Yehovha I Xiavelo Xa Mina

“Mina ndzi xiavelo xa wena ni ndzhaka ya wena exikarhi ka vana va Israyele.”—TINHL. 18:20.

1, 2. (a) Ku endleke yini hi Valevhi loko Yoxuwa a avela tinyimba letin’wana ndzhaka ya tiko? (b) Hi wahi marito lawa Yehovha a ma byeleke Valevhi?

ENDZHAKU ka loko Vaisrayele va teke ndhawu leyikulu ya Tiko leri Tshembisiweke, Yoxuwa u sungule ku ava tiko hi ku tirhisa vuhlolotwana naswona u tirhisane ni Muprista Lonkulu Eliyazara swin’we ni tindhuna ta tinyimba ta Israyele. (Tinhl. 34:13-29) Kambe Valevhi a va nga ta nyikiwa ndhawu leyi nga ndzhaka ya vona ku fana ni tinyimba letin’wana. (Yox. 14:1-5) Ha yini? Xana a va lo honisiwa?

² Nhlamulo yi kumeka eka marito lawa Yehovha a ma byeleke Valevhi. Loko a va tiyisekisa leswaku a va nga honisiwanga, u te: “Mina ndzi xiavelo xa [n’wina] ni ndzhaka ya [n’wina] exikarhi ka vana va Israyele.” (Tinhl. 18:20) Marito lama nge “Mina ndzi xiavelo xa [n’wina],” a ma tiyisa nhlana hakunene! Kambe a wu ta titwa njhani loko Yehovha a a byele wena marito wolawo? Kumbexana xivutiso xo sungula lexi a wu ta tivutisa xona hi lexi nge, ‘Xana swa ndzi fanela ku byeriwa marito yo tano hi Yehovha?’ Kumbe a wu ta tlhela u tivutisa u ku, ‘Xana hakunene Yehovha a nga va xiavelo xa Mukreste loyi a nga hetisekangiki namuntlha?’ Swivutiso leswi swi khumba wena ni vanhu lava u va rhandzaka. Kutani a hi kambisiseni leswaku marito wolawo ya Yehovha ma vula yini. Sweswo swi ta hi pfuna hi twisisa ndlela leyi ha yona Yehovha a nga vaka xiavelo xa Vakreste namuntlha. Entiyisweni, a nga va xiavelo xa wena ku nga khathariseki leswaku u ni ntshembo wo ya hanya etilweni kumbe emisaveni leyi nga paradeyisi.

Yehovha A A Ta Khathalela Valevhi

3. Swi te njhani leswaku Xikwembu xi hlawula Valevhi leswaku va xi tirhela?

³ Loko Yehovha a nga si nyika Vaisrayele Nawu, tinhloko ta mindyangu hi tona leti a ti ri vaprista emindyangwini ya tona. Kambe endzhaku ka loko a va nyike Nawu, u hlawule vanhu van’wana eka nyimba ya Levhi leswaku va va vaprista ni vapfuneti. U swi endlise ku yini? Loko Yehovha a lovise mativula hinkwawo ya Vaegipta, u hlawulekise mativula hinkwawo ya Vaisrayele leswaku ma va ya yena. Kutani u te: “Ndzi teka Valevhi . . . ematshan’weni ya mativula hinkwawo ya vana va Israyele.” Leswi ku hlayiwa ka vanhu ku kombiseke leswaku mativula ya Vaisrayele a ma tele ku tlula ya Valevhi, Yehovha u byele Vaisrayele lavan’wana leswaku va hakela nkutsulo. (Tinhl. 3:11-13, 41, 46, 47) Xisweswo, Valevhi va sungule ntirho wa vona wo tirhela Xikwembu xa Israyele.

4, 5. (a) A swi vula yini eka Valevhi ku va Xikwembu xi va xiavelo xa vona? (b) Xikwembu xi va khathalele njhani Valevhi?

