Munthu Wapamtima wa Yehova

NCHIVICI cikwiza mu maghanoghano ghinu para mukughanaghanira za Davide uyo wakuzunulika mu Baibolo? Kasi ni umo wakathereskera Goliyati uyo wakaŵa cinkhara? Umo wakabisamiranga mu mapopa apo Themba Sauli likakhumbanga kumukoma? Umo wakacitira kwananga na Batisheba na masuzgo agho wakakumana nagho cifukwa ca kwananga kwake? Panji ni sumu izo wakimba, izo zikusangika mu Baibolo mu buku la Masalmo?

Davide wakapokera milimo yapadera kwa Ciuta, wakacita vinandi comene, kweniso wakakumana na masuzgo ghanandi. Kweni, ico cikutikondweska ise pa vyose ni ico nchimi Samuyeli yikayowoya pakukhwaskana na Davide. Iyo yikati waŵenge ‘munthu wapamtima wa Yehova.’—1 Samuel 13:14.

Ucimi wa Samuyeli ukafiskika apo Davide wakaŵa wacali mwana. Kasi namwe mungatemwa yayi kuti muyowoyekenge kuti ndimwe wapamtima wa Yehova? Kasi Davide wakacita vici apo wakaŵa mwana, ico cingamovwirani kuti namwe muŵe nthena? Tiyeni tiwone.

Mbumba Yakwake na Mulimo Uwo Wakacitanga

Jese, uyo wakaŵa dada wa Davide ndiposo muzukuru wa Rute na Bowazi, wakwenera kuti wakaŵa muteŵeti wakujipeleka wa Yehova. Apo Davide, ŵakuru ŵake ŵankhondi na ŵaŵiri, ndiposo ŵadumbu ŵake ŵaŵiri ŵakaŵa ŵacali ŵacoko, Jese wakaŵasambizga Dango la Mozesi. Mu salmo linyake ilo wakalemba, Davide wakujiyowoya yekha kuti ni “mwana wa muteŵetikazi” wa Yehova. (Salmo 86:16) Fundo iyi yapangiska ŵanyake  kuyowoya kuti anyina Davide, awo zina lawo likuzunulika yayi mu Baibolo, nawo ŵakamovwira kuti wamanye vinthu vyauzimu. Wakusanda munyake wakuti, “Vikuwoneka kuti kwa anyina ndiko Davide wakamba kupulika nkhani zakukondweska za umo Ciuta wakacitiranga vinthu kale na ŵanthu ŵake,” kusazgapo mdauko wa Rute na Bowazi.

Tikwamba kupulika za Davide kwambira apo wakaŵa muwukirano ndipo wakaŵa na mulimo wa kuliska mberere za adada ŵake. Nchakuwonekerathu kuti Davide wakakhalanga yekha ku thondo mazuŵa ghanandi, usiku na muhanya. Ghanaghanirani waka umo wakakhaliranga.

Mbumba yakwake yikakhalanga ku Betelehemu, tawuni yicoko iyo yikaŵa pacanya ndiposo mumphepete mwa mapiri gha Yuda. Malo gha ku Betelehemu ghakaŵa gha malibwe, ndipo ghakazomeranga comene vyakurya. Musi mu mapiri mukaŵanga minda ya vipambi, makuni gha maolive, na gha mpheska. Mu nyengo ya Davide, malo ghambura kulimika gha mu vidikha ghakaŵanga ghakuliskako viŵeto. Kunthazi kwake kukaŵa mapopa gha Yuda.

Mulimo wa kuliska viŵeto uwo Davide wakacitanga ukaŵa wakofya. Mukaŵa mu mapiri agha umo wakakumana na nkhalamu ndiposo nkhalamira ivyo vikakhumbanga kukora mberere zake. * Munyamata wacikanga uyu wakavidikizga vikoko ivi na kuvikoma, ndipo wakathaska mberere zake ku milomo yawo. (1 Samuel 17:34-36) Mutepanji pa nyengo iyi ndipo Davide wakasambira kuŵa waluso pa kulasa na fyata. Kufupi na kukwawo kwa Davide kukakhalanga fuko la Benjamini. Ŵanalume ŵa fuko la Benjamini ŵakamanyanga kulasa na fyata “kwambura kuwinda nanga mpha kacoko nga ndi weya.” Davide nayo wakamanyanga kulasa na fyata kwambura kuwinda.—Ŵeruzgi 20:14-16; 1 Samuel 17:49.

