Jaʼ te ta jta stsatsal koʼonton li ta skʼelel Vivliae

Tsloʼilta Marceau Leroy

KʼALAL jtuktuk te oyun ta jkuarto ti muʼyuk buchʼu chilune, xi lik jkʼele: «Ta sliqueb cʼalal lic ayinuc scotole, Dios la spas li vinajel xchiʼuc banamile». ¿Kʼu yuʼun ta nakʼal lik jkʼel? Yuʼun li jtote lek ojtikinbil ti mu xchʼun mi oy Diose. Mi laj yil ti jtsakoj junuk Vivliae jnaʼoj xa onoʼox kʼusi chalbun.

Jaʼ sba velta la jkʼel li versikulo ta Genesise xchiʼuk toj kʼotel tajek ta koʼonton. Jnaʼoj to ti xi la jnope: «¡Laj xa kaʼibe smelolal kʼu yuʼun toj lek tajek ch-abtej li vinajel balumile!». Li Vivliae lik jkʼel ta vaxakib ora ta ikʼ osil, jaʼ to laj kikta skʼelel ta chanib ora ta sob yuʼun toj labal sba laj kaʼi. Taje jaʼ te lik jpas-o talel, yuʼun skʼelel li Skʼop Diose jaʼ te ta jta stsatsal koʼonton. ¿Mi chakʼan chkalbot ti kʼu yuʼun jech chkale?

«Skʼan jujun kʼakʼal chakʼel»

Livokʼ ta sjabilal 1926 ta Vermelles ta snorteal Francia jun lum ti bu chichʼ lokʼesel sibak o akʼale. Kʼalal jaʼ-o oy li Xchibal Mukʼta Pas kʼop ta spʼejel Balumile, toj ep toʼox sbalil ilbil li sibak o akʼal li ta jlumale, jech oxal li buchʼutik chi-abtejkutik tee muʼyuk xa ta jpaskutik li servisio militare. Sventa mas xlekub li jkuxlejale lik jchan radioelectrónica xchiʼuk electricidad, ta skoj taje jaʼ te lik jkʼupin snaʼel ti kʼuyelan ch-abtej li vinajel balumile. Kʼalal 21 toʼox jabilale, laj yakʼbun jbaʼyel Vivlia jun jchiʼil ta chanun xchiʼuk xi laj yalbune: «Tsako, li livro liʼe toj ep sbalil». Kʼalal laj xaʼox jkʼele, ta sjunul koʼonton la jchʼun ti jaʼ smantaltak Dios sventa li krixchanoetike.

Kaloj mi lek chaʼiik li jlakʼnatak eke, vaʼun laj to jsaʼ vaxaklik Vivlia. Pe, ¡li kʼusi toj labal laj kaʼie jaʼ ti chlabanvanike xchiʼuk ti chloʼiltavanike! Ep kutsʼ kalaltak ti xchʼunojik li labtael o metsʼtaele, xi la spʼijubtasikune: «Mi la xa onoʼox alikese skʼan jujun kʼakʼal chakʼel». ¡Ta melel jech kʼotem ta pasel kuʼun! Ti kʼu sjalil tale muʼyuk kiktaoj skʼelel xchiʼuk li nop xa spasel jech li ta jkuxlejale.

Kʼalal laj yakʼik venta jlakʼnatak ti solel lek chkaʼi skʼelel li Vivliae, la skʼelanbikun jaylikuk vunetik ti jaʼ yakʼojik li yajrextikotak Jeovae. Te laj yakʼbikun li foyeto Un solo mundo, un solo gobierno (ta francés li lokʼole), a ti chalbe smelolal ti jaʼ noʼox xuʼ spatbe yoʼonton krixchanoetik li Ajvalilal yuʼun Diose (Mat. 6:10). Li kʼusi la jchan taje jaʼ mas la stijbun koʼonton sventa chkalbe li yantike.

