Skip to content

Takisi Moni Oi Henia Be Namo, A?

Takisi Moni Oi Henia Be Namo, A?

TAUNIMANIMA momo idia moale lasi takisi idia henia totona. Idia momo idia laloa gavamani dekenai idia henia takisi be idia gaukaralaia kerere, idia henaoa, eiava koikoi dalanai idia gaukaralaia. To, ma haida idia ura lasi takisi idia henia badina idia laloa gavamani ese unai moni do idia gaukaralaia gau dikana karaia totona. Middle East ena taoni ta dekenai, taunimanima ese edia takisi idia henia lasi ena badina idia gwauraia, idia gwau: “Emai natudia idia pidia mase gaudia edia davana do ai henia lasi.”

Guna amo ia mai hari, taunimanima momo be unai lalohadai idia abia. Ia mase vadaeni Hindu tau badana, Mohandas K. Gandhi ese ena lalohadai takisi henia karana dekenai ia herevalaia, ia gwau: “Bema tau eiava hahine be gavamani ena tuari orea idia durua neganai, unai kara dika lalonai idia vareai. Herevana ia be buruka eiava matamata tauna, to takisi ia henia neganai, ia be gavamani ena kara dika ia durua.”

Unai hereva hegeregerena, lagani 1900 bamona lalonai ia noho aonega bada tauna, Henry David Thoreau ese takisi ia henia lasi, badina ia ura lasi tuari ia durua. Ena henanadai be inai: “Taunimanima ta ta ese sibona edia lalomamina do idia dadaraia bona taravatu ia karaia tauna ena hereva sibona idia badinaia, a? Bema unai be maoro, dahaka dainai taunimanima ibounai be mai edia lalomamina?”

Keristani taudia dekenai unai henanadai be mai anina bada, badina Baibel ia hahedinaraia, namona be mai lalomamina goeva ida, gau ibounai idia karaia. (2 Timoteo 1:3) To danu, Baibel ia hahedinaraia gavamani be mai ena siahu bona takisi moni idia abia be maoro. Ia gwau: “Namona be taunimanima ibounai be gavamani henunai do idia noho, badina bema Dirava ese gwaumaoro ia henia lasi, gavamani ta be do ia noho lasi. Idia noho gavamani ibounai be Dirava ese ia henia dagi idauidau hegeregerena idia noho. Unai dainai namona be idia lohia gavamani taudia henunai umui noho, Dirava ena badu umui laloa dainai sibona lasi, to emui lalomamina dainai danu. Unai badina dainai umui danu ese takisi umui henia noho, badina idia be Dirava ena hesiai taudia bona hanaihanai unai gaukara idia karaia. Ta ta ibounai dekenai edia gaukara davana do umui henia. Takisi gogoa tauna dekenai takisi do umui henia.”—Roma 13:1, 5-7.

Unai dainai, taunimanima momo idia diba Keristani ginigunadia ese edia takisi idia henia noho, ena be gavamani ese unai moni ena kahana badana idia gaukaralaia tuari orea durua totona. Hari inai negai danu, Iehova ena Witnes taudia ese edia takisi idia henia noho. a Dahaka dainai takisi ita henia ena be gavamani ese unai moni be iseda ura hegeregerena idia gaukaralaia lasi? Keristani tauna ese takisi ia henia totona ena lalomamina do ia dadaraia, a?

Takisi Bona Lalomamina

Momokani, Keristani ginigunana edia negai, Keristani taudia ese idia henia takisi moni ena kahana badana be tuari orea durua totona idia gaukaralaia. Unai dainai, Gandhi bona Thoreau be edia lalomamina dainai takisi moni idia henia lasi.

To, Keristani taudia ginigunadia idia ura lasi panisi idia abia bona “[edia] lalomamina dainai,” idia ese Roma karoa 13 ena hahegani hereva idia badinaia. (Roma 13:5) Oibe, Keristani tauna be ena lalomamina dainai takisi moni ia henia, ena be takisi moni be ia ura lasi dalanai idia gaukaralaia. Unai ita lalopararalaia namonamo totona, iseda lalomamina ena gaukara ita laloa, ia be ita ia hadibaia iseda kara be maoro eiava kerere.

