Wulu kɔ nuhua edwɛkɛ ne azo

Wulu kɔ nuninyɛne ne azo

Asoo Ɛlɛfa Gyihova Wɔayɛ Wɔ Kyɛfoa?

Asoo Ɛlɛfa Gyihova Wɔayɛ Wɔ Kyɛfoa?

Asoo Ɛlɛfa Gyihova Wɔayɛ Wɔ Kyɛfoa?

“Bɛhɔ zo, bɛlumua bɛkpondɛ belemgbunlililɛ ne nee Nyamenle tenleneyɛlɛ, na ɔbava ninyɛne ɛhye mɔ mɔɔ ɛha la amuala yeamaa bɛ.”—MAT. 6:33, NW.

1, 2. (a) Nwane mɔ a le “Nyamenle Yizilayɛ” ne mɔɔ bɛha bɛ nwo edwɛkɛ wɔ Galeehyeama 6:16 la? (b) “Yizilayɛ mbusua bulu nee nwiɔ ne” mɔɔ bɛha bɛ nwo edwɛkɛ wɔ Mateyu 19:28 la gyi ɛkɛ maa nwane mɔ?

SAA ɛnwu duma Yizilayɛ wɔ Baebolo ne anu a, duzu a ba wɔ adwenle nu a? Ayezeke ara Gyekɔbo mɔɔ nzinlii bɛravɛlɛle ye Yizilayɛ la ɔ? Anzɛɛ ɔ bo zo amra, tete maanle Yizilayɛ ɔ? Baebolo ne eza ka “Nyamenle menli” anzɛɛ sunsum nu Yizilayɛma anwo edwɛkɛ. Bɛmɛ a le 144,000 ne mɔɔ bɛva sunsum nwuanzanwuanza ne bɛkpokpa bɛ mɔɔ bɛbayɛ arelemgbunli nee ɛsɔfoma wɔ anwuma la. (Gal. 6:16; Yek. 7:4; 21:12) Noko eza bɛva duma Yizilayɛ bɛli gyima wɔ adenle titile bie azo. Yɛkenga nwolɛ edwɛkɛ wɔ Mateyu 19:28.

2 Gyisɛse hanle kɛ: “Saa medame Sonla Ra, metɛnla me anyunlunyia belemgbunli ebia ne anu wɔ Ewiade fofolɛ ne anu a, bɛdabɛ bulu nee nwiɔ ye mɔɔ bɛle me ɛdoavolɛma la, bɛkɛdɛnlɛdɛnla arelemgbunli mbia zo na bɛkɛbua Yizilayɛ mbusua bulu nee nwiɔ ne ndɛne.” Wɔ ngyɛnu ɛhye anu, “Yizilayɛ mbusua bulu nee nwiɔ ne” gyi ɛkɛ maa bɛdabɛ mɔɔ bɛbadɛnla aze dahuu wɔ Paladaese azɛlɛ ne azo la. Menli 144,000 ne bayɛ bɛ ndɛnebuavolɛma nee ɛsɔfoma.

3, 4. Neazo kɛnlɛma boni a nɔhavoma mɔɔ bɛkpokpa bɛ la ɛyɛ a?

3 Menli mɔɔ bɛkpokpa bɛ ɛnɛ la bu bɛ ɛzonlenlɛ mɔɔ bɛfa bɛmaa Gyihova la kɛ nwolɛ adenle kpole kɛmɔ tete Livaema nee ɛsɔfo ne mɔ yɛle la. (Ɛdi. 18:20) Menli mɔɔ bɛkpokpa bɛ la anye ɛnla kɛ bɛbanyia azɛlɛ anzɛɛ ɛleka wɔ azɛlɛ ye azo. Emomu, Yekile 4:10, 11 ka kɛ bɛbadoa zo bayɛ zɔhane gyima ne bamaa Gyihova wɔ anwuma, bɛ nee Gyisɛse Kelaese bayɛ arelemgbunli nee ɛsɔfoma.—Yiz. 44:28.

4 Ɔwɔ kɛ menli mɔɔ bɛkpokpa bɛ la da ye ali wɔ bɛ asetɛnla nu wɔ azɛlɛ ye azo kɛ Gyihova le bɛ kyɛfoa. Bɛ Nyamenle ɛzonlenlɛ a nwolɛ hyia bɛ kpole kpalɛ a. Ɛzoanvolɛ Pita hanle kɛ: “Bɛbɔ mɔdenle kpalɛ kpalɛ kɛ bɛkɛmaa Nyamenle ɛvɛlɛlɛ mɔɔ yevɛlɛ bɛ nee ɛkpalɛ mɔɔ yekpa nu yeye bɛ la kɛgyinla bɛ nyunlu dahuu.” (2 Pita 1:10) Menli mɔɔ bɛkpokpa bɛ la yɛ ɛhye ɔlua Kelaese ɛkpɔnenlɛ afɔle ne mɔɔ bɛnyia nu diedi na bɛkɔ zo bɛtoa ye la azo. Bɛ mɔdenlebɔlɛ nee bɛ gyinlabelɛ ne mɔ le ngakyile, noko bɛmmaa mɔɔ bɛngola ye yɛ la ɛnzi bɛ adenle kɛ bɛbayɛ dɔɔnwo wɔ Nyamenle ɛzonlenlɛ nu. Bɛfa Nyamenle ɛzonlenlɛ bɛdumua bɛ asetɛnla nu na bɛyɛ mɔɔ bɛbahola ye yɛ la kɔsɔɔti. Yɛɛ bɛyɛ neazo bɛmaa bɛdabɛ mɔɔ bɛlɛ anyelazo kɛ bɛbadɛnla azɛlɛ ye azo la.

5. Adenle boni azo a Keleseɛnema kɔsɔɔti bahola ava Gyihova ayɛ bɛ kyɛfoa a? Kɛmɔti a ɛhye ɛyɛlɛ bahola ayɛ se ɛ?

5 Gyisɛse zele Keleseɛnenli biala mɔɔ lɛ anyelazo wɔ anwuma anzɛɛ azɛlɛ ye azo la kɛ, “ɔkpo ɔ nwo, ɔva ye [amaneɛnwunlɛ baka] ne ɔdo ɔ kɔme zo na ɔdoa” ye. (Mat. 16:24) Menli dɔɔnwo mɔɔ lɛ anyelazo kɛ bɛbadɛnla Paladaese wɔ azɛlɛ ye azo la ɛlɛsonle Nyamenle yɛɛ bɛdoa Kelaese. Saa bɛbahola bɛayɛ dɔɔnwo wɔ Nyamenle ɛzonlenlɛ nu a bɛyɛ, bɛnyɛ ekyi bie ala. Dɔɔnwo ɛmaa bɛ ɛbɛlabɔlɛ ɛyɛ sikalɛ na bɛlɛyɛ dahuu adekpakyelɛ. Bie mɔ noko bɔ mɔdenle yɛ adekpakyelɛ siane dɔɔnwo wɔ ɛvolɛ biala anu. Bɛdabɛ noko mɔɔ bɛngola adekpakyelɛ yɛ la yele bɛ nwo wɔ ɛzonlenlɛ gyima ne anu. Bɛle kɛ Mɛle, mɔɔ vale nwolɛ evuanlɛ ne guale Gyisɛse ati zo la. Gyisɛse hanle kɛ: “Yeli gyima kɛnlɛma yemaa me. . . . Yeyɛ mɔɔ ɔkɛhola la.(Mak. 14:6-8) Yɛde Seetan ewiade nu, yemɔti ɔbahola yeayɛ se kɛ yɛbayɛ mɔɔ yɛbahola la amuala. Ɔwɔ kɛ yɛyɛ gyima ɛsesebɛ na yɛfa yɛ rɛle yɛwula Gyihova anu. Akee yɛbazuzu ndenle nna mɔɔ yɛbahola yɛalua zo yɛayɛ ɛhye la anwo.

