Zo wa biani la akomande dunia?

PEUT-ÊTRE ade mo bâ lâ oko pëpe amokonzi ti abungbi so kua ti ala ayeke gi ti sara ye ti sioni. So mo bâ ala pëpe, a ye ti tene so ala yeke dä pëpe? Amokonzi ti asioni bungbi so ayeke na akode so ala yeke sara na kusala ti tene azo ahinga ala pëpe nga ala lingbi même ti mû li ni na yâ ti ambeni ye ti sioni atâa so ala yeke na da ti kanga. Ye oko, na yâ ti ambeti-sango, e yeke mä tënë ti andokua so ayeke sara kue ti tene mbangi ti ala la azo avo ni mingi, andokua so ayeke mû awali ti sara kua ti ndumba nga na abungbi so kua ti ala ayeke ti gbu azo ti gue ti kä ala. Aye so kue adabe ti e na ngangu so amokonzi ti asioni bungbi so ayeke na ni na ndo ti azo nga na aye ti sioni so ayeke ga na peko ti akusala ti ala. Aye so amokonzi ti asioni bungbi so ayeke sara na yâ ti akodoro apusu e ti tene so ala yeke dä.

Bible afa so Satan ayeke dä biani nga, na tapande ti mbeni walombe ti mbeni sioni bungbi, lo yeke sara kusala na ‘afä ti mvene’ nga na ‘akode so ayeke mbilimbili pëpe ti handa na azo’ ti sara ye so bê ti lo aye. Ti tâ tënë ni, Bible atene Satan “ayeke gbian tere ti lo lakue ti ga mbeni ange ti lumière.” (2 aThessalonicien 2:9, 10; 2 aCorinthien 11:14). Aye so Satan asara amû lege ti tene so lo yeke dä biani. Ye oko, a yeke ngangu na mingi ti azo ti yeda so mbeni sioni zo ti yingo so lê alingbi ti bâ lo pëpe ayeke dä. Me, kozoni ti bâ tënë so Bible atene na ndo ti Zabolo, zia e bâ ambeni ye so amû ndo nga na ambeni tënë so ayeke na lege ni pëpe so azo mingi amä na bê na ni na so akanga lege na ala ti yeda so Zabolo ayeke dä biani.

◼ “Nzapa so ayeke Nzapa ti ndoye alingbi ti sara Zabolo?” Teti so Bible atene Nzapa ayeke nzoni nga lo lingbi kue, azo abâ so a yeke na lege ni pëpe ti tene so lo la lo sara mbeni sioni zo so ayeke sara ye ti sioni na lege ti mayele. Ti tâ tënë ni, Bible atene pëpe so Nzapa asara mara ti zo tongaso. Bible asara tënë so na ndo ti Nzapa atene: “Tênë ni, kusala ti Lo alingbi kue, lege ti Lo kue ayeke mbilimbili; Lo yeke Nzapa ti be-biani, Lo yeke na sioni oko pëpe, Lo yeke mbilimbili na nzoni-kue.”​—Deutéronome 32:4; Psaume 5:5.

Ye so a lingbi e gbu li ti e dä ayeke ti bâ wala mbeni zo so Nzapa asara lo na so lo lingbi kue alingbi ti sara mbeni ye so ayeke nde na ye so ayeke mbilimbili. Ahon ti tene Nzapa asara a-ange nga na azo tongana arobot, lo mû na ala liberté ti soro ye so ala ye. Ni la, mbeni zo wala mbeni ange so alingbi kue alingbi ti soro ti sara ye ti nzoni wala ti sara ye ti sioni. Biani, gi aye so mbeni zo wala mbeni ange asara na liberté ti lo la alingbi ti fa wala lo yeke nzoni wala sioni.