Li buchʼu baʼyel la xchʼambun jlik Vivliae, jaʼ jun kamigo ti xkojtikin onoʼox kʼalal kʼoxun  toʼoxe, Noël sbi. Ta skoj ti lek ochem ta katolikoe, laj yalbun ti xbat jvulaʼankutik jun krixchano ti yakal chchan batel paleale. Ta slikebale li xiʼ, pe ta tsʼakale laj yakʼ stsatsal koʼonton skʼelel li Salmo 115:4-8 xchiʼuk Mateo 23:9, 10 ti bu chal ti muʼyuk lek chil Dios ti chichʼ tunesel lokʼoletike xchiʼuk ti oy xa lek sbi ch-akʼbat li krixchanoetik ta skoj srelijionike. Jaʼ te la sta yip koʼonton sventa ta jpakbe skʼoplal li kʼusitik jchʼunoje. Li kʼusi ikʼot ta pasele jaʼ ti la xchʼam mantal li Noële, avie jaʼ to jun tukʼil yajtunel Dios.

Jun velta ay jvulaʼan jvix, li smalale oy toʼox slivrotak sventa espiritismo xchiʼuk ch-ilbajinat yuʼun li pukujetike. Ta slikebale mu xkoltaj kuʼun ikaʼi. Pe jaʼ la skoltaun snaʼel ti chkoltavan yaj-anjeltak Jeova li kʼusi chal Hebreos 1:14. Kʼalal laj yakʼ ta xkuxlejal jbol li beiltaseletik ta Vivlia ti laj kakʼbe yile, laj sjip lokʼel skotol li kʼusitik sventa espiritismoe, vaʼun li pukujetike laj yiktaik. Jaʼ jun muyubajel ikaʼi ti ipasik ta yajrextikotak Jeova li jvix xchiʼuk jbole.

Li ta 1947 i-ay skʼelun Arthur Emiot, jun yajrextiko Jeova likem tal ta Estados Unidos. ¡Jaʼ jun muyubajel laj kaʼi! La jakʼbe bu tstsob sbaik li ermanoetike, laj yalbun ti oy uni jtsop ta Liévin, ti te van 10 kilometro snamleje. Ti vaʼ kʼakʼal taje mu toj kʼunuk kʼusi chichʼ tael, mi jaʼuk jun visikleta, jech oxal oy jayibuk u ta kok libat ta tsobobbail. Li vaʼ kʼakʼal taje, oy toʼox 2,380 yajrextikotak Jeova li ta Franciae, epik ti likemik tal ta Poloniae. I-echʼ xaʼox vaxakib jabil ti mu toʼox stakʼ jpasbekutik yabtel Dios li ta Franciae. Pe li ta 1 yuʼun septiembre ta 1947, li-akʼbat jpermisokutik sventa xkichʼkutik ojtikinel kʼuchaʼal jun relijion xchiʼuk laj yichʼ pasel jun Betel ta Villa Guibert, ta París. Ta skoj ti chʼabal mi junuk prekursor ta sjunul Franciae, laj yichʼ tijbel yoʼontonik sventa spasbeik yabtel Dios ta tsʼakal ora, taje jech laj yichʼ pasel ta Informador (li avie jaʼ li Kabteltik sventa Dios) ti lokʼ ta disiembre ta 1947. Li vaʼ kʼakʼal taje jaʼ toʼox 150 ora chichʼ cholel mantal ta u, pe li ta 1949 jaʼ xa noʼox sien chichʼ akʼel. Li voʼone laj kichʼ voʼ ta 1948, jaʼ jech laj kaʼi jba jech kʼuchaʼal laj yalbe Jeova li Jesús ta Juan 17:17, ti xi chale: «Li acʼope jaʼ melel». Li-och ta prekursor ta disiembre ta 1949.

