Onde wɛ mbeyamaka le Jehowa?
Onde wɛ mbeyamaka le Jehowa?
“Khumadiondjo mbeyaka wane weli wandi.”—2 TIM. 2:19.
1, 2. a) Dikambo diakɔna diakaleke Yeso ndjakiyanya? b) Ambola akɔna wahombaso ndjaoka?
LUSHI lɔmɔtshi, Ofarisɛ ɔmɔtshi akaye le Yeso ndo akawombola ate: “Lu elembe, olembe akona wuleki wuki?” Yeso akôkadimola ate: “Ulangi Khumadiondjo [Nzambi k]aye l’utema aye tshe, la lumu laye tshe, ndu la yimba yaye tshe.” (Mat. 22:35-37) Yeso akokaka She lele l’olongo ngandji k’efula ndo akasɛnaka lo yoho yɔtɔnɛ l’ɛtɛkɛta ande ɛsɔ. Yeso akayakiyanyaka nto lo kɛnɛ kendana la diɔtɔnganelo diaki lam’asande la Jehowa ndo akɛnya dikambo sɔ lo monga la kɔlamelo lɔsɛnɔ lande l’otondo. Diakɔ diakandate yema tshitshɛ la ntondo ka nyɔi kande ɔnɛ Nzambi mbêyaka oko Ɔnande lakakitanyiyaka wadjango ande la kɔlamelo tshɛ. Ɔnkɔnɛ, Yeso akatshikala lo ngandji ka Jehowa.—Joa. 15:10.
2 Efula k’anto ɛlɔ kɛnɛ mbutaka dia vɔ mbokaka Nzambi ngandji. Aha la tâmu, ndo sho mbele l’atei w’anto asɔ. Koko, ambola w’ohomba wahombaso ndjambola vɔanɛ: Onde dimi mbeyamaka le Nzambi? Ngande wambɔsande? Onde dimi mbeyamaka oko onto ande? (2 Tim. 2:19) Shi ekɔ diɛsɛ dia woke dia monga la diɔtɔnganelo dia ma ma la Nkum’Olongo?
3. Lande na kahetawɔ anto amɔtshi ɔnɛ vɔ kokaka monga anto waki Jehowa, ndo kakɔna kakoka tokimanyiya dia minya ekanelo ka ngasɔ?
3 Anto amɔtshi woka Jehowa ngandji mongaka l’okakatanu dia mbetawɔ dia nde kokaka mbaeya lo yoho ya dimɛna. Lam’ele anto amɔtshi mbɔsaka dia Jehowa hawaɔshi la nɛmɔ, vɔ hawetawɔ dia vɔ kokaka monga anto ande. Ande ɔngɛnɔngɛnɔ wakoka monga la so lo mbeya dia Nzambi tendaka la sso di’ɔlɔlɔ lee! (1 Sam. 16:7) Ɔpɔstɔlɔ Paulo akatɛ asekande Akristo ate: “Untu lalanga [Nzambi], untu oso ambeyama uma le ndi.” (1 Kor. 8:3) Ngandji kokayɛ Nzambi mbele dui dia ntondo di’ohomba dialɔmbama dia mbeyama le nde. Toyambole ɔnɛ: Lande na kadiaso Tshoto y’Etangelo nyɛ? Lande na kasalaso la wolo dia kambɛ Jehowa l’otema aso tshɛ, l’anima aso tshɛ, la yimba yaso tshɛ ndo la wolo aso tshɛ? Naka tamboyakimɔka le Nzambi ndo tambobatizamaka, toyambole ɔnɛ: Kakɔna kakatotshutshuya dia ntakola wanya asɔ? Bible nembetshiyaka dia Jehowa lasɛdingola etema kotolaka anto w’ɛlɔlɔ oya le nde. (Adia Hangai 2:7; Joani 6:44.) Ɔnkɔnɛ, sho kokaka mbuta dia sho kambɛka Jehowa nɛ dia nde akatokotola oya le nde. Nde hatshikaki wanɛ wakandakotola oya le nde pondjo naka vɔ ntetemala monga la kɔlamelo. Nzambi mbaɔsaka la nɛmɔ di’efula ndo nde mbaokaka ngandji k’efula.—Osam. 94:14.