Tongaso, a yeke na lege ni pëpe ti tene Nzapa amû liberté na azo nga na a-ange ti soro ye ala wani nga ti tene na oko ngoi ni lo kanga lege na ala ti sara ye ti sioni so ala soro ti sara. Jésus asara tënë ti sarango kusala nzoni pëpe na liberté so na ngoi so lo sara tënë ti Satan lo tene: “Lo ngbâ na yâ ti tâ tënë pëpe.” (Jean 8:44). Tënë so afa polele so ange so aga Zabolo ayeke mbeni ange so alingbi kue na tongo nda ni, so na mbeni ngoi lani lo “ngbâ na yâ ti tâ tënë”. * Jéhovah  Nzapa amû na a-ange nga na azo so lo sara ala liberté ti soro ye ala wani ndali ti so lo ye ala nga lo zia bê ti lo kue na ala.—Bâ encadré “Mbeni créature so alingbi kue alingbi ti ga wasiokpari?” na lembeti 6.

◼ “Zabolo ayeke mbeni wakua ti Nzapa.” Ambeni zo abâ ti ala atene na yâ ti mbeti ti Job Bible afa so Zabolo ayeke wakua ti Nzapa. Mbeni wandara so asû mbeti na ndo ti Bible atene so tënë so atene Zabolo ‘alondo na lê ti sese’ aye ti sara tënë ti azo ti kodoro ti Perse so kua ti ala ayeke ti bembe ndo nga so ayeke gue na ambeni ndo ti mû asango ti ga na ni na gbia ti ala (Job 1:7). Ye oko, tongana Zabolo ayeke biani mbeni zo ti Nzapa so kua ti lo ayeke ti bembe ndo, ngbanga ti nyen a lingbi lo fa na Nzapa ndani so lo “londo na lê ti sese”? Ahon ti fa so mango tere ayeke na popo ti Zabolo na Nzapa, mbeti ti Job airi lo Satan so ndani ayeke “Wato”. Ye so afa so lo yeke biani kota Wato ti Nzapa (Job 1:6). Tongaso, tënë so atene Zabolo ayeke sara kua na Nzapa so alondo na ndo wa?

Gi na tongo nda ti ngoi ti akozo Chrétien, abuku so aJuif asara me so ayeke pëpe mbage ti Mbeti ti Nzapa afa Zabolo tongana zo so ayeke papa na Nzapa me lo sara ye so bê ti Nzapa aye. Na yâ ti buku ti lo (Mephistopheles), zo ti sungo mbaï J. B. Russell atene so Martin Luther, kozo kota zo ti Eglize ti aProtestant, abâ Zabolo tongana gbakuru ti kua na yâ ti maboko ti Nzapa wala “mbeni kpoka so Nzapa ayeke sara kusala na ni ti fâ na yaka ti lo.” Russell akiri atene so  tënë so aye ti fa so “kpoka ni ayeke na ngia ti futi asioni pere,” me a ngbâ lakue na yâ ti ngangu maboko ti Nzapa tongaso si lo sara ye so bê ti Nzapa aye. Afango ye ti Luther so, so na pekoni wandara ti France Jean Calvin ayeda na ni, ason bê ti mingi ti aChrétien so aye mbilimbili mingi. Tongana nyen la Nzapa ti ndoye alingbi ti zia lege na ye ti sioni wala même ti sara si ye ti sioni asi? (Jacques 1:13). Fango ye so nga na aye ti sioni so asi na popo ti ngu 1900 ti si na ngu 2000 akanga lege na azo mingi ti yeda so Nzapa na Zabolo ayeke dä.

◼ “Zabolo ayeke gi ye ti sioni so ayeke na yâ ti tere ti zo.” Ti tene so Zabolo ayeke gi ye ti sioni so ayeke na yâ ti tere ti zo ayeke sara si zo alingbi pëpe ti gbu nda ti ambeni versê ti Bible. Na tapande, tongana ti so a fa na Job 2:3-6, zo wa la Nzapa asara lani tënë na lo so? Nzapa ayeke sara lani tënë na ye ti sioni so ayeke na yâ ti tere ti Job, wala peut-être lo yeke sara lani tënë na lo wani? Nga, Nzapa ayeke gonda anzoni sarango ye ti Job teti mbeni ngoi nga na pekoni lo zia si ye ti sioni so ayeke na yâ ti tere ti Job atara lo? Tongana Nzapa la asara mara ti ye tongaso andâ lo yeke mbeni sioni Zo me pëpe mbeni zo so “ye ti kirikiri ayeke na yâ Lo kete pëpe.” (Psaume 92:16). Nde na so, Nzapa ake ti ‘ye tïtî Lo’ ti sara sioni na Job. A yeke polele so Zabolo ayeke pëpe ye ti sioni so ayeke na yâ ti tere ti zo wala ambeni sioni sarango ye ti tere ti Nzapa, me ayeke mbeni zo ti yingo so asara tere ti lo wani Wato ti Nzapa.