⁴ A xi vula yini xiavelo xexo eka Valevhi? Yehovha u vule leswaku a a ta va xiavelo xa vona hileswi a a ta va nyika ntirho wo hlawuleka swinene ematshan’weni yo va nyika ndzhaka ya tiko. “Vuprista bya Yehovha” a ku ri ndzhaka ya  vona. (Yox. 18:7) Tinhlayo ndzima 18 yi kombisa leswaku Valevhi a va nga ta va swisiwana. (Hlaya Tinhlayo 18:19, 21, 24.) Valevhi a va fanele va nyikiwa “xiphemu xin’wana ni xin’wana xa vukhume eIsrayele xi va ndzhaka leyi hakelaka vutirheli” bya vona. Leswi swi vula leswaku a va ta kuma vukhume bya ntshovelo ni bya swifuwo swa Vaisrayele. Kutani vona a va fanele va nyikela vukhume bya leswi va swi kumeke, ‘leswinene ku tlula hinkwaswo,’ leswaku va seketela ntirho wa vuprista. * (Tinhl. 18:25-29) Vaprista a va nyikiwa ni “minyikelo hinkwayo yo kwetsima” leyi Vaisrayele a va yi tisela Xikwembu endhawini ya xona ya vugandzeri. Xisweswo, vaprista a va ri ni xivangelo lexi twalaka xo tshemba leswaku Yehovha a a ta va khathalela.

⁵ Swi tikomba onge Nawu wa Muxe a wu lerise leswaku ku va ni vukhume byin’wana bya vumbirhi, lebyi a byi vekeriwa etlhelo leswaku mindyangu ya Vaisrayele yi ta byi tirhisela ku xava swakudya, swakunwa ni ku tiphina hi nkarhi wa mintsombano yo kwetsima ya lembe ni lembe. (Det. 14:22-27) Hambiswiritano, loko ku hela lembe ra vunharhu ni ra vutsevu eka lembe rin’wana ni rin’wana ra vunkombo ra savata, vukhume lebyi a byi vekiwa enyangweni leswaku byi ta tekiwa hi swisiwana ni Valevhi. Ha yini a ku katsiwa ni Valevhi? Hikuva a va nga ri “na xiavelo kumbe ndzhaka” eIsrayele.—Det. 14:28, 29.

6. Valevhi a va ta tshama kwihi tanihi leswi a va nga nyikiwanga ndzhaka ya tiko?

⁶ U nga ha tivutisa u ku, ‘Leswi Valevhi a va nga ri na ndhawu leyi a va averiwe yona, xana a va ta tshama kwihi?’ Xikwembu xi va nyikile ndhawu. Xi va nyike miti ya 48 swin’we ni ndhawu leyi nga madyelo leyi rhendzeleke miti yoleyo. Miti yoleyo a yi katsa ni miti ya tsevu ya vutumbelo. (Tinhl. 35:6-8) Xisweswo, Valevhi a va ri na yona ndhawu yo tshama eka yona loko va nga ri eku tirheni endhawini yo kwetsima ya Xikwembu. Yehovha a a va khathalela swinene vanhu lava a va tinyiketele entirhweni wakwe. Kutani Valevhi a va ta kombisa leswaku Yehovha i xiavelo xa vona hi ku tshemba leswaku a nga swi kota ku va nyika leswi va swi lavaka naswona u tiyimiserile ku va khathalela.

7. I yini leswi a swi laveka eka Valevhi leswaku Yehovha a va xiavelo xa vona?

⁷ Nawu a wu nga ri na xona xileriso xa leswaku ku xupuriwa Muisrayele loyi a nga humesiki vukhume. Loko vanhu va tshike ku humesa vukhume, vaprista ni Valevhi va sungule ku xaniseka. Sweswo swi endleke enkarhini wa Nehemiya. Hikwalaho, Valevhi va boheke ku ya tirha emasin’wini ya vona, va tshika ntirho wa vona wa vuprista. (Hlaya Nehemiya 13:10.) Kutani Valevhi a va kuma swakudya ntsena loko Vaisrayele va yingisa Nawu wa Yehovha wo humesa vukhume. Ku tlula kwalaho, vaprista ni Valevhi a va fanele va va ni ripfumelo eka Yehovha ni le ka lunghiselelo leri a a ri tirhisa leswaku a va khathalela.