4. Lande na kahombaso ntetemala nkana yimba lo woho weyamaso le Nzambi?
4 L’ɔkɔngɔ wa Jehowa tokotola oya le nde, sho pombaka nsala la wolo dia ntshikala lo ngandji kande. (Adia Jude 20, 21.) Tohɔke dia Bible tɛnyaka ɔnɛ sho kokaka ntakɔ mboka ko ntshika kambɛ Nzambi. (Heb. 2:1; 3:12, 13) Ɛnyɛlɔ, la ntondo k’ɔpɔstɔlɔ Paulo mbuta ɛtɛkɛta watanaso lo 2 Timote 2:19, nde akatatɛkɛtshi dia Humeneya la Filɛtɔ. Mɛnamaka di’apami ahende asɔ waki anto wa Jehowa l’etena kɛmɔtshi, koko l’ɔkɔngɔ diko vɔ wakayotakɔka akambo wa mɛtɛ. (2 Tim. 2:16-18) Tohɔ nto dia lo tshumanelo dia la Ngalatiya, anto amɔtshi wakeyamaka le Nzambi kotshikala l’akambo wa mɛtɛ. (Ngal. 4:9) Tatɔsake pondjo diɔtɔnganelo dia dimɛna diele lam’asaso la Nzambi oko ɛngɔ k’anyanya.
5. a) Naa waonga amɔtshi wangɛnyangɛnya Nzambi? b) Bɛnyɛlɔ diakɔna diayotɔsɛdingola?
5 Ekɔ waonga amɔtshi wɔsa Jehowa la nɛmɔ dia lânde. (Osam. 15:1-5; 1 Pet. 3:4) Mbetawɔ ndo okitshakitsha akatshikitanyaka anto amɔtshi wakeyamaka le Nzambi l’anto akina. Nyɛsɔ tɔsɛdingole bɛnyɛlɔ di’apami ahende kele tende woho wakângɛnangɛnaka Jehowa l’ɔtɛ wa waonga asɔ. Tayɔsɛdingola nto ɛnyɛlɔ kaki pami kɛmɔtshi kakeyamaka le Nzambi ndo kakayongaka l’otako ko l’ekomelo Jehowa akayowokaka ɔkɔngɔ. Sho kokaka nkondja wetshelo w’ohomba oma lo bɛnyɛlɔ sɔ.
Lɔtshɛtshɛ l’akanga a mbetawɔ
6. a) Naa mbetawɔ kakɛnya Abarahama l’alaka waki Nzambi? b) Ngande wakeyamaka Abarahama le Jehowa?
6 Abarahama aki pami kaki ‘la mbetawɔ le Jehowa.’ Diakɔ diakandelamɛ ɔnɛ “lotshetshe l’akanga a mbetawo tshe.” (Etat. 15:6; Romo 4:11) Oma lo mbetawɔ kaki la nde, Abarahama akatshike ngelo kande, angɛnyi ande ndo diangɔ diaki la nde dia ntshɔ otsha lo nkɛtɛ y’etale. (Etat. 12:1-4; Heb. 11:8-10) Mbetawɔ kaki Abarahama kakatshikala nge l’edja k’ɛnɔnyi efula l’ɔkɔngɔ. Dikambo sɔ diakɛnama etena kakandayange “nkimo on’andi etoi lakanduti” Isaka dia nkitanyiya didjango diaki Jehowa. (Heb. 11:17-19) Abarahama akɛnya mbetawɔ kande l’alaka waki Jehowa. Diakɔ diele Nzambi akawɔshi oko onto la lânde. Nde mɛtɛ akeyaka Abarahama. (Adia Etatelu 18:19.) Jehowa kombeyaka tsho di’Abarahama ekɔ; nde akawolangaka oko ɔngɛnyi.—Jak. 2:22, 23.
7. Kakɔna kambotolembetɛ lo kɛnɛ kendana l’okotshamelo w’alaka waki Jehowa, ndo shɛngiya yakɔna yaki la dui sɔ le Abarahama?
7 Ekɔ dui dia diambo di’Abarahama konongola Nkɛtɛ ya daka oko okitɔ lo nshi yakinde la lɔsɛnɔ. Ndo nto, nde kɔmɛna woho wakakome tokanula tande “uku efula ka seke ya lokongo, yatuyalaka l’umamu w’ashi.” (Etat. 22:17, 18) Kânga mbele alaka asɔ kokotshama l’etena kaki Abarahama la lɔsɛnɔ, nde akatshikala la mbetawɔ ka nge le Jehowa. Nde akeyaka dia naka Nzambi ambotondja ɔtɛkɛta ande, aki oko nde amboshila mbokotsha. Lo mɛtɛ, Abarahama akasɛnɛ lo yoho yɔtɔnɛ la mbetawɔ kande. (Adia Heberu 11:13.) Onde sho mbeyamaka le Jehowa oko anto wele la mbetawɔ kafɔna la kɛnɛ kaki l’Abarahama?
Kongɛ Jehowa ekɔ djembetelo ya mbetawɔ
8. Naa akambo amɔtshi wakokaso nkombola nkotsha?
8 Sho mbeyaka monga l’akambo amɔtshi wakombolaso nkotsha wele oko tshukana kana tshukama, mbota ana kana monga la yônge ya dimɛna. Ɔsɔ ekɔ akambo wakoka anto tshɛ kombola ndo vɔ kema kɔlɔ. Koko le anto efula, dikambo ɔtɔi kana efula l’atei w’akambo asɔ mbeyaka monga ko hawotokotshama le wɔ. Naka ngasɔ mbediɔ lo kɛnɛ kendana la so, kete woho wayotokandola dikambo diakɔ mbayɛnya yɛdikɔ ya mbetawɔ yele la so.
9, 10. a) Ngande wayanga anto amɔtshi dia nkotsha kɛnɛ kakombolawɔ? b) Ngande wayaokayɛ lo kɛnɛ kendana l’ekotshamelo k’alaka waki Nzambi?
9 Ayonga dui dia kɔlɔ dia nyanga nkotsha awui wakombolaso asɔ lo yoho yahɔtɔnɛ la lomba laki Nzambi. Naka sho nsala ngasɔ, kete tayoshisha lonyuma laso. Ɛnyɛlɔ, amɔtshi wa l’atei aso wakasɔnɛ weho ɛmɔtshi w’esakelo wahɔtɔnɛ l’alako watosha Jehowa. Akina waketawɔ dia nkamba olimu wawânganya etale la nkumbo yawɔ kana la nsanganya ya l’etshumanelo. Akina nto wakonge la ngandji ka lam’asa pami la womoto otsha le onto lele kema ombetawudi. Naka Okristo ɔmɔtshi ambosala awui asɔ, onde sho kokaka mbuta dia nde nyangaka dia mbeyama le Jehowa? Ngande wotoyaoka Jehowa otondonga Abarahama kombetawɔ dia kongɛ okotshamelo w’alaka ande la solo dia lotutsha tshɛ? Ngande wotoyaoka Jehowa otondonga Abarahama akɔshi yɛdikɔ ya nshikimala dihole ɔtɔi ndo ndjayangɛ lokumu l’ɔtɛ wa kongɛ Jehowa? (Ɛdika la Etatelu 11:4.) Onde nde ototetemala mbeyama le Jehowa?
10 Naa akambo walomɔlomɔso dia mɛna ekotshamelo kawɔ? Onde mbetawɔ kaso kekɔ nge dia kongɛ Jehowa Ɔnɛ lalaka dia tokotshɛ nsaki yaso? (Osam. 145:16) Oko wakidiɔ lo kɛnɛ kendana l’Abarahama, mbeyaka monga ko alaka waki Nzambi hawotokotshama l’etena kakombolaso. Koko, Jehowa ngɛnangɛnaka etena kongaso la mbetawɔ oko kaki Abarahama ndo woho wasalaso akambo lo yoho yɔtɔnɛ la tɔ. Naka sho nsala ngasɔ, kete ayonga dia wahɔ aso.—Heb. 11:6.
Otshikitanu wele lam’asa okitshakitsha la otako
11. Naa waɛsɛ waki la Kɔra ondo, ndo dui sɔ akadiɛnyaka lo kɛnɛ kendana la dionga diaki la nde otsha le Nzambi?
11 Mɔsɛ nde la Kɔra wakatshikitana etale lo kɛnɛ kendana la nkitanyiya tɛdikɔ tɔsa Jehowa. Kɛnɛ kakawasale kaki la shɛngiya lo woho wakawaɔsɛ Jehowa. Kɔra aki ose Lɛwi la lo dioho dia Kuhata laki la waɛsɛ efula. L’atei wa waɛsɛ akɔ mbaki ndo ondo diɛsɛ dia mɛna etshungwelo ka wodja w’Isariyɛlɛ lo ndjale ka Beela, nde akasukɛ yɛdikɔ yakɔshi Jehowa ya nombosha ase Isariyɛlɛ l’okongo wa Sinai, nde aki la diɛsɛ dia mɛmba ɔshɛtɛ wa sheke. (Etum. 32:26-29; Wal. 3:30, 31) Mɛnamaka dia nde aki la kɔlamelo le Jehowa l’edja k’ɛnɔnyi ndo anto efula wakayaka ndjona alako le nde lo mpango k’ase Isariyɛlɛ.
12. Oko wɛnyamidiɔ l’osato wele lo lɛkɛ 28, shɛngiya yakɔna yaki l’otako le Kɔra lo woho wakandeyamaka le Nzambi?
12 Koko etena kakatatshɔka ase Isariyɛlɛ otsha lo Nkɛtɛ ya daka, Kɔra akɛnyi awui amɔtshi wakasalaka Mɔsɛ wakandɔshi oko hawosalema lo yoho yahombama. Oma lâsɔ, apami 250 akina wakete lo wedi waki Kɔra dia mpemba dia ntshikitanya akambo lo woho awɔ. Kɔra nde l’apami asɔ wakafɔnyaka dia vɔ wayonga lo lotui tshitshi lo kɛnɛ kendana la diɔtɔnganelo diaki lam’asawɔ la Jehowa. Vɔ wakatɛ Mɔsɛ ɔnɛ: “Ambukuka! Ne dia ului tshe w’antu waya ekila. Ndu [Jehowa] eko l’atei awo.” (Wal. 16:1-3) Vɔ mɛtɛ wakaleke ndjaɛkɛ le wɔ vɔamɛ ndo waki l’otako. Mɔsɛ akawatɛ ate: “[Jehowa] ayutulimbitshiya akona leli landi.” (Adia Walelu 16:5.) La dikɔlɔ dia lushi lakayele, Kɔra nde l’anto asɔ tshɛ wakadiakema.—Wal. 16:31-35.
13, 14. Lo toho takɔna takɛnya Mɔsɛ okitshakitsha ande?
