Troa Xome La Ita Ne Thup Celë e 14 Nofeba Me Wiike Cili

Nyima 81 Me 129

“Loi e Nyenyape . . . Mate Troa Heten”

“Loi e nyenyape tune fe nyipunie mate troa heten.”—1 KOR. 9:24.

1, 2. (a) Nemene la ceitune hna xom hnei Paulo göi troa ithuecatrene la itre Keresiano ne Heberu? (b) Nemene la nyine troa kuca hnene la itre hlue i Akötresie?

 HNEI Paulo hna amamane ngöne la tusi angeice koi angetre Heberu la ketre ceitune ka lolo, nyine troa xatuane la itre trejine me angeic. Hnei angeice hna amekunë angatr ka hape, tha angatre kö a nyenyape hmekuje ngöne la hna isasaqe kowe la mel. Ke kola cile xötreithi angatre hnene la ‘itretre anyipicine ka ala nyim,’ itre ka hane nyenyape ngöne la hna isasaqe nge traqa ha kowe la hna ie. Maine troa eje ngöne la mekuna ne la itre Keresiano ne Heberu la itre aqane huliwa nyipici ne la itre ka nyenyape hë ekö, tro fe a hane hamë trenge catre koi angatr troa traqa kowe la pune la hna isasaqe.

² Ame ngöne lo hna cinyihane hne së hna ce wange hë, hne së hna ce ithanatane la aqane mele nyipici ne lo itre xa atre “anyipicin ka ala nyim.” Hnei angatr asë hna amamane laka, tro la lapaune ka catr a aijijë angatr troa mele nyipici koi Akötresie, me acatrenyi angatr matre traqa kowe la pune la hna isasaqe. Ijije tro sa xomi ini qa ngöne la aqane catre i angatr. Hnei Paulo hna hamëne la eamo celë kowe la itre trejine me angeic me koi së fe; öni angeic: “Tro fe sha nue tije la nöjei hace asë, memine la ngazo ate ajolenyi shë, nge tro sha nyenyape fë la xomi hnine ngöne la hna isasaqe hna amë qëmeke shë.”—Heb. 12:1.

3. Nemene la mekune hna pi amamane hnyawa hnei Paulo, matre qaja jë angeice lo itre ka nyenyape ekö ngöne la itre hna kuci elo hnei angetre Heleni?

³ Hnene la ketre itus (Backgrounds of Early Christianity) hna qaja ka hape, “ame la angetre Heleni ekö ngöne la hnei angatr hna hnëkë iwaja me hnine hë la hna isasaqe, itre ka nyenyape xöe angatr.” a Ame e cili, kola pë ihetre hnene la itre ka nyenyap, wanga ahacenyi angatre jë me traqa hmitr. Maine nyipici laka, tha pi tro kö sa wange la aqane pi mama me nyenyape xöe i angatr, ngo ame la kepine matre nyenyape jë angatre tune lai, tre, casi hi la hnei angatr hna isi kow, ene la troa hun me kapa la thupen. Ame la mekune hna pi amamane hnyawa hnei Paulo, tre, ene la enyipiewekëne kowe la itre ka nyenyape troa unatrije la nöjei pengöne ewekë ka thipahacenyi angatr. Maine ka nyipi ewekë la eamo celë kowe la itre Keresiano ekö, tro fe itre ej a tune koi së enehila. Nemene la itre ka ithipahace, me ehnefe ka ajolë së troa traqa kowe la hna ie ngöne la hna isasaqe, me kapa la thupen?

“Tro Fe Sha Nue Tije La Nöjei Hace Asë”

