Keti Bansaka na Nge Kevandaka ya Mbote?

‘Beno landa na kuzikisa mambu yina kepesaka Yehowa kiese.’​—EF. 5:10.

1, 2. (a) Inki mutindu Biblia kemonisa nde Yehowa kezolaka nde beto vanda na luzingu ya kyese? (b) Kutadila bansaka bonso ‘dikabu ya mekatuka na Nzambi’ tapusa beto na kusala inki?

BIBLIA kemonisa pwelele nde, Yehowa kezolaka nde beto vanda na luzingu mosi ya kyese. Mu mbandu, Nkunga 104:14, 15 ketuba nde Yehowa kebasisaka ‘ndunda sambu na bantu mpi vinu sambu na kumona kiese, mafuta ya olive sambu na kudipakula, mampa sambu na kupesa bantu ngolo.’ Ya kyeleka, Yehowa muntu keyedisaka bimenina sambu beto baka bambuma, mafuta mpi vinu sambu na luzingu na beto. Ata vinu kevandaka mpenza ve mfunu sambu na kutanina luzingu ya muntu, yo lenda ‘pesa yandi kiese na ntima.’ (Lo. 9:7; 10:19) Ya kyeleka, Yehowