¿Xyˈixyˈäjtpëtsë Jyobaa?
“Yëˈë Nintsënˈäjtëm yˈixyˈajtypy diˈibë yëˈë jyaˈäjtypy.” (2 TIM. 2:19)
1, 2. 1) ¿Ti Jesus jyantsy tsyojkënyëˈäjt? 2) ¿Tijaty mbäät nnayajtëˈëjëm?
TËGOKË Jesus nyimiinë tuˈugë farisee ets ojts yajtëyëty: “¿Diˈibë dëˈën ja anaˈamën niˈigyë myëjëty?”. Ta tˈatsooy: “Mtsokëp ja mWintsën Dios mët winë mjot, mët winë [mniniˈkx mgëbäjk] es mët winë mjot mwinmäˈäny” (Mat. 22:35-37). Jesus jyantsy tsyojkë Jyobaa. Ets wiˈix jyukyˈajty, ja dyaˈijxë ko jyantsy tsyojk etsë Jyobaa yˈixyˈatëdët. Pääty mä kyaˈookynyëm ojts tnigajpxy ko myëmëdoobyë Dios, yëˈë jyënany: “Ëj nguytyunyëts ja nDeetyëtsë yˈanaˈamën es mbadunyëts ja tsyojkën” (Fwank 15:10).
2 Tyam, mayë jäˈäy jyënäˈändë ko tsyojktëbë Dios, ets ëtsäjtëm nanduˈun njënäˈänëm. Pääty jëjpˈam nnayajtëˈëjëm: “¿Wiˈixëdaa Jyobaa wyinmay mä ëjts? ¿Mbäädëts njënäˈäny ko xyˈixyˈäjtpëtsë Jyobaa o xykyupëjkpëts? ¿Jënäämbë Jyobaa ko xyjaˈäjtpëts?” (2 Tim. 2:19). ¡Nitii duˈun kyaˈoyëty extëm ko mëdë Jyobaa oy nˈijtëm!
3. ¿Tiko nääk kyaj yˈittë seguurë ko mbäät nyaymyayëdë mëdë Jyobaa, ets ti mbäät pyudëkëdë parë dyajtëgatstëdë wyinmäˈäny?
3 Ta nmëguˈukˈäjtëm diˈib mëk tsyojktëbë Jyobaa, per kyaj yˈittë seguurë pën mbäät mëët nyaymyayëdë. Näˈäty wyinmaytyë ko kyaj nyitëkëdë etsë Jyobaa jyaˈˈatëdët. ¡Perë Jyobaa kyaj duˈun wyinmay! (1 Sam. 16:7.) Nˈokˈijxëm wiˈixë Pablo jyënany: “Diˈibë tsyejpy ja Dios, ixyˈäjtëp ja Dios” (1 Kor. 8:3). Extëm nˈijxëm, jëjpˈam ets tuˈugë jäˈäy ttsokëdë Dios parë yˈixyˈatëdët. Oknayajtëwëdë: “¿Tikots yam ngajpxyë tyäˈädë rebistë? ¿Tikotsë Jyobaa nmëduny amumduˈukjot, mët winëtsë niniˈkx ngëbäjk, njot nwinmäˈäny etsë njot nmëjääjëts? ¿Tëjëtsë Jyobaa naytyukëdëkëty etsëts të nëbety? Pën të, ¿tikots duˈun të nduny?”. Nˈokjamyajtsëm ko Jyobaa tyukˈijxëtyaabyë jäˈäyë kyorasoon ets yëˈëyë myëjwoopy “tijaty tsobatp” o ja jäˈäyëty diˈib tsobatp (käjpxë Ageo 2:7 etsë Fwank 6:44). Pääty pën nmëduˈunëmë Jyobaa, yëˈë duˈun mët ko yëˈë të xymyëjwoˈojëm parë mëët nnaymyaˈayëm. Yëˈë ninäˈä xykyamastuˈudäˈänëm pën xëmë nmëduˈunëm. Tsuj yajxon xykyuentˈatäˈänëm, pes mëjwiin kajaa xyajtsobatëm (Sal. 94:14).
4. ¿Tiko yˈoyëty nwinmäˈäyëm nuˈunën tsyobääty ko xyˈixyˈäjtëmë Dios?
