Neke ki te tumu manako rikiriki

Neke ki te ngai o te au tumu tuatua

Ko Iehova—“Te Atua Au”

Ko Iehova—“Te Atua Au”

Ko Iehova​“Te Atua Au”

‘E teianei, ei ia kotou ravarai te Atua au.’​—ROMA 15:33.

1, 2. Eaa te turanga kino tei akatakaia mai i roto ia Genese pene 32 e te 33, e eaa tei tupu mai?

KUA rongo ana a Esau e te oki maira tona teina ko Iakoba ki te kainga. Noatu e 20 mataiti i topa te oko anga a Esau i tona tikaanga ei tama mua ki tona teina, kua mataku a Iakoba penei te akamou riri ra tona tuakana iaia e te inangaro ra i te tamate iaia. Kua aere atu a Esau e tetai au tangata e 400 i te aravei i tona teina. Te ngai i aravei ei raua ko te oire ko Peniela, vaitata atu ki te kauvai o Iaboka i te tua itinga o te kauvai Ioridana. Te akamanako atu anga i te kino ka tupu mai, kua tuku atu a Iakoba i te taoonga rima na Esau tere atu i te 550 au manu rarata. I te au taime ka apai mai te au tavini i te au manu, ka akakite ratou kia Esau e e taoonga rima teia no ko mai i tona teina.

2 Kua tae iora te tuatau! Kua aere atu a Iakoba ki ko ia Esau, kua tupou iora ki raro​—kare e okotai ua taime mari ra e itu taime. Kua rave takere a Iakoba i te takainga puapinga rava atu i te akamaru mai i te ngakau o tona tuakana. Kua pure ana a Iakoba kia Iehova kia akaoraia mai aia mei ia Esau. Kua pau mai ainei a Iehova i teia pure? Ae. Te akakite maira te Pipiria kia tatou e: “Kua oro mairā Esau e aravei iaia, takave maira iaia i runga i tona kaki, e kua ongi maira iaia.”​—Gene. 32:11-20; 33:1-4.

3. Eaa ta tatou i apii mai mei te turanga o Iakoba raua ko Esau?

3 Te akaari maira te turanga o Iakoba raua ko Esau e kia tauta pakari tatou i te akatikatika i te au manamanata te ka akakino i te au i roto i te putuputuanga Kerititiano. Kua kimi a Iakoba i tetai ravenga i te akatupu i te au kia Esau, kare i te mea e kua rave a Iakoba i te tarevake ki tona tuakana e te anoanoia ra kia tataraapa aia. Kare, kua akavaavaa a Esau i tona taoonga mataiapo e kua oko atu i te reira kia Iakoba no tetai kai. (Gene. 25:31-34; Ebe. 12:16) No reira, te akaari maira te tu i aravei ei a Iakoba ia Esau e ka tauta pakari tatou i te akatupu i te au ma to tatou au taeake Kerititiano. Te akaari katoa maira te reira e ka akameitaki mai te Atua mou i ta tatou au tauta anga ma te pure i te akatupu i te au. E maata te au akaraanga i roto i te Pipiria te apii maira ia tatou kia akatupu i te au.

Akaraanga Meitaki Tikai no Tatou kia Aru

4. Eaa ta te Atua akanoonoo anga no te akaoraanga i te tangata mei te ara e te mate?

4 Te akaraanga meitaki rava atu no te akatupu anga i te au, ko Iehova​—“te Atua au.” (Roma 15:33) Akamanako ana i ta Iehova i rave te tauturu anga ia tatou kia akatupu i tetai pirianga au kiaia. Ei uanga ara na Adamu raua ko Eva, ka tau rai tatou kia ‘akautungaia no te ara.’ (Roma 6:23) No tona aroa maata ia tatou, kua akanoo a Iehova i tetai akaora no tatou na te tono mai anga i tana Tamaiti akaperepere mei te rangi mai kia anauia ei tangata apa kore. E kua ariki puareinga ua tana Tamaiti. Kua akatika aia iaia uaorai kia tamateia e te au enemi o te Atua. (Ioa. 10:17, 18) Kua akatuakaou te Atua mou i tana Tamaiti akaperepere ki te rangi, tei oronga atu i te puapinga o tona toto akamaringiia ki te Metua, te ka riro ei oko i te akaora mai i te aronga ara tei tataaraara, mei te mate mutu kore.​—E tatau ia Ebera 9:14, 24.

5, 6. Akapeea to Iesu toto akamaringiia te akameitaki anga i te pirianga i rotopu i te Atua e te au tangata ara?

5 Akapeea te akanoonooanga no te atinga oko a te Tamaiti a te Atua te akameitaki anga i te pirianga i rotopu i te Atua e te tangata ara? Kua akakite a Isaia 53:5 e: “E te pāpā i auiaʼi to tatou, tei runga ïa iaia; e no tona au puta i oraʼi tatou.” Kia kore e riro ei au enemi no te Atua, ka mataora te au tangata akarongo i tetai pirianga au kiaia. “[Na roto ia Iesu] i raukaʼi te ora ia tatou i tona toto, i te akakore anga i te ara nei.”​—Ephe. 1:7.

6 Te karanga ra te Pipiria e: “E mea meitaki oki i te Metua e, ei roto [ia Karaiti] te ki o te au mea katoa nei e vai atu ei.” Ko Karaiti ta te Atua i taangaanga ei akatupu i tana akakoroanga. Eaa ra to Iehova akakoroanga? Koia oki, kia ‘akaongi kiaia te au mea katoa i roto iaia uaorai no te au, i rauka ai i te toto akamaringiia’ o Iesu Karaiti. “Te au mea katoa” ta te Atua ka apai mai ki roto i tetai pirianga au kiaia ko “to te rangi, e to te enua nei.” Eaa ra te reira?​—E tatau ia Kolosa 1:19, 20.

7. Eaa “to te rangi, e to te enua nei” te ka kapitiia mai ki roto i tetai pirianga au ki te Atua?

7 No to Iesu atinga, i ‘akatikaia ai’ te au Kerititiano akatainuia ei au tamariki na te Atua e kia ‘au ratou i te Atua.’ (E tatau ia Roma 5:1.) Te taikuia ra ratou e “ko to te rangi,” no te mea e manakonakoanga to ratou no te rangi e ka “tutara ratou ei au ariki i rungao i te enua nei” e ka tavini i te Atua ei kau taunga. (Apo. 5:10, NW) I tetai tua, “to te enua nei,” te taikuia ra ki te au tangata tei tataraara, te ka ora e mutu kore ua atu i runga i te enua.​—Sala. 37:29.

8. Akapeea koe te akakeuia anga te akamanako anga i ta Iehova i rave no te au tangata kia akatupu i te au kiaia?

8 Te akaarianga i tona rekareka maata no ta Iehova i oronga mai, kua tata a Paulo ki te au Kerititiano akatainuia i Ephesia e: ‘Kareka te Atua, no tona aroa maata, mate uaorai tatou i te ara, akaora akenei aia ia tatou ma te Mesia katoa, i ora kotou i te aroa ua.’ (Ephe. 2:4, 5) Me e manakonakoanga to tatou no te rangi me kore no te enua, te ariki rekareka nei tatou i te Atua no tona aroa maata e te aroa ua. Te ariki rekareka nei tatou i te au mea ravarai ta Iehova i rave no te au tangata kia akatupu i te au kiaia. Me aro atu tatou i te au turanga te ka takino mai i te taokotaianga au o te putuputuanga, kare ainei ta tatou akamanako anga meitaki i to te Atua akaraanga e akakeu ia tatou kia akatupu i te au?

Apii mei te Akaraanga o Aberahama e Isaaka

9, 10. Akapeea a Aberahama te akaari anga e e tangata akatupu au aia te tupu anga te manamanata i rotopu i tana aronga tiaki puakatoro e ta Lota?