Bɛlumua Bɛkpondɛ Nyamenle Belemgbunlililɛ Ne

6. (a) Kɛzi menli mɔɔ wɔ ewiade ye la maa ɔda ali kɛ bɛ kyɛfoa ala a le ewiade ɛhye ɛ? (b) Duzu ati a ɔle kpalɛ kɛ yɛbazukoa Devidi a?

6 Gyisɛse zele ye ɛdoavolɛ ne mɔ kɛ bɛlumua bɛkpondɛ Belemgbunlililɛ ne nee Nyamenle tenleneyɛlɛ ne. Menli mɔɔ wɔ ewiade ye la ta kpondɛ mɔɔ bɛdabɛ mumua ne bɛbu ye kɛ ɔle kpalɛ la. Baebolo ne ka bɛ nwo edwɛkɛ kɛ “menli mɔɔ bɛ kyɛfoa a le ewiade la.” (Bɛgenga Edwɛndolɛ 17:1, 13-15.) Gyihova edwɛkɛ ɛnyɛ bɛ edwɛkɛ. Mɔɔ hyia menli dɔɔnwo la a le asetɛnla kpalɛ, ngakula ɛtetelɛ nee agyadeɛ mɔɔ bɛkpondɛ bɛagyakyi bɛ mra. Bɛ kyɛfoa a le ewiade ɛhye. Noko, ɛnee Devidi le ngakyile. Ɔkpondɛle “dumamɔlɛ kpalɛ” wɔ Gyihova anyunlu. Nzinlii, ɔ ra Sɔlɔmɔn hanle kɛ yɛ kɔsɔɔti yɛyɛ zɔ. (Nolo. 7:1) Kɛmɔ Esafe yɛle la, ɛnee Devidi noko ze kɛ Gyihova mɔɔ ɔfa ye yeayɛ ɔ gɔnwo la hyia tɛla debie biala wɔ ye asetɛnla nu. Ɛhye manle Devidi anye liele. Wɔ yɛ mekɛ ye anu, Keleseɛnema dɔɔnwo ɛmaa yela ali kɛ ɛzonlenlɛ mɔɔ bɛfa bɛmaa Gyihova la anwo hyia bɛ tɛla bɛ gyima.

7. Nyilalɛ boni a adiema ko mɔɔ ɔlumuale ɔkpondɛle Belemgbunlililɛ ne la nyianle a?

7 Jean-Claude, mɔɔ wɔ Central African maanle nu la le asafo nu kpanyinli, ɔgya raalɛ yɛɛ ɔlɛ ngakula nsa. Gyima ɛnle maanle ne anu, yemɔti menli mɔɔ yɛ gyima la bɔ mɔdenle kɛ bɛ gyima ɛnrɛvi bɛ sa ɛlɛ. Kenle ko Jean-Claude gyima nu kpanyinli ko zele ye kɛ ɔbayɛ gyima nɔɔzo. Ɔbabɔ gyima bo nɔsolɛ 6:30 na ɔbayɛ gyima dapɛne ne anu amuala. Jean-Claude zele ye kɛ tɛ nwonane afoa nu ninyɛne ngome a ɔkpondɛ ɔmaa ye abusua ne a, emomu, ɔwɔ kɛ eza ɔboa bɛ sunsum nu. Eza ɔhanle kɛ ɔwɔ kɛ ɔboa ye asafo ne. Kpanyinli ne zele ye kɛ: “Saa ɛ ti ɛyɛ boɛ wɔnyia gyima ɛlɛyɛ a, ɔwɔ kɛ ɛmaa ɛ rɛle fi ninyɛne mɔɔ ɛha la kɔsɔɔti, mɔɔ bie a le ɛ ye, ɛ mra nee wɔ ngyegyelɛ la. Ɔwɔ kɛ ɛfa wɔ mekɛ kɔsɔɔti ɛyɛ gyima. Nea wɔ ɛzonlenlɛ ne nee wɔ gyima ne na ye ko.” Saa ɛdawɔ a anrɛɛ duzu a ɛbayɛ a? Ɛnee Jean-Claude ze kɛ saa ye gyima ne fi ɔ sa a Nyamenle banlea ye. Ɔbanyia dɔɔnwo yeayɛ ye wɔ Nyamenle ɛzonlenlɛ nu, na Gyihova baboa ye abusua ne wɔ nwonane afoa nu. Zɔhane ati, mɔɔ debiezukoalɛ bieko dwule la ɔhɔle. Yemɔ anzi, ɔzieziele ɔ nwo kɛ ɔkɔ gyima mɔɔ ɛnee ɔngola ɔnnwu ye saa ɔbanyia gyima ne yeayɛ a. Ɛkɛ ne ala, bɛvɛlɛle ye wɔ fonu zo. Bɛyele kpanyinli ne gyima nu, noko bɛanye yɛ diema ne.