4 Ko Jyobaa të xymyëjwoˈojëm, tsojkëbë net nnayaˈijtëm mä tsyojkën (käjpxë Juudʉs 20, 21). Biiblyë jyënaˈany ko Dios mëduumbë mbäät tyëgoytyë ets tmëjagamgaˈaktë Diosë juukypyë (Ebre. 2:1; 3:12, 13). Duˈun jyajtyë Himeneo mëdë Fileto, diˈibë Pablo myaytyak mä tkanigajpxynyëmë 2 Timotee 2:19. Tyäˈädë jäˈäyëty yëˈë nety jaˈäjtëdëbë Jyobaa, per ok, ta tmastuttë ja tëyˈäjtën (2 Tim. 2:16-18). Nanduˈun jyäjttë nääk ja Dios mëduumbë diˈib Galacia. Ojtsë Dios jyaˈixyˈatëdë, per ta tmastuttë ja tëyˈäjtën (Gal. 4:9). ¡Ninäˈä duˈun ngaˈˈadëtsëm! Pes nitii kyajaˈˈaty yä naxwiiny diˈib mbäät mëët yaˈijxkijpxyë ko nnaymyaˈayëm mëdë Dios.
5. 1) Nigäjpx majtskë jäˈäyˈäjtën diˈibë Dios yˈoyˈijxypy. 2) ¿Tijaty ijxpajtën nˈixäˈänëm?
5 Parë Dios tˈixyˈatët tuˈugë jäˈäy, tsojkëp tmëdatëdë jäˈäyˈäjtën diˈib yˈoyˈijxypy (Sal. 15:1-5; 1 Peed. 3:4). Extëmë mëbëjkën etsë yujyˈat tudaˈakyˈat. Min nˈokˈijxëm majtskë Dios mëduumbë yˈijxpajtën diˈib yajnigëxëˈktë tyäˈädë jäˈäyˈäjtën ets pääty tsyojkëdë Dios. Ets ta net nˈijxëm wiˈixë Jyobaa ojts tmastuˈuty tuˈugë yetyëjk mët ko mëj këjxm nyayajnäjxë oyë nety jyanayjawëty ko yëˈë mëdë Jyobaa nyaymyayëty. Mbäät mëjwiin kajaa xypyudëjkëmë tyäˈädë tëgëëkpë ijxpajtën.
Pënaty myëbëjktëbë Dios yëˈë yˈaptëjkˈäjttëbë Abrahán
6. 1) ¿Wiˈixë Abrahán dyaˈijxë ko myëbëjk tijatyë Jyobaa wyandak? 2) ¿Wiˈixtsoojë Jyobaa tˈixyˈajtyë Abrahán?
6 Biiblyë jyënaˈany ko Abrahán “ojts tmëbëky yëˈë Wintsën Dios”, pääty yajtijy ko “yëˈë dëˈënë yˈaptëjkëty nidëgekyë diˈibaty myëbëjktëp ja Dios” (Gén. 15:6, Mʉgoxpʉ ja̱ noky mʉdiˈibʉ jyaayʉn Moisés [MNM]; Rom. 4:11). Abrahán nyikakë jyëën tyëjk, myëtnaymyaayëbë ets tijatyë nety myëdäjtypy, ets ojts nyijkxy mä tuˈugë lugäär diˈib jagam (Gén. 12:1-4; Ebre. 11:8-10). Mëkën tmëbejkyë Dios ets oy nuˈunë tiempë nyajxy kyaj dyajtëgooyë myëbëjkën. Ets kanäkˈok dyajnigëxeˈky, extëm ko Dios tmëmëdooy ets ja yˈuˈunk tjatukwintsëˈëgëyany (Ebre. 11:17-19). Dios nyijäˈäbë nety ko Abrahán myëbejkypy tijaty wyandakypy, pääty mëj dyajnäjxy ets jyënany ko “të nety tˈixyˈaty” (käjpxë Génesis 18:19). Ko duˈun jyënany, kyaj yëˈë tˈandijy ko jeˈeyë tnijäˈäjë ko tamë Abrahán jyukyˈaty, yëˈë duˈun ko tjäˈäwë extëmë myëtnaymyaayëbë (Sant. 2:22, 23).