Zo wa biani la ayeke komande dunia?

Laso, azo mingi apensé so ti mä na bê so Zabolo ayeke dä aga ngbene ye awe. Ye oko, atënë kue so azo atene ti fa so aye ti sioni so ayeke si alondo pëpe na Zabolo agbu ngu pëpe. Ti tâ tënë ni, tënë so atene Zabolo ayeke dä pëpe apusu azo mingi ti ke so Nzapa ayeke dä nga ti ke andia ti nzoni sarango ye kue.

Charles-Pierre Baudelaire, mbeni zo ti sungo asuma-tene so ayeke lani na fini na popo ti ngu 1800 ti si na ngu 1900, atene “mayele ti Zabolo so ayeke nzoni ahon tanga ni kue ayeke ti gue na e ti mä na bê so lo yeke dä pëpe.” So Zabolo asara si azo ahinga lo pëpe apusu ala ti duti na kite na ndo ti Nzapa na ala pensé so Nzapa ayeke dä pëpe. Tongana Zabolo ayeke dä pëpe, a ye ti tene so Nzapa la ayeke na gunda ti aye ti sioni kue pëpe? A yeke tâ ye so Zabolo aye ti tene azo amä na bê na ni la pëpe?

Na tapande ti mbeni mokonzi ti sioni bungbi, Satan ayeke sara si azo ahinga lo pëpe tongaso si lo sara ye so lo leke na bê ti lo ti sara. Nyen la lo leke na bê ti lo ti sara nyen? Bible afa ye ni atene so “nzapa ti aye ti ngoi so asara si bibe ti azo so amä na bê pëpe avuko, tongaso si sungo ti nzoni tënë ti gloire na ndo ti Christ, so ayeke image ti Nzapa, asu na ndo ti ala pëpe.”​—2 aCorinthien 4:4.

Me, mbeni kota hundango tënë angbâ. Nyen la Nzapa ayeke sara na sioni mokonzi so ayeke na peko ti aye ti sioni nga na apasi kue? E yeke sara tënë na ndo ni na yâ ti article ti peko.

[Kete tënë na gbe ni]

[Kete tënë na lembeti 5]

Zabolo ayeke wakua ti Nzapa wala lo yeke wato ti lo?

[Encadré/​Foto na lembeti 6]

Mbeni créature so alingbi kue alingbi ti ga wasiokpari?

A-ange nga na azo so Nzapa asara ala na sioni oko na tere ti ala pëpe ayeke na akatikati ti ala. Atâa so Adam alingbi kue, a lingbi lo sara ye alingbi na andia so Wasarango lo azia ndali ti lo. Na tapande, tongana lo te sese, tênë wala keke, lo yeke wara sioni na pekoni. Tongana Adam asara sanka ti ndia so andu ngangu so sese ayeke na ni ti gboto aye na mbage ti lo si lo montê na li ti mbeni ye so ayo na nduzu lo huru lo tï na sese, lo lingbi ti kui wala ti wara sioni na pekoni.

Legeoko nga, tongana mbeni ange wala mbeni zo so alingbi kue ague nde na andia ti nzoni sarango ye so Nzapa alu, lo yeke wara sioni na pekoni. Ni la, na ngoi so mbeni zo wala mbeni ange asara kusala nzoni pëpe na liberté ti lo ti soro ye lo wani, a yeke ngangu pëpe ti tene lo girisa lege na lo sara siokpari.​—Genèse 1:29; Matthieu 4:4.