8, 9. Kɛzi yɛbahola yɛazukoa ɛsɔfo ne mɔ nee Livaema ne na yɛava Gyihova yɛayɛ yɛ kyɛfoa ɛ?

8 Bie a bɛ nuhua bie mɔ ɛhɔ tɛnlabelɛ zɛhae bie anu ɛlɛ. Wɔ gyima fi ɛ sa a, ɛbahola wɔadwenle kɛzi ɛbanlea wɔ abusua ne la anwo. (1 Tem. 5:8) Noko saa bie ɛdo wɔ ɛlɛ anzɛɛ bie ɛtɛtole wɔ ɛlɛ bɔbɔ a, ɛze kɛ Nyamenle ɛnye bɛdabɛ mɔɔ bɛva ye kɛ bɛ kyɛfoa la na bɛfa ye ɛzonlenlɛ ne bɛdumua bɛ ɛbɛlabɔlɛ nu la arɛle ɛndo bɛ sa nu. Mekɛ mɔɔ Gyisɛse zele ye ɛdoavolɛ ne mɔ kɛ bɛlumua bɛkpondɛ Nyamenle Belemgbunlililɛ ne la, ɔbɔle bɛ ɛwɔkɛ kɛ Nyamenle bava mɔɔ bɛhyia nwo, debie le kɛ mɔɔ bɛbali, mɔɔ bɛbanlo nee mɔɔ bɛbaheda la yemaa bɛ.—Mat. 6:33.

9 Dwenle Livaema mɔɔ bɛannyia azɛlɛ kɛ agyadeɛ la anwo. Ɔluakɛ bɛ gyima a le kɛ bɛbali maanle ne anyunlu wɔ nɔhalɛ ɛzonlenlɛ nu la ati, ɛnee ɔwɔ kɛ bɛfa bɛ rɛle bɛwula Gyihova anu kɛ bɛ kyɛfoa na ɔbali bɛ nwonane afoa nu ngyianlɛ nwo gyima. (Ɛdi. 18:20) Ɔwɔ nuhua kɛ yɛnzonle wɔ ɛzonlenlɛ sua nu kɛ ɛsɔfo ne mɔ nee Livaema ne la ɛdeɛ, noko yɛbahola yɛanyia anwodozo ko ne ala bie wɔ Gyihova anu. Yɛlɛbikye awieleɛ ne kpalɛ yemɔti ɔhyia kɛ yɛfa yɛ rɛle yɛwula Nyamenle anu kɛ ɔbanlea yɛ.—Yek. 13:17.

Bɛlumua Bɛkpondɛ Nyamenle Tenleneyɛlɛ

10, 11. Kɛzi bie mɔ ɛhile kɛ bɛfa bɛ nwo bɛto Nyamenle anwo zo wɔ bɛ gyima nwo ɛ? Maa neazo.

