Guruka oze aha biriho

Oine Kushashura Emishoro?

Oine Kushashura Emishoro?

Oine Kushashura Emishoro?

ABANTU bakye nibo barikukunda kushashura emishoro. Baingi nibagira ngu esente ezi barikushashura omushoro nizikoresibwa kubi, hariho obushomankuzi. Abamwe, nibabaasa kwanga kushashura emishoro ahabw’ebi barikwikiririzamu. Abarikutuura omu ihanga rimwe rya Buharabu bakashoboorora ahabw’enki batarikubaasa kushashura emishoro bati: “Titurikuza kushashura esente eziraakoresibwe kugura amasasi g’okwita abaana baitu.”

Emiteekateekyere nk’egyo etwireho. Owaabaire ari omwebembezi wa Hindu Mohandas K. Gandhi akooreka emiteekateekyere ye arikugira ati: “Weena orikushagika eihanga eririkurwana omu muringo gwa butunu nari ogutari gwa butunu naaba yaayejumba omu kibi ekyo. Buri muntu yaaba mukuru nari muto naayejumba omu kukora ebihagaro ebyo arikushashura emishoro kushagika eihanga nk’eryo.”

Nikyo kimwe n’eki omunyabwengye ow’omu kyasha kya 19, Henry David Thoreau yaagambire obu yaabaire naayehozaho ahabw’okutashashura emishoro erikukoresibwa kushagika entaro. Akabuuza ati: “Omuntu ashemereire kwehuzya omuntu we ow’omunda, akagyendera aha biragiro by’ondiijo n’obu gwakuba omurundi gumwe nari obwire bukye? Kyaba kiri kityo ahabw’enki buri omwe aine omuntu w’omunda?”

Enshonga egi neekwata aha Bakristaayo, ahakuba Baibuli neeyegyesa ngu baine kuguma bataine omutima ogutarikweshinja omu buri kimwe. (2 Timoseo 1:3) Aha rubaju orundi, Baibuli neeshagika abaine obushoboorozi omu gavumenti kushorooza emishoro. Neegira eti: “Omuntu weena ayorobere abakama abarikutegyeka, ahakuba tihariho butegyeki [obutariho ahabwa] Ruhanga kandi abategyeki abariho [bariho ahabwa] Ruhanga. N’ahabw’ekyo mushemereire kuboorobera, ti habw’okutiina kiniga ekyo kwonka, kureka [n’ahabw’omuntu waitu w’omunda]. Kandi nikyo muheera omushoro, ahakuba abakama abo n’abaheereza ba Ruhanga abeezirika kukora omurimo ogwo obutoosha. Mwihure boona ebi barikubaihuza, abarikushoza mubahe omushoro.”—Abarooma 13:1, 5-7.

Ahabw’enshonga egi, Abakristaayo omu kyasha ky’okubanza bakaba nibashashura emishoro n’obu ekicweka kihango eky’esente ezo kyabaire nikikoresibwa omu kushagika amahe. Nikyo kimwe n’Abajurizi ba Yehova hati. * Mbwenu shi obutaikirizana obu nibubaasa kushoboororwa buta? Mbwenu shi Omukristaayo ashemereire kwehuzya omuntu we w’omunda kubaasa kushashura emishoro?

Emishoro n’Omuntu w’Omunda

Hatariho kubangaanisa, ekicweka ky’omushoro ogu Abakristaayo omu kyasha ky’okubanza baabaire nibaragiirwa kushashura kikaba nikikoresibwa kureeberera amahe. Egi niyo nshonga erikukwata aha omuntu ow’omunda eyaareeteire Gandhi na Thoreau kwanga kushashura emishoro.

Yetegyereze ngu Abakristaayo bakoorobera ekiragiro ekiri omu Abarooma eshuura 13 tihabw’okwenda kwetantara kufubirwa kyonka, kureka ahabw’omuntu waabo ow’omunda. (Abarooma 13:5) Eego, omuntu w’omunda ow’Omukristaayo naamuhiga kushashura emishoro n’obu eraabe neekoresibwa ebintu ebi atarikwenda. Kubaasa kwetegyereza gye enshonga egi, twine kubanza twamanya ekintu kikuru aha muntu waitu w’omunda, oku turikwehurira twakora kihikire nari kigwire.