9 No runga i te pateriareka ko Aberahama, te akakite maira te Pipiria e: “‘Kua akarongo a Aberahama i te Atua, e i akonoia atura ïa ei tuatua-tika nana:’ e i karangaia maira oki aia e, ‘E oa no te Atua.’” (Iako. 2:23) Kite meitakiia to Aberahama akarongo na roto i tona tu aroa e te au. Ei akaraanga, e maata maira ta Aberahama anana e te au manu, kua tupu mai te manamanata i rotopu i tana aronga tiaki puakatoro e ta tona nepeu ko Lota. (Gene. 12:5; 13:7) Ei akatikatika i te manamanata kua iki a Aberahama raua ko Lota i te akatakake. Eaa ta Aberahama ka rave i roto i teia turanga? Kare aia i taangaanga i tona mataiti e tona pirianga takake ki te Atua kia akakite eaa ta tona nepeu ka rave, kua akaari ra a Aberahama e e tangata akatupu au aia.

10 Kua akakite a Aberahama ki tana nepeu e: “Auraka roa to taua ei tauetonoanga, e ta toku nei au tangata tiaki puaka, e te au tangata tiaki puaka noou ra; okotai oki o taua kopu-tangata.” Kua tuatua katoa te pateriareka e: “Kare ainei te vai ua io na te enua katoa nei i mua ia koe? Ka akataka atu ana koe iaku nei; kia na te pae kaui koe, ko au te na te pae katau; e kia na te pae katau koe, ko au te na te pae kaui.” Kua iki a Lota i te tuanga meitaki rava atu o te enua, e kare a Aberahama i riri ana iaia. (Gene. 13:8-11) Muri mai te apainaia anga a Lota ei mouauri e te pupu vaeau, kua aere viviki atu a Aberahama i te akaora mai i tana nepeu.​—Gene. 14:14-16.

11. Akapeea a Aberahama te tauta anga i te akatupu i te au ki tona au tangata tupu Philiseti?

11 Akamanako katoa ana akapeea a Aberahama te tauta anga i te akatupu i te au ki tona au tangata tupu Philiseti i te enua o Kanaana. “Kua pou i te aōia” e to Philiseti te ruavai ta te au tavini a Aberahama i ko ana i Bere-seba. Akapeea tetai tangata tei akaora mai i tana nepeu te autu anga i te au ariki e a tei opu iaia, te ariu atu anga ki teia? Kare aia i tamaki atu ana e kare i rave mai i tana ruavai, kua iki ra a Aberahama i te noo muteki ua. Muri mai, kua atoro atu te ariki o te Philiseti ia Aberahama i te papau i tetai koreromotu au kiaia. I muri mai te akakite anga aia kia Aberahama kia taputou mai e ka takinga meitaki aia i te uanga a te ariki o te Philiseti, i akakite ei a Aberahama no runga i tana ruavai tei keiaia. Poitirere tikai te ariki i te akarongo anga i teia, e kua akaoki mai i te ruavai kia Aberahama. E kua noo au ua a Aberahama ei tangata tuitarere i roto i te enua.​—Gene. 21:22-31, 34.

12, 13. (a) Akapeea a Isaaka te aruanga i te akaraanga o tona metua tane? (e) Akapeea a Iehova te akameitakianga i to Isaaka au tu no te akatupu anga i te au?

12 Kua aru rai te tamaiti a Aberahama ko Isaaka i te au tu o tona metua tane tei inangaro i te au. Kua kiteaia teia na roto i te tu i akono ei a Isaaka i te ngati Philiseti. No te onge i taua enua ra, kua neke atu a Isaaka e tona ngutuare mei te ngai maro ko Berelahai-roi ki te ngai meitaki rava atu o te Philiseti, i Gerara. Kua akameitaki a Iehova ia Isaaka kia maata tana au kai e tana au manu. E kua vareae te ngati Philiseti iaia. Kare ratou e inangaro ana kia puapingaia a Isaaka mei tona metua tane rai, kua akaki te ngati Philiseti i te ruavai ki te one ta te au tavini a Aberahama i ko ana i taua ngai ra. I te openga ra, kua akakite te ariki o te Philiseti kia Isaaka kia ‘aere ke atu mei ia ratou.’ Kua ariki te tangata au ko Isaaka i te reira.​—Gene. 24:62; 26:1, 12-17.

