“Mmilgad ni . . . Nge Yog Puluwon Ngomed”

“Ere mmilgad ni aram rogon nge yog puluwon ngomed.”​—1 KOR. 9:24.

1, 2. (a) Mang e fanay Paul ni nge pi’ e athamgil nga laniyan’ e pi Kristiano ni Hebrew? (b) Mang e kan tay chilen ngak e pi tapigpig rok Got ni ngar rin’ed?

 U LAN e babyor ni yoloy apostal Paul nge yan ngak e pi Kristiano ni Hebrew e weliy riy ba fanathin u murung’agen e sagreng ni nge pi’ e athamgil nga lanin’rad. I puguran ngorad ni gathi goo yad e kar uned ko fare sagreng ko yafas, ya ba sug bogi ‘girdi’ u toobrad’ ni kar mu’naged e birorad e sagreng ni yad be guyrad. Faanra lemnag e pi Kristiano ni Hebrew e yul’yul’ nge athamgil ni i tay e pi girdi’ nem, maku ra pi’ e athamgil nga lanin’rad ni ngar mu’naged e sagreng ni yad be un ngay.

² Fa binem e article e da weliyed riy murung’agen boch e “pi girdi’ nem.” Yad gubin nra micheged ni michan’ rorad nib gel e ir e ayuwegrad ni ngar pared ni yad ba yul’yul’ ngak Got ni gowa yad be un nga ba sagreng ni yad be nameg ni ngar mu’naged. Bay ban’en nrayog ni ngad filed rorad. Rogon ni kad weliy ko fa binem e article e tay Paul chilen e pi thin ni baaray ngak e piin taareb e michan’ rorad ni gad ba muun ngay ni gaar: “Ere ngad paged urngin ban’en ni be magawon ngodad, nge denen ni ke m’agdad ni ke chichiiy pa’ rodad, ngad athamgiliyed e gin ni ka ba’ ni ngad milgad riy ngad tawgad ko gin ni gad be nameg.”​—Heb. 12:1.

3. Mang e rayog ni nge fil e pi Kristiano ko n’en ni yog Paul u murung’agen e piin ni yad ma un ko mil u Greece kakrom?

 ³ Sagreng ko mil e aram ba mit e gosgos nib ga’ ni yima tay u Greece kakrom. Be yog ba ken e babyor ni “piyu Greece e yad ma un ko mil ndariy ban’en u dakenrad.” (Backgrounds of Early Christianity) Ngiyal’ ney e de puluw ni ngan rin’ ban’en ni aray rogon. Machane, fan ni yad ma mil ni aram rogon e bochan ni dubrad ni nge talegrad ban’en ni nge dabi yog puluwon fare sagreng ngorad. Ere nap’an ni yog Paul ngak e pi Kristiano ni Hebrew ni ngar paged urngin ban’en ni be magawon ngorad, ma be yip’ fan ni ngar guyed rogon ni ngar paged e pi n’en nrayog ni nge talegrad ni nge dabki yog e yafas ni manemus ngorad. Re fonow ney e bay angin ngak e pi Kristiano kakrom, maku er rogodad e ngiyal’ ney. Ere mang boch ban’en nrayog ni nge talegdad ni nge dabi yog puluwon fare sagreng ko yafas ngodad?

‘Mu Pag Urngin Ban’en ni Be Magawon Ngom’

4. Mang e i rin’ e girdi’ u nap’an Noah?

⁴ I yog Paul ni “ngad paged urngin ban’en ni be magawon ngodad.” Re n’ey e ba muun ngay e pi n’en nrayog ni nge talegdad ni nge dab kud tedan’dad ma dab kud athamgiliyed fare sagreng ni gad be un ngay. Mang e pi n’em? Faan gad ra lemnag Noah ni ir bagayad e piin ni weliy Paul murung’agen, ma ra yib ngan’dad e n’en ni yog Jesus ni gaar: “Rogon e re ngiyal’ i n’en ni baaram nnap’an Noah e ra aram rogon ko pi rran rok e en ni Fak e Girdi’.” (Luke 17:26) Riyul’ ni n’en nra buch ko re fayleng ney e bod e n’en ni buch u nap’an Noah. Machane, n’en ni i weliy Jesus murung’agen e rogon e par ko girdi’ e ngiyal’ ney ni taareb rogon ko par ko girdi’ u nap’an Noah. (Mu beeg e Matthew 24:37-39.) Yooren e girdi’ ni ur moyed u nap’an Noah e dubrad ni ngar filed murung’agen Got, maku dubrad ni ngar rin’ed e tin nib m’agan’ ngay. Ere, mang e ur rin’ed? Ur rin’ed e pi n’en ni ka yima rin’ ni bod e abich, nge garbod, nge mabgol. Magawon riy e “da ur nanged e n’en ni bay yib ngorad” ni bod rogon ni yog Jesus.

