Skip to content

Skip to table of contents

Jehova Ncaabilo Cangu

Jehova Ncaabilo Cangu

Jehova Ncaabilo Cangu

“Mebo ndime caabilo cako alukono lwako akati kabana ba-Israyeli.”—MY. 18:20.

1, 2. (a) Ino bukkale bwakali buti kuba Levi kweelana alukono lwanyika? (b) Ino ncisyomezyo nzi Jehova ncaakapa ba Levi?

BANA Israyeli nobakamana kuzunda zisi zinji mu Nyika Yakasyomezyegwa, Joshua lino wakabikkila maano kwaabanya nyika kubelesya cisolo. Naakali kucita mulimo ooyu, wakabeleka a Mupaizi Mupati Eleazara abasilutwe bamisyobo. (My. 34:13-29) Pele ba Levi tiibakeelede kupegwa cikono canyika mbuli misyobo iimwi. (Jos. 14:1-5) Ino nkaambo nzi ba Levi ncobatakajisi cibeela kweelana amusyobo wabo naa caabilo mu Nyika Yakasyomezyegwa? Sena bakalubwa buya?

2 Bwiinguzi tulabujana mumajwi Jehova ngaakaambila ba Levi. Katondezya kuti tanaakali balekelezyede, Jehova wakabaambila kuti: “Mebo ndime caabilo cako alukono lwako akati kabana ba-Israyeli.” (My 18:20) Eelo cilayumya-yumya kaka cisyomezyo cakuti: “Mebo ndime caabilo cako”! Ino inga mwalimvwa buti kuti Jehova wamwaambila majwi aali boobo? Cakusaanguna inga mwalibuzya kuti, ‘Sena ndileelela kusyomezyegwa boobo a Singuzuzyoonse?’ Alimwi mulakonzya kuyeeya kuti, ‘Sena Jehova ulakonzya kuba caabilo ca Munakristo uutalondokede uuliwoonse mazuba aano?’ Mibuzyo eeyi ilamujatikizya nywebo abayandwa banu. Aboobo, atubone majwi aayo ncaapandulula. Eeco cilatugwasya kumvwisya Jehova mbwakonzya kuba caabilo ca Banakristo mazuba aano. Cacigaminina ulakonzya kuba caabilo canu kufwumbwa naa bulangizi bwanu mbwakupona kujulu naa anyika muparadaiso.

Jehova Wapa Nzyobayandika ba Levi

3. Ino ncinzi cakapa kuti Leza abweze ba Levi kucita mulimo wakwe?

3 Jehova katanapa Mulawo kubana Israyeli, mitwe yamikwasyi yakali kubeleka mbuli bapaizi akati kabo. Leza naakapa Mulawo, wakabikka bubambe bwa bapaizi lyoonse alimwi alugwasyo kumusyobo waba Levi. Ino eeci cakacitika buti? Leza naakajaya bana bataanzi mu Egepita, wakasalazya bana bataanzi babana Israyeli, wakabasala kuti mbibakwe. Mpoonya Leza wakaamba cintu ciyandika cakuti: “Ndagwisya ba-Levi . . . babe mucibaka cabana bataanzi akati kabana ba-Israyeli.” Mbokunga bana bataanzi babana Israyeli bakali banji kwiinda ba Levi, cinunuzyo cakabbadelwa kutegwa mweelwe weelane. (My. 3:11-13, 41, 46, 47) Aboobo, ba Levi bakali kukonzya kuuzuzikizya mulimo wabo wakubelekela Leza wa Israyeli.

4, 5. (a) Ino cakali kwaamba nzi kuba Levi kuti Leza wakali caabilo cabo? (b) Ino Leza wakapa buti nzyobakali kuyandika ba Levi?