Unai tau Thoreau ia gwau, taunimanima ibounai be mai edia lalomamina, to nega haida ita ia hakaua kerere diba. Bema ita ura Dirava ita hamoalea, gau badana be iseda lalomamina be iena kara maoromaoro taravatu ida ia hegeregere. Nega momo iseda lalohadai be Dirava ena lalohadai ida ia hegeregere totona ita haidaua, badina iena lalohadai ese iseda lalohadai ia hereaia. (Salamo 19:7) Unai dainai, Iehova ena lalohadai taunimanima edia gavamani dekenai ita lalopararalaia be namo. Idia dekenai ena lalohadai be dahaka?

Ita diba aposetolo Paulo ese taunimanima edia gavamani ia gwauraia, “Dirava ena hesiai taudia.” (Roma 13:6) Ena anina be gavamani ese maino idia havaraia toho bona taunimanima durua gaudia badadia haida idia karaia. Ena be gavamani haida idia dika, to taunimanima idia durua, hegeregere taunimanima totona leta o kohu idia siaia lao, edukeisen idia henia, lahi habodoa orea idia haginia, bona taravatu idia naria. Ena be Dirava ia diba unai orea edia kerere be momo bona idia gaukara namonamo lasi, to edia dagi ia do kokia lasi. Unai dainai ita ia hagania idia dekenai takisi ita henia, unai amo Dirava ita matauraia badina ia ese gavamani dekenai siahu ia henia taunimanima idia lohiaia totona.

Dirava ese gavamani dekenai siahu ia henia taunimanima idia lohiaia totona, to ena nega be kwadogi sibona. Dirava ese lagani tausen momo lalonai tanobada gavamani ese taunimanima dekenai idia havaraia dika gaudia ibounai do ia kokia. Bona ena ura be iena guba Basileia ese taunimanima do ia lohiaia. (Daniela 2:44; Mataio 6:10) To hari, Dirava ese Keristani taudia ia hagania lasi takisi idia henia lasi totona eiava dala ma haida amo gavamani idia gwau-edeede henia.

Bema Gandhi bamona, oi laloa takisi oi henia be dika, badina unai moni ese tuari orea ia durua. Namona be inai haheitalai oi laloa, bema ororo dekenai ita daekau, ita ese tano bada herea ita itaia namonamo diba. Unai hegeregerena bema ita laloparara Dirava ena lalohadai be iseda lalohadai ia hereaia, bona ia be atai herea, iseda lalohadai do ita haidaua be namo. Peroveta tauna Isaia amo Dirava ia gwau: “Guba be tanobada amo ia daudau herea bamona, egu dala be emui dala ia hereaia momokani bona egu laloa dalana be emui laloa dalana ia hereaia.”—Isaia 55:8, 9.

Siahu Hereadaena, A?

Baibel ese ita ia hagania takisi moni do ita henia, to ia hahedinaraia lasi gau ibounai dekenai gavamani sibona ese taunimanima idia biagua diba. Iesu ia hadibaia Dirava ese gavamani dekenai ia henia siahuna be mai ena hetoana. Taunimanima haida ese Iesu idia henanadai, Dirava vairanai Roma gavamani dekenai takisi henia karana be maoro eiava lasi? Iesu be inai hereva amo ia haere: “Kaisara ena gaudia be Kaisara dekenai umui henia, to Dirava ena gaudia be Dirava dekenai umui henia.”—Mareko 12:13-17.

“Kaisara” anina be gavamani, bona idia ese moni idia karaia bona davana be hida idia gwauraia. Unai dainai Dirava vairanai idia be mai edia maoro takisi idia abia totona. To Iesu ese ia hahedinaraia “Dirava ena gaudia,” unai be iseda mauri bona tomadiho, be tanobada ena orea ta ese ia biagua lasi. Bema taunimanima edia taravatu eiava idia ura kara ma haida be Dirava ena taravatu ida ia hegeregere lasi, Keristani taudia ese Dirava idia “kamonai henia be maoro, to taunimanima lasi.”—Kara 5:29.