13 Muri ake te neke anga a Isaaka i tona au puakapa, kua ko akaou tana au tiaki anana i tetai ruavai. Kua taumaro te au tiaki anana Philiseti e na ratou te vai. Mei tona metua tane rai, ko Aberahama, kare a Isaaka i taumaro atu ana. Inara, kua akakite akaou a Isaaka ki tona au tavini kia ko akaou i tetai ruavai. Kua taumaro akaou te Philiseti e na ratou teia ruavai. Ei akatupu i te au, kua neke atu a Isaaka i tona au puakapa ki tetai ngai ke. I reira kua ko tona au tavini i tetai ruavai, ta Isaaka i tapa e ko Rehobota. Muri mai, kua neke aia ki te ngai meitaki rava atu o Bere-seba, i akameitaki ei a Iehova iaia e kua akakite atu kiaia e: “Auraka e mataku, tei vaitata katoao au ia koe, e ka akameitaki atu au ia koe, e akamaata au i toou ra uanga no toku tavini no Aberahama.”​—Gene. 26:17-25.

14. Akapeea a Isaaka te akaari anga e e tangata akatupu au aia, te pati mai anga te ariki o te Philiseti kia papau i tetai koreromotu au kiaia?

14 E tikaanga to Isaaka i te taangaanga i te au ruavai ta tona au tavini i ko ana. No te mea, kua aere mai te ariki o te Philiseti e tona au rangatira i te atoro iaia i Bere-seba kia papau i tetai koreromotu au kiaia, na te tuatua anga e: “Kite pu akenei matou e, tei ia koe a Iehova.” Ei akatupu i te au, kua iki a Isaaka i te aere ke atu, kare i inangaro i te tamaki atu. I teia taime katoa, kua akaari mai a Isaaka e e tangata akatupu au aia. Te akakite maira te Pipiria e: “Kua rave iora aia i te umu-tarakai na [tana au manuiri], e kua kai ratou, e kua inu oki. E tu akera ratou ki runga i te popongi roa, e kua taputou iora ratou tetai e tetai: e kua tuku aturā Isaaka ia ratou kia aere, . . . ma te au.”​—Gene. 26:26-31.

Apii mei te Akaraanga o Iosepha

15. Eaa ra te ai tuakana o Iosepha i kore ei e rauka i te tuatua maru atu kiaia?

15 E “tangata maru” te tamaiti a Isaaka, ko Iakoba. (Gene. 25:27) Mei tei uriuriia i te akamataanga, kua inangaro a Iakoba i te akatupu i te au ki tona tuakana, ko Esau. Kare ekoko, kua puapingaia a Iakoba mei te akaraanga maru o tona metua tane, ko Isaaka. Kua aru ainei te au tamariki tamaroa a Iakoba i tona akaraanga? I roto i tana au tamariki tamaroa e 12, ko Iosepha ta Iakoba tamaiti akaperepere maata rava atu. E tamaiti akarongo e te akangateitei a Iosepha tei manako pakari tikai i te au anoano o tona metua tane. (Gene. 37:2, 14) Inara, kua vareae tikai te ai tuakana o Iosepha iaia e kare i rauka ia ratou i te tuatua maru atu kiaia. No to ratou kino, kua oko atu ratou ia Iosepha ei tuikaa, e kua pikikaa atu i to ratou metua tane kia irinaki e kua taiaia a Iosepha e tetai puaka taae.​—Gene. 37:4, 28, 31-33.