13 Otshikitanyi la Kɔra, Mɔsɛ aki “kanga memakana ka wulu, ndeka antu tshe wa la kete.” (Wal. 12:3) Nde akɛnya memakana ndo okitshakitsha waki la nde lo woho wakandayashikikɛ dia ndjela ɛlɔmbwɛlɔ kaki Jehowa. (Etum. 7:6; 40:16) Ndoko divɛsa ɔtɔi dia l’Afundelo diɛnya dia Mɔsɛ akadje tâmu lo woho wakasalaka Jehowa akambo kana momala dia ndjela kɛnɛ kakawotɛka Jehowa dia nde nsala. Ɛnyɛlɔ, Jehowa akasha ase Isariyɛlɛ ɛlɛmbɛ wakawahombe nkitanyiya lo kɛnɛ kendana la wokelo wa tabɛrnakɛlɛ polo ndo lo tokambokambo ta totshitshɛ tele oko kulɛrɛ k’eshinga ndo ehanga wakawahombe nkamba la wɔ dia nsala ahɔndɔ w’apɛma wa tabɛrnakɛlɛ. (Etum. 26:1-6) Naka omendji ɔmɔtshi wa l’okongamelo waki Nzambi ambokosha alako wɛnama diele oko nde ambotamba olelo, kete wɛ mbeyaka ntshimba wɔɔngɔ. Koko Jehowa ekɔ omendji wa kokele washa ekambi ande ɛkɛndɛ ndo nde ndjaɛkɛka le wɔ. Etena katodjangɛnde dia sho nsala dikambo dimɔtshi, nde salaka dui sɔ l’ɛkɔkɔ w’eshika. Koko tolembete dia Mɔsɛ komomalɛ Jehowa lo woho wakandawodjangɛ kɛnɛ kakandahombe nsala polo ndo lo tokambokambo ta totshitshɛ wate kana oko Jehowa akawodjaka lo shasa. L’ɔtɛ wa nsala ngasɔ, Mɔsɛ akayashikikɛ dia ambiki ‘wakasale paka’ kɛnɛ kakawadjangɛ Nzambi. (Etum. 39:32) Shi ɔsɔ ekɔ djembetelo y’okitshakitsha? Mɔsɛ akeye dia olimu ɔsɔ waki wa Jehowa ndo nde aki tsho ehomɔ kakakambe la Jehowa dia nsala olimu akɔ.
14 Okitshakitsha waki Mɔsɛ wakɛnama nto l’etena kakandahomana l’ekakatanu. Lo diaaso dimɔtshi, Mɔsɛ komonga la ndjakimɛ ndo nde kokidia lokombo laki Nzambi etena kakandalɔmbɔlaka wodja wakayakiyanyaka. Etombelo wakonge la dui sɔ ele, Jehowa akatɛ Mɔsɛ dia nde hokonya wodja akɔ lo Nkɛtɛ ya daka. (Wal. 20:2-12) Nde l’Arɔna w’ɔnango wakakikɛ engunungunu w’ase Isariyɛlɛ l’edja k’ɛnɔnyi. Ɔnkɔnɛ, l’ɔtɛ wa munga kakasale Mɔsɛ lo diaaso sɔ, nde kokoka nto nongola kɛnɛ kakandakongɛka l’edja k’ɛnɔnyi. Kakɔna kakasale Mɔsɛ? Kânga mbandakɔmɔ, l’okitshakitsha tshɛ Mɔsɛ aketawɔ yɛdikɔ yakɔshi Jehowa. Nde akeyaka dia Jehowa ekɔ Nzambi ka losembwe kele bu l’akambo wa kɔlɔ. (Euh. 3:25-27; 32:4) Etena kakanayɛ yimba lo kɛnɛ kendana la Mɔsɛ, shi wɛ mɛnaka dia nde akeyamaka le Jehowa?—Adia Etumbelu 33:12, 13.
Sho pombaka monga l’okitshakitsha dia nɛmbɛ Jehowa
15. Wetshelo akɔna wakondjaso oma l’otako waki la Kɔra?
15 Kɛnɛ katotosalaka etena kasalema etshikitanu l’etshumanelo k’Akristo ka l’andja w’otondo ndo kɔsama tɛdikɔ oma le wanɛ wakilɔmbɔla mongaka la shɛngiya lo woho weyamaso le Jehowa. Kɔra nde la anto ande wakoke Nzambi ɔkɔngɔ lo ndeka ndjaɛkɛ le wɔ vɔamɛ, lo monga l’otako ndo lo mpomba mbetawɔ. Kânga mbakɛnyi Kɔra dia Mɔsɛ mbakɔsaka tɛdikɔ lushi la lushi, kɛnɛ kele mɛtɛ ele Jehowa mbakalɔmbɔlaka wodja. Kɔra akohɛ dui sɔ ndo kɛsɔ kakôkonya diaha nde monga la kɔlamelo otsha le anto wakakambaka la Nzambi dia nɔmbɔla wodja. Lo mɛtɛ, otoyala dui dia lomba dia Kɔra kongɛ edja ndo etena kotowomanya Jehowa akambo fundo kana kongɛ edja ndo etshikitanu ɛmɔtshi wambosalema naka dui sɔ diaki ohomba. Ɔnkɔnɛ, Kɔra kokoka mbadiema nto l’atei w’anto wele la kɔlamelo l’ɔtɛ wakinde l’otako.