4 Ino kucita mulimo ooyu cakali kwaamba nzi kuba Levi? Jehova wakaamba kuti wakali kuyooba caabilo cabo mukuti bakapegwa coolwe cakucita mulimo uutajisi muulo muciindi cakutambula lukono lwanyika. Kuba ‘bapaizi ba Jehova’ ndolwakali lukono lwabo. (Jos. 18:7) Lugwalo lwa Myeelwe 18:20 lutondezya kuti eeci tiicakapa kuti babe bacete pe. (Amubale Myeelwe 18:19, 21, 24.) Ba Levi bakeelede kupegwa “zipanzi zyoonse zyakumi zyambono zyaba-Israyeli, bazikone, nkaambo kamilimo yabo.” Bakeelede kutambula cibeela ca 10 pesenti cazyintu nzyobakatebula bana Israyeli alimwi abanyama bavwubwa ibakayungizyigwa. Abalo ba Levi bakeelede kupa cibeela cakkumi cazyintu nzyobakatambula, “nkokuti zintu zinono zyamulinzizyo” kutegwa bagwasyilizye mulimo wabupaizi. * (My. 18:25-29) Bapaizi alimwi bakali kupegwa “zipaizyo zyoonse zisalala,” bana Israyeli nzyobakali kuleta kuli Leza abusena bwakukombela. Aboobo, baciinga cabupaizi bakeelede kusyoma Jehova kuti uyoobapa nzyobayandika.

5 Kuboneka kuti Mulawo wa Musa wakalijisi bubambe bwakupa cibeela cakkumi ciindi cabili calo cakali kubikkwa ambali camukwasyi kuti balye akukkomana ciindi nobakali ambungano iisalala amwaka. (Dt. 14:22-27) Nokuba boobo, kumamanino aamwaka watatu amwaka wacisambomwe mububambe bwa mwaka wasabata waciloba, cibeela cakkumi cakali kubikkwa kumanjililo kutegwa bacete aba Levi bagwasyigwe. Ino nkaambo nzi ba Levi ncobakabikkwa kuti kabagwasyigwa? Nkaambo ‘tabajisi caabilo neluba lukono’ mu Israyeli.—Dt. 14:28, 29.

6. Nokuba kuti tiibakajisi caabilo camusyobo wabo canyika mu Israyeli, ino nkuli nkobakali kuyookkala ba Levi?

6 Mulakonzya kubuzya kuti, ‘Ikuti ba Levi tiibakapegwa nyika, ino nibakakkala kuli?’ Leza wakabapa kwakukkala. Wakabapa minzi iili 48 amasena aakucezya banyama aakazyungulukide. Aaya akali kubikkilizya minzi iili cisambomwe yamaccijilo. (My. 35:6-8) Aboobo, ba Levi bakalijisi busena bwakukkala ciindi nobatakali kubeleka mucikombelo ca Leza. Jehova wakabapa zyintu zinji nzyobakali kuyandika aabo bakalyaaba kumulimo wakwe. Cilasalala kuti ba Levi bakabona kuti Jehova wakali caabilo cabo kwiinda mukusyoma kuti ulayanda alimwi ulijisi nguzu zyakubapa nzyobayandika.

7. Ino ncinzi ncobakeelede kucita ba Levi kutegwa Jehova abe caabilo cabo?

7 Mulawo tiiwakali kubikkilizya cisubulo kumuna Israyeli iwakaalilwa kupa cibeela cakkumi. Ibantu nobakaleka kubikkila maano kukupa cakkumi, bapaizi aba Levi bakajatikizyigwa. Eeco cakacitika muciindi ca Nehemiya. Aboobo, ba Levi bakatalika kubeleka mumyuunda yabo, akuleka kubikkila maano kumulimo wabo. (Amubale Nehemiya 13:10.) Masimpe, cakulya caba Levi cakayeeme acisi mbocakali kucita kumuuya. Kuyungizya waawo, bapaizi aba Levi bakali kuyandika kusyoma Jehova alimwi anzila njaakabikkide yakubapeda nzyobakali kuyandika.