Kʼalal lilokʼ ta chukele libat ta Dunkerque

Li bu baʼyel li bate jaʼ ta Agen, ta sural Francia. Pe muʼyuk li jalij, kʼalal laj kikta li kabtel bu chichʼ lokʼesel sibak o akʼale la stakikun ta ikʼel sventa li servisio militare, pe ta skoj ti muʼyuk la jkʼan la jpase laj yikʼikun batel ta chukel. Li ta chukinabe mu xakʼik oyuk Jvivliakutik, pe la jta jaykʼoluk sventa Salmoetik. Kʼalal la jchane laj yakʼbun kip xchiʼuk stsatsal koʼonton. Kʼalal lilokʼ ta chukele, lik jnop kʼusi xuʼ jpas ta jkuxlejal: ¿mi chitun-o van ta tsʼakal ora o jaʼ lek chlik jpas jna xchiʼuk jsaʼ kabtel? Yan velta xtok, li Vivliae jaʼ la skoltaun sventa jnaʼ kʼusi ta jpas. Li kʼusi la stsʼiba Pablo ta Filipenses 4:11-13 la skoltaun sventa ta jnop lek: «Scotol xuʼ cuʼun ta sventa Cristo, yuʼun jaʼ chiyacʼbun jtsatsal». Jech oxal, jaʼ li tun-o ta prekursoral. Li ta 1950 la stakikun batel ta Dunkerque, jun lum ti bu jcholoj xa onoʼox mantale.

Muʼyuk kʼusi kichʼoj kʼotel. Jech xtok, li jteklume laj yil svokol ta skoj li Xchibal Mukʼta Pas kʼop ta spʼejel Balumile, jaʼ yuʼun mu kʼunuk ta tael bu xuʼ xikom. Jech oxal bat jkʼel jun utsʼ alalil ti oy onoʼox jvulaʼanike. Kʼalal laj yilun li yajval nae xmuyubaj xi laj yalbune: «¡Lalokʼ xa ta chukel Leroy! Li jmalale chal ti oyuk la ep viniketik kʼuchaʼal voʼot li ta balumile, muʼyuk la lik kʼop ti jechuke». Ta skoj ti xokol jpʼej snaike, te likom yuʼunik, jaʼ to kʼalal ikʼot yorail chkʼot ep jvulaʼaletik li ta jteklume. Ti vaʼ kʼakʼal taje Evans Emiot, ti jaʼ sbankil li Arthure, ti chtun ta jelubtasej kʼop ta skotleb varkoetike laj yalbun mi ta jkʼan chi-abtej ta jchabiej varko ta akʼobaltik. b Jech xtok, ta skoj ti jaʼ toʼox lilokʼ ta chukele solel jbakil xa noʼox xvinaj. Li Evanse laj yakʼbun kojtikin jun bankilal jtijvarko, vaʼun laj yalbe smelolal ti kʼu yuʼun solel bakune. Li bankilal jtijvarkoe laj yalbun ti xuʼ xbat jlokʼes ta refrijerador li kʼusitik ta jkʼan jlajese. Kʼuchaʼal  chkiltike, ¡ta jun noʼox kʼakʼal la jta jna, kabtel xchiʼuk jveʼel! Li kʼusitik ikʼot ta pasel taje jaʼ mas itsatsub-o koʼonton li kʼusi laj yal Jesús ta Mateo 6:25-33.

Kʼalal ikʼot yorail chkʼotik jvulaʼaletik li ta jteklum taje, persa la jsaʼ yan jvayeb xchiʼuk li jchiʼil ta prekursorale, ti Simon Apolinarski sbie. Pe mi jaʼuk jkʼan xkiktakutik li prekursorale. Ta tsʼakale laj yakʼik xivaykutik ta mol na vakax, li jtaskutike naka jobeltik. Li yajval na vakaxe la jcholbekutik mantal, ikʼot ta yoʼonton, jech la spasik ek yan krixchanoetik li ta jteklume. Jujun kʼakʼal toj jal tajek ta jcholkutik mantal, jech oxal la slokʼesik ta periodiko sventa tspʼijubtasik li krixchanoetik ti «solel noj xa ta yajrextikotak Jeova li jteklume». ¡Pe bu chata jaʼ noʼox chaʼvoʼunkutik xchiʼuk jayvoʼ krixchanoetik ta jcholkutik mantal te! Sventa la jtsalkutik li vokoliletik taje la jvules ta jolkutik li spatobil oʼontonal chal Cristo xchiʼuk ti kʼuyelan xchabiojunkutik tal li Jeovae. Ta 1952, li ta Dunkerquee oy xaʼox 30 krixchanoetik ti lek xa chlokʼilanik ta cholmantale. Li ta jabil taje la stakikun batel ta yan lum.