16. Ngande wele ndjela ɛnyɛlɔ k’okitshakitsha kaki Mɔsɛ mongaka la shɛngiya lo woho weyamaso le Jehowa?
16 Ɔkɔndɔ ɔsɔ mbishaka dikumanyi ndo anto akina wa l’etshumanelo ɔhɛmwɛlɔ wa wolo ɛlɔ kɛnɛ. Dia kongɛ Jehowa ndo ndjela ɛlɔmbwɛlɔ katoshande lo tshimbo y’anto wakandasɔnɛ dia tɔlɔmbɔla nɔmbamaka dia sho monga l’okitshakitsha. Onde sho mɛnyaka dia tekɔ l’okitshakitsha ndo la solo dia lotutsha l’ɛnyɛlɔ kaki Mɔsɛ? Onde sho mbetawɔka dihole diele la wanɛ watɔlɔmbɔla ndo onde sho kitanyiyaka alako walongolaso? Onde tekɔ l’akoka wa ndjakimɛ etena kahomanaso l’akambo watɔkɔmɔla? Naka ngasɔ mbasalaso, kete sho lawɔ tayeyama le Jehowa. Okitshakitsha aso ndo woho walɛmbɛso lowandji laki Jehowa tosukanyaka la nde.
Jehowa mbeyaka wanɛ wele wande
17, 18. Kakɔna kayotokimanyiya dia sho ntetemala mbeyama oko anto waki Jehowa?
17 Ayonga dui dia dimɛna dia sho nkana yimba lo dikambo di’anto wakakotwama ndo wakeyama le Jehowa. Abarahama nde la Mɔsɛ waki anto waki komonga kokele ndo wakasalaka munga oko wasalaso. Koko vɔ wakeyama le Jehowa oko anto ande. Lo wedi okina, ɛnyɛlɔ kaki Kɔra mɛnyaka dia sho lawɔ koka ntakɔ mboka kana mboka Jehowa ɔkɔngɔ ko sho ndjotshika mbeyama le nde. Sho tshɛ pombaka ndjambola ɔnɛ: ‘Ngande wambɔsa Jehowa? Wetshelo akɔna wakondjami oma lo bɛnyɛlɔ dia lo Bible nɛ?’
18 Sho kokaka nkondja ekeketshelo k’efula lo mbeya dia Jehowa mbeyaka wanɛ wakandakotola oya le nde ndo wele la kɔlamelo. Totetemale pamia mbetawɔ kaso, mfudia okitshakitsha aso ndo waonga akina watosukanya la Nzambi. Mbeyama le Jehowa ekɔ diɛsɛ dia woke diatosha ɔngɛnɔngɛnɔ kakianɛ ndo diayotela ɛtshɔkɔ lo nshi yayaye.—Osam. 37:18.
Onde wɛ âkohɔ?
• Naa diɔtɔnganelo dia lânde diakoka monga lam’asayɛ la Jehowa?
• Ngande wakokayɛ mbokoya mbetawɔ kaki l’Abarahama?
• Wetshelo akɔna wakondjaso oma l’ɛnyɛlɔ kaki Kɔra nde la Mɔsɛ?
[Ambola wa wekelo]
[Osato wa lo lɛkɛ 26]
L’ɛnyɛlɔ kaki Abarahama, onde tekɔ la mbetawɔ dia Jehowa ayokotsha alaka ande tshɛ?
[Osato wa lo lɛkɛ 28]
Kɔra kombetawɔ nɛmbɛ ɛlɔmbwɛlɔ ka Mɔsɛ l’okitshakitsha
[Osato wa lo lɛkɛ 29]
Onde wɛ mbeyamaka le Jehowa oko onto lele l’okitshakitsha ndo lakitanyiya tɛdikɔ tande?