7. ¿Ti netyë Abrahán nyijäˈäp mä Jyobaa wyandakën, ets wiˈix dyajnigëxeˈkyë myëbëjkën?
7 Jyobaa tyukwandakë Abrahán ko ja tyëëm yˈääts tˈaxäjëyäˈändë ja Nax diˈib Yajtukwinwäˈänëdë ets nyimayëyäˈändë “extëm yëˈë tsääjin kyëxëˈëgyën nëëˈëgëˈëy” (Gén. 22:17, 18, MNM). Ets oy tkanekyˈijxy wiˈix yˈadëëyë tyäˈädë wandakën, myëbëjk mëkë Jyobaa. Yëˈë nyijäˈäbë nety ko tuun jäjtëp tijatyë Jyobaa wyandakypy. Ets extëm jyukyˈajty, ja dyajnigëxeˈky ko dyuˈunëty (käjpxë Ebreeʉsʉty 11:13). Ets ëtsäjtëm, ¿xyˈixyˈäjtëmë Dios ko nmëdäjtëmë duˈumbë mëbëjkën?
Pënaty myëdäjttëbë mëbëjkën yˈawijxtëbë Jyobaa
8. ¿Tijaty mayë jäˈäy jyatsojkënyëˈäjttëp?
8 Mayë jäˈäy jyatsojkënyëˈäjttëp yˈoyˈat myëkˈattët, pyëk yˈuuktët ets tmëdattëdë yˈuˈunk yˈënäˈk. Ets kyaj wyiˈixëty ko tuˈugë jäˈäy duˈun ttsojkënyëˈaty, per mbäät näˈäty kyaj yˈadëy. Ets ja mä nyigëxëˈëgäˈäny pën mëk ja myëbëjkën.
9, 10. 1) ¿Ti nääk tyuundëp parë tpäättë tijaty tsyojktëp? 2) ¿Mmëbejkypy mijts ko Jyobaa tyunaampy extëm twandaˈaky?
9 Kyaj nety nyaˈijxëmë wijyˈäjtën ko ngapaduˈunëm extëmë Dios xytyuˈumoˈoyëm mët ko nbäädäˈänëm ti ntsojkëm. Ko duˈun nˈadëtsëm, mbäät kyaj oy nekyˈijtëm mëdë Jyobaa. Extëm nˈokpëjtakëm, nääk yˈaxäjëdëbë tsooy diˈib yajkubojkypyë Diosë yˈanaˈamën etsë wiinkpë kyupëjktëbë tuunk diˈib kyaj nyekymyoˈoyëdë tiempë parë fyamilyë o parë xëmë nyëjkxtët mä naymyujkën, ets ta net diˈib naywyinˈëˈënëdëp mëdë jäˈäy diˈib kyaj yˈëxpeky. Ko tuˈugë Dios mëduumbë duˈun yˈadëˈëtsët, ¿jyantsy myëjäˈäwëbë nety ko Jyobaa yˈixyˈatyëty? Koxyëbë Abrahán ojts tsyipkaˈxnë ko kyaˈˈadëy ja Diosë wyandakën etsxyëp ojts tsyënääytyaknbeky jatëgok ets mëj jyantsy itët mä ja jäˈäyëty, ¿wiˈixxyëbë Jyobaa nyayjäˈäwë? (Ix nanduˈun mä Génesis 11:4.) ¿Waˈanxyëp xëmë ojts yajnaxyëty extëmë myëtnaymyaayëbë?
10 ¿Ti mijts mjatsokënyëˈajtypy yˈadëwët? ¿Mëdäjtypy mëkë mëbëjkën ets xyˈawixëdë Jyobaa diˈib wyandakypy moˈoyaˈanyëty tijaty mtsejpy? (Sal. 145:16.) Mbäät näˈäty kyaj tsojk yˈadëy tijatyë Dios wyandakypy extëm njatsojkëm. Per pën nmëdäjtëmë mëbëjkën extëmë Abrahán, ninäˈä nëjkxë Dios xykyamastutëm ets seguurë nëjkx xykyunuˈkxëm (Ebre. 11:6).
Tëgatsyë tudaˈakyˈäjtën mëdë mëjˈat këjxmˈat
11. ¿Tijatyë Coré tyuun, ets wiˈix jeky tmëduunyë Jyobaa?
