Tödekadre niaratre erere

Juta Ngöbökwe kriemikani kwe

ESTER nikani ju kri gobrankwe nämene juta Susa yekänti ye ngwane ja töi mikani jäme kwe. Akwa ye ñan nuäre kräke, ñobätä ñan aune ju ye sribebare kri krubäte. Ladrillo jükani bä nuäre krubäte, toro ngwikebiti, lion aune ni buko kitaka bä mikani gwita tibien, üra dätebare bä nuäre jäbiti aune jondron bätäkä ngwarbe bä nuäre krubäte ye bä sribebare tuin menteni. Ju kri ye tuin bä nuäre krubäte, kä ükaninte kwata kri yebiti sribebare ngutuä kri Zagros yekänti, ñö ngwenbrere Coaspes ye nen ngürebäre ta. Kä ükaninte kwin krubäte ni ju bökänkä ye käikitakakäre, Ester näin blitakäre Asuero ben, Asuero abokän tä ja kädeke “rei kri” aune niara ye Ester muko.

Akwa, ni ye töi ñaka kwin jire, Meri judía Ngöbö mikaka metre täte töi ñaka raba nemen ja mikabätä gure ni ye erere ben. * Abrahán käkwe muko kwe Sara ye kukwe nuadre niebare Ngöbökwe ie ye erere nuainbare kwe töi bobrebiti, ye erere Asuero ñaka ja ngwen jire (Génesis 21:12). Ester nämene Ngöbö Jehová mike täte akwa muko kwe ie kukwe Jehová ñaka nämene gare jire chi. Akwa kukwe meden meden ükaninte persas ye gare kwin ie, ñodre: ni mada kärä ñaka akwa rikadre rei Persia yekänti ye ñäkäita aune muko kwe käkwe kukwe ye nuaindi. Nire ñaka kukwe ye mikadre täte angwane murie ketadre. Akwa yebiti ta Ester tä näin ju kri ye kokwäre aune rei tä täkäni küräte ye ngwärekri namani, niara murie keta raba ye gare ie (Ester 4:11; 5:1).

Meri tödekaka metre ye murie keta raba, ¿akwa ñobätä tä kukwe ye nuainne? ¿Niara tä dre driere nie? Juta Persia yekänti niara namani ño reina, ye ani mike gare jai.

‘Niara bä nuäre krubäte’

Ester abokän uli. Rün aune meye yebätä kukwe ñaka gare krubäte nie, niara kädekani kwetre Hadassá ye aibe gare nie, kri mirto ye abokän kädekata Hadassá hebreore, kri ye abokän bä nuäre aune blü ngwen. Niaratre krütani angwane, Mardoqueo niara ngwaikrä töi kwin namanina umbre krubäte akwa Ester namani tuin bobre ie, aune nikani ngwena nüne jabe. Ye ngwane ngübabare kwe ngängän kwe ye erere (Ester 2:5-7, 15).

Niaratre nibu jänikani mentokwäre yebätä tätre nüne juta Persia yete, niaratre tä Ngöbö aune Kukwe biani Moisés ie nitre Judea kräke ye mike täte, yebätä tuin ngwarbe nitre kä yekänti yei. Ngöbö Jehová ie ni tuin bobre käkwe juta kwe mikani kwäre aune nuainta kwe bobukäreta, yebätä Mardoqueo nämene blite Ester ben ye köböire Ester jatani tarere bäri (Levítico 26:44, 45). Yebätä tätre ja kete kwin aune ja tarere krubäte.

Mardoqueo ye sribikä ju kri gobrankäre juta Susa yekänti, nämene täke jukwebätä nitre mada sribikä rei kräke yebe (Ester 2:19, 21; 3:3). Ester nämene bati ye ngwane nämene sribi meden nuainne ye ñaka gare nie, akwa nämene ngwaikrä kwe ngübare aune ju kwe ngübarebiti. Ju ye nämene ñö kwäräkri nitre bobre nämene nüne yekänti. Nitre jondron  sribekä orobiti aune ngwianbiti bätä nitre mada nämene jondron rürübäine Susa, kä yekänti niara nämene niken käre. ¡Jondron ütiäte krubäte ye rabai kwe ye ñaka nämene gare jire ie! Dre nämene ja känenkäre kräke ye ñaka nämene gare ie.