16, 17. Akapeea a Iosepha te akaari anga e te inangaro ra aia i te akatupu i te au ki tona ai tuakana?

16 Tei ia Iosepha a Iehova. Kare i roa ana, kua riro mai a Iosepha ei parai minita no Aiphiti​—te rua o te tangata mana i raro ake ia Pharao. Te tupu anga te onge maata, kua aere mai te ai tuakana o Iosepha ki Aiphiti, kare ra ratou i kite e koai aia no tona kakau Aiphiti. (Gene. 42:5-7) Mama ua ia Iosepha i te tutaki atu i te kino ki tona ai tuakana, no to ratou tu kino kiaia e to ratou metua tane! Kua tauta ra a Iosepha i te akatupu i te au kia ratou. Te papu anga e kua tataraara tona ai tuakana, i akakite ei aia e koai aia, te tuatua anga e: “Auraka e aue, auraka oki e riri ia kotou uaorai, ko kotou i oko mai iaku i ko nei; na te Atua oki i tono mai iaku nei na mua ia kotou, kia ora te tangata.” E kua ongi maira aia i tona ai tuakana e kua aue iora ki rungao ia ratou.​—Gene. 45:1, 5, 15.

17 Muri ake te matenga o to ratou metua tane, ko Iakoba, kua manako te ai tuakana o Iosepha e ka takino a Iosepha ia ratou. To ratou akakite anga kiaia i to ratou mataku iaia, “kua aue iorā” a Iosepha e kua pau atura e: “Auraka e mataku: naku kotou e angai, e ta kotou au tamariki. Pera atura [a Iosepha tei inangaro i te au] te akamaru anga ia ratou, e kua akapumaana atuia ratou.”​—Gene. 50:15-21.

“Tataia ïa kia Kite Tatou”

18, 19. (a) Eaa taau i apii mai mei te au akaraanga ta tatou i uriuri ana i roto i teia atikara? (e) Eaa ta tatou ka akamanako i roto i te atikara ka aru mai?

18 Kua tata a Paulo e: “Te au tuatua ravarai oki i tataia i muatangana, i tataia ïa kia kite tatou; kia rauka to tatou tatari anga, i te akakoromaki e te pumaana o te tuatua i tataia ra.” (Roma 15:4) Eaa ta tatou i apii mai mei te akaraanga meitaki rava atu o Iehova, e te au akaraanga o Aberahama, Isaaka, Iakoba, e Iosepha?

19 Kare ainei te akamanako meitaki anga i ta Iehova i rave i te akameitaki anga i te pirianga i rotopu iaia e te au tangata ara, e akakeu ia tatou kia rave i ta tatou ka rauka ei akatupu i te au ki tetai ke? Te akaari maira te au akaraanga o Aberahama, Isaaka, Iakoba, e Iosepha e ka riro te au metua ei akakeuanga meitaki no ta ratou tamariki. Te akaari katoa maira teia au akaraanga e ka akameitaki a Iehova i te au tautaanga a te aronga e akatupu ra i te au. No reira rai a Paulo i taiku ei ia Iehova e ko “te Atua au”! (E tatau ia Roma 15:33; 16:20.) Ka uriuri te atikara e aru maira i te tumu i tuatua ai a Paulo e ka umuumuia tatou kia akatupu i te au e akapeea tatou me rave i te reira.

Eaa Taau i Kite?

• Mua ake ka aravei atu ei aia ia Esau, eaa ta Iakoba i rave ei akatupu i te au kiaia?

• Akapeea koe te akakeuia anga no ta Iehova i rave kia rauka i te tangata ravarai i te akatupu i te au kiaia?

• Eaa taau i apii mai mei te au akaraanga o te aronga akatupu au ko Aberahama, Isaaka, Iakoba, e Iosepha?

[Au Uianga Apii]

[Au Tutu i te kapi 23]

Eaa te takainga puapinga rava atu ta Iakoba i rave ei akatupu i te au kia Esau?