4. Nemene la pengöne la mele ne la itre atr ngöne la hneijine i Noa?

⁴ Tune la hna qaja hnei Paulo, loi e troa “nue tije la nöjei hace asë.” Kola qaja la itre ewekë ka amenu së, me thingi jë së troa hamëne la ka sisitria thatraqane la troa hune ngöne la hna isasaqe. Nemene jë la itre ewekë cili? E meku Noa ha së, kolo ketre tulu hna qaja hnei Paulo, hawe, mekune jë hi së lo hna qaja hnei Iesu, ka hape: “Tro ha cei tune la ijine la Nekö i ate memine lo ijine i Noa.” (Luka 17:26) Tha Iesu kö a qaja ka hape, tro ha apatrene la fene celë, ke, ka tro kö lai a traqa tun; ngo nyidrëti pe a pi amamane la pengöne la mele ne la itre atr ekö. (E jë la Mataio 24:37-39.) Ame ngöne la hneijine i Noa, ala nyimu catr la itre atr ka tha thele Akötresie, nge ketre tha ajane kö angatre troa amadrinë Nyidrë. Nemene kö la ka amenu angatr? Itre ewekë hi ka tune la troa xeni me ij, me faipoipo, itre ewekë thatraqane la mel. Ngazo pe, ame la sipu kepin, tre, “tha ’te kö angat,” maine, hnei angatre hna mele thatre, tune la hna qaja e celë hnei Iesu.

5. Nemene la ka troa xatua së matre traqa pi së kowe la hna ie?

⁵ Tui Noa me fami Noa, tru catre hnei huliwa nyine tro sa kuca o drai. Nyipi ewekë tro sa huliwa thatraqane la mele së me thele loi kowe la fami së. Kösë ketre götrane ka tru ne la mele së lai, ke kola xome la traeme me trenge catre së, me itre mo së. Ame ngöne la itre drai ka jol, ijine kola elë menu la thupene mo, canga saqe së hi hnehengazone thele la itre nyine mele thatraqane la mele së. Ame fe koi së itre Keresiano, hetre ketre hnëqa së ka nyipi ewekë catre qathei Akötresie. Tro sa sine la huliwa ne cainöj, me hnëkëne me sine la itre icasikeu, nge tro sa acatrene la mele së ngöne la götrane la ua jëne la hne së hna isa ini Tusi Hmitrötr, me eatrëne la hmi ne la hnepe lapa. Ngacama tru catre ju hë hnei huliwa i Noa ekö qathei Akötresie, ngo “hnei angeice hna kuca” hnyawa pala hi la hna upi angeic. (Gen. 6:22) Eje hi laka, e tha tro kö sa sili ehnefe menu, ngo tro hi a xome la ka ijij, aqane tro hi së lai a isine troa traqa kowe la pune la hna isasaqe.

6, 7. Nemene la eamo i Iesu nyine tro sa ami hnehene hnyawa?

 ⁶ Nemene la aliene la trenge ithahnata i Paulo, lo kola hape troa nuetrije “la nöjei hace asë”? Eje hi laka, thatreine kö tro sa unatrij asë la nöjei hnëqa së asë. Celë hi matre, loi e tro sa ami hnehene la trenge ewekë i Iesu celë: “The kuke hnine kö, kola hape, Tro sha xeni nemen ? nge, Tro sha iji nemen ? nge, Tro sha xetë nemen ? Ke ite wanaithihlë a thele la nöjei ewekë cili ; ngo ate kö la Tetetro i nyipunie e koho hnengödrai laka ijiji nyipunie la nöjei ewekë cili.” (Mat. 6:31, 32) Iesu a pi amamane ka hape, ame la nöjei ewekë thatraqane la mele së, tune la nyine xen me nyine xetrën, ijije fe hi tro itre ej a nyi ehnefe së me nyi eti ne athixötrë së, e tha hne së kö hna amë itre ej ngöne la sipu göhnen.

⁷ Mekune ju hi së lo itre trenge ewekë i Iesu: “Ate kö la Tetetro i nyipunie e koho hnengödrai laka ijiji nyipunie la nöjei ewekë cili.” Nyine amamane ka hape tro la Tretretro së e hnengödrai, Iehova, a ketre kuca la hnëqa i Nyidrë troa thue nyine loi tratraqane la mele së. Nyipici, maine jë ame “la nöjei ewekë cili” tre, nango isazikeu jë kö memine la hne së hna ajan. Ngo drenge hë së lo ka hape, the tro kö sa hnehengazone menune ‘la nöjei ewekë cili hna thele hnene la ite wanaithihlë.’ Pine nemen? Hnei Iesu hë lo hna hajine la itre ka drei nyidrë me hape: “Wange kö nyipunie, wanga hacepi la ite hni nyipunie hnene la hna xeni atrun, me hna iji atrun, me kuke hnine kowe la mele celë, ame hna traqa la drai cili a asheshëkötë nyipunie ke tro ej’ a traqa kosë hnö.”—Luka 21:34, 35.

