مردی که مورد رضایت یَهُوَه بود

هنگامی که نام داود را می‌شنوید چه چیز را به یاد می‌آورید؟‏ ممکن است به پیروزی او بر جُلْیات،‏ مرد غول‌پیکر فلسطینی یا به فرار او به صحرا از دست شاؤلِ پادشاه یا به گناه بزرگش با بَتْشَبَع و عواقب سخت آن فکر کنید.‏ شاید هم سروده‌های الهامی‌اش را به خاطر آورید که در کتاب مقدّس،‏ در مزامیر حفظ شده است.‏

داود در زندگی‌اش خدمات بسیاری در راه خدا انجام داد،‏ پیروزی‌هایی یافت و با وقایع ناگواری روبرو شد.‏ اما موضوع مهمی که ما را جذب شخصیت او می‌کند،‏ پیشگویی سموئیل نبی در مورد اوست.‏ او گفت که داود «مردی موافق دل» یَهُوَه خواهد بود؛‏ یعنی مورد رضایت یَهُوَه قرار خواهد گرفت.‏ —‏ ۱سموئیل ۱۳:‏۱۴‏.‏

این پیشگویی سموئیل زمانی تحقق یافت که داود نوجوانی بیش نبود.‏ آیا هر یک از ما نمی‌خواهد مورد رضایت یَهُوَه باشد؟‏ مسلّماً چنین است.‏ پس بیایید با بررسی دوران نوجوانی داود ببینیم که او چگونه توانست مورد رضایت یَهُوَه قرار گیرد.‏

خانواده و حرفهٔ داود

یَسی،‏ پدر داود و نوهٔ روت و بُوعَز،‏ مردی باخدا بود.‏ او به جز داود،‏ هفت پسر و دو دختر داشت و آنان را از کودکی با شریعت موسی آشنا کرد.‏ داود در یکی از مزامیر،‏ خود را به عنوان «پسر کنیز» یَهُوَه معرفی کرده است.‏ (‏مزمور ۸۶:‏۱۶‏)‏ از این رو برخی به این نتیجه رسیده‌اند که مادر داود که در کتاب مقدّس نامی از او برده نشده،‏ نیز تأثیر خوبی بر ایمان او داشته است.‏ محققی در این مورد می‌گوید:‏ «به احتمال  قوی داود برای اوّلین بار از زبان مادرش شنید که خدا به چه نحو شگفت‌انگیزی با قومش رفتار کرده بود.‏» مادر داود حتماً از سرگذشت زندگی روت و بُوعَز نیز چیزهایی برای او تعریف کرده بود.‏

برای اوّلین بار در کتاب مقدّس زمانی از داود یاد می‌شود که پسربچه‌ای بیش نبود و از گوسفندان پدرش نگهداری می‌کرد.‏ این پسرک چوپان احتمالاً روزها و شب‌های درازی را در دشت‌ها به تنهایی می‌گذراند.‏ برای لحظه‌ای این صحنه را در ذهن خود مجسم کنید.‏

داود و خانواده‌اش در بیت‌لَحَم،‏ شهری کوچک زندگی می‌کردند؛‏ شهری که در پستی و بلندی‌های تپه‌های یهودیه واقع بود.‏ زمین‌های شن‌زار اطراف بیت‌لَحَم غلات خوبی به بار می‌آورد.‏ باغ‌های میوه،‏ درختان زیتون و تاکستان‌ها،‏ درّه و دامنه‌های کم‌شیب این منطقه را پوشانده بودند.‏ در آن زمان،‏ دامنه‌های بایر این منطقه احتمالاً چراگاه مناسبی بود و در پس آن،‏ بیابان یهودا قرار داشت.‏