5. Mang e ra ayuwegdad nge yog nda mu’naged fare sagreng nib fel’ rogon?

⁵ Gad bod Noah nge chon e tabinaw rok ni boor pa’ u puluwdad ni gubin e rran. Ba t’uf ni ngad maruwelgad nge yog e salpiy ngodad. Ma kub t’uf ni ngad ayuweged gadad nge tabinaw rodad. Pi n’ey e boor e tayim nge gelngidad ni gad ma fanay ngay. Ma faanra bay e magawon rodad ko salpiy, ma rib mom ni nga i magafan’dad ko pi n’en nib t’uf rodad. Machane, bochan ni gadad e Kristiano, ma ka bay boch ban’en nib ga’ fan ni kub milfan ngodad, ni bod rogon e machib, nge ngan fal’eg rogoy ko muulung min un ngay, nge fol Bible ni goo gadad, nge fol Bible ni tabinaw. Yugu aram rogon feni yoor ban’en nib t’uf ni nge rin’ Noah ni fan ko pigpig ni i tay ngak Got, machane i ‘rin’ urngin e tin ni yog Got ngak ni nge rin’.’ (Gen. 6:22) Ere, faanra ngad mu’naged fare sagreng ni be tay e Kristiano nib fel’ rogon, mab t’uf ni ngad lichnaged e pi n’en ni be tomalnagdad ma gad pag e tin ni be magawon ngodad.

6, 7. Mang fonow rok Jesus e susun ndab da paged talin?

⁶ Mang e yip’ Paul fan u nap’an ni yog ni ngad paged urngin ban’en ni be “magawon ngodad”? Riyul’ ndabiyog ni ngad paged urngin ban’en nib milfan ngodad. Machane, dab mu pagtalin e n’en ni yog Jesus ni gaar: “Dabi magafan’ be’ nge gaar: ‘U uw e bay yib e ggan rog riy? ara n’en ni nggu garbod ngay? ara mad ni nggon’?’ Ereray e pi n’en ni gubin ngiyal’ ma be nameg e piin ni yugu boch e kan e yad be meybil ngorad. Chitamangimed ni bay u tharmiy e manang ni pi n’ey ni urngin e dabi siy ni nge yog ngomed.” (Matt. 6:31, 32) Pi  thin ney ni yog Jesus e be dag ni mus ko pi n’en nib t’uf rodad ni bod e ggan nge mad e ku rayog ni nge magawon ngodad ni faanra par ni ir e ke m’on u wan’dad.

⁷ Dab mu pagtalin ni gaar Jesus: “Chitamangimed ni bay u tharmiy e manang ni pi n’ey ni urngin e dabi siy ni nge yog ngomed.” Re n’ey e be yip’ fan nra rin’ Jehovah ni Chitamangidad nu tharmiy e n’en nib milfan ngak, ni aram e nge pi’ e tin nib t’uf rodad. Riyul’ ni “pi n’ey” e gathi kemus urngin e pi n’en ni gad baadag ni nge yog ngodad. Yugu aram rogon ma ka nog ngodad ndabi magafan’dad ko “pi n’en ni gubin ngiyal’ ma be nameg e piin ni yugu boch e kan e yad be meybil ngorad.” Mang fan? Ya fonownag Jesus e piin ni ur motoyilgad ngak ni gaar: “Mu ayuwgad, ma dab mpaged gimed nguum pired ni ba ga’ ni mur ni ke pag rogon nge muun rrum e gimed be muruweliy, nge pi n’en ni ma magafan’uy ngay ko biney e tamilang, ya richey mi gimed da’da’ ko re Rran nem ni ke taw ngomed. . . . ni bod rogon ba wup ni pangthal.”​—Luke 21:34, 35.

8. Mang fan ni ireray e ngiyal’ ni “ngad paged urngin ban’en ni be magawon ngodad”?

⁸ Gowa bod ni ke chugur ni ngad guyed e gin ni ngan mus riy. Gad ba balyang ni faan gad ra pag boch ban’en nge magawonnagdad nge dabkiyog ni ngad mu’naged e re sagreng ney. Rib fel’ e fonow ni pi’ apostal Paul ni gaar: “Liyor ni yima tay ngak Got e ri ra fel’ rogon be’ riy nfaanra ke fel’ u wan’ e tin ni ba’ rok.” (1 Tim. 6:6) Gad ra fol ko thin ni yog Paul, ma ra mom ni ngad mu’naged e sagreng ni gad be un ngay me yog puluwon ngodad.