8. Pine nemene matre enehila hi la ijine troa “nue tije la nöjei hace asë”?

⁸ Easë hë a troa traqa kowe la hna thupe theny. Watri pë hë e acilë së ju hnene la itre ehnefe ka thipahacenyi së qëmekene tro sa traqa kowe la pun! Hawe, ka inamacane la eamo i Paulo kola hape: “Mo ka tru alamekene la thina ka ijiji Akötesie ce me mejihnin.” (1 Tim. 6:6) Maine tro sa nyipine la eamo i Paulo, eje hi lai laka, tha tro kö a jole koi së troa kapa la thupen.

“Ngazo Ate Ajolenyi Shë”

9, 10. (a) Nemene la aliene la hnaewekë hna hape, “ngazo ate ajolenyi shë”? (b) Tune ka la aqane troa joli së?

⁹ Tha qaja hmekuje kö Paulo la “nöjei hace asë” nyine troa nuetrij, ngo öni angeice fe, loi e troa nuetrije “la ngazo ate ajolenyi shë.” Kola qeje nemene lai? Ame la qene heleni ne la hnaewekë “ate ajoleny,” tre a ca mama hi hnine la Tusi Hmitrötr, ngöne la xötre celë. Kola qaja hnene la ka hamë ini ngöne université, Albert Barnes ka hape: “Tro la atre nyenyape a hmekën wanga waline jë la lue ca i angeic hnei ihetr, nge tha nyenyape pi angeic. Ka ceitune mina fe memine la Keresiano: tro angeic a xome trije la nöjei ewekë ka troa iajolë.” Troa ajolëne tune ka la lapaune ne la Keresiano?

¹⁰ Tha tro kö a canga patre ju hi la lapaune ne la Keresiano. Ngo tro pe ej a ae trotro, nge ka ithaxöji. Hnei Paulo hna canga thuemacanyi së ngöne la qane la tus la ethanyine la troa “uthi shë” me ‘hetrenyi la hni ka ngazo, me tha lapaune kö.’ (Heb. 2:1; 3:12) Maine troa joline la lue ca ne la ka nyenyape hnene la hnahetre i angeic, eje hi laka, tro angeic a kei. Canga saqe hi lai joline la ka nyenyap e tha hmekëne kö angeice la engazon e troa nyenyape fë hnahetre ngöne la hna iwaja. Ngo pine nemene kö matre tha hna hmekëne kö la ethanyine cili? Maine jë, tha ka hmeke kö angeic, maine ka sixa pena, maine pena ka nyimu mekun. Nemene la ini hne së hna xome qa ngöne la hna eamo hnei Paulo?

11. Nemene la ka troa apatrene la lapaune së?

¹¹ Tha tro kö sa thëthëhmine ka hape, tha ka canga tro patre kö la lapaun; ngo kola luzi trotro qa ngöne la itre ewekë hne së hna kuca qane hë e cili lo. Hnene la ketre atre hamë ini ngöne université hna qaja ka hape, ame lo “ngazo ate ajolenyi shë,” tre, “ka catrehnine la aqane ihuli ne ej, nge kola hetre thangane ka ngazo qa ngöne la itre ewekë ka traqa koi së, me itre atr hne së hna ce mele memin, me itre aja së ka ngazo.” Ijije hi tro itre ej a ananazijëne la lapaune së, maine apatrene eje pena.—Mat. 13:3-9.