11 Jyobaa kyaj tuknax tˈijxyë Moisés mëdë Coré. ¿Tiko? Yëˈko kyaj tuknax tkupëjktë wiˈixë Jyobaa tijaty ttukniwijtsë ets wiˈix ttsejky tijaty yajtunët. Coré yëˈë tuˈugë lebitë diˈib tsoˈon mä fyamilyë Qohat. Jekyë nety kujk Dios mëduunë ets waˈan tˈijxy wiˈixë Jyobaa dyaˈˈawäˈätspëtseemy ja israelitëty mä ja mejnyë Tsaptspë. Nan waˈan dyaˈoˈky pënaty kyaj tmëmëdoodë Jyobaa jam Sinaí ets nan waˈan tpagëëy ja kääxë kajpxyˈatypyë (Éxo. 32:26-29; Núm. 3:30, 31). Tyäˈädë yëˈë xytyukˈijxëm ko waˈan jeky tmëmëdooyë Jyobaa, pääty may ja israelitë yajnäjxëdë mëj.
12. Extëm nˈijxëm mä pajina 31, ¿wiˈixë Coré dyajtëgooy ja nyaymyayë mëdë Dios ko tyuktëjkë mëjˈat këjxmˈat?
12 Per mä nety tyuˈuyoˈoytyë parë jyäˈtäˈändë mä ja Nax diˈib Yajtukwinwäˈänëdë, ta Coré wyinmääy ko kyaj yˈoyëty extëm yajtuˈumoˈoy ja Diosë kyäjpn. Ta tjayajtëgatsany mët 250 yetyëjk diˈibë nety mëj ijttëp. Waˈan wyinmääytyë ko Jyobaa kyupejkypy tijaty tyunandëp ets pääty tnibëdëˈktë ja kutujkën diˈibë Moisés myëdäjtypy. Ets tˈanmääytyë: “¡Wiˈix ko miitsëty nimajtskë jantsy oy jantsy kunuˈkxy mdimynyeyajnaxëtë! Pën tëgokyëts yëˈë Israel jäˈäyëty tëëts yëˈë Dios kyunuˈkxtäˈäjëtë. Ets yëˈë Wintsën yëˈë këˈëm tim yajpatp mä ëtsäjtëmën niˈëmukë” (Núm. 16:1-3, MNM). ¡Mëj këjxm nyayajnäjxëdë! Moisés ta jeˈeyë yˈatsooy: “Jyobaa yëˈë yajnigëxëˈëgaampy pën diˈib yëˈë jyaˈäjtypy” (käjpxë Números 16:5). Ko jakumbom ojts tsyuˈujënë të nety ja Coré mëdë jyaˈay yˈoˈktäˈäytyë (Núm. 16:31-35).
13, 14. ¿Wixatyë Moisés dyaˈijxë ko jantsy tudaˈaky?
13 Per “yää naxwiiny ni pën ënety duˈun kyätëdaˈagyëty, ta yëˈë Moisésën”, ninuˈun ojts kyatuˈugyë mëdë Coré (Núm. 12:3, MNM). Moisés yajnigëxëˈkë tudaˈakyˈat ko ttuuny tijaty extëmë Dios tyukˈanaˈamë (Éxo. 7:6; 40:16). Nimää kyayajpääty mä Biiblyë mä Moisés tnibëdëˈëgët tijatyë Dios tukˈanaˈamëp o yˈabat kyutukët mä wiˈix tijaty ttuny. Extëm ko Jyobaa tyukˈanaˈamë tkojët tuˈugë witëjk mä yaˈˈawdatët, yajxon yˈanmääyë wiˈix yajxuyët, tijaty koloor ja piity yajtunëp, näk nixuuybyety nyaxët ets kanäk peky ojts yajtukˈaneˈemy wiˈix ttunët (Éxo. 26:1-6). Ko xytyuˈumoˈoyëm pënaty myënëjkxtëbë jëjpˈamˈäjtën mä Diosë kyäjpn, mbäät näˈäty kyaj oy nayjäˈäwëm ko xytyukˈanaˈamëm wiˈixën meerë tijaty yajtunäˈäny. Perë Jyobaa ak oy tijaty ttuny, ets ijtp seguurë ko pënaty tyuunkmoopy, tyunandëp tijaty yajxon. Pääty ko Jyobaa tniˈanaˈamë wiˈixën tijaty yajtunäˈäny, yëˈë duˈun mët ko nyijäˈäp tiko duˈun jyënaˈany. Ko Moisés ojts yajtukˈaneˈemy wiˈixën meerë tkojët ja tabernakulo, kyaj ttukjotˈambejkyë Jyobaa ets nan kyaj wyinmääy ko tsuu lokë yajnaxyëty o ko kyaj mbäät ja wyijyˈäjtënë dyajtuny. Niˈigyë tmëmëdooyë Jyobaa ets tˈijxtääy parë yajtunët extëmë nety meerë të tniˈanaˈamë (Éxo. 39:32). ¡Moisés mëjwiin kajaa dyaˈijxë tudaˈakyˈäjtën! Yˈëxkäjp ko yëˈë Diosë tyuunk, ets ko yëˈë jeˈeyë Dios yajtunyëty.