Buri omwe aine enyehurira egyo, nk’oku Thoreau yaayetegyereize. Kwonka titushemereire kugyesiga. Twaba nitwenda kushemeza Ruhanga, enyehurira egyo eine kuba neehikaana n’emitindo ya Ruhanga ey’emicwe. Obutoosha nituba twine kuhindura emiteekateekyere yaitu kugira ngu ehikaane n’eye ahakuba emiteekateekyere ye neekirira kimwe eyaitu. (Zaaburi 19:7) N’ahabw’ekyo twine kuteeraho kwetegyereza oku Ruhanga arikureeba gavumenti z’abantu. Mbwenu shi naazireeba ata?

Yetegyereze ngu entumwa Paulo akeeta gavumenti z’abantu “abaheereza ba Ruhanga.” (Abarooma 13:6) Ekyo nikimanyisa ki? Nikimanyisa ngu nibarinda obuteeka kandi bakora n’emirimo endiijo kuhwera abantu. Na gavumenti ezirikukizayo obushomankuzi niziha abantu baazo obuheereza nk’okubatwarira amabaruha, obwegyese bwa boona, okuraaza emiriro, kandi nizirinda n’obuteeka. N’obu Ruhanga araabe naamanya obweremwa bwa gavumenti ezi, akizigumisiririze kandi naayenda ngu tushashure emishoro nk’omuringo gw’okworeka ngu nitushangika entebeekanisa egi ei akirekireho.

Ruhanga okwikiriza gavumenti z’abantu kutegyeka n’eky’obwire bukye. Aine ekigyendererwa ky’okuzihaho zoona akataho Obukama bwe oburaamarireho kimwe oburemeezi bwona oburetsirweho obutegyeki bw’abantu okumara ebyasha bingi. (Danieli 2:44; Matayo 6:10) Ekyo kitakabaireho, Ruhanga tarikutwikiriza kugomera ab’obushoboorozi turikwanga kushashura emishoro nari omu muringo ogundi gwona.

Kwonka shi, nka Gandhi, ku waakuba noohurira ngu okushashura emishoro erikushagika entaro n’ekibi? Nk’oku okwemerera ahatungukire kirikukuhwera kureeba gye omwanya, nitubaasa kuhindura emiteekateekyere yaitu turikuteekateeka aha ku emiteekateekyere ya Ruhanga erikukira eyaitu. Kurabira omuri nabi Isaaya, Ruhanga akagira ati: “Nk’oku eiguru riri ahaiguru okukira ensi, nikwo n’emitwarize yangye eri ahaiguru okukira eyaanyu, n’ebiteekateeko byangye nikwo birikukira ebyanyu.”—Isaaya 55:8, 9.

Obushoboorozi Oburikukirayo?

Eki Baibuli erikwegyesa aha kushashura emishoro tikirikworeka ngu gavumenti z’abantu ziine obushoboorozi oburikukirayo aha bantu abu zirikutegyeka. Yesu akeegyesa ngu Ruhanga ahaire gavumenti ezi obushoboorozi oburinganiire. Owaabaire ari omutegyeki wa Rooma ku yaabuurize Yesu yaaba kihikire kushashura emishoro, Yesu akamugira ati: “Ebya Kaisaari mubihe Kaisaari, n’ebya Ruhanga mubihe Ruhanga.”—Mako 12:13-17.

Gavumenti ezirikujwekyerwa “Kaisaari” niziteera esente z’okuzihwera kuhikiiriza emirimo yaazo. N’ahabw’ekyo omu maisho ga Ruhanga baine obushoboorozi bw’okuzihooza omu muringo gw’emishoro. Kwonka, Yesu akooreeka ngu “ebya Ruhanga” nigo amagara gaitu n’okuramya kwaitu tibishemereire kuheebwa ekitongore kyona eky’abantu. Ebiragiro by’abantu byahakanisa ebiragiro bya Ruhanga, Abakristaayo bashemereire “kworobera Ruhanga okukira abantu.”—Ebyakozirwe 5:29.

