Luslahng audepe kan

luslahng audepe kan

Siohwa Iei Pwaisei

Siohwa Iei Pwaisei

Siohwa Iei Pwaisei

“Ngehi, KAUN-O, me pahn wia pwaisomw oh omw sohso.”​—NEMP. 18:20.

1, 2. (a) Ia irair en mehn Lipai kan ni ahnsou me Sosua kihong luhwen kadaudok en Israel ko sapwarail? (b) Dahme Siohwa ketin inoukihong kadaudok en Lipai ko?

MWURIN mehn Israel kan arail kalowedier pali laud en Sapwen Inowo, Sosua, Samworo Eleasar, oh kaunen kadaudok ko pwalangidi sahpwo oh nehkpeseng. Ehuehu wasa pwukat iei en ehuehu kadaudok ko sohso. (Nemp. 34:13-29) Siohwa ketikihong kadaudok koaros arail sohso, ahpw e sohte ketikihong kadaudok en Lipai ko arail sohso. (Sos. 14:1-5) Dahme kahrehda kadaudok en Lipai ko sohte iang ale sapwarail nan Sapwen Inowo oh arail sohso? Re manokonokla?

2 Pasapengo sansalda nan sapwellimen Siohwa mahsen ong mehn Lipai ko. E ketin inoukihong irail me e sohte pahn ketin keseirailla. E ketin mahsanih: ‘Ngehi, KAUN-O, me pahn wia pwaisomwail oh amwail sohso.’ (Nemp. 18:20) Ni Siohwa eh ketin mahsanih: ‘Ngehi, KAUN-O, me pahn wia pwaisomwail,’ e ketin wiahda inou kaselel ehu ong mehn Lipai ko. Ia pahn omw pepehm ma Siohwa mahsanihong uhk soahng wet? Mwein ke pahn idek rehmw, ‘Siohwa kak ketin wiahiong ie soahng wet?’ Mwein ke pahn pil idek, ‘Siohwa kak ketin wia en Kristian soh unsek kan arail sohso rahnwet?’ Peidek pwukat kesempwal pwehki re pahn kamwakid uhk oh irail akan me ke poakohng. Eri, kitail pahn tehkpene ia wehwehn emen eh pahn wiahki Siohwa pwaise. Met pahn sewese kitail en wehwehki ia duwen Siohwa eh kak ketin wia pwais en Kristian kan rahnwet. Kitail pahn kalaudehla atail kak wehwehki ia duwen Siohwa eh kak ketin wia pwaisomw, mehnda ma ke ahneki koapworopwor en mour nanleng de nan paradais nin sampah.

Siohwa Kin Ketin Apwalih Mehn Lipai ko

3. Ia duwen Koht eh ketin pilada mehn Lipai ko ren wia sapwellime doadoahk?

3 Mwohn Siohwa eh ketikihong mehn Israel kan Kosonnedo, kaunen peneinei kan kin wiahte samworo ong pein arail peneinei kan. Ahpw ni ahnsou me Siohwa ketikihong mehn Israel ko Kosonnedo, e ketin pilada ekei sang nan kadaudok en Lipai en wia samworo oh soun sawas kei. Ia duwen met eh wiawi? Siohwa ketin mahsanih me ni eh ketin kemehla mesenih koaros en Isip, e ketin kasarawihala mesenih en Israel koaros pwe en sapwellimankinirailla. Met wehwehki me e sapwellimankin irail pwe ren papah. Ahpw ni Siohwa eh ketin pilada mehn Lipai kan pwe ren wiahla sapwellime oh “wiliandi mesenih en mehn Israel kan,” e ketin kupwurki doadoahngki irail nan sapwellime doadoahk. Pwehki kadaudok en Israel teikan ar naineki mesenih pwutak tohtohsang mehn Lipai ko, Siohwa ketin mahsanihong mehn Israel kan en pwain uwen pweipwei ehu me pahn wiliandi irail ako me “tohtohkihsang [“mehn Lipai kan,” NW].” (Nemp. 3:11-13, 41, 46, 47) Eri met re kakehr tapiada arail doadoahk ong Koht en Israel.

4, 5. (a) Ia wehwehiong mehn Lipai kan ar wiahki Koht pwaisarail? (b) Ia duwen Koht eh ketin apwalih mehn Lipai kan?

4 Ni ahnsou me Siohwa ketin pilada mehn Lipai kan en papah, ia duwen eh ketin wiahla pwaisarail? Pwehki eh sohte ketikihong irail arail sohso, Siohwa ketikihong irail doadoahk kesempwal ehu ren kin wia. Pwaisarail de arail sohso iei ren wia “samworo en KAUN-O.” (Sos. 18:7) Nempe irelaud 18 kawehwehiong kitail me re pahn alehte kepwe kan me re anahne. (Wadek Nempe 18:19, 21, 24.) Mehn Israel kan kin meirongkihong mehn Lipai kan “eisek kis ehun arail dipwisou kan . . . pwehn wia pweinen doadoahk.” Met kin wehwehki me re kin ale eisek kis ehun wahnsahpw kan oh peisengen mahn akan. Eri, mehn Lipai kan pahn kin meirongki eisek kis ehun en dahme re kin alehdi, “me keieu kaselel,” ong ahn samworo kan arail anahn. (Nemp. 18:25-29) Samworo kan pil kin ale “meirong kesempwal kan koaros” me mehn Israel kan kin wadohng Koht ni wasahn kaudok. Eri, samworo ko kak likih Siohwa en ketin apwalihala arail anahn kan.

5 Ekei kamehlele me mehn Israel kan kin kihda eisek kis ehun arail pai pak riau. Peneinei en mehn Israel kan kin doadoahngki meirong wet ong mehn tungoal oh kamweit ni ahnsoun kapokon sarawi kan en ehuehu pahr. (Deud. 14:22-27) Ahpw pil mie ehu kahrepen meirong wet. Mehn Israel kan kin kasarawi Sapad keisuhwen pahr koaros. Ni kaimwisekpen kesiluh oh keweneun pahr erein pahr isuh ko, mehn Israel kan kin doadoahngki meirong wet en sewese me semwehmwe ko oh mehn Lipai ko. Dahme kahrehda mehn Lipai kan iangki nan kosonned wet? “Pwehki eh sohte sapwarail” nan wehin Israel.​—Deud. 14:28, 29.

6. Pwehki sohte sapwen mehn Lipai ko, ia wasa re kin kousoan ie?

6 Ma sohte sapwen mehn Lipai kan, ia wasa re kin kousoan ie? Koht kin ketin apwahpwalih irail. E ketikihong mehn Lipai kan kahnimw 48 iangahki sahpw akan me mi limwahn kahnimw pwukat. Kahnimw pwukat patehngehr kahnimw en rukula weneu ko. (Nemp. 35:6-8) Eri mehn Lipai kan ahneki wasahn kousoan ni ahnsou me re sohte kin papah ni tehnpesen Koht. Siohwa kin ketin apwalih mwahu anahn en irail akan me toukihda pein irail en papah ih. Eri, ia duwen mehn Lipai kan ar kak kasalehda me Siohwa iei pwaisarail? Iei sang ni arail kin likih me Siohwa sapwellimanki manaman en ketikihong irail arail anahn oh e ketin kupwurki apwalih irail.

7. Dahme mehn Lipai ko anahne pwe ren wiahki Siohwa pwaisarail?

7 Nan Kosonnedo, sohte kalokepe ma mehn Israel men sohte kihda eisek kis ehun eh pai. Ahpw ma re sohte kin peikiong sapwellimen Siohwa kosonned en meirongki eisek kis ehun arail pai, e kin kahrehda kahpwal ong mehn Lipai ko. Met wiawi ni mwehin Nehmaia. Met kahrehda mehn Lipai ko arail kin doadoahk nan mwaht ako oh sohte kak wia arail pwukoahn papah. (Wadek Nehmaia 13:10.) Mehn Lipai kan kak ahneki dahme re anahne ihte ma wehio kin peikiong sapwellimen Siohwa kosonned. Oh samworo kan oh mehn Lipai kan anahne pwoson Siohwa oh mwomwen Siohwa eh kin ketin apwalih arail anahn akan.

Emenemen Mehn Lipai kan me Wiahki Siohwa Pwaise

8. Dahme Asap apwalkihda?

8 Nin duwen kadaudok ehu, mehn Lipai kan kin wiahki Siohwa pwaisarail. Ahpw emenemen mehn Lipai kan kin kasalehda me e wiahki Siohwa pwaise ni eh kin koasoia duwen eh nanpwungmwahu rehn Koht oh likih. (Koul Ked. 3:24) Karasepe, Paipel mahsanih duwen mehn Lipai men me kin koul oh wiahda koul kin koasoia me Siohwa iei pwaise. Kitail kak nda me ih Asap, ahpw kitail sehse ma ih Asap de emen kiseh ko. * Melkahka 73 kasalehda me Asap peirinkihda me suwed akan oh sohte kak wehwehki kahrepen arail mwomwen ahneki mour nsenamwahu. E pil koasoia: “Eri dah, sohte pahn katepen ei mour mwakelekel oh sohte wiahda dihp?” Ahnsou kis e mwomwen me Asap manokehla me eh doadoahk me Siohwa ketikihong uhdahn kesempwal. E manokehla me Siohwa iei pwaise. E inenen apwalkihda met lao e ‘patohlong nan Tehnpesen’ Koht.​—Mel. 73:2, 3, 12, 13, 17.

9, 10. Dahme kahrehda Asap kak koasoia me Koht kin wia ‘pwaise kohkohlahte’?

9 Nan tehnpaso, Asap tepida wekidala eh madamadau. Mwein ke pil lelohng soangen kahpwal wet. Mwein ekis ahnsou ke pil manokehla ia uwen kesempwal en omw kin papah Siohwa oh tepida medewe kepwe kan me ke kakete ahneki. Ahpw sang ni omw kin onopki Paipel oh towehda mihting kan, ke kak pwurehng tepida ahneki sapwellimen Siohwa madamadau. Asap wehwehki dahme pahn wiawihong me suwed kan. E kin medewe duwen soahng mwahu kan me e ahneki nin duwen sapwellimen Koht ladu. E koasoia me Siohwa pahn ketin kolokolete peh pali koahiek oh ketin kahre. Oh e kak patohwanohng Siohwa: “Dahme I pahn inangih nin sampah me kaidehk komwi?” (Mel. 73:23, 25) Ih eri koasoia me Siohwa iei pwaise. (Wadek Melkahka 73:26. *) Asap ntingihedi: “Paliwereiet oh mohngiongiet luwetalahr.” Ahpw e doula koasoia me Koht iei ‘pwaise kohkohlahte.’ E ese me Siohwa pahn tamataman ih nin duwen kompoakepah kohkohlahte oh sohte pahn ketin likidmeliehla eh doadoahk mehlel. (Ekl. 7:1) Met kin kansenamwahwih. E koulki: “A duwen ngehi, ia uwen kesempwal en ei karanih Koht, pwe I en diar silepei rehn KAUN-O Koht, Wasa Lapalahpie.”​—Mel. 73:28.

10 Eri ni Asap eh wiahki Siohwa pwaise kin kesempwal sang dipwisou kan me e kin alehdi nin duwen mehn Lipai men. E kin koasoakoasoia duwen eh kin papah Siohwa oh eh nanpwungmwahu rehn Wasa Lapalahpie. (Seims 2:21-23) Pwehn wiahte kompoakepahn Siohwa, Asap anahne kolokolete eh kin pwoson oh likih. E anahne kamehlele me Siohwa pahn ketin katingiheki mour nsenamwahu ni ahnsou kohkohdo ma e peikiong. Ke pil kak kamehlele me Siohwa pahn wiahiong uhk soahngohte.

11. Peidek dah me Seremaia idek rehn Siohwa? Ia duwen Siohwa eh ketin sapeng eh peidek?

11 Pil emen mehn Lipai me nda me Siohwa iei pwaise iei soukohp Seremaia. Kitail pahn koasoiapene ia wehwehn eh koasoi. Seremaia kin kousoan nan Anadod, kahnimw ehu en mehn Lipai me mi limwahn Serusalem. (Ser. 1:1) Mie pak me Seremaia pil idek rehn Siohwa dahme kahrehda me suwed kan ahneki mour nsenamwahu a irail me pwung kan kin lokolongki. (Ser. 12:1) Ni eh kilangada dahme wiawi nan Serusalem oh Suda, e kaulimkihong Siohwa. Seremaia ese me Siohwa me pwung. Siohwa ketin sapengala eh peidek ni eh mahsanihong en kalohki rohng en ohlahn Serusalem oh e ketin kapwaiada kokohp wet. Irail me peikiong Siohwa ko pitla, ahpw me suwed ko me soukautihong peneuo mehla.​—Ser. 21:9.

12, 13. (a) Dahme kahrehiong Seremaia en nda: “KAUN-O kelehpw me ahi”? Soangen madamadau dah me e kasalehda? (b) Dahme kahrehda kadaudok en Israel koaros anahne ahneki soangen madamadau me Seremaia ahneki?

12 Mwuhr, ni Seremaia eh kilangada sapweo eh tehnla oh ohla, e pehm me e duwehte eh kin weweid nan rotorot. Met rasehng Siohwa ketin kahrehiong en “mihla nan rotorot en mehla.” (Koul Ked. 1:1, 16; 3:6) Seremaia padahkihong mehn Israel ko en pwuralahng samarail nanleng, ahpw re uhdahn suwedla kahrehiong Siohwa en ketin kasorehla Serusalem oh Suda. Met kansensuwedihala Seremaia mendahki e wia dahme pwung. Pil ni eh pahtoula, soukohpo tamataman sapwellimen Koht kupwur mahk. Ni mehlel, e nda: “Sapwellimen KAUN-O . . . kupwur mahk . . . kansenamwahu duwehte kansenamwahu en nimenseng.” Oh ni ahnsowo Seremaia pil kasalehda me Siohwa iei pwaise sang ni eh nda: “KAUN-O kelehpw me ahi.” E pil ahneki pwais en papah nin duwen sapwellimen Siohwa soukohp men.​—Wadek Koulen Kedepwidepw 3:22-24.

13 Erein sounpar 70, sapwen mehn Israel kan tehnla oh ohla. (Ser. 25:11) Ahpw dahme Seremaia koasoia kin kasalehda me e likih Siohwa. Oh eh likih Koht kahrehiong en kanengamah awiawih lao Siohwa ketin mwekid. Kadaudok en Israel koaros luhs sang arail sohso, kahrehda re pil anahne kasalehda soangen madamadau me Seremaia ahneki. Ihte arail koapworopwor iei Siohwa. Mwurin sounpar 70, re pwuralahng sapwarailo oh ahneki ahnsou en papah Siohwa wasao.​—2 Kron. 36:20-23.

Meteikan Kak Wiahki Siohwa Pwaisarail

14, 15. Likin mehn Lipai kan, ihs me pil wiahki Siohwa pwaise? Dahme kahrehda?

14 Asap oh Seremaia koaros kadaudok en Lipai, ahpw kaidehn mehn Lipai kante me kak ahneki pwais en papah Siohwa. Mwahnakapw Depit me wiahla nanmwarkien Israel mwuhr, kasalehda eh likih Koht ni eh patohwanohng Siohwa: “Komwihte me I anahne nan mour wet.” (Wadek Melkahka 142:1, 5.) Ni Depit eh ntingihedi melkahka wet, e sohte mi nan tehnpese de nan imwe. E mi nan pwoahr rukuruksang eh imwintihti kan. Pak riau de tohtohsang, Depit anahne rukula nan pwoahr. Pak ehu e rukula limwahn Adullam oh pil ehu wasa nan sapwtehn en Engkedi. Mwein e ntingihedi Melkahka 142 ni eh rukuruk nan ehu pwoahr ko.