Reina dianinkä mento

Bati kukwe niebare ye namani gare kä jökräbiti tibien juta yekänti: ¡Kä namani nokwre gobran jue yete! Bieta kri nuain nämene yete, nitre bäri ütiäte nämene bino ñain aune mrö bänänte kwete, ye ngwane Asuero ni juani reina bä nuäre Vasti ye kärere, meri kwe ye nämene meritre mada ben bieta nuainne kä madakänti, aune ñaka nikani Asuero känti. Rei namani rubun krubäte. Ja namani ruin ngwarbe ie, käkwe ngwanintari nitre sribikä kwe yei, rabadre dre nuainne meri ye mikakäre ja ngie nuin. Mrä mada sribi dianinkä kän kwe aune ja töi mikani reina mada känene kwe. Nitre sribikä niara kräke nikani meritre bäri bä nuäre kaibe deme känene juta yete, ye ngätäite rei ye käkwe ja muko mrä diainkä jakrä (Ester 1:1–2:4).

Kukwe ye namani gare Mardoqueo ie angwane, kä namani jutobätä aune namani töbike ngwaikrä yebätä, ñobätä ñan aune Ester namanina kri ünä bätä bä nuäre krubäte. Biblia tä mike gare ‘meri ye bä nuäre krubäte’ (Ester 2:7). Akwa Ester käkwe ja ngwandre töbätä aune ja töi mikadre bobre. Ñaka ye erere nuaindre kwe angwane, töi raba nemen jondron ngwarbe jiebiti aune rabai bike kri tä nemen bare ni madabätä ye erere (Proverbios 11:22). ¿Ye erere namani bare Ester yebätä? ¿Bä nuäre yebätä ja namani ruin bäri ie? Yebiti namani gare.

Nitre sribikä Asuero kräke yekwe tuani angwane, jänikani kwetre rei ye gwirete ñö kwäräkri ju kri yete, meritre mada yebe (Ester 2:8). ¡Mardoqueo nämene niara tarere ngängän kwe ye erere, yebätä namani ulire krubäte! Ni reire akwa ngöbö ngwarbe mike täte ye erere ben niara ñaka tö namani tuai ja mike gure, akwa ñaka ketaninbätä kwe jire chi. Jämi niken ye känenkri kukwe niebare kwe ie, aune Ester niara kukwe nuani. Ester nikani juta Susa ye kokwäre angwane, dre rabai barebätä aune nünandi ño kwe kä yekänti ye namani ngwentari jankunu jai.

‘Nämene mate kwin nitre jökräbätä’

Batibe, Ester namanina nüne nitre jenena känti aune kä ñaka gare ie yekänti, meritre bati kwati kä Persa yekänti jänükani yete ye ngätäite niara nämene arato. Meritre ye töi jene jene, jondron jene jene nuainne bätä blite kukwe jene jenebiti. Ni sribikä kädeka nämene Hegai ye nämene meritre jökrä ye ngübarebiti, meritre ye dätedre bä nuäre aune aceite rä mane yebiti bäsökadre ngrabare kä kwati te niebare kwe (Ester 2:8, 12). ¿Niaratre  ngüba nämene kwin krubäte yebätä nämene ja töi mike ño? Meritre mada ye namani bike bike bätä nämene ni mada nike, aune niaratre tö nämene ja tuai bäri bä nuäre. ¿Ye erere Ester ja töi mikani?

Erametre, Mardoqueo ñan tö namani tuai ja tarenike yebätä nämene töibikare krubäte. Mantre jetebe nämene niken meritre jue yete, Ester nämene ño ye mikakäre gare jai (Ester 2:11). Aune nitre sribikä nämene kukwe mike gare ie yebätä ja nämene nemen ruin kwin ie aune kä nämene nemen jutobätä. ¿Ñobätä?