Valevhi Van’wana Lava Yehovha A Veke Xiavelo Xa Vona

8. Hlamusela leswi karhateke Asafa lowa Mulevhi.

⁸ Yehovha a a ta va xiavelo xa Valevhi hinkwavo. Kambe Valevhi van’wana a va tirhisa xiga lexi nge “Yehovha i xiavelo xa mina” ku kombisa leswaku a va tinyiketele eka yena va tlhela va titshega ha yena. (Swir. 3:24) Un’wana wa Valevhi volavo a a ri xiyimbeleri tlhelo nqambhi. Hi ta n’wi vitana Asafa hambileswi kumbexana a a ri xirho xa yindlu ya Asafa, ku nga Mulevhi loyi a a rhangela swiyimbeleri enkarhini wa Hosi Davhida. (1 Tikr. 6:31-43) Eka Pisalema 73 hi hlaya leswaku Asafa (kumbe un’wana wa vatukulu vakwe) u pfilunganyekile. U navele vanhu vo homboloka  lava a swi va fambela kahle evuton’wini naswona u kale a ku: “Hakunene ndzi yi basisele swa hava mbilu ya mina nileswi ndzi hlambeke mavoko hikwalaho ka ku pfumala nandzu.” Swi tikomba onge a a rivele leswaku ntirho wakwe a wu hlawuleke ngopfu nileswaku Yehovha a a ri xiavelo xakwe. U karhateke ngopfu “ku fikela loko [a ya] evukwetsimelweni lebyikulu bya Xikwembu.”—Ps. 73:2, 3, 12, 13, 17.

9, 10. Ha yini Asafa a vule leswaku Xikwembu i ‘xiavelo xakwe hilaha ku nga riki na makumu’?

⁹ Loko Asafa a ri evukwetsimelweni, u sungule ku cinca langutelo rakwe. Swi nga ha endleka na wena u tshame u titwa hi ndlela leyi fanaka. Kumbexana u tshame u rivala ndlela leyi ntirho wa wena wu hlawulekeke ha yona eka Yehovha kutani u sungula ku ehleketa hi swilo swa nyama leswi a wu ta va na swona. Kambe ku dyondza Bibele ni ku ya eminhlanganweni ya Vukreste swi ku pfunile leswaku u tlhela u ehleketa hi ndlela ya Yehovha. Asafa u twisise leswi a swi ta humelela lavo homboloka eku heteleleni. U ehlekete hi swilo leswinene leswi a nga na swona kutani a xiya leswaku Yehovha a a ta khoma voko rakwe ra xinene ivi a n’wi kongomisa. Kutani u byele Yehovha a ku: “Handle ka wena a ku na un’wana la ndzi tsakisaka emisaveni.” (Ps. 73:23, 25) U tlhele a vula leswaku Yehovha i xiavelo xakwe. (Hlaya Pisalema 73:26.) Hambiloko ‘miri ni mbilu ya mupisalema a swo tsana,’ Xikwembu a xi ta va “xiavelo [xakwe] hilaha ku nga riki na makumu.” Mupisalema a a tiyiseka leswaku Yehovha a a ta n’wi tsundzuka tanihi munghana wakwe naswona ntirho wakwe wo tshembeka a a nga ta wu rivala. (Ekl. 7:1) Hakunene sweswo swi fanele swi n’wi chavelele ngopfu Asafa! U yimbelele a ku: “Loko ku ri mina, ku tshinela eka Xikwembu i swinene eka mina. Ndzi veke vutumbelo bya mina eka Yehovha, Hosi leyi Lawulaka.”—Ps. 73:28.

¹⁰ Loko Asafa a vula leswaku Yehovha i xiavelo xakwe a a nga vulavuli ntsena hi ku khathaleriwa hi swilo swa nyama tanihi leswi a a ri Mulevhi. Kambe a a vulavula ngopfu hi ntirho wo hlawuleka lowu a a wu endlela Yehovha swin’we ni vuxaka lebyi a a ri na byona na yena. (Yak. 2:21-23) Leswaku Asafa a hlayisa vuxaka byebyo, a a fanele a tshama a ri ni ripfumelo eka Yehovha a tlhela a n’wi tshemba. A a fanele a tshemba leswaku u ta n’wi katekisa hi vumundzuku lebyi tsakisaka loko a hanya hi milawu yakwe. Na wena u nga tiyiseka leswaku Yehovha u ta endla hilaha ku fanaka eka wena.