“Denen ni Ke M’agdad ni Ke Chichiiy Pa’ Rodad”

9, 10. (a) Mang e be yip’ fan e “denen ni ke m’agdad ni ke chichiiy pa’ rodad”? (b) Mang e rayog ni nge buch ko michan’ rok reb e Kristiano?

⁹ Tomuren ni weliy Paul murung’agen e pi n’en ni “be magawon ngodad,” me yog ni ngad paged e “denen ni ke m’agdad ni ke chichiiy pa’ rodad.” Mang e re n’em? Fare bugithin ni Greek ni kan pilyeg ni “ke m’agdad ni ke chichiiy pa’ rodad” e kemus ni taab yay ni bay u Bible. I yog reb e pumoon ni boor ban’en u murung’agen e Bible ni manang ni ka nog Albert Barnes ngak ni gaar: “Piin ni yad ma un ko mil e yad ma kol ayuw ndab ra chuwgad ko mad nra oloboch nga ayrad me mo’maw’ ni ngar milgad. Ere, ku er rogon e piin Kristiano ni susun e dab ra paged ban’en ni nge magawonnagrad ko sagreng ni yad be un ngay.” Piin Kristiano e susun ndab ra paged ban’en nge m’agrad nge chichiiy pa’ rorad ni be yip’ fan ban’en nra warnag e michan’ rorad fe muleg. Uw rogon nrayog ni nge mul e michan’ rok reb e Kristiano?

¹⁰ Reb e Kristiano e dabi mul e michan’ rok nib tomgin. Boch nga tabolngin e babyor ni yoloy Paul ngak e pi Kristiano ni Hebrew, me weliy ngorad e n’en nra buch ni faan yad ra ‘man’ nga orel’ me ‘kireb e lem rorad ma dabki michan’rad.’ (Heb. 2:1; 3:12) Nap’an nra oloboch e mad rok be’ nga ay ni be mil, ma ra dol’. Ba mom nra dol’ be’ ni be un ko mil ni faanra chuw ko mad ni yugu demtrug. Mang e rayog ni nge k’aring e re n’ey? Reb e sana der tiyan’, ara kaygi pag rogon e pagan’ rok, ara bay boch ban’en ni be magawonnag laniyan’. Mang e gad ra fil ko fonow ni pi’ Paul?

11. Mang e rayog ni nge muleg e michan’ rodad?

¹¹ Thingar dab da paged talin ni faanra ke mul e michan’ rok reb e Kristiano, ma bochan e pi n’en ni ke mel’eg ni nge rin’. Ki yog reb e pumoon ni boor ban’en u murung’agen e Bible ni manang ni fare “denen ni ke m’agdad ni ke chichiiy pa’ rodad” e aram e “denen ni ma gagiyegnagdad ni bochan rarogodad, nge girdi’ ni gad ma chag ngorad, nge pi n’en nib kireb ni gad ma ar’arnag.” Pi n’ey e rayog ni nge warnag e michan’ rodad fe muleg.​—Matt. 13:3-9.

12. Mang boch ban’en ni yibe puguran ngodad ni nge dab da paged talin ya nge dabi mul e michan’ rodad?

¹² Kab kafram i yib ni be puguran fare tapigpig nib yul’yul’ mab gonop ngodad ni ngad kol ayuwgad ko pi n’en ni gad ma yaliy, nge pi n’en ni gad ma motoyil ngay, ni aram e pi n’en ni gad ma suguy nga lanin’dad nge gum’ircha’dad. Kan fonownagdad u murung’agen e riya’ ni bay ko chogowen e salpiy nge chugum. Faan gad ra adag gubin ban’en ko fayleng ni ma chuweg e girdi’ e chalban rorad ngay, ara da adaged ni nge yog ngodad e tin ni kab beech e chugum, ma rayog ni nge  par ni ireray e pi n’en ni gad be mit riy ma dakuriy e tayim rodad ni fan ko tin nib ga’ fan. Gad ba balyang ni faan gad ra lemnag ni kaygi gel e pi fonow ney ara fan ngak yugu boch e girdi’ ma gathi fan ngodad. Ma fanay Satan e lem nu fayleng nge pi n’en ni bay riy ni yima yim’ ni bochan ni nge guy rogon ni nge dab kud folgad ko pi fonow ney. Boor e girdi’ ni ke par ni ireray e magawon rorad ni bochan e darur tedan’rad, ara kaygi pag rogon e pagan’ rorad, ara bay boch ban’en ni be magawonnag lanin’rad, ma pi n’ey e rayog ni nge muleg fare tow’ath u pa’dad ni aram e yafas ni manemus.​—1 John 2:15-17.