10 Gyisɛse eza hanle hilele ye ɛdoavolɛ ne mɔ kɛ bɛlumua bɛkpondɛ Nyamenle tenleneyɛlɛ ne. (Mat. 6:33) Ɛhye kile kɛ yɛbadie Gyihova wɔ mɔɔ le kpalɛ anzɛɛ mɔɔ ɔnle kpalɛ la anwo. Ɔnle kɛ yɛtie mɔɔ menli ka la. (Bɛgenga Ayezaya 55:8, 9.) Bie mɔ luale tɛba anzɛɛ bɛdɔnenle nwolɛ ninyɛne, tetele awie mɔ wɔ konle nu, anzɛɛ bɛyɛle konle nwo ninyɛne bɛdɔnenle ye kolaa na bɛarayɛ Keleseɛnema. Noko mɔɔ bɛ nuhua dɔɔnwo zukoale nɔhalɛ ne la, bɛhakyile bɛ gyima na bɛfɛtale ɛzɔnenlɛ.—Aye. 2:4; 2 Kɔl. 7:1; Gal. 5:14.

11 Andrew le ɛhye anwo neazo ko. Mekɛ mɔɔ ɔ nee ɔ ye zukoale Gyihova anwo nɔhalɛ ne la, bɛzile kpɔkɛ kɛ bɛbazonle ye. Ɛnee Andrew anye die ye gyima ne anwo kpalɛ noko ɔgyakyile. Duzu ati ɔ? Ɔluakɛ ɛnee ahyehyɛdeɛ ne mɔɔ ɔ nee ye yɛ gyima la fa ɔ nwo wula konle nu, noko ɛnee ɔkpondɛ kɛ ɔyɛ mɔɔ tenrɛ wɔ Gyihova anye zo la. Mɔɔ Andrew gyakyile ye gyima ne la, ɛnee ɔlɛ ngakula nwiɔ nee ezukoa ekyi mɔɔ ɔbaza ye siane ekyi a. Ɔrayɛle kɛ Livaema mɔɔ ɛnee bɛnlɛ agyadeɛ biala la. Ɔvale ɔ nwo ɔdole Nyamenle anwo zo na ɔkpondɛle gyima. Noko kɛkala, saa Andrew ne ye abusua ne kakye zɔhane mekɛ ne a, bɛbahola bɛaha kɛ edwɛkɛ ɛhye le nɔhalɛ: “[Gyihova] asa ɛtɛyɛle ezinraa.” (Aye. 59:1) Ɔluakɛ bɛmanle bɛ asetɛnla yɛle sikalɛ la ati, Andrew nee ɔ ye holale yɛle adekpakyelɛ. Ɔka kɛ ɔdwu mekɛ ne bie a ɛnee bɛdwenle ezukoa, ɛleka mɔɔ bɛbadɛnla, bɛ kpɔkɛdelɛ nee bɛ mgbanyinliyɛlɛ nwo. Noko Gyihova boale bɛ dahuu. Kpolerazulɛ biala ɛnle nwo kɛ bɛkola bɛka kɛ nvasoɛ wɔ Gyihova ɛzonlenlɛ zo na ɔle enililɛ kpole mɔɔ sonla kola nyia ye a. *Nolo. 12:13.

12. Subane boni a yɛhyia nwo amaa yɛalumua yɛakpondɛ Nyamenle tenleneyɛlɛ ne a? Fa neazo mɔɔ wɔ bɛ ɛkɛ la maa.

12 Gyisɛse zele ye ɛdoavolɛ ne mɔ kɛ: “Saa bɛ diedi ne kpole le kɛ ‘mɛsetade’ ma kunlu ma ekyi bie bɔbɔ a, anrɛɛ bɛbahola bɛaze boka ɛhye kɛ, ‘Tudu kɔ nehane!’ na ɔkɛhɔ; eza debie biala ɛyɛlɛ ɛnrɛyɛ se ɛnrɛmaa bɛ.” (Mat. 17:20) Asoo ɛbahola wɔava Nyamenle tenleneyɛlɛ wɔalumua a, saa ɔbamaa wɔayia ngyegyelɛ a? Saa ɛngola ɛnnwu ye a, ɛbahola wɔaha wɔahile awie mɔ wɔ asafo ne anu. Kɛzi Gyihova boale bɛ la anwo anwubielɛ mɔɔ bɛlɛ la bamaa wɔ diedi ne anu amia.