Nikibaasa kuba nikikora kubi Abakristaayo hati baareeba oku emishoro yaabo erikukoresibwa, kwonka tibarikuteeraho kutaahataaha omu bi gavumenti zirikukora nangwa bakanga n’okushashura emishoro ahakuba baakora ekyo nibaba nibooreka ngu tibaine bwesigye omu muringo ogu Ruhanga araashoboororemu oburemeezi bw’abantu. Kureka, nibategyereza n’okugumisiriza obu Ruhanga araataahe omu nshonga z’abantu arikukoresa omwana we Yesu, owaagizire ati: “Obugabe bwangye ti bw’ensi egi.”—Yohaana 18:36.

Oku Orikugasirwa Waagyendera aha Ki Baibuli Erikwegyesa

Noogasirwa munonga waakuratira eki Baibuli erikwegyesa aha kushashura emishoro. Torikwija kutunga ekifubiro nk’omuhenzi w’ebiragiro kandi torikwija kuba nootiina kukwatwa. (Abarooma 13:3-5) Okukira munonga, noija kuguma otarikweshinja omu maisho ga Ruhanga, kand noija kumuhimbisisa waayorobera ebiragiro ebirikukwata aha mitindo ye ey’emicwe. Obumwe noobaasa kugira oburemeezi omu by’esente okutaanaho n’abo abarikuryangatanisa emishoro, kwonka nabwo noobaasa kugira obwesigye omu kiraganiso kya Ruhanga eky’okureeberera abaheereza be abeesigwa. Daudi akahandiika ati: “Nkaba ndi omutsigazi, mbwenu ndi omugurusi, kwonka tinkareebaga ohikiriire atsigirweho, n’obu baakuba abaana be nibashaba ak’okurya.”—Zaaburi 37:25.

Eky’aha muheru, okwetegyereza n’okworobera ekiragiro kya Baibuli eky’okushashura emishoro nikiija kukuhwera kugira obusingye bw’omu biteekateeko. Ruhanga tarikukujunaana ahabw’ebi gavumenti zirikukoresa esente ezi orikuhayo, nk’oku ebiragiro bitarikukujunaana omuntu orikukupangisa enju ahabw’ahu arikwiha esente ezi orikushashura mukama w’enju. Ow’eishe-emwe orikwetwa Stelvio atakeegire amazima ga Baibuli, akamara emyaka mingi arikugyezaho kureetaho empinduka omu by’obutegyeki omuri Europe. Arikushoboorora ahabw’enki yaarekyeire aho kwehenenga kureetaho obusingye, akagira ati: “Nkaba nyine kwikiriza ngu abantu tibarikubaasa kureetaho oburingaaniza, obusingye, n’obumwe omu nsi. Kureka Obukama bwa Ruhanga bwonka nibwo burikubaasa kureetaho empinduka ezaabuzima.”

Nka Stelvio, ‘Ruhanga waamuha ebye,’ noobaasa kwesiimira omu kiraganiso ekyo. Noija kureeba obutegyeki bwa Ruhanga obuhikiriire burikutegyeka ensi, kandi burikwihaho obubi n’obutari buringaaniza obureetsirweho obutegyeki bw’abantu.

[Obugambo obw’Ahansi]

^ Kumanya ebirikukiraho aha bikwatiraine n’oku Abajurizi ba Yehova batwire nibashashura emishoro, reeba Watchtower, eya Novemba 1, 2002, orupapura 13, akacweka 15, n’eya Mei 1, 1996, orupapura 17, akacweka 7.

[Ekishushani]

Twine kuhikaanisa emiteekateekyere yaitu n’eya Ruhanga ahakuba eya Ruhanga neekirira kimwe eyaitu

[Ekishushani]

Abakristaayo baashashura emishoro beekundiire, tibarikweshinja omu maisho ga Ruhanga, kandi nibooreka ngu nibamwesiga kubaha eby’okubabaisaho

[Ekishushani]

“Ebya Kaisaari mubihe Kaisaari, n’ebya Ruhanga mubihe Ruhanga”

[Credit Line]

Copyright British Museum