekakọ gbe erao Aiziki i ro bu gaga evaọ obei. Ahwo Filistia a te mu ei ihri họ ẹre. Fikinọ a gwọlọ nọ eware i woma kẹ Aiziki hi wọhọ epanọ i woma kẹ ọsẹ riẹ, ahwo Filistia na a te nwo ezae nọ idibo Abraham a tọ di no. Uwhremu na, ovie Filistia ọ tẹ ta kẹ Aiziki nọ jọ ọ ‘nya no udevie rai no.’ Nwanọ ere Aiziki nọ ọ rẹ gwọlọ ẹme he na o ru.—Emu. 24:62; 26:1, 12-17.
13 Nọ Aiziki ọ kwa no etẹe no, ithuru-igodẹ riẹ a tẹ tọ ozae ofa. Ithuru-igodẹ ahwo Filistia a tẹ ta nọ ae a wo ozae na. Wọhọ Abraham ọsẹ riẹ, Aiziki ọ rọ fiki ozae whọ ẹwhọ họ. Aiziki ọ tẹ wariẹ ta kẹ idibo riẹ re a tọ ozae ofa. Kẹsena ahwo Filistia a te je mi ei ozae na. Re a seba ẹwhọ, Aiziki ọ tẹ kwa uviuwou ulogbo riẹ kpohọ ofẹ ofa. Idibo riẹ a tẹ jọ obei tọ ozae ofa nọ Aiziki o se Rehobọt. Nọ oke jọ o vrẹ no, Aiziki ọ tẹ kwa kpohọ Biẹsheba nọ otọ riẹ u re wou eware gaga, Jihova ọ tẹ jọ obei ghale iẹe jẹ ta kẹe nọ: “Whọ dhẹ ozọ họ, keme mẹ avọ owhẹ a gbẹ rọ, mẹ rẹ te ghale owhẹ, me ve ti ru uyẹ ra vi, fiki Abraham odibo mẹ.”—Emu. 26:17-25.
14. Ẹvẹ Aiziki o ro dhesẹ nọ o you udhedhẹ nọ ovie Filistia ọ nyaze te reọvọ udhedhẹ kugbei?
14 Aiziki ọ hae sae họre ahwo na fiki ezae nọ idibo riẹ a tọ. Ọ hae sai ru ere keme ovie Filistia gbe iletu riẹ a bru rie ziọ Biẹsheba re a reọvọ udhedhẹ kugbei inọ: “Ma ghinẹ ruẹ no nọ, ỌNOWO na avọ owhẹ a gbẹrọ.” Ghele na, fikinọ Aiziki ọ gwọlọ udhedhẹ, ọ kwa ẹsibuobu ukpenọ ọ rẹ họre. Nọ ahwo na a nyaze te reọvọ kugbei, ọ rọ udhedhẹ yeri kugbe ai. Ebaibol ọ ta nọ: “O te there emu kẹ [erara riẹ na], a tẹ re jẹ da. A tẹ kparoma irioke, a jẹ ya eya kẹ ohwohwo. Aiziki o te vi ai vrẹ . . . avọ udhedhẹ.”—Emu. 26:26-31.
Wuhrẹ no Oriruo Ọmọ nọ Jekọp O You Gaga na Ze
15. Fikieme inievo Josẹf a gbẹ jẹ rọ udhedhẹ yeri kugbei hi?
15 Jekọp ọmọ Aiziki ọ jọ “ohwo odhedhẹ.” (Emu. 25:27) Wọhọ epanọ ma jọ emuhọ uzoẹme nana fodẹ na, Jekọp ọ ruẹrẹhọ kugbe Esọ oniọvo riẹ. Ababọ avro, Jekọp ọ rọ aro kele oriruo ọsẹ riẹ, ọnọ ọ jọ ohwo udhedhẹ. Kọ ẹvẹ kpahe emọ Jekọp? Evaọ usu emezae 12 riẹ na, Josẹf ọ mai you. Josẹf ọ jọ ọmọ nọ o je yoẹme gaga avọ adhẹẹ, ọnọ ọ jẹ gwọlọ ewoma ọsẹ riẹ. (Emu. 37:2, 14) Rekọ inievo ekpako Josẹf a tẹ jẹ riẹe ihri, a gbẹ jẹ rọ udhedhẹ yeri kugbei hi. Uwhremu na a tẹ zẹ Josẹf kpohọ igbo jẹ viẹ ọsẹ rai họ inọ arao ojihẹ jọ o kpe rie.—Emu. 37:4, 28, 31-33.