Ta jchapan jba sventa yan abtelaletik

Te likom jayibuk kʼakʼal ta Amiens, ta tsʼakale li-och ta prekursor espesial ta Boulogne-Billancourt, ta stiʼiltik París. Ep buchʼutik la jchanubtas ta mantal te, xchiʼuk oy jayvoʼik ti lik spasbeik yabtel Dios ta tsʼakal orae, jech kʼuchaʼal li abtelal ta misioneroale. Jun kerem ti Guy Mabilat sbie ikʼot ta jkʼelvanej ta sirkuito, ta tsʼakale ta distrito. Ta jelavele jaʼ iktabat ta skʼob skʼelel li svaʼanel ti bu tspasik vunetik ta Betel ta Louviers, ti nopol xkom ta Parise. Toj lek chkaʼi xcholbel Skʼop Dios li krixchanoetik tee. Maʼuk noʼox ta skoj ti lek xa chaʼi li koʼontone, moʼoj, yuʼun jaʼ jech chkom ta jol ta koʼonton li melele xchiʼuk mas chitojob ta chanubtasvanej.

Ta 1953, chʼayal to ikʼot koʼonton, yuʼun jaʼo laj kichʼ biiltasel kʼuchaʼal jkʼelvanej ta sirkuito ta Alsacia-Lorena, taje jaʼ jun jteklum ti chib velta ikʼot ta slumal Alemania, tetik ta sjabilal 1871 xchiʼuk 1945. Li ta lum taje ta alemán kʼop chkʼopojik, jaʼ yuʼun laj kakʼ persa xchanel. Li vaʼ kʼakʼaletik taje muʼyuk buchʼu mas oy skaroik, stelevisionik, makina sventa chijtsʼibaj o radio, xchiʼuk chʼabal toʼox komputadoraetik. Pe mu xuʼ xkal ti chkat noʼox koʼontone xchiʼuk ti mu xa kʼusi stakʼ jpase. Moʼoj, ti vaʼ kʼakʼaletik taje ximuyubaj noʼox i-echʼ kuʼun. Ta melel, mas toʼox muʼyuk kʼusi chchʼaybun koʼonton sventa ta jpasbe yabtel li Jeovae, mu xkoʼolaj kʼuchaʼal avie. Jech noxtok, ta jchʼun li mantal ta Vivlia ti chal ti skʼan lekuk noʼox li jsatike (Mat. 6:19-22).

Ta 1995 libat ta París ta jun mukʼta tsobajel ti «Reino Triunfante» sbie. Jaʼ te laj kojtikin li ermana ti ikʼot ta kajnile, Irène Kolanski sbi. Li stuke baʼyel ochem xaʼox jun jabil ta  prekursoral. Li stot smeʼe, likemik ta Polonia xchiʼuk oy xaʼox sjabilal ti laj yojtikinik li mantale. Kʼalal te xaʼox oyik ta Franciae laj yichʼik vulaʼanel yuʼun Adolf Weber ti jaʼ toʼox chchabi stsʼunbal nichimtak li ermano Russelle, pe ibat ta Europa sventa chcholbe skʼoplal li lekil aʼyejetike. Ta 1956 jaʼo linupun xchiʼuk Irène, xchiʼuk lik xchiʼinun li ta abtelal ta sirkuitoe. ¡Ep ta jtoj ta vokol ti oy xa sjaylajunebal jabil skoltaojun talel li ta abtelal taje!