12. Nemene la itre eamo nyine tro sa wangatrune matre tha tro kö a patre la lapaune së?

¹² Ame ngöne la itre macatre, kolo pala hi a amekunë së hnei hlue ka nyipici me ka inamacane matre tro sa hmekëne göi itre hne së hna goeën, me dreng, ene la itre ewekë ka tro kowe la hni së me mekune së. Ase hë lo ithuemacanyi së la ejolen e troa nyenyape thele mani me mo. Wange kö hule abëekë së pi hnene la elolone la itre nyine iamadrinë ne la fen, maine hnene pena la itre ewekë ka hnyipixe. Tha loi kö e troa mekune ka hape, ka catrehnine pala ha la eamo celë, maine ka loi pe koi itre xan ngo tha thatraqa së fe kö. Thoi nge singödri la itre ewekë hna amë hnene la fene i Satana nyine jeli së. Ame la troa sixane la itre ithuemacany me mejiune kowe la sipu trenge catre i angeice kö, tre, aqane ujë lai ka akeinyi itre xane ekö, nge eje hi lai ka troa angazone la mejiune së troa kapa la thupen, ene la mel.—1 Ioane 2:15-17.

13. Nemene la aqane tro sa kötrene la itre iajojezi ne la fen?

¹³ Ame ngöne la nöjei drai, easa mele e nyipine la itre atr ka catre fë mekun, me itre aja me itre aqane ujë ne la fen. (E jë la Efeso 2:1, 2.) Ngo tro ha ajojezine la mele së e tro sa nue la aqane mekune i fen troa huli së. Ame la Paulo a qaja ka hape “caha nyipin,” tre, kola ithanatane la ketre enyi hna apoizinën. Nyipi ewekë tro pala hi sa hmek, wanga tro sa  thixötre me xomacone la hnamano së nge tha traqa pi së kowe la hna ie. Nemene la ka troa xatua së troa nyenyape uti hë la pun? Iesu la tulu ka sisitria ngöne la götrane cili. (Heb. 12:2) Hetrenyi fe së la tulu i Paulo aposetolo. Hnei angeice hna nyenyape ngöne la hna isasaqe ne la itre Keresiano, me hane ithuecatre kowe la itre trejine me angeice troa nyitipu angeic.—1 Kor. 11:1; Fil. 3:14.

“Troa Heten” Tune Ka La Thupen?

14. Nemene la mekuna i Paulo göne la aqane nyenyape i angeic?

¹⁴ Nemene la mekuna i Paulo göne la aqane nyenyape i angeic? Drei la itre trengewekë tixenuë i Paulo kowe la itre qatre thupe ne Efeso: “Tha ini kö a nyipi ewekëne la melenge mate nyipi koi ni, mate tro ni a umuthe la hna isasaqeng memine la qânge hnenge hna kapa qa thei Joxu Iesu.” (Ite hu. 20:24) Hnei angeice hna nue asë la mele i angeice matre troa traqa pi kowe la hna ie. Ngo ame koi Paulo, ka gufa asë la trenge catre hnei angeice hna kuca me aqane catre huliwa angeice thatraqane la maca ka loi, e tha traqa ju kö angeice kowe la hna ie. Atre hnyawa hi angeic laka nyipi ewekë tro pala kö angeic a catre huliwa uti hë la pun, ke, tha hune pala kö angeic ngöne la hna isasaqe. (E jë la Filipi 3:12, 13.) Ame hë ngöne la pune la mele i angeic, angeic a mejiune me hape: “Ase hë ni ishine la ishi ka loi, nge ase hë ni umuthe la hnaisasaqe, nge xölehuje pala kö ni la lapaun.”—2 Tim. 4:7.

15. Nemene la ixatua hnei Paulo hna hamëne kowe la itre trejine ka ce nyenyape me angeice ngöne la hna isasaqe?

¹⁵ Ketre, atraqatre fe la aja i Paulo tro la itre trejine me angeice Keresiano a hane traqa kowe la pune la hna isasaqe, nge tha tro kö a hmaca e cahu nyipin. Drei la ketre ceitun, hnei angeic hna ithuecatre kowe la itre Keresiano ne Filipi troa isa catre huliwa matre troa hetrenyi la mele elany. Nyipi ewekë tro angatr a xölehuje “la tenge ewekë ne la mel.” Angeic a sisedrëne me hape: “Mate madine ni ngöne la drai Keriso, laka tha hnenge hna nyenyape gufa, me huliwa gufa.” (Fil. 2:16) Angeice mina fe a xatuane la itre Keresiano ne Korinito me hape: “Loi e nyenyape tune fe nyipunie mate troa heten [la thupen].”—1 Kor. 9:24.