11. Hi xihi xivutiso lexi Yeremiya a xi vutiseke naswona xi hlamuriwe njhani?

¹¹ Muprofeta Yeremiya i Mulevhi un’wana loyi a swi xiyeke leswaku Yehovha i xiavelo xakwe. A hi kambisiseni leswaku a a vula yini loko a tirhisa xiga xexo. Yeremiya a a tshama eAnathoti, ku nga muti wa Valevhi lowu a wu ri ekusuhi ni le Yerusalema. (Yer. 1:1) U tshame a vutisa Yehovha a ku: Ha yini vanhu vo homboloka va humelela kasi lavo lulama va xaniseka? (Yer. 12:1) Endzhaku ko vona leswi a swi humelela eYerusalema ni le Yuda, u vilerile eka Yehovha. Yeremiya a a swi tiva leswaku Yehovha u lulamile. Kutani vuprofeta lebyi Yehovha a huhuteleke Yeremiya ku byi profeta ni ndlela leyi byi hetisekeke ha yona byi xi hlamule hi ku helela xivutiso xa muprofeta loyi. Hi ku pfumelelana ni vuprofeta bya Yehovha, lava va yingiseke xileriso xakwe va ‘kume mimoya-xiviri ya vona ku fana ni nchumu lowu phangiweke,’ kasi lavo homboloka  lava a swi va fambela kahle va honise swilemukiso ivi va lovisiwa.—Yer. 21:9.

12, 13. (a) I yini leswi susumeteleke Yeremiya ku vula a ku: “Yehovha i xiavelo xa mina” naswona hi rihi langutelo leri a a ri na rona? (b) Ha yini tinyimba hinkwato ta Israyele a ti fanele ti hlakulela moya wo rindza?

¹² Loko endzhaku ka nkarhi Yeremiya a langute etikweni ra rikwavo leri a ri lovisiwile, u titwe onge a a famba emunyameni. A swi tikomba onge Yehovha u endle leswaku a tshama “kukota vanhu lava feke khale swinene.” (Swir. 1:1, 16; 3:6) Yeremiya u byele tiko leri xandzukeke leswaku ri tlhelela eka Tata wa rona wa le tilweni, kambe vubihi bya rona a byi tele ngopfu lerova Xikwembu xi tshike muti wa Yerusalema ni tiko ra Yuda swi lovisiwa. Sweswo swi twise Yeremiya ku vava hambileswi yena a a nga ri na nandzu. Hambileswi muprofeta loyi a a xaniseka, u tsundzuke tintswalo ta Xikwembu. U te: ‘A hi helanga.’ Hakunene tintswalo ta Yehovha i tintshwa mixo wun’wana ni wun’wana! Kutani enkarhini wolowo Yeremiya u te: “Yehovha i xiavelo xa mina.” U hambete a n’wi tirhela tanihi muprofeta.—Hlaya Swirilo 3:22-24.

¹³ Tiko ra Vaisrayele a ri ta va rhumbi ku ringana malembe ya 70. A ri nga ta va na vaaki. (Yer. 25:11) Kambe marito ya Yeremiya lama nge “Yehovha i xiavelo xa mina” ma kombise leswaku a a tshemba Yehovha naswona sweswo swi n’wi pfune leswaku a va ni “moya wo rindza.” Tinyimba hinkwato ta Israyele a ti lahlekeriwe hi ndzhaka ya tona kutani a ti fanele ti hlakulela moya wo rindza ku fana na Yeremiya. Yehovha a ku ri yena ntsena loyi ti nga tshembelaka eka yena. Endzhaku ka malembe ya 70, vanhu va Xikwembu va tlhelele etikweni ra rikwavo naswona va tlhele va va ni lunghelo ro xi tirhela kwalaho.—2 Tikr. 36:20-23.

Van’wana Lava Yehovha A A Ta Va Xiavelo Xa Vona

14, 15. Handle ka Valevhi, i mani loyi a tekeke Yehovha tanihi xiavelo xakwe naswona ha yini?

¹⁴ Asafa na Yeremiya a va huma eka nyimba ya Levhi, kambe xana a ku ri Valevhi ntsena lava a va ri ni lunghelo ro tirhela Yehovha? Doo! Davhida, loyi a a ta va hosi ya le Israyele, u vule leswaku Xikwembu i “xiavelo [xakwe] etikweni ra lava va hanyaka.” (Hlaya Pisalema 142:1, 5.) Loko Davhida a qambha pisalema leyi, a a nga ri exigodlhweni kumbe endlwini. Kambe a a ri ebakweni, a balekela valala vakwe. Minkarhi yin’wana yimbirhi, Davhida u tumbele emabakweni—eka leri nga ekusuhi ni le Adulamu ni leri nga emananga ya Eni-gedi. Swi nga ha endleka leswaku Pisalema 142 u yi qambhe a ri eka rin’wana ra mabako wolawo.