16, 17. Ẹvẹ Josẹf o ro dhesẹ nọ o you udhedhẹ evaọ oghẹrẹ nọ o yeri kugbe inievo riẹ?
16 Jihova ọ jọ kugbe Josẹf. Uwhremu na Josẹf o te ti zihe ruọ okpohwo evaọ Ijipti, ọye u re te nọ u te no Fẹro no. Nọ inievo Josẹf a kpobọ Ijipti fiki ohọo ogaga nọ u je mu, a vuhu Josẹf ho fiki ẹgọ ahwo Ijipti nọ ọ whẹhọ. (Emu. 42:5-7) O hae jọ lọlọhọ kẹ Josẹf re o dhesẹ akpọ kẹ inievo riẹ fiki oware nọ a ru rie. Rekọ o ru rai kele he, ọ daoma ru udhedhẹ kugbe ai. Nọ u mu ei ẹro no inọ inievo riẹ a gine kurẹriẹ no, o te dhesẹ oma riẹ kẹ ae ta nọ: “U gbe owhai unu hayo wha jẹ rova kẹ omobọ rai epanọ wha zẹ omẹ ze obonẹ hẹ; keme Ọghẹnẹ o vi omẹ karo kẹ owhai fiki uzuazọ ukoko.” Kẹsena ọ tẹ viọlọ inievo riẹ kpobi unu, yọ ọ be viẹ.—Emu. 45:1, 5, 15.
17 Nọ Jekọp ọsẹ rai o whu no, inievo Josẹf a je roro nọ o ti ru ai kele. Nọ a ta onana via kẹ Josẹf, “ọ tẹ viẹ” jẹ ta kẹ ae nọ: “Wha dhozọ họ, mẹ rẹ te kẹ owhai avọ emọ rai oware nọ wha gwọlọ kpobi.” Josẹf, ọnọ o you udhedhẹ na, ọ tẹ rọ enẹ “wha ae udu, jẹ sasa ae oma.”—Emu. 50:15-21.
“A Kere Ai rọ Kẹ Omai Ohrẹ”
18, 19. (a) Eme who wuhrẹ no iriruo nọ ma jọ uzoẹme nana t’ẹme te na ze? (b) Eme ma te ta kpahe evaọ uzoẹme nọ o rrọ aro na?
18 Pọl o kere nọ: “Eware kpobi nọ a kere oke anwae, a kere ai rọ kẹ omai ohrẹ, re ma rehọ fiki odiri gbe eri ikereakere na, wo ẹruore.” (Rom 15:4) Eme ma wuhrẹ no oriruo Jihova, ọrọ Abraham, Aiziki, Jekọp, gbe ọrọ Josẹf nọ ma ta ẹme kpahe no na ze?
19 Nọ ma te roro kpahe oma nọ Jihova ọ dawo re ma sai wo emamọ usu kugbei, kọ o gbẹ wọ omai ru udhedhẹ kugbe amọfa? Oriruo Abraham, ọrọ Aiziki, Jekọp, gbe Josẹf i dhesẹ inọ emamọ uruemu esẹgbini e rẹ sai kpomahọ emọ rai. Ofariẹ, ikuigbe nana i dhesẹ kẹ omai inọ Jihova ọ rẹ ghale enọ e be daoma ru udhedhẹ. Agbẹta nọ Pọl o ro se Jihova “Ọghẹnẹ udhedhẹ” na. (Se Ahwo Rom 15:33; 16:20.) Ma te jọ uzoẹme nọ o rrọ aro na wuhrẹ kpahe oware nọ o lẹliẹ Pọl ta nọ ma le udhedhẹ gbe epanọ ma sae rọ jọ enọ i bi ru udhedhẹ.
Eme Who Wuhrẹ No?
• Edhere vẹ Jekọp o ro le udhedhẹ taure o te ti zere Esọ?
• Nọ who te roro kpahe oware nọ Jihova o ru re ahwo-akpọ a sai wo emamọ usu kugbei, eme o rẹ wọ owhẹ ru?
• Eme who wuhrẹ no oriruo Abraham, Aiziki, Jekọp, gbe Josẹf ze?
[Enọ Uwuhrẹ]
[Iwoho nọ o rrọ ẹwẹ-obe avọ 23]
Eme ọ mai wuzou nọ Jekọp o ru taure o te ti ru udhedhẹ kugbe Esọ?