16. Pine nemene matre nyipi ewekë tro sa lapa mekune la thupen, ceitune me ketre aja hne së hna thele troa traqa kow?

¹⁶ Ame ngöne la hna isasaqe ka nany, tune la marato, tha öhne kö së ngöne la qan, la hna thupe theny maine hna ie. Ngo, ame ngöne la hna isasaqe, kola nyenyape me lapa mekune la pun hnene la ka iwaja. Nge ame la angeic a öhne ka hape, easenyi hë matre traqa pi kowe la hna ie, ene pe angeice hi a kuca asë la hnei angeice hna atrein matre troa umuthe la hna isasaqe. Ceitune hi lai memine la iwaja së. Nyipi ewekë tro sa goeëne la thupen ceitune me ketre ewekë ka mele the së. Celë hi ka troa xatua së matre tro sa hane traqa kowe la hna ie.

17. Nemene la thangane la lapaune kowe la aqane lapa mekune së la thupen?

¹⁷ Öni Paulo ka hape: “Ame la lapaun, te, kola lapa qale kowe la nöjei ewekë hna mejiune kow, me nyine anyipicine la nöjei ewekë ka tha hna goeëne kö.” (Heb. 11:1) Hnei Aberahama me Sara hna tro trije la aqane mele i nyidroti ka lolo, me mele pena ha ceitu me “ite tenyiwa . . . me itete tro agö e celë fene hnengödrai.” Nemene la ka xatua nyidro troa ujë tune lai? Nyidroti “a goeën [la troa eatre la itre hna thingehnaean] nge nanyi pete kö.” Ame pena Mose, tre, hnei angeice hna thipëne “troa madine fë la ngazo ka canga pat” memine “la nöjei mo ne Aigupito.” Ka qa ka la trengecatr memine la lapaune i angeic? Ka xulu qa ngöne la hnei angeic hna “hnine kowe la nyipi thupen.” (Heb. 11:8-13, 24-26) Matre, trotrohnine hi së la Paulo a qaja la mele ne la itre atr cili ka hape, angatr a isa catre nyihlue i Akötresie “hnene la lapaune” i angatr. Hnene la lapaune hna xatua angatre troa elë hune la itre itupathi ka traqa koi angatr. Öhne hnyawa kö angatre la ixatua i Akötresie, nge xecie hi koi angatre laka tro kö Nyidrëti elanyi a eatrëne la itre hnei Nyidrëti hna thingehnaean.

18. Maine easa ajane troa nuetrije la “ngazo ate ajolenyi shë,” nemene la itre ewekë ka loi nyine tro sa kuca?

¹⁸ Maine tro sa sine thele la aqane huliwa nyipici me aqane lapaune ne la itre trahmanyi me föe hna amexeje ngöne Heberu mekene 11, me hane xome la tulu i angatr, tro hë sa akökötrene fe the së la lapaun, me nuetrije la “ngazo ate ajolenyi shë.” (Heb. 12:1) Ketre, loi e “tro sha imekunekeune mate troa aciane la ihnimi me ite huliwa ka loi” the së, hnene la hna itronyi me ce memine la itre atr ka eënyine la lapaun.—Heb. 10:24.

19. Tune ka fe la mekune i nyipunie, la nyipunieti a lapa mekune la thupen?

¹⁹ Easenyi catre hë matre traqa pi së kowe la pune la hna isasaqe. Mama hnyawa ha la hna ie. Jëne la lapaun memine la ixatua qathei Iehova, ijiji së fe troa hane “nue tije la nöjei hace asë, memine la ngazo ate ajolenyi shë.” Nyipici, ijiji së hi troa nyenyape matre troa kapa la thupen, kola qaja la itre manathithi hna thingehnaeane hnei Iehova, Akötresi së nge Tretretro së.

[Ithueamacany]

Mekune Kö Nyipunie?

• Nemene la aliene la kola hape, troa nuetrije “la nöjei hace asë”?

• Hnei nemene matre patre jë la lapaune ne la ketre Keresiano?

• Pine nemene matre nyipi ewekë tro sa lapa mekune la thupen?

[Thying]