 Wakagwiliskira Nchito Mwamahara Nyengo Yake

Kanandi uyo wakaliskanga viŵeto wakaŵanga kwayekha ndipo wakaŵanga na phukwa. Kweni Davide wakasangwanga nawo mulimo uwu. Kweniso, wakaŵanga na nyengo yinandi ya kulangulukira cifukwa wakaŵanga yekha. Vikulongora kuti vinyake ivyo wakalemba mu masalmo ghake ni ivyo wakalangurukanga pa nyengo iyo wakaŵa muwukirano. Mutepanji pa nyengo iyo wakaŵa yekha ndipo wakalangulukiranga za umo munthu waliri pakuyaniska na vilengiwa vinyake, ndiposo za vinthu vyakuzizwiska vyakucanya nga ni dazi, mwezi na nyenyezi vyeneivyo ni “milimo wa minwe ya [Yehova].” Kweniso panji wakaŵa ku thondo la ku Betelehemu apo wakalangurukanga za nyata ya caru, ng’ombe, viyuni na ‘vinyama vinyake vya ku thengere.’—Salmo 8:3-9; 19:1-6.

Mwambura kukayika, ivyo Davide wakawona apo wakaŵa muliska vikamupangiska kuti wawone umo Yehova wakulongolera lusungu ku ŵateŵeti ŵake ŵakugomezgeka. Lekani Davide wakimba kuti: “Yehova ndiye muliska wane, kuti ndisaukenge cara. Wakundigoneka mu maluhari ghakuteketera. Wakundilongozga ku maji ghakudama. Nanga ndendenge mu cinkhwawu ca munkhorwe wa nyifwa, kuti ndamkopa uheni cara, cifukwa Imwe muli pamoza nane; nthonga yinu na ndodo yinu zikundisanguluska.”—Salmo 23:1, 2, 4.

Nyengo zinyake mungamba kufumba kuti, kasi vyose ivi vikutikhwaska wuli? Zgoro ndakuti cifukwa cimoza ico Davide wakaŵira paubwezi uwemi na Yehova na kucemeka kuti “munthu wapamtima wa Yehova” nchakuti wakalangurukanga na kuŵikapo mtima comene pa milimo ya Yehova ndiposo pa ubwezi wake na iyo. Kasi namwe ndivyo mukucita?

Kasi cinthu cinyake ico Ciuta wali kulenga cili kumupangiskanipo kuti mumulumbe na kumupa ucindami? Kasi mukamba kutemwa Yehova mukati mwaghanaghanira mikhaliro iyo wakulongora para wakucita vinthu na ŵanthu? Kuti namwe muwonge Yehova, mukwenera kusanga nyengo yakuti mukhale cete na kulomba ndiposo kulanguruka pa Mazgu gha Ciuta na ivyo wali kulenga. Kucita nthena kumovwiraninge kuti mumumanye makora Yehova na kumutemwa. Waliyose wali na mwaŵi wa kucita nthena kwali ni mulara kwali mwana. Nchakuwonekerathu kuti kufuma apo wakaŵa mwanici, Davide wakaŵa paubwezi na Yehova. Kasi tikumanya wuli?

Davide Wakaphakazgika

Apo Themba Sauli likaŵa lakwenelera yayi kulongozga Ŵaisrayeli, Yehova wakati kwa nchimi Samuyeli: “Kasi tiumulilire Sauli kufikira pawuli, pakuti Ine ndamukana kuti waŵenge themba la Israyeli? Zuzga lusengwe lako na mafuta, ulute, tindikutume kwa Jese wa ku Betelehemu, pakuti ndajiwonera themba mukati mwa ŵana ŵake.”—1 Samuel 16:1.

Nchimi ya Ciuta yikati yafika ku Betelehemu, yikaphalira Jese kuti waceme ŵana ŵake ŵanalume. Kasi ni nju uyo Samuyeli wakeneranga kumuphakazga kuti waŵe themba? Apo wakawona Eliyabu uyo wakaŵa mulara pa wose ndiposo  wakutowa, Samuyeli wakaghanaghana kuti: ‘Uyu ndiyo.’ Kweni Yehova wakati kwa Samuyeli: “Ungalaŵiskanga cisko cake, panji utali wa msinkhu wake, cifukwa ndamukana; pakuti Yehova ntha wakulaŵiska umo munthu wakulaŵiskira; munthu wakulaŵiska kawonekero ka kuwaro kweni Yehova wakulaŵiska mu mtima.” Yehova wakakanaso Abinadadi, Shama, na ŵanung’una ŵawo ŵanayi. Nkhani iyi yikulutilira kuti: “Ndipo Samuyeli wakati kwa Jese, ‘Kasi ŵana ŵako ŵali papano wose?’ Wakati, ‘Wakhalako munung’una wa wose, kweni wonani, wakuliska mberere.’”—1 Samuel 16:7, 11.