14 Ok, ta jatëgok dyaˈijxë tudaˈakyˈäjtën ko tpatyë jotmay diˈib këˈëm axëktuunë. Net ko ja israelitëty tyëjkëdë abajt kutujkpë ko kyaj ti ja nëë, ta Moisés jyantsy jotˈambejky ets kyaj tmëjkumääyë Jyobaa. Pääty Jyobaa yˈanmääyë ko yëˈë kyaj twoodëkëyaˈany ja israelitëty mä ja Nax diˈib Yajtukwinwäˈänëdë (Núm. 20:2-12). Moisés mëdë Aarón kanäk jëmëjtë nety të tmëmadäˈäktë wiˈix ja israelitë yˈabat kyutuktë. Per mët ko tëgok jeˈeyë tyëgooytyë, ta ojts yaˈˈanëëmëdë ko kyaj tnekyˈixäˈändë wiˈix yˈadëy diˈibë nety jantsy jeky të tˈawixtë. ¿Ti Moisés tyuun? Kyupëjk yujy tudaˈaky extëmë netyë Jyobaa të jyënaˈany, oy mon tuk nyayjäˈäwë. Nyijäˈäbë nety ko Dios tëyˈäjtën mëët tijaty ttuny ets ak mëdëy (Deu. 3:25-27; 32:4). Seguurë nˈijtëm ko Jyobaa yˈixyˈajtypyë netyë Moisés extëm tuˈugë tyuumbë diˈib xëmë mëmëdoojëp (käjpxë Éxodo 33:12, 13).
Tsojkëp nˈijtëm tudaˈaky parë nmëmëdoˈojëmë Jyobaa
15. ¿Ti xytyukniˈˈijxëm extëmë Coré tyëgooy?
15 Tyam, pënaty tyuˈumoobyë Diosë kyäjpn abëtsemy nyaxwinyëdë kanäk peky tˈixtë wiˈix tijaty ttundët ets näˈäty wyijtsˈoˈoyëdëp tijaty. ¿Wiˈix nwinmäˈäyëm ko tijaty yajwijtsˈoyë? Nˈokjamyajtsëm ko pën kyaj ngupëjkëm, kyaj nëjkxë Jyobaa xynyekyˈixyˈäjtëm. Tsojkëp nnaygyuentˈäjtëm parë kyaj njäjtëm extëm ja Coré. Yëˈë mët ja jyaˈay kyaj Dios nyekykyupëjkëdë mët ko nyaymyëjpëjtakëdë ets këˈëm winmäˈäny tijaty ttuundë, duˈun dyaˈijxëdë ko mëj këjxm nyayjäˈäwëdë ets ko kyaj tmëdäjttë mëbëjkën. Coré kyaj tpejkyë kuentë ko yëˈë Jyobaa diˈib nyigëbäjkˈäjtypy tijaty Moisés tyuumpy jabom jabom. Pääty tnibëdeˈky pënatyë Dios yajtuumpy. Mas oyxyëp ko Coré tˈawijxyë Jyobaa ets yëˈë tyukjaygyukëdët o twijtsˈoyët pën kyaj ti yajxon yajtuny. Perë yëˈë kyaj duˈun ttuuny, niˈigyë mëj këjxm nyayajnäjxë ets dyajtëgooytyaay nuˈunë nety jeky të tmëdunyë Dios.