13. Uw rogon ni nge dabi af e lem ko girdi’ nu fayleng ngodad?

¹³ Gubin e rran ni ma guy e girdi’ nu fayleng rogon ni ngaud lemgad ni bod yad. Yad baadag ni nge ga’ fan u wan’dad e pi n’en nib ga’ fan u wan’rad, ma gad adag e pi n’en ni yad baadag. (Mu beeg e 1 Korinth 2:12.) Machane, gadad e gad ra dugliy ko ngad paged e lem nu fayleng nge gagiyegnagdad fa danga’. Lem ko girdi’ nu fayleng e bod e nifeng nib liyegdad. Machane biney e lem e bod e nifeng ni bay e yub u fithik’. Faanra dubdad ni ngad pogofannaged e nifeng ni bay e yub riy, me ere thingar dab da paged e lem ko girdi’ nu fayleng ni nge gagiyegnagdad. Mang e ra ayuwegdad ni ngad ululgad ko fare sagreng? Ra ayuwegdad e n’en ni rin’ Jesus, ya ir e en nrib fel’ rogon e sagreng ni tay nge yan i mada’ ko ngiyal’ ni ke mu’nag. (Heb. 12:2) Maku rayog ni ngad folwokgad rok apostal Paul. I un ko fare sagreng miki pi’ e athamgil nga laniyan’ pi walagen ni ngkur folwokgad rok.​—1 Kor. 11:1; Fil. 3:14.

Uw Rogon ni ‘Nge Yog Puluwon Ngodad’?

14. Uw rogon u wan’ Paul e sagreng ni i tay?

¹⁴ Uw rogon u wan’ Paul e sagreng ni i tay? Yay ni tomur ni non ngak e piin piilal nu Efesus, e yog ni gaar: “Kug finey ni pogofan rog e dariy rogon ngog, ni fan e nge yog ni gu mu’nag e maruwel ni kan pag fan ngog mu gu mu’nag e maruwel ni Somol Jesus e ke pi’ ngog ni nggu rin’, ni aram e nggu weliy ngan nang e Thin Nib Fel’ ni yib rok Got ni murung’agen feni t’uf e girdi’ rok Got.” (Acts 20:24) I m’agan’ ngay ni nge pag fan urngin ban’en ni bay rok nib muun e yafas rok ngay, ya nge yog ni mu’nag fare sagreng. Rogon u wan’ Paul e faanra dabi mu’nag fare sagreng ni be un ngay, ma athamgil nge maruwel nib gel ni be tay e  ra yan i aw nib m’ay fan. Manang nthingari athamgil nge mada’ ko tomur. Maku der lemnag ni ke mu’ i fek puluwon e re sagreng nem. (Mu beeg e Filippi 3:12, 13.) Nap’an ni chugur nga tungun e yafas rok e fin aram e ngiyal’ ni non ni ke pagan’ ni gaar: “Kug athamgiliy e tin nrayog rog ko sagreng, ma kug mil u n’umngin yang ni ngan mil riy, ya ug par nib mich Kristus u wun’ug.”​—2 Tim. 4:7.

15. Mang e yog Paul ni nge pi’ e athamgil nga laniyan’ e piin ni yad be sagreng u taabang?

¹⁵ Ri baadag Paul ni nge guy pi walagen ni Kristiano ni kar mu’naged fare sagreng ndar talgad. I pi’ e athamgil nga laniyan’ e pi Kristiano nu Filippi ni ngar maruwelgad nib gel ya nge yog e yafas ngorad. Ba t’uf ni ngar ‘weliyed e thin rok Got ni murung’agen e yafos ndariy n’umngin nap’an.’ Miki gaar: “Faanra mu rin’ed ni ara’ rogon ma ra yib tapgin ni nggu felfelan’ ngomed ko Chirofen ni bay sul Kristus riy; ya aram e ra m’ug ni urngin e athamgil nge maruwel ni ug tay e de yan i aw nib m’ay fan.” (Fil. 2:16) Ki pi’ e athamgil nga laniyan’ e pi Kristiano nu Korinth ni gaar: “Mmilgad ni aram rogon nge yog puluwon ngomed.”​—1 Kor. 9:24.