Ester töi nämene kwin krubäte ye medenbätä Hegai nämene ja kete kwin ben, aune nämene mike bäri ütiäte jai aune meri mikani ni kükü kwe sribire kräke aune kä bäri kwin biani kwe ie meritre jue yete. Ne madakäre Biblia tä niere: ‘Kä jökrä ngwane nämene mate kwin nitre jökräbätä’ (Ester 2:9, 15). ¿Ñobätä nämene mate kwin nitre jökräbätä? ¿Bä nuäre krubäte yebätä? Ñakare. Niara nuäre krubäte ye ñan aibebätä.

Biblia tä dre niere ye ani mike ñärärä: ‘Ester nünanka juta medente aune mräkätre kwe ye ñaka mikani gare jire kwe ñobätä ñan aune ñaka mikadre gare kwe Mardoqueo käkwe niebare ie’ (Ester 2:10). Mikata gare ne erere, niara Judía ye ñaka mikadre gare kwe ngwaikrä käkwe niebare ie, ñobätä ñan aune nitre sribikä gobran persa ben ye ñaka nämene nitre mada kain ngäbiti kwin. Niara ñan nämene ben yete, akwa Ester nämene ja ngwen töbätä aune kukwei mike täte. ¡Mardoqueo yebätä kä namani juto krubäte!

Kä nengwane, nitre rüne aune nitre monso ngübaka ñaka tä monsotre ken, akwa monsotre tä kukwei mike täte kä jökrä ngwane, ye käita nemen juto krubäte bätätre. Ruäre ngwane tätre nitre töi käme, ja mikaka gure bati bati o rubun krubäte ye ngätäite, akwa niaratre ñaka ja ngwen nitre ye erere aune tätre kukwe kwin erere nuainne. Ye erere ngwane tätre kä mike juto krubäte Rün kä kwinbiti yebätä Ester erere (Proverbios 27:11).

Ani bliteta Ester yebätä. Köbö nükani ie nänkäre rei ngwärekri angwane, niara tö rabadre dre dre ie ja dätekäre bäri bä nuäre ye diandre kwe jai. Akwa ja ñaka ruin bäri ie, yebätä Hegai nämene jondron bien ie ye aibebiti nämene ja dätere (Ester 2:15). Ja mikadre  bä nuäre kwe ne kwe Rei ye brukwä rabadre kwin kräke ye ñan ai nämene töite, ñakare aune bäri kwin ja töi mikadre bobre kwe aune ñaka ja rabadre ruin bäri ie yebätä ja töi mikani kwe, ye erere nitre ñaka nämene ja töi mike ju yete. ¿Ester töbikabare kwin?

Biblia tä kukwe ye mike gare nie: ‘Ester namani bäri tare rei yekwe meritre mada yebiti ta, yebätä namani mate bäri kwin niarabätä aune namani tarere krubäte meritre mada kaibe deme yebiti ta. Jondron bä nuäre mikani dokwäbiti kwe bätä mikani reina Vasti täte kwe’ (Ester 2:17). Ye erere meri bati töi bobre ye namani reina, aune namani gure metre gobran bäri dite kä ye ngwane yebe. ¡Niara ñaka namanina nüne nämene kena ye erere! ¿Ja töi mikadre ño kwe? ¿Ja rabai ruin bäri ütiäte ie?

¡Ñakare! Mardoqueo niara ngübaka ye kukwei mika nämene täte jankunu kwe aune niara Judía ye ñaka mikani gare kwe. Ne madakäre, rei rüe ye tö namani kämikai ye namani gare Mardoqueo ie angwane, kukwe niebare kwe Ester ie ye erere nuainbare Esterkwe aune Asuero mikani mokre kwe ye köböire kukwe tare ñaka namani bare (Ester 2:20-23). Bobukäre niara töi bobre aune kukwe mike täte ye bämikani kwe, aune niara tödeke metre ye namani gare. Kä nengwane, nitre ñaka tä ni mada kukwei mike täte, ñakare aune tätre ja mike nitre mada rüere. Akwa ja töi mikadre bobre aune kukwe mikadre täte ye ütiäte krubäte nitre tödekaka Ester erere kräke.