¹⁵ Hi nkarhi wolowo, Hosi Sawulo a a n’wi hlota, a lava ku n’wi dlaya. Kutani Davhida u balekele ebakweni leri a swi tika ku nghena eka rona. (1 Sam. 22:1, 4) Endhawini yoleyo ya le kule, swi nga ha endleka leswaku Davhida u xiye leswaku a ku ri hava munghana loyi a a ta n’wi sirhelela. (Ps. 142:4) Davhida u khongele eka Xikwembu hi nkarhi wolowo.

16, 17. (a) Ha yini Davhida a titwe a nga ri na mupfuni? (b) I mani loyi Davhida a a ta kombela mpfuno eka yena?

¹⁶ Enkarhini lowu Davhida a qambheke Pisalema 142, swi nga ha endleka leswaku u twe leswi humeleleke Muprista Lonkulu Ahimeleke, loyi a n’wi pfuneke loko a ri karhi a balekela Sawulo. Hosi Sawulo loyi a a ri ni mavondzo u lerise leswaku Ahimeleke ni ndyangu wakwe va dlayiwa. (1 Sam. 22:11, 18, 19) Davhida u tivone nandzu hikwalaho ka rifu ra vona. U titwe onge hi yena loyi a dlayeke muprista loyi a n’wi pfuneke. Loko a wu ri exiyin’weni lexi Davhida a a ri eka xona, xana a wu ta va u titwe hi ndlela leyi fanaka? Leswi nyanyiseke xiyimo hileswi Davhida a a hanya  bya mhunti hikwalaho ka leswi Sawulo a a ya emahlweni a n’wi hlota.

¹⁷ Endzhakunyana ka sweswo, ku fe muprofeta Samuwele, loyi a toteke Davhida hi mafurha leswaku a ta va hosi. (1 Sam. 25:1) Sweswo swi nga ha va swi n’wi endle a tivona a nga ri na mupfuni. Kambe a a swi tiva leswaku mpfuno a a ta wu kuma eka Yehovha. A a nga hlawuriwanga ku endla ntirho wo hlawuleka ku fana ni Valevhi, kambe se a a totiwile leswaku a ta endla ntirho wun’wana, ku nga ku va hosi ya vanhu va Xikwembu. (1 Sam. 16:1, 13) Hikwalaho, Davhida u tiphofule eka Yehovha naswona u hambete a lava nkongomiso wakwe. Kutani na wena u nga teka Yehovha tanihi xiavelo xa wena ni vutumbelo bya wena loko u hambeta u tikarhatela ku endla ntirho wakwe.

18. Vanhu lava hi vulavuleke ha vona exihlokweni lexi va swi kombise njhani leswaku Yehovha a a ri xiavelo xa vona?

¹⁸ Vanhu lava se hi vulavuleke ha vona, va teke Yehovha tanihi xiavelo xa vona hileswi a a va nyike ntirho wo hlawuleka. A va tshembele eka yena leswaku u ta va khathalela loko va ri karhi va n’wi tirhela. Valevhi ni vanhu van’wana va tinyimba letin’wana ta Israyele, vo fana na Davhida, va endle leswaku Xikwembu xi va xiavelo xa vona. U nga swi endlisa ku yini leswaku Yehovha a va xiavelo xa wena ku fana na vona? Hi ta tlhuvutsa mhaka yoleyo exihlokweni lexi landzelaka.

[Nhlamuselo ya le hansi]

U Nga Hlamula Njhani?

• Yehovha a a ri xiavelo xa Valevhi hi ndlela yihi?

• I yini leswi Asafa, Yeremiya na Davhida va swi endleke ku kombisa leswaku Yehovha a a ri xiavelo xa vona?

• Hi yihi mfanelo leyi u faneleke u va na yona leswaku Xikwembu xi va xiavelo xa wena?

[Swivutiso Swa Dyondzo]

[Marito lama tshahiweke exihlokweni lama nga eka tluka 8]

Valevhi a va nyikiwanga tiko tanihi ndzhaka. Ematshan’weni ya sweswo, Yehovha a a ri xiavelo xa vona hileswi a va nyikeke ntirho wo hlawuleka

[Xifaniso lexi nga eka tluka 7]

Yehovha u ve xiavelo xa Valevhi ni vaprista hi ndlela yihi?

[Xifaniso lexi nga eka tluka 9]

I yini leswi pfuneke Asafa leswaku a hambeta a teka Yehovha tanihi xiavelo xakwe?