Bɛmaa Bɛ Nye Ɛzɔ Gyihova Nziezielɛ

13. Saa yɛbɔ mɔdenle wɔ Gyihova ɛzonlenlɛ nu a, anwodozo boni a ɔwɔ kɛ yɛnyia a?

13 Saa nwolɛ adenle mɔɔ ɛlɛ ɛlɛsonle Gyihova la sonle bolɛ maa wɔ a, ɛbahola wɔava ɛ nwo wɔado ɔ nwo zo kɛ ɔbayɛ debie biala mɔɔ ɛhyia nwo la yeamaa wɔ kɛmɔ ɔyɛle ɔmanle Livaema ne la. Suzu Devidi anwo nea. Ɛnee ɔvea bolɛ bɔne nu, noko ɛnee ɔdie ɔdi kɛ Nyamenle baboa ye. Yɛdayɛ noko yɛbahola yɛava yɛ nwo yɛado Gyihova anwo zo bɔbɔ wɔ mekɛ mɔɔ yɛnlɛ awie mɔɔ ɔbaboa yɛ la. Kakye kɛ mekɛ mɔɔ Esafe rale “Nyamenle Ɛzonlenlɛ Sua ne anu” la, ɔdele mɔɔ ɛnee ɛlɛgyegye ye la abo. (Edw. 73:17) Zɔhane ala a ɔwɔ kɛ yɛfa yɛ rɛle yɛwula Gyihova anu kɛ ɔbamaa yɛ mɔɔ yɛhyia nwo na yɛ nee ye agɔnwolɛvalɛ ne adɛnla ɛkɛ la a. Saa yɛyɛ zɔ a ɔbahile kɛ yɛbu Gyihova mɔɔ yɛsonle ye la kɛ ɔsonle bolɛ, ɔnva nwo gyinlabelɛ biala mɔɔ yɛbahɔ nu la. Yɛbamaa Gyihova ayɛ yɛ kyɛfoa.

14, 15. Saa bɛkakyi Baebolo ne anu ndelebɛbo bie mɔɔ yɛlɛ ye la a, duzu a ɔwɔ kɛ yɛyɛ a? Kɛmɔti ɛ?

14 Saa Gyihova boa yɛ ɔmaa yɛte Nyamenle ninyɛne mɔɔ anu le “kuloonwu” mɔɔ wɔ Baebolo ne anu la abo a, asoo ɛfa ɛ nwo ɛto ɔ nwo zo? (1 Kɔl. 2:10-13) Ɛzoanvolɛ Pita yɛle neazo kɛnlɛma wɔ ɛhye anu. Gyisɛse zele Dwuuma ne kɛ: “Saa bɛanli medame Sonla Ra me nwonane, bɛanno me mogya a bɛnrɛnyia ngoane mɔɔ ɛnlɛ awieleɛ.” Ɛdoavolɛ dɔɔnwo dwenlenle kɛ ɛnee Gyisɛse ɛlɛka ɔ nwo nane nee ye mogya ne anwo edwɛkɛ yemɔti bɛhanle kɛ: “Ngilehile ɛhye yɛ se. Nwane a kɛhola ɛhye azo di a?” Ɔlua zo, “menli mɔɔ doa ye la anu dɔɔnwo ziale bɛ nzi.” Noko Pita buale kɛ, “Awulae, nwane ɛkɛ a yɛkɔ a? Wɔmɔ a ɛlɛ edwɛkɛ mɔɔ maa ngoane mɔɔ ɛnlɛ awieleɛ a.”—Dwɔn 6:53, 60, 66, 68.