Kʼalal i-echʼ xaʼox chib jabile ikʼot yan matanal yuʼun la sbiiltasikun ta jkʼelvanej ta distrito. Ta skoj ti chʼabal ep ermanoetik ti lek chanemike, oy to kʼu sjalil la jpas batel li abtelal ta sirkuitoe. Ti melel xijkʼopoje mi jsetʼuk xokol jkʼakʼalkutik. Ta jcholkutik mantal sien ora jujun u, pe maʼuk noʼox taje yuʼun jujun xemanae ta jelubtas jayibuk mantaletik, chbat jvulaʼan oxchop xchanel livro yuʼun tsobobbail, ta jkʼel li svunaltak tsobobbaile xchiʼuk ta jchapan vunetik. Vaʼun, ¿bu van ta jtabe yorail skʼelel li Skʼop Diose? Li kʼusi la jpase jaʼ ti la jtuchʼ jaykʼoluk pajina ta jlik mol Vivlia, vaʼun chkichʼ batel sventa ta jkʼel kʼalal oy buchʼu ta jmalae. Kʼalal jech ta jpas taje jaʼ te ta jta stsatsal koʼonton sventa chkakʼbe-o batel yipal.

Ta 1967 laj kichʼkutik ikʼel ta Betel ti te toʼox ta Boulogne-Billancourte. Li voʼone te li-akʼat ta Departamento de Servicio, ti oy xa 40 jabil te chi-abteje. Li kʼusi mas ta jkʼupin ta kabtele jaʼ kʼalal ta jtakʼbe li kʼusi tsjakʼik sventa Vivlia li krixchanoetike. Jaʼ jun muyubajel chkaʼi kʼalal ta jchanbe mas smelolal li Vivliae xchiʼuk ti ta jpakbe skʼoplal «li Lequil Aʼyeje» (Fili. 1:7). Jech xtok, ta jkʼupin kʼalal voʼon ta jelubtas li yichʼel ta mukʼ Dios ta jujun sob kʼalal skʼan toʼox x-echʼ veʼel ta Betele. Ta 1976 li-och ta Komite sventa Betel ta Francia.

Li mas lekil kuxlejale

Li kʼuyepal jabiletik tunemunkutik tale ep jtaojkutik vokol, li kʼusi mas kʼux ta alele jaʼ li jabilalkutik xchiʼuk ti ip noʼox chkaʼi jbakutike, yuʼun ta skoj taje mu xa spas kuʼunkutik li kʼusitik oy ta koʼontonkutike. Akʼo mi jech, oy-o spatobil koʼontonkutik koliyal ti koʼol ta jkʼelkutik xchiʼuk ta jchankutik li Skʼop Diose. Ta jkʼupinkutik xtok li bu ta jcholkutik mantale, ti ta autovus chikʼotkutike. Ta jchaʼvoʼalkutike mas xa ta 120 jabil tunemunkutik ta tsʼakal ora. Xuʼ xkalkutik ti toj lek ti jech spasik ek li ermanoetike, yuʼun chakʼ muyubajel xchiʼuk ti kʼuyelan li jkuxlejaltike. Jech chkaʼi jba kʼuchaʼal laj yaʼi sba li ajvalil David ti xi laj yale: «Chimalub xa [pe] muʼyuc bu laj quil ti oy tscomtsanat stuc li bochʼo tucʼ yoʼntone» (Sal. 37:25).

Ta sjunlej li jkuxlejale jaʼ stsatsubtasojun li Skʼop Diose. Li kʼusi laj yalbikun kutsʼ kalal leʼ xa ta 60 jabile, ti skʼan jujun kʼakʼal ta jkʼel li Skʼop Diose, ikʼot onoʼox ta pasel. Yuʼun jech ta jpas skotol kʼakʼal. Ta melel muʼyuk bu kiktaoj spasel xchiʼuk mu jsutes koʼonton ta spasel taje.

[Tsʼibetik ta yok vun]

[Lokʼol ta pajina 5]

Voʼon xchiʼuk Simon

[Lokʼol ta pajina 5]

Kʼalal oyun ta jkʼelvanej ta distritoe ▸

[Lokʼol ta pajina 5]

Li baʼyel Vivlia la jkʼele

[Lokʼol ta pajina 6]

Kʼalal li nupunkutike

[Lokʼol ta pajina 6]

Li voʼon xchiʼuk Irène koʼol ta jkʼelkutik xchiʼuk ta jchankutik li Skʼop Diose