15 Ma Depit ntingihedi melkahka wet nan pwoahro, met pwehki eh rukuruksang Nanmwarki Sohl me men kemehla. Eri Depit tangalahng nan pwoaren paip me apwal en lella ie. (1 Sam. 22:1, 4) Nan wasa me sohte aramas ie, Depit mwein pehm me sohte kompoakepah men me kak pere. (Mel. 142:4) Ih ahnsowo me Depit peki sawas rehn Koht.

16, 17. (a) Dahme kahrehda Depit pehm me sohte me kak sewese? (b) Ihs me Depit kak peki sawas reh?

16 Mwohn Depit eh ntingihedi Melkahka 142, mwein e rong duwen dahme wiawihong Samworo Lapalap Apimelek. E sewesehda Depit ni eh sehse me Depit tangasang Sohl. Nanmwarki Sohl eri mwakarkihda oh ruwese Apimelek oh eh peneinei en kamakamala. (1 Sam. 22:11, 18, 19) Depit pehm me e pwukoahki arail kamakamla. Met duwehte eh kemehla samworo me sewese. Ma ke mi nan en Depit irairo, ke sou pahn pehm me kowe me pwukoahki? Kapatahiong met, Depit sohte kak kommoal pwehki Sohl eh kin pwakipwakih.

17 Mwurinte dahme wiawihong Apimelek, soukohp Samuel me keiehdi Depit en wiahla nanmwarki pil mehla. (1 Sam. 25:1) Met kakete kahrehiong Depit en pehm me e kelekelehpw, mwomwen me sohte me kak sewese. Ahpw e ese me Siohwa pahn ketin sewese. E sohte ahneki pwukoa tohrohr me mehn Lipai ko ahneki ahpw e keidi pwehn wia ehu soangen doadoahk kesempwal. E pahn wiahla nanmwarki en sapwellimen Koht aramas akan. (1 Sam. 16:1, 13) Depit eri kapakapkiong Siohwa eh madamadau oh pepehm koaros oh usehlahte likih. Ke pil kak wiahki Siohwa pwaisomw. Ke kak likih ih ni omw kin pousehlahte wia uwen omw kak en papah.

18. Ia duwen irail kan me kitail koasoiapenehr ar kasalehda me re wiahki Siohwa pwaisarail?

18 Ia wehwehn en wiahki Siohwa pwaisarail ong sapwellimen Siohwa ladu kan me kitail koasoiapenehr? E wehwehki me irail koaros alehdi pwukoahn papah. Re pil koapworopworki me Siohwa pahn ketin apwalih irail. Mehn Lipai kan oh kadaudok teikan duwehte Depit, kak wiahki Koht pwaisarail. Ia duwen atail kak duweirailla oh wiahki Siohwa pwaisatail? Kitail pahn koasoiapene met nan iren onop en mwuhr.

[Nting tikitik kan me mi pah]

^ par. 8 Asap iei emen mehn Lipai me kin kaunda pwihnen koul kan ni mwehin Nanmwarki Depit.​—1 Kron. 6:31-43.

^ par. 9 Melkahka 73:26 (NW): “Paliwereiet oh mohngiongiet luwetalahr. Koht me iei ei paipalap oh pwaisei kohkohlahte.”

Ia Duwen Omw Pahn Sapeng?

• Ia duwen Siohwa eh ketin wia pwaisen mehn Lipai kan?

• Dahme Asap, Seremaia oh Depit wia me kasalehda Siohwa iei pwaisarail?

• Irair dahieu me ke anahne pwehn wiahki Koht pwaisomw?

[Peidek en Onop]

[Blurb nan pali 11]

Mehn Lipai kan sohte alehdi sohso en sahpw. Ahpw Siohwa iei pwaisarail pwehki e ketikihong irail pwukoa tohrohr ehu ren wia

[Kilel nan pali 10]

Ia mwomwen Siohwa eh ketin wia pwaisen samworo ko oh mehn Lipai ko?

[Kilel nan pali 12]

Dahme sewese Asap en usehlahte wiahki Siohwa pwaise?