15 Pita ande Gyisɛse edwɛkɛ ne abo kpalɛ. Noko ɔvale ɔ nwo ɔdole Gyihova anwo zo kɛ ɔlua Gyisɛse anwo zo ɔlɛboa menli yeamaa bɛade nɔhalɛ ne abo. Saa bɛkakyi Baebolo ne anu ndelebɛbo bie mɔɔ ɛlɛ ye la a, asoo ɛbɔ mɔdenle kɛ ɛbade deɛmɔti bɛyɛle nzenzaleɛ ne la abo ɔ? (Mrɛ. 4:18) Bɛhanle ɛvoya ne mɔɔ lumua la anu Bɛliama ne anwo edwɛkɛ kɛ “bɛliele Edwɛkpa ne na dahuu bɛnleɛnleanle Nyamenle Edwɛkɛ ne anu kpalɛ.” (Gyi. 17:11) Saa ɛdi bɛ neazo ne anzi a, ɛbabu wɔ ɛzonlenlɛ mɔɔ ɛfa ɛmaa Nyamenle la kɛ ɔsonle bolɛ kpalɛ.

Bɛgya Awulae Anu Ala

16. Kɛmɔ 1 Kɔlentema 7:39 ka la, kɛzi Keleseɛnema mɔɔ bɛtɛgyale la bɛahola ava Nyamenle ayɛ bɛ kyɛfoa ɛ?

16 Ɛleka bieko mɔɔ ɔwɔ kɛ Keleseɛnema kakye Nyamenle la a le kɛ bɛbadie Baebolo adehilelɛ ne mɔɔ se “bɛgya Awulae anu ala” la. (1 Kɔl. 7:39, NW) Menli dɔɔnwo di belazinli tɛla kɛ bɛbabulu Baebolo mɛla ɛhye azo. Nyamenle dwenle bɛdabɛ mɔɔ bɛsi kpɔkɛ zɛhae la anwo kpalɛ. Duzu a Devidi yɛle wɔ mekɛ mɔɔ ɛnee yeha ɔ ngome na ɔdele nganeɛ kɛ ɔnlɛ awie mɔɔ ɔbaboa ye la ɛ? Ɔbizale Gyihova moalɛ. Devidi hanle kɛ: “Meye me edwɛkɛ kɔsɔɔti meto ɔ nyunlu; meka me amaneɛnwunlɛ mekile ye. Saa me ɛnwomenle wie a.” (Edw. 142:1-3) Gyɛlɛmaya vale ɛvolɛ dɔɔnwo zonlenle Nyamenle nɔhalɛ nu kɛ belazinli. Ɔdaye noko ɔradele nganeɛ kɛ yeha ɔ ngome. Ɛbahola wɔazukoa ye neazo ne wɔ God’s Word for Us Through Jeremiah buluku ne mɔɔ wɔ Nrelenza nu la tile 8.