16. ¿Wiˈixë Moisésë yˈijxpajtën xypyudëjkëm ko yˈijty yujy tudaˈaky?
16 Tyäˈädë ijxpajtën niˈamukë xytyukniˈˈijxëm, axtë mëjjäˈäytyëjk diˈib mä naymyujkën, ko jëjpˈam ets nˈijtëm yujy tudaˈaky. Pes yëˈë xypyudëkëyäˈänëm parë nˈawijxëmë Jyobaa ets nbanëjkxëm wiˈix xytyuˈumoˈoyëmë nmëguˈukˈäjtëm diˈibë yëˈë të ttuunkmoˈoy. ¿Nduˈunëmë mëjää parë nˈijtëm yujy tudaˈaky extëmë Moisés? ¿Nmëjˈijxëm ja kyutujkën pënaty myënëjkxtëbë jëjpˈamˈäjtën mä naymyujkën ets nmëmëdoˈojëm extëm xytyuˈumoˈoyëm? ¿Nmëdäjtëmë madakën parë jatëgok nbëdëˈkëm ko ti axëëk xyajnayjäˈäwëm diˈibë nety kyaj ndimˈawijxëm? Pën ijtëm yujy tudaˈaky ets pën kajpxykyupëjkëm, ta Jyobaa nëjkx xyˈixyˈäjtëm, ets diˈib mas oy, yëˈë ko nëjkxëp xytsyojkëm mëjwiin kajaa.
Jyobaa “yˈixyˈajtypy diˈibë yëˈë jyaˈäjtypy”
17, 18. ¿Ti xypyudëkëyäˈänëm parë xëmë Jyobaa xykyupëjkëm?
17 ¡Mëjwiin kajaa xypyudëjkëm ko nwinmäˈäyëm ja yˈijxpajtënë jäˈäyëty diˈibë Jyobaa myëjwoo ets mëët nyaymyaayëdë! Të nˈijxëm ko Dios kyupëjk ets jyaˈäjtë Abrahán mëdë Moisés oy pokyjyaˈay yajpattë ets tyëgooytyë extëm ëtsäjtëm. Perë Coré myëjagamgakë Jyobaa ets kyaj nyekykyupëjkë. Pääty oy ko nnayajtëˈëjëm: “¿Xyˈixyˈäjtpëtsë Jyobaa ko xëmëts nmëmëdoy? ¿Tijatyëts xytyukniˈˈijxëbë tyäˈädë ijxpajtën?”.
18 Jantsy oy nayjäˈäwëm ko Jyobaa të xymyëjwoˈojëm ets xyjaˈäjtëm. Pën xëmë nmëmëdoˈojëmë Dios ets nyaˈijxëmë mëbëjkën etsë tudaˈakyˈäjtën, ta tuˈuk tuˈugë xëë mas niˈigyë nëjkx xytsyojkëm. Nitii duˈun kyaˈoyëty extëm ko xyˈixyˈäjtëmë Dios. Pääty tyam agujk jotkujk njukyˈäjtëm ets nˈaxäjëyäˈänëm ja kunuˈkxënë mä tiempë myiny kyëdaˈaky (Sal. 37:18).
Tijaty mbäät njamyajtsëm
• ¿Wiˈix ntsojkëm etsë Jyobaa xyajnäjxëm?
• ¿Wiˈix mbäät niˈˈijxtutëm ja myëbëjkënë Abrahán?
• ¿Ti xytyukniˈˈijxëmë yˈijxpajtënë Coré mëdë Moisés?
[Yajtëˈëwën]
[Letrë diˈib miimp mä dibujë mä pajina 29]
Duˈun extëm ja Abrahán, ¿nmëbëjkëm ko Jyobaa kyuytyunaampy tijaty të twandaˈaky?
[Letrë diˈib miimp mä dibujë mä pajina 31]
Coré kyaj dyaˈijxë tudaˈakyˈat parë twintsëˈëgët tijatyë Jyobaa tyukniwijtsë
[Letrë diˈib miimp mä dibujë mä pajina 32]
¿Xyˈijxëmë Jyobaa ko mëdoˈojëm ets ko yujy tudaˈaky nyajpatëm?
