Ehecha oĩva pype

Ehecha oĩva pype

Jaikuaave hag̃ua

Jaikuaave hag̃ua

Jaikuaave hag̃ua

Mbaʼérepa Jehová oiporurakaʼe codorniz omongaru hag̃ua umi Israelguápe oĩrõ guare desiértope?

Umi Israelgua osẽ rire Egíptogui, dos vése Ñandejára omeʼẽ chupekuéra hetaiterei codorniz (ynambu joguaha) hoʼu hag̃ua (Éxodo 16:13; Números 11:31).

Umi codorniz ningo guyraʼimimi orekóva 18 centímetro ha ipohýiva 100 grámo. Koʼã guyra ova peteĩ tetãgui ambue tetãme, oñemoña hikuái Asia occidental ha Európape ha roʼy tiémpope oĩ hikuái Arabia ha Áfricape nórte gotyo. Og̃uahẽ hag̃ua upépe, ohasa hikuái oñondivepa már Mediterráneo ha pe península del Sinaí.

Pe Diccionario Manual Bíblico heʼi pe codorniz “hatã oveveha pe yvytu oipejuha gotyo; péro pe yvytu oipejúramo ótro ládo, térã pe guyra ikaneʼõramo oveve heta haguére, hoʼa yvýpe ikangypa”. Osegi hag̃ua hape, tekotevẽ opytuʼu peteĩ térã mokõi ára, ha upéicha jave ndahasýi ojejagarra hag̃ua chupekuéra. Síglo XX oñepyrũmívo, Egipto ovende káda áño ambue tetãme tres millones rupi umi codorniz.

Umi dos vése Ñandejára omeʼẽrõ guare codorniz umi Israelguápe primavéra vaʼekue. Koʼã guyra ohasáramo jepe primavérape pe península del Sinaí rupi, Jehová hína pe oguerahavaʼekue koʼã codorniz-pe peteĩ yvytu atã rupive umi Israelgua oĩháme pe desiértope (Números 11:31).

Mbaʼépa pe “fiesta de la dedicación” oñeʼẽha Juan 10:22?

Jehová heʼivaʼekue umi hudíope ojapo hag̃ua koʼã mbohapy fiésta: fiesta de las Tortas no Fermentadas, fiesta de Pentecostés ha fiesta de la Recolección. Pe fiesta de las Tortas no Fermentadas ojejapo oñepyrũvo primavéra, pe fiesta de Pentecostés ojejapo opávo primavéra ha pe fiesta de la Recolección ojejapo otóñope. Péro pe “fiesta de la dedicación” oñeʼẽha Juan 10:22 ojejapo roʼy tiémpope ha ojegueromanduʼa pe témplo ojededika jey hague Jehovápe áño 165-pe Jesús ou mboyve. Upéva oñepyrũ el 25 pe mes kislev-pe, ha ojejapo ocho día pukukue. Mbaʼérepa ojegueromanduʼa ko mbaʼe?

Pe rréi sírio Antíoco IV Epífanes, pe dinastía seléucida-pegua, oipeʼasevaʼekue umi hudío rrelihión ha ikostumbrekuéra. Upévare, áño 168-pe Jesús ou mboyve, ojapouka peteĩ altár Jehová altár ári, oĩva Jerusalénpe pe témplope omombaʼe hag̃ua ñandejára guaʼúpe. Upéi ojapouka sakrifísio upe altár ári pe ñandejára guaʼu griégo Zeus-pe.

Ko mbaʼe ombopochy umi Macabeos-pe. Upévare Judas Macabeo, pe omoakãva umi hudíope, omosẽ umi seléucidape Jerusaléngui, oitypaite pe altár oñemopuʼãvaʼekue ha omopuʼã jey peteĩ altár ipyahúva. Tres áño haguépe, Judas odedika jey Jehovápe pe témplo. Upe tiémpo guive umi hudío ojapo pe “fiesta de la dedicación” diciémbrepe (evréope, janukkáh). Koʼág̃a oñehenói chupe Hanuká.

[Nóta oĩva taʼanga ndive páhina 30]

Judas Macabeo raʼanga (Lyon, 1553)

[Roagradese oĩva páhina 30-pe]

Oñeguenohẽ ko lívrogui: Woodʼs Bible Animals. (1876)