Tödeka kwe nuaninte

Ye bitikäre, Hamán mika jatani bäri ütiäte jai gobran yete. Asuero käkwe kädekani sribikä bäri ütiäte aune mikani kri bätä kädekani kwe ni kukwe niekä bäri ütiäte aune ni jökrä rabadre ngükodokwäbiti niara ngwärekri niebare kwe (Ester 3:1-4). Mardoqueo nämene rei mike täte, akwa Hamán mikadre täte kwe angwane ñaka Ngöbö mikadre ütiäte kwe jai. Hamán ye agaguita gare ie, ye tä mike gare Hamán abokän Agag mräkä, rei amalequita abokän Samuel ni Ngöbö kukwei niekä käkwe murie ketani (1 Samuel 15:33). Juta Amaleq käkwe jondron käme krubäte nuainbare Jehová aune juta kwe rüere, ye medenbätä ganinte kwe (Deuteronomio 25:19). * ¿Mardoqueo käkwe ja mikadi ngükodokwäbiti ni Amaleq ye ngwärekri? ¡Ñakare! Mardoqueo käkwe ja töi mikani, ye erere nitre kwati Jehová mikaka metre täte kirabe nükebe kä nengwane tä ja töi mike. Niaratre murie keta raba gare ietre, akwa tätre kukwe ne niere kwatibe: “Nunkwe Ngöbö mikadre täte, akwa mun abko ñan kukwei mikadre täte nunkwe” (Hechos 5:29).

Mardoqueo ñaka namani ngükodokwäbiti Hamán ngwärekri, yebätä namani rubun krubäte, aune ja töi mikani kwe murie kete mräkätre jökrä yebe gwaire. Käne, nikani Asuero känti aune blitabare käme kwe nitre Judea yebätä, akwa ñaka kädekani metre kwe. Nitre Judea ye ñaka ütiäte, ‘niaratre nänkä ngwarbe aune dianinkä juta kwetre ye ngätäite’, niaratre bike kri aune käme krubäte, bätä ñaka rei ye kukwei mike täte niebare kwe ie. Mrä mada, ngwian käbämikani ere krubäte kwe rei yei ne kwe nitre Judea ye jökrä gadrete kä yekänti. * ¿Asuero käkwe dre nuainbare? Hamán törbadre dre nuain ye erere nuaindre kwe niebare kwe ie biti anillo jakwe biani kwe ie ne kwe törbadre kukwe meden ükaite niara käbiti ye erere nuaindre kwe (Ester 3:5-10).

Hamán käkwe nitre Judea murie ketai mikani gare kwe ye ngwane, nitre kukwe mikaka gare ye nikani drekebe ngwarbe kukwe ye mike gare juta ye jökrä te. Kukwe ye namani gare nitre Jerusalén yei angwane, namanintre  töbike krubäte, ñobätä ñan aune niaratre nämene ngite Babilonia abokän nükaninta ja täte aune nämene juta ye üketeta. ¡Ki ñaka nämene ketaninkä jire chi ja kriemikakäre ietre! Erametre, Mardoqueo nämene niaratre töibikare krubäte, aune ja ketamuko kwe bätä mräkätre kwe nämene Susa ye arato. Namani ulire krubäte, yebätä dän ngianinkä kwe jabätä, sako kitani kwe jabätä, ngübrün kitani kwe ja dokwäbiti, aune nikani muen jutate ta. Hamán tö namani kukwe nuain yebätä nitre Judea aune ja ketamuko kwetre nünanka Susa ye namani nikenkä, akwa Hamán namani dö ñain rei ben aune ñaka namani nitre mike ruintari tare jai (Ester 3:12–4:1).

Mardoqueo ñaka rabadre kwekebe ye gare ie. Akwa ¿dre nuaindre kwe? Ester dän juani ie töi mikakäre jäme akwa niarakwe ñaka kani ngäbiti. Jehovakwe nitre tuanimetre niken ngwaikrä ngwena aune mike gure rei ngöbö ngwarbe mikaka täte yebe ye nükani gare ie. Drekebe ngwarbe, kukwe juani kwe Ester ie ne kwe Ester blitadre Asuero ben ‘juta kwe’ kriemikakäre (Ester 4:4-8).

Kukwe ye namani gare reina yei angwane bäsi brukwä nötaninte. Ye ngwane tödeka kwe nuaninte bäri, aune kä jürä namani krubätebätä niebare kwe Mardoqueo ie. ¿Ñobätä kä jürä namanibätä? Ñobätä ñan aune nire kärä ñaka akwa rikadre Asuero yekänti ye ngwane murie ketadre, kukwe ye ükaninte persa. Akwa rei nämene krimana orore kwe ye kainkä kwin angwane, ye aibe köböire ni ye ñaka murie keta nämene aune ngite juan nämene biti ta. Akwa käne Vasti käräbare kwe jakänti ye ngwane Vasti ñaka nikani, yebätä ñaka mikani tuin bobre kwe jai, ¿ñobätä rabadre Ester kain ngäbiti? Ne madakäre, köbö  grebiti kwäjätä rei ñaka kärere jakänti, ye raba mike gare niara ñaka niena ütiäte rei töi käme ye kräke (Ester 4:9-11). *

Jehová käkwe nitre Judea ye mikai kwäre Ester köböire o kukwe mada köböire ye Mardoqueo niebare ie tödeka kwe ye mikakäre bäri dite. Aune niara rabai kwekebe angwane, nitre ja mikaka rüere ye ja mikadre bäri rüere ye ngwane ñaka raba nemen kwäre niebare kwe ie. Kukwe yebiti Mardoqueo käkwe mikani gare nämene tö ngwen krubäte Ngöbö kwe yei, niara tä kukwe käbämike ye erere tä nuainne aune ñaka juta kwe ye tuenmetre jire chi gatekäre (Josué 23:14). Mrä mada, ngwanintari kwe Ester ie: ‘¿Mä niena ütiäte gobran yete kukwe ne kräke ye nire ie gare?’ (Ester 4:12-14). Erametre, Mardoqueo nämene tödeke metre. ¿Ye erere nita tödeke? (Proverbios 3:5, 6).

Ester nämene tödeke yebätä gata jürä ñaka namanibätä

Ester käkwe kukwe ütiäte nuaindre ye köböi nükanina ye nükani gare ie. Nitre Judea ye jökrä käkwe ñaka mrödre köbö köbömä te niarabe gwaire ribebare kwe Mardoqueo ie. Niara nämene tödeke erametre aune kä jürä ñaka nämenebätä yebätä kukwe niebare kwe ye abokän täbe törö kä nengwane: ‘Nanekänti törbadre ti murie ketai angwane, ti murie ketadre’ (Ester 4:15-17). Köbö köbömä yete, orabare bäri ja dibiti kwe. Ora nükani ie ye ngwane, ja dätebare bä nuäre kwe, ne kwe rabadre tuin kwin rei ie, ye bitikäre nikani.

Nikwe miri gare kena jai ye erere, Ester nikani rei kokwäre. Nikani ji ngrabare ye ngwane nämani orare jankunu. Namani ju yete angwane, Asuero nämene täkäni küräte ye jutuabare ie. Asuero töi nämene ño ye Ester tö namani mikai gare jai, ye medenbätä mikani ñärärä kwe ngwärebätä, bätä dokwä druen aune klo ükaninte kwin ye mikani ñärärä kwin kwe arato. ¿Muko kwe ye käkwe mikani ñärärä bengwairebe? Ye ñaka gare nie, akwa minuto kratire kratire ye namani raire krubäte Ester kräke. Ester jutuabare ie angwane töi namani ñan krütare, ye ngwane kä mikani jäme kwe ja ngwärebätä aune krimana orore ye kaninkä kwe (Ester 5:1, 2).

Ester tö namani blitai rei ben ye rei käkwe kani ngäbiti, aune ja mikani kwe Jehová aune juta kwe yekri. ¡Nitre Ngöbö mikaka täte kirabe nükebe kä nengwane ye kräke tödeka bämikani kwin krubäte kwe!

[Nota]

[Jondron üai bämikani página 27]

Mardoqueo nämene Ester ngübare ye käi namani jutobätä kukwe keta kabrebätä

[Jondron üai bämikani página 28]

Ja töi mikadre bobre aune ja ngwandre töbätä ye bäri ütiäte ni bä yebätä ye nämene gare Ester ie

[Jondron üai bämikani página 30]

Ester murie keta raba akwa juta Ngöbökwe kriemikani kwe