Jehova Wakaba Caabilo Cabo

8. Amupandulule penzi ndyaakajisi Asafu mu Levi.

8 Jehova wakali kuyooba caabilo cabo ba Levi kabali musyobo. Cilayandika kubona kuti ba Levi bamwi bakabelesya majwi aakuti “Jehova ncecaabilo cangu” kutondezya kulyaaba kuli Leza alimwi akumusyoma. (Malo. 3:24) Umwi mu Levi wakaamba boobo wakali mwiimbi alimwi wakali kulemba nyimbo. Izyina lyakwe tulaamba kuti ngu Asafu, nokuba kuti tanaakali wamuŋanda ya Asafu, mu Levi wakali kusololela baimbi mumazuba aa Mwami Davida. (1 Mak. 6:31-43) Mu Intembauzyo 73 tubala kuti Asafu (naa umwi waluzubo lwakwe) wakanyongana akutalika kulombozya basizibi ibakali kupona buumi bubotu, mane wakaamba kuti: “Ma! Candigwasyanzi kusalazya moyo wangu? Ndasanzizyanzi maanza aangu atakwe kaambo?” Wakaluba kuti mulimo ngwaakapedwe wakali waalubazu alimwi akuti Jehova wakali caabilo cakwe. Wakakatazyigwa ‘lumwi wakanjila mucikombelo ca-Leza, akuyeeya makani aamamanino aabo.’—Int. 73:2, 3, 12, 13, 17.

9, 10. Ino nkaambo nzi Asafu ncaakaamba Leza kuti ‘ncaabilo cakwe calyoonse’?

9 Naakali kutempele, Asafu wakatalika kulanga zyintu mbuli Leza mbwazibona. Ambweni andinywe cili boobo cakamucitikila. Andiza cimwi ciindi mwakaleka kuzibikkila maano zyoolwe nzyomujisi zyakumuuya cakunga mwakatalika kubikkila maano zyintu nzyomwakabulide kumubili. Pele kwiinda mukwiiya Jwi lya Leza alimwi akujanika kumiswaangano ya Bunakristo, mwakatalika kubona zyintu kweelana a Leza mbwazibona. Asafu wakayeeya cakali kuyoocitika kuli basizibi. Wakayeeya kujatikizya buumi bwakwe akubona kuti Jehova wakali kukonzya kumujata kujanza lyakwe lyalulyo akumusololela. Asafu wakali kukonzya kwaambila Jehova kuti: “Aalo ansi taakwe umbi ngunjanda.” (Int. 73:23, 25) Mpoonya wakaamba Leza kuti ncaabilo cakwe. (Amubale Intembauzyo 73:26.) Nokuba kuti ‘mubili amoyo wakwe zyakali kuyoomanina,’ sintembauzyo wakasyoma kuti Leza wakali kuyooba ‘caabilo cakwe calyoonse.’ Sintembauzyo wakasyoma kuti Jehova uyoomuyeeya kali mulongwe. Mulimo ngwaakabeleka cakusyomeka tiiwakali kuyoolubwa. (Muk. 7:1) Eelo kaka eeco cakali kuyumya-yumya kuli Asafu! Wakaimba kuti: “Pele mebo, kulandibotela kuswena kuli-Leza; ndakasala Mwami Jehova, abe mayubilo aangu.”—Int. 73:28.

10 Kuli Asafu, Jehova kuba caabilo cakwe cakali kwaamba zyintu zinji kwiinda buyo kutambula ziyandika kumubili kali mu Levi. Ncaakali kwaamba kapati nzyoolwe zyamulimo acilongwe cakwe a Jehova, cilongwe ncaakajanide a Mupatikampatila. (Jak. 2:21-23) Kutegwa cilongwe eeco cizumanane, sintembauzyo wakeelede kuzumanana kusyoma Jehova. Asafu wakeelede kusyoma kuti mamanino abuumi bwakwe akali kuyooba mabotu kuti naakapona kweelana azyeelelo zya Leza. Mulakonzya kuba alusyomo luli boobo muli Singuzuzyoonse.

11. Ino Jeremiya wakajisi mubuzyo nzi, alimwi ino wakaingulwa buti?

11 Musinsimi Jeremiya awalo mu Levi wakaamba kuti Jehova ncaabilo cakwe. Atubone ncaakali kupandulula naakabelesya mabala aayo. Jeremiya wakali kukkala ku Anatotu, munzi waba Levi munsi-munsi a Jerusalemu. (Jer. 1:1) Ciindi cimwi, Jeremiya wakanyongana: Nkaambo nzi basizibi ncobakali kuvwuba kakuli baluleme bakali kupenga? (Jer. 12:1) Naakabona zyakali kucitika mu Jerusalemu amu Juda, cakapa kuti ‘aambe’ kujatikizya nzyaakabona. Jeremiya wakalizyi kuti Jehova uliluleme. Jehova wakasololela Jeremiya kuti asinsime alimwi mbwaakazuzikizya businsimi oobo cakapa bwiinguzi kumubuzyo wamusinsimi. Kweelana abusinsimi bwa Leza, aabo bakaswiilila busolozi bwa Jehova ‘bakaba abuumi,’ kakuli basizibi ibakavwubide tiibakabikkila maano kukucenjezya aboobo bakanyonyooka.—Jer. 21:9.

12, 13. (a) Ino ncinzi cakapa kuti Jeremiya aambe kuti: “Jehova ncaabilo cangu,” alimwi muuya nzi ngwaakajisi? (b) Nkaambo nzi bana Israyeli boonse ncobakeelede kuba amuuya wakulindila?

12 Nokwakainda ciindi, Jeremiya wakalanga munzi wakwe mbowakanyonyooka, wakalimvwa mbuli kuti wakali kweenda mumudima. Cakali mbuli kuti Jehova ‘wakamukkazika mbuli bantu bakafwa kalekale.’ (Malo. 1:1, 16; 3:6) Jeremiya wakalibaambilide bana Israyeli kuti bapiluke kuli Usyi wabo wakujulu, pele bubi bwabo bwakalivwulide cakuti Leza wakazumizya kuti inyonyoonwe minzi ya Jerusalemu a Juda. Eeco cakapa kuti Jeremiya alimvwe bubi, nokuba kuti tanaakajisi mulandu. Mumapenzi aakwe, musinsimi wakayeeya buuya bwa Leza. Wakaamba kuti: ‘Buuya bwa Jehova bulabukuluka cifwumo coonse.’ Aboobo, Jeremiya wakaamba kuti: “Jehova ncecaabilo cangu.” Wakazumanana kuba acoolwe cakubelekela Jehova kali musinsimi.—Amubale Malilo 3:22-24.

13 Kwamyaka iili 70, bana Israyeli tiibakali kuyooba amunzi. Wakali kuyooba matongo aayoosya. (Jer. 25:11) Pele majwi aa Jeremiya aakuti, “Jehova ncaabilo cangu” akatondezya kuti wakali kusyoma Jehova alimwi cakapa kuti abe muntu ‘uulindila.’ Misyobo yoonse yabana Israyeli yakali kuyoosweekelwa cikono cabo, aboobo yakeelede kuba amuuya wakajisi musinsimi. Jehova ngobakeelede kulangila alikke. Nokwakainda myaka iili 70, bantu ba Leza bakapiluka kumunzi wabo alimwi bakaba acoolwe cakumubelekela.—2 Mak. 36:20-23.

Jehova Wakaba Caabilo Akuli Bambi

14, 15. Kunze aaba Levi, nguni wakazumina Jehova kuti abe caabilo cakwe, alimwi nkaambo nzi?

14 Asafu a Jeremiya bakali bamusyobo waba Levi, pele sena Jehova wakali kuyooba caabilo caba Levi balikke? Peepe. Davida kacili mwana, iwakaba mwami wabana Israyeli kumbele, wakaamba Leza kuti ‘ncaabilo cakwe munyika yabaumi.’ (Amubale Intembauzyo 142:1, 5.) Ciindi Davida naakalemba intembauzyo eeyi, tanaakali muŋanda yabwami noiba ŋanda yakwe. Wakali mumpangala mwalo mwaakali kuyuba basinkondonyina. Ziindi zyobilo, Davida wakaccijila mumampangala—imwi afwaafwi a Adulamu mpoonya imwi munkanda ya Engedi. Kulangilwa kuti wakali mumpangala imwi akati kamampangala obilo aaya naakalemba Intembauzyo 142.

15 Kuti naa mbocakabede oobo, nkokuti Mwami Saulo ngowakali kuyandaula Davida kuti amujaye. Davida wakatijila kumpangala yakali kukatazya kusika. (1 Sam. 22:1, 4) Kubusena oobu kwakali kulamfwu, Davida wakabona kuti wakanyina mulongwe wakali kukonzya kumukwabilila. (Int. 142:4) Nceciindi Davida naakalomba lugwasyo kuli Leza.

16, 17. (a) Ino ntwaambo nzi twakapa Davida kulimvwa kubula lugwasyo? (b) Ino nkuuli ni Davida nkwaakali kukonzya kujana lugwasyo?

16 Aciindi Davida naakalemba Intembauzyo 142, weelede kuti wakamvwa cakacitikila Mupaizi Mupati Ahimeleki walo wakamugwasya ciindi naakali kutija Saulo. Mwami Saulo iwakajisi munyono wakalailila kuti Ahimeleki abaŋanda yakwe boonse bajaigwe. (1 Sam. 22:11, 18, 19) Davida wakalimvwa kuba amulandu akaambo kalufwu lwabo. Cakali mbuli kuti ngowakajaya mupaizi iwakamugwasya. Ikuti nomwakali muciimo ca Davida, sena nomwakalimvwa kuba amulandu? Kuyungizya amapenzi Davida ngaakajisi, tanaakali kulyookezya nkaambo Saulo wakali kumutobela lyoonse.

17 Nokwakainda ciindi cisyoonto musinsimi Samueli wakafwa, walo wakananika Davida kuti akabe mwami kumbele. (1 Sam. 25:1) Eeco ceelede kuti cakapa kuti Davida alimvwe kubula lugwasyo. Pele Davida wakalikuzyi nkwaakali kukonzya kujana lugwasyo—kuli Jehova. Davida tanaakajisi coolwe camulimo mbuli ba Levi, pele wakalinanikidwe kale kucita mulimo uumbi, mukuya kwaciindi ikuba mwami wabantu ba Leza. (1 Sam. 16:1, 13) Aboobo, Davida wakapaila camoyo woonse kuli Jehova akuzumanana kulangila kulinguwe kutegwa amusololele. Andinywe mulakonzya alimwi mweelede kubona Leza kuti ncaabilo canu alimwi maccijilo aanu nomulitakata kucita mulimo wakwe.

18. Ino aabo mbotwabandika mucibalo eeci bakatondezya buti kuti Jehova wakali caabilo cabo?

18 Aabo mbotwalanga-langa bakabona Jehova kuti ncaabilo cabo mukuti bakapegwa cakucita mumulimo wakwe. Bakasyoma Leza kuti ulabapa zyakulya nobakali kumubelekela. Ba Levi abaabo bakali bamisyobo iimbi ya Israyeli mbuli Davida, bakazumina kuti Leza abe caabilo cabo. Ino mbuti andinywe Jehova mbwakonzya kuba caabilo canu? Mucibalo citobela tuyooabandika makani aaya.

[Bupanduluzi buyungizidwe]

^ munc. 4 Kutegwa mujane twaambo tumbi bupaizi mbobwakali kugwasyilizyigwa, amubone Insight on the Scriptures, Volume 2, peeji 684.

Ino Inga Mwaingula Buti?

• Ino muunzila nzi Jehova mwaakaba caabilo caba Levi?

• Ino ncinzi ba Asafu, Jeremiya a Davida ncobakacita kutondezya kuti Jehova wakali caabilo cabo?

• Ino mbube nzi mbomweelede kuba ambubo kutegwa Leza abe caabilo canu?

[Mibuzyo yaciiyo]

[Majwi aakwelelezya sikubala aali apeeji 8]

Iba Levi tiibakapegwa nyika yacikono. Muciindi caboobo, Jehova wakali caabilo cabo, nkaambo bakalijisi coolwe cipati cakumubelekela

[Cifwanikiso icili apeeji 7]

Mbuti Jehova mbwaakaba caabilo cabapaizi aba Levi?

[Cifwanikiso icili apeeji 9]

Ino ncinzi cakagwasya Asafu kuti azumanane kubona Jehova kuti ncaabilo cakwe?