Umo Jese wakazgolera, vikulongora kuti wakaghanaghananga kuti: ‘Davide wangaŵa munthu uyo ukupenja yayi.’ Davide wakapika mulimo wa kuliska mberere cifukwa cakuti wakaŵa mucoko comene pa wose ndiposo wakawonekanga wambura kuzirwa. Kweni ndiyo wakasoleka na Ciuta. Yehova wakuwona mtima, ndipo nchakuwonekerathu kuti wakawonamo kanthu kanyake kakuzirwa comene mwa muwukirano uyu. Jese wakati wamucema Davide, Yehova wakati kwa Samuyeli: “Wuka, umuphakazge, pakuti ndiye mweneuyu. Penepapa Samuyeli nga wakutora lusengwe lwa mafuta, wakamuphakazga pakati pa ŵanaŵanyake; ndipo mzimu wa Yehova ukiza na kukhala pa Davide kwamba zuŵa lenelira.”—1 Samuel 16:12, 13.

Baibolo likuyowoya yayi vilimika ivyo Davide wakaŵa navyo pa nyengo iyi. Ndipouli, nyengo yicoko waka yikati yajumphapo ŵakuru ŵake ŵatatu ŵalara, Eliyabu, Abinadadi, na Shama, ŵakamba kuteŵetera mu gulu la ŵankhondo la Sauli. Mutepanji ŵana ŵanyake ŵankhondi ŵakaŵa ŵacoko mwakuti ŵanganjira yayi usilikari. Panji pakaŵavya uyo wakaŵa na vilimika 20, ivyo ŵanalume mu Israyeli ŵakanjiliranga usilikari. (Maŵazgo 1:3; 1 Samuel 17:13) Apa vikulongora kuti Davide wakaŵa mucoko comene apo Yehova wakamusankha. Kweni vikulongora kuti Davide wakaŵa kale munthu wakutemwa Yehova. Nchakuwonekerathu kuti wakaŵa paubwezi na Yehova, uwo ukamba cifukwa ca kughanaghanira ivyo wakamanyanga vyakukhwaskana na Ciuta.

Ŵawukirano mazuŵa ghano ŵakwenera kuciskika kuti nawo ŵacitenge nthena. Kasi mwaŵapapi mukuciska ŵana ŵinu kuti ŵaghanaghanirenge pa vinthu vyauzimu, kumanya ivyo Ciuta wali kulenga, ndiposo kusambira ivyo Baibolo likuyowoya vyakukhwaskana na Mlengi? (Duteronome 6:4-9) Ndipo imwe ŵawukirano, kasi pamwekha mukucita vinthu ivi? Mabuku ghakulongosora Baibolo nga ni Gongwe la Mulinda na Galamukani! * ghali kulembeka kuti ghamovwirani.

Wakaŵa Waluso pa Kulizga Bango

Masalmo ghanandi gha Davide ghakulongora kuti wakamba kuliska mberere wacali muwukirano, ndipo ghakulongoraso kuti sumu nazo wakamba kwimba wacali muwukirano. Mbunenesko kuti sumu zakupatulika izo wakimba zikwimbika yayi mazuŵa ghano. Kweni, tikumanya kuti wakaŵa nkhwantha pakulemba na kwimba sumu. Nakuti, cifukwa cimoza ico Davide wakacemekera ku uliska kuti wakateŵetere Themba Sauli cikaŵa cakuti wakaŵa waluso pakulizga bango.—1 Samuel 16:18-23. *

Kasi Davide wakasambilira nkhu luso ili ndipo wakasambira pawuli? Yikwenera yikaŵa nyengo iyo wakaliskanga mberere ku thengere. Ndipo nchakuwonekerathu kuti nanga ni apo wakaŵa mucoko, Davide wakimbanga kale sumu zakulumba Ciuta wake. Nakwenenako, asi Yehova wakamusora na kumupa mulimo cifukwa cakuti wakaŵa wakujipeleka ndiposo wakutemwa vinthu vyauzimu?

Nkhani iyi yalongosora waka umo Davide wakaŵira pa uwukirano. Kweni vyose ivyo wakacitanga pa umoyo wake vikulongora kuti wakaghanaghaniranga ivyo vikacitikanga apo wakaŵa ku thondo kwa kuliska mberere. Ghanaghanirani waka umo Davide wakimbira kwa Yehova kuti: “Nkhukumbuka mazuŵa gha mwaka; nkhulanguruka na ivyo vyose mwavicita na vyose ivyo mawoko ghinu ghawumba.” (Salmo 143:5) Ivyo salmo ili likuyowoya ndiposo masalmo ghanyake gha Davide ghakuyowoya, vingawovwira wose awo ŵakukhumba kuŵa ŵanthu ŵapamtima wa Yehova.

[Mazgu ghamusi]