16. Mang fan ni nge riyul’ u wan’dad puluwon fare sagreng ni gad be un ngay?

¹⁶ Faanra ba n’uw yang e gin ni ngan mil riy, ma piin ni yad be un ko mil e dab ra guyed e gin ni ngan mus riy nge mada’ ko ngiyal’ ni kan chugur ngay. Yugu aram rogon ma ireram e n’en ni yad be lemnag u nap’an ni yad be mil. Ma nap’an ni yad ra nang ni kan chugur ko gin ni ngan mus riy, ma kar dabuyed ni ngar talgad. Ku er rogon e sagreng ni gad be un ngay nthingari riyul’ u wan’dad puluwon nra yog ngodad, ya ra ayuwegdad ni nge yog e re puluwon nem ngodad.

17. Uw rogon nra ayuwegdad e michan’ ni nge riyul’ u wan’dad puluwon fare sagreng ni gad be un ngay?

¹⁷ I yoloy Paul ni gaar: “Ra nge michan’dad ma aram e ke pagan’dad ko pi n’en ni ir e ke l’agan’dad ngay, ma ke michan’dad ko pi n’en ndarid guyed nga owchedad.” (Heb. 11:1) I m’agan’ Abraham nge Sarah ngay ni ngar digeyew e flaab rorow nga ranow ra parew nga reb e nam ni yow e “milekag.” Mang e ayuwegrow? ‘Ra changargow u urel mi yow guy e tin ni ke yog Got ni bayi pi’ ngorow.’ Me Moses e siyeg e “felfelan’ nib ngoch nap’an ni be ngongliy e denen” nge “urngin e machaf nu Egypt.” Uw rogon ni gel e michan’ rok me yib gelngin ni nge rin’ e re n’ey? I “yip’ owchen ko tin ni ka ba’ nga m’on ni bayi pi’ Got ni puluwoy.” (Heb. 11:8-13, 24-26) I yog Paul ni gubin e pi girdi’ ney e ur ngongolgad u fithik’ e “michan’.” Ireray e n’en ni ayuwegrad ni nge dab ur pared ni yad be lemnag e pi skeng nge gafgow ni u ranod u fithik’, ya ngar fal’eged i yaliy e pi n’en ni i rin’ Got ni fan ngorad nge tin ni bay fini rin’ boch nga m’on.

18. Ra ngad paged e “denen ni ke m’agdad ni ke chichiiy pa’ rodad,” ma mang boch ban’en ni ngad rin’ed?

¹⁸ Faan gad ra fal’eg i lemnag e pi n’en ni i rin’ fapi pumoon nge ppin nib gel e michan’ rorad ni bay murung’agrad u Hebrew ko guruy ni 11, ma gad folwok rorad, ma aram e rayog ni ngki gel e michan’ rodad ma gad pag e “denen ni ke m’agdad ni ke chichiiy pa’ rodad.” (Heb. 12:1) Ku rayog ni nge ‘bagadad ma i ayuweg bagadad ma be dag ngak nib t’uf rok ma be rin’ e tin nib fel’ ngak’ ni aram e ngaud muulunggad e girdi’ nga taabang ni yad be maruweliy ni nge yog e michan’ ngorad ni aram rogon.​—Heb. 10:24.

19. Uw rogon u wan’um fare n’en ni ngan fal’eg i lemnag puluwon fare sagreng?

¹⁹ Ke chugur ni nge m’ay fare sagreng ni gad be un ngay, ma bod nrayog ni ngad guyed e gin ni ngan mus riy. Rayog ni ngad “paged urngin ban’en ni be magawon ngodad, nge denen ni ke m’agdad ni ke chichiiy pa’ rodad” u daken e michan’ nge ayuw rok Jehovah. Arrogon, rayog ni ngad milgad nge yog puluwon ngodad ni aram e pi tow’ath ni ke micheg Jehovah ngodad ni ir e Got rodad ma Chitamangidad.

Ka Ga Manang?

• Mang e ba muun ko ngan pag “urngin ban’en ni be magawon ngodad”?

• Mang e rayog ni nge k’aring reb e Kristiano nge mul e michan’ rok?

• Mang fan ni ngaud pared ni ke l’agan’dad nga puluwon fare sagreng ni gad be un ngay?

[Study Questions]

[Picture on page 26]

Mang fare “denen ni ke m’agdad ni ke chichiiy pa’ rodad,” ma uw rogon nrayog ni nge buch e re n’ey rodad?