کار چوپانی برای داود خالی از خطر نبود.‏ او در میان همین تپه‌ها،‏ با شیر و خرس روبرو شد که می‌خواستند گوسفندان را از گله دور سازند.‏ * این نوجوان دلیر،‏ به دنبال این حیوانات وحشی رفت،‏ آنان را کشت و گوسفندانش را از چنگ آنان نجات داد.‏ (‏۱سموئیل ۱۷:‏۳۴-‏۳۶‏)‏ شاید در این دوره از زندگی‌اش بود که او در استفاده از فلاخن (‏وسیله‌ای برای پرتاب قلوه‌سنگ)‏ مهارت یافت.‏ در منطقهٔ بنیامین که از شهر و دیارش فاصلهٔ چندانی نداشت،‏ جنگجویانی ماهر بودند که می‌توانستند ‹با فلاخن نشانه گیرند و خطا نکنند.‏› نشانه‌گیری داود نیز دقیق بود و دست کمی از آنان نداشت.‏ —‏ داوران ۲۰:‏۱۴-‏۱۶‏،‏ مژده برای عصر جدید؛‏ ۱سموئیل ۱۷:‏۴۹‏.‏

از وقت خود به خوبی استفاده می‌کرد

چوپانی کردن در بسیاری از مواقع حرفه‌ای آرام‌بخش و بدون دغدغه بود.‏ داود وقت خود را به تنهایی در دشت و صحرا می‌گذراند،‏ اما خسته و کسل نمی‌شد.‏ برعکس،‏  از سکوت آرام‌بخش این فضا استفاده می‌کرد و به تعمّق می‌پرداخت.‏ به نظر می‌رسد که احتمالاً برخی از تفکّرات داود که در مزامیر نوشته شده است،‏ به دوران نوجوانی او بر می‌گردد.‏ شاید او در تنهایی خود به این فکر بود که خدا از آفرینش انسان چه هدفی دارد یا به شگفتی‌های آسمان یعنی ماه و خورشید و ستارگان که «صنعت انگشت‌های [یَهُوَه است.‏]» می‌اندیشید.‏ همچنین ممکن است در دشت‌های اطراف بیت‌لَحَم به زمین پر محصول،‏ گلهٔ گاو،‏ پرندگان و «حیوانات وحشی» فکر می‌کرد.‏ —‏ مزمور ۸:‏۳-‏۹‏،‏ مژده برای عصر جدید؛‏ ۱۹:‏۱-‏۶‏.‏

بی‌شک داود در حین چوپانی،‏ بیشتر به عمق مهر و رأفت یَهُوَه نسبت به وفادارانش پی برد.‏ از این رو چنین سرایید:‏ ‹یَهُوَه شبان من است؛‏ محتاج به هیچ‌چیز نخواهم بود.‏ در مرتعهای سبز مرا می‌خواباند،‏ بسوی آبهای آرام هدایتم می‌کند حتی اگر از دره تاریک مرگ نیز عبور کنم،‏ نخواهم ترسید،‏ زیرا تو،‏ ای شبان من،‏ با من هستی!‏ عصا و چوبدستی تو به من قوت قلب می‌بخشد.‏› —‏ مزمور ۲۳:‏۱،‏ ۲،‏ ۴‏،‏ ترجمهٔ تفسیری.‏

از این گفتهٔ داود چه می‌توان آموخت؟‏ داود از رابطه‌ای نزدیک و صمیمی با یَهُوَه برخوردار بود،‏ چون که عمیقاً و با جدّیت بر آفریده‌های یَهُوَه و بر رابطهٔ نزدیک خود با او،‏ تفکّر و تعمّق می‌کرد.‏ به همین دلیل یَهُوَه او را «مردی موافق دل خود» خواند؛‏ به عبارت دیگر داود مورد رضایت یَهُوَه واقع شد.‏ آیا شما نیز مورد رضایت یَهُوَه هستید؟‏