Hari inai negai Keristani taudia haida be reana idia lalohisihisi, badina idia laloa idia henia takisi moni be gavamani ese idia gaukaralaia kerere. To idia gwau-edeede eiava takisi henia lasi karana amo gavamani edia kara idia haidaua toho lasi. Bema idia gwau-edeede, do ia hahedinaraia Iehova idia abidadama henia lasi, badina Dirava sibona ese taunimanima idia davaria gau dikadia do ia haorea. To, mai haheauka ida Dirava ese ia abia hidi negana taunimanima durua totona idia naria noho, unai be ena Natuna, Iesu ia lohia negana ai. Iesu ia gwau: “Lauegu Basileia be inai tanobada ena lasi.”—Ioane 18:36.

Baibel Ena Hereva Badinaia Karana Ena Namo

Takisi henia karana dekenai Baibel ena hahediba hereva oi badinaia neganai, hahenamo haida do oi davaria diba. Taravatu idia utua taudia idia abia panisi do oi davaria lasi bona oi idia samania garina do oi gari lasi danu. (Roma 13:3-5) Bona mai anina bada gauna be, Dirava vairanai emu lalomamina namona do oi abia bona emu kara namo amo Dirava ena ladana do oi hanamoa diba. Ena be takisi maorona oi henia dainai reana emu moni do ia hamaragia. To taunimanima haida ese takisi idia henia lasi eiava idia henia maoro lasi dainai oi lalohisihisi lasi. Badina Dirava ia gwauhamata ena abidadama hesiai taudia do ia durudia. Baibel torea tauna Davida ia gwau: “Guna lau be mero matamata, hari lau buruka vadaeni, to nega ta lau itaia lasi kara maoromaoro tauna ta be Dirava ese ia rakatania, Iena natudia danu be aniani idia tahua lasi.”—Salamo 37:25.

Hereva dokona be inai, Baibel ena hahegani be takisi oi henia, bona unai oi lalopararalaia bona badinaia neganai, lalomaino do oi davaria. Inai haheitalai oi laloa, bema ruma biaguna dekenai oi henia renta moni be ia gaukaralaia kerere, taravatu taudia ese oi do idia badu henia lasi. Unai hegeregerena, Dirava ese oi ia badu henia lasi bema gavamani ese oi henia takisi moni idia gaukaralaia kerere. Europe ena saut kahanai tau ta ladana Stelvio be hereva momokani ia do diba lasi neganai, ia be lagani momo ia hekwarahi politikol orea ena kara ta ia haidaua toho totona. To, gabeai unai kara ia rakatania ena badina ia gwauraia, ia gwau: “Lau laloparara tanobada dekenai taunimanima be kara maoromaoro, maino, bona lalokau heheni karadia momokani idia havaraia diba lasi! Dirava ena Basileia sibona ese taunimanima edia mauri dala namona do ia havaraia diba.”

Stelvio bamona, bema mai abidadama ida ‘Dirava ena gaudia be Dirava dekenai oi henia,’ oi danu be Dirava ese gwauhamatalaia gauna do oi abia. Dirava ese tanobada ibounai dekenai ena kara maoromaoro ena lohia dalana ia havaraia neganai do oi itaia. Bona taunimanima idia havaraia gau dikadia bona edia hahemaoro kerere karadia do ia haorea negana do oi itaia danu.

[Futnout]

a Iehova ena Witnes taudia ese takisi idia henia ena rekodi oi diba totona, Gima Kohorona, November 1, 2002, rau 22, paragraf 15, bona May 1, 1996, rau 16, paragraf 7 itaia.

[Blurb on page 22]

Dirava ena lalohadai be iseda lalohadai ia hereaia, unai dainai iseda lalohadai be iena lalohadai ida ia hegeregere be namo

[Blurb on page 23]

Mai abidadama ida Keristani taudia ese takisi moni idia henia neganai, Dirava vairanai edia lalomamina idia namo, bona idia hahedinaraia idia diba momokani ia ese edia dabu gaudia do ia henia

[Rau 22 ena laulau]

Kaisara ena gaudia umui henia Kaisara dekenai, Dirava ena gaudia umui henia Dirava dekenai

[Credit Line]

Copyright British Museum