17. Duzu a ɛnee adiema raalɛ ko mɔɔ ɔtɛgyale la yɛ saa ɔte nganeɛ kɛ yeha ɔ ngome a?

17 Adiema raalɛ ko mɔɔ wɔ United States la hanle kɛ ɛnee ɔtɛsile kpɔkɛ ɛlɛ kɛ ɔbali belazinli. Ɛnee yezi kpɔkɛ kɛ saa ɔnyia awie mɔɔ ɔfɛta ye la a ɔbagya ye. Ɛnee ye mame mɔɔ ɔnle Dasevolɛ la kulo kɛ ɔgya awie biala mɔɔ kɛvinde ye la. Mɔɔ ɛnee ɔkpondɛ la ala a le kɛ ɔ ra ne ɛgya. Adiema raalɛ ne bizale ye mame saa ɔkpondɛ kɛ ɔdi agyalɛ mɔɔ ɛnle kpalɛ la anwo ɛzonle a. Noko mekɛ mɔɔ ninli ne nwunle kɛ ɔ ra raalɛ ne ɛnyia gyima kpalɛ, ɔkola ɔnea ɔ nwo, na ɔ nye die la, ɔgyakyile kɛ ɔbava agyalɛ yeagyegye ye. Ɔdwu mekɛ ne bie a, adiema ɛhye te nganeɛ kɛ yeha ɔ ngome. Ɔka kɛ: “Mebɔ mɔdenle kɛ mebava me nwo meado Gyihova anwo zo. Yeanye me rɛle yeando me sa nu ɛlɛ.” Duzu a boale ye manle ɔvale ɔ rɛle ɔwulale Gyihova anu a? Ɔbua kɛ: “Nzɛlɛlɛ boa me maa mete nganeɛ kɛ Nyamenle wɔ ɛkɛ amgba na ɔtɛkale me ngome. Anwuma Anwumanli ne tie, yemɔti duzu ati a ɔnle kɛ mete nganeɛ kɛ yeli me eni na me nye die ɛ?” Ɔdie mɔɔ Baebolo ne ka la ɔdi: “Nyilalɛ dɔɔnwo wɔ ɛmanlɛ nu tɛla ɛlielɛ.” Ɔbɔ mɔdenle kɛ ɔbaboa awie mɔ mɔɔ ɔmkpondɛ ɔ nzi ahatualɛ a. Ɔtoa zo kɛ: “Saa medwenle mɔɔ ‘mebahola meayɛ meaboa awie mɔ la anwo a,’ me nye die kpalɛ.” (Gyi. 20:35) Gyihova le kyɛfoa, na ɔ nye die ye ɛzonlenlɛ nu.

18. Kɛzi ɛbahola wɔayɛ Gyihova kyɛfoa ɛ?

18 Ɔnva nwo kɛzi wɔ tɛnlabelɛ ne de la, ɛbahola wɔamaa Nyamenle ayɛ wɔ kyɛfoa. Saa ɛyɛ ye zɔ a, ɛbaboka ye menli ne mɔɔ lɛ anyelielɛ la anwo. (2 Kɔl. 6:16, 17) Akee ɛbayɛ Gyihova kyɛfoa, kɛmɔ ɛnee Nyamenle tete azonvolɛ de la. (Bɛgenga Mɛla ne 32:9, 10.) Kɛmɔ Yizilayɛ rayɛle Nyamenle kyɛfoa wɔ maanle maanle ne anu la, ɔkola ɔkpa ɛdawɔ noko kɛ ye kyɛfoa na yeavi ye ahonle nu yeanlea wɔ.—Edw. 17:8.

[Ɔ bo ɛkɛ ne edwɛkɛ]

^ ɛden. 11 Nea Awake! November 2009, mukelɛ 12-14.

Kɛzi Ɛbaye Ɔ Nloa Ɛ?

• Kɛzi ɛbahola wɔamaa Gyihova ayɛ wɔ kyɛfoa wɔ Nyamenle Belemgbunlililɛ ne nee ye tenleneyɛlɛ ne mɔɔ ɛbalumua wɔakpondɛ la anwo ɛ?

• Kɛzi ɛbahola wɔamaa Gyihova ayɛ wɔ kyɛfoa wɔ anyezɔlɛ mɔɔ ɛbahile ye wɔ mɔɔ Gyihova ɛyɛ ɛmaa wɔ la anwo ɛ?

• Kɛzi ɛbahola wɔamaa Gyihova ayɛ wɔ kyɛfoa wɔ Nyamenle mɛla ne mɔɔ se bɛgya wɔ Awulae anu ala mɔɔ ɛbali zo la anwo ɛ?

[Debiezukoalɛ kpuyia ne mɔ]

[Edwɛkɛ mɔɔ bɛkpa wɔ mukelɛ 16]

Gyihova bayɛ yɛ kyɛfoa saa yɛmaa ye ɛzonlenlɛ dumua wɔ yɛ asetɛnla nu a

[Nvoninli wɔ mukelɛ 18]

Gyɛlɛmaya neazo ne ɛmaa me anwosesebɛ