آیا هنگام تعمّق بر آفریده‌های یَهُوَه برانگیخته نمی‌شوید که آفریدگارمان را جلال دهید و او را ستایش کنید؟‏ آیا هنگام تفکّر بر رفتار مهربانانه یَهُوَه دلتان از عشق او لبریز نمی‌شود؟‏ مسلّم است که برای قدردانی از محبت‌های یَهُوَه باید وقت صرف کرد و به همراه دعا،‏ در سکوت و آرامش بر کلام و آفریده‌هایش اندیشید.‏ این امر به ما کمک می‌کند تا به یَهُوَه نزدیک‌تر شویم و به او عشق ورزیم.‏ حال شما چه پیر چه جوان می‌توانید از این موهبت بزرگ بهره گیرید.‏ احتمالاً داود از همان اوان نوجوانی،‏ با یَهُوَه رابطه‌ای نزدیک داشت.‏ چرا می‌توان چنین گفت؟‏

داود برگزیده شد

زمانی که شاؤل،‏ پادشاه اسرائیل نشان داد که دیگر شایستهٔ رهبری قوم خدا نیست،‏ یَهُوَه به سموئیل نبی چنین گفت:‏ ‹تا به کی برای شاؤل که من او را از سلطنت بر کنار کرده‌ام،‏ ماتم می‌گیری؟‏ اکنون یک پیمانه روغن زیتون گرفته به بیت‌لَحَم،‏ به خانهٔ شخصی به نام یَسی برو.‏ چون من یکی از پسران او را برای خود به پادشاهی برگزیده‌ام.‏› —‏ ۱سموئیل ۱۶:‏۱‏،‏ مژده برای عصر جدید.‏

وقتی سموئیل به بیت‌لَحَم رسید از یَسی خواست که پسرانش را احضار کند.‏ سموئیل باید کدام یک از پسران او را به عنوان پادشاه،‏ با روغن مسح می‌کرد؟‏ او با دیدن پسر بزرگ یَسی،‏ اَلِیاب که مردی خوش قیافه بود،‏ چنین تصوّر کرد:‏ ‹خودش است.‏› اما یَهُوَه گفت:‏ «تو نباید از روی قد و چهرهٔ او قضاوت کنی،‏ من او را انتخاب نکرده‌ام.‏ من مانند انسان به کسی نگاه نمی‌کنم.‏ انسان به ظاهر نگاه می‌کند،‏ امّا من به دل.‏» یَهُوَه به همین شکل ابیناداب،‏ شمّه و چهار پسر دیگر یَسی را رد کرد.‏ عاقبت «سموئیل از یَسی پرسید:‏ ‹آیا همهٔ پسرانت در اینجا حاضرند؟‏› یَسی جواب داد:‏ ‹فقط پسر کوچکم اینجا نیست،‏ چون او گلّهٔ گوسفند را می‌چراند.‏›» —‏ ۱سموئیل ۱۶:‏۷،‏ ۱۱‏،‏ مژده برای عصر جدید.‏

به نظر می‌رسد که یَسی می‌خواست بگوید:‏ ‹مطمئناً داود آن کسی نیست که تو می‌خواهی انتخاب کنی.‏› از آنجا که داود کوچک‌ترین عضو خانواده بود،‏ به او توجه چندانی نمی‌شد؛‏ به همین دلیل به او وظیفهٔ نگهداری از گوسفندان را داده بودند.‏ اما یَهُوَه خدا به داود توجه داشت و او را انتخاب کرد.‏ یَهُوَه دل انسان‌ها را می‌بیند و حتماً در دل داود نوجوان چیزی بسیار پرارزش می‌دید.‏ بنابراین زمانی که یَسی کسی را به دنبال داود فرستاد،‏ یَهُوَه به سموئیل گفت:‏ «‹برخیز و او را مسح کن،‏ زیرا او شخص برگزیدهٔ من است.‏› آنگاه سموئیل روغن زیتون را گرفته بر سر داود که همراه برادران خود ایستاده بود،‏ ریخت و در همان روز،‏ روح خداوند با تمام قدرت بر داود فرود آمد.‏» —‏ ۱سموئیل ۱۶:‏۱۲،‏ ۱۳‏،‏ مژده برای عصر جدید.‏

 ما نمی‌دانیم داود در آن زمان چه سنی داشت.‏ اما سه برادر بزرگش اَلِیاب،‏ ابیناداب و شمّه چندی بعد در سپاه شاؤل خدمت می‌کردند.‏ شاید او و چهار برادر دیگرش هنوز به سنی نرسیده بودند که بتوانند در این خدمت شرکت کنند.‏ در آن زمان برای پیوستن به ارتش اسرائیل،‏ جوانان باید حداقل ۲۰ ساله می‌بودند.‏ (‏اعداد ۱:‏۳؛‏ ۱سموئیل ۱۷:‏۱۳‏)‏ به هر حال،‏ می‌توان نتیجه گرفت،‏ زمانی که یَهُوَه داود را انتخاب کرد،‏ او نوجوانی بیش نبود و از همان زمان به رابطه‌اش با یَهُوَه بسیار اهمیت می‌داد؛‏ رابطه‌ای که از تعمّق بر دانسته‌هایش از یَهُوَه به وجود آمده بود.‏

چقدر مایهٔ خوشحالی است که کودکان و نوجوانان‌مان راهی را همانند داود در پیش گیرند.‏ پدر و مادران عزیز،‏ آیا فرزندانتان را تشویق می‌کنید تا بر تعالیم کلام خدا بیندیشند،‏ خلقت خدا را تحسین کنند و در مورد آفریدگارشان مطالب بیشتری از کتاب مقدّس بیاموزند؟‏ (‏تثنیه ۶:‏۴-‏۹‏)‏ کودکان و نوجوانان عزیز،‏ آیا شما با میل و رغبت سعی می‌کنید که رابطه‌ای نزدیک با یَهُوَه داشته باشید؟‏ نشریاتی که بر اساس کتاب مقدّس تنظیم شده است،‏ همچون برج دیده‌بانی * می‌تواند در این راه به شما کمک کند.‏

در نواختن چنگ مهارت داشت

در بسیاری از مزامیر،‏ در مورد دوران چوپانی داود مطالبی آمده است.‏ این مطالب در واقع اشعار الهامی است که داود به احتمال قوی آن را با موسیقی همراه ساخت.‏ البته موسیقی این اشعار تا روزگار ما باقی نمانده است.‏ اما می‌دانیم که داود،‏ آهنگ‌ساز این اشعار،‏ موسیقی‌دانی ماهر بود و در نواختن چنگ مهارت داشت.‏ به همین دلیل بود که شاؤل پادشاه خواست که داود را از چراگاه به نزدش بیاورند تا در خدمتش بماند و برایش بنوازد.‏ —‏ ۱سموئیل ۱۶:‏۱۸-‏۲۳‏.‏ *

داود در کجا و چه وقت این مهارت را کسب کرد؟‏ به احتمال قوی،‏ در روزهایی که در دشت از گوسفندان نگهداری می‌کرد.‏ پس می‌توانیم تصوّر کنیم که داود از همان دوران نوجوانی‌اش،‏ با تمام دل و جان سرودهایی در جلال و ستایش خدا می‌سرایید.‏ بی‌دلیل نبود که یَهُوَه او را برای مسئولیتی بزرگ انتخاب کرد؛‏ داود شیفتهٔ یَهُوَه بود و همواره به او وفادار ماند.‏

آنچه بعدها در زندگی داود رخ داد،‏ سرگذشتی دیگر است.‏ اما شخصیت داود در حقیقت از همان اوان نوجوانی‌اش که در دشت و صحراهای بیت‌لَحَم به تعمّق و تفکّر می‌پرداخت،‏ شکل گرفت.‏ او در شعری که برای یَهُوَه سرایید،‏ چنین گفت:‏ «روزگاران کهن را به یاد می‌آورم؛‏ در همهٔ کرده‌های تو تأمل می‌کنم،‏ و به کارهای دست تو می‌اندیشم.‏» (‏مزمور ۱۴۳:‏۵‏،‏ ترجمهٔ هزارهٔ نو‏)‏ گرمی این مزمور و بسیاری از مزامیر دیگر داود،‏ همهٔ کسانی را که می‌خواهند مورد رضایت یَهُوَه قرار گیرند،‏ تشویق و ترغیب می‌کند.‏

‏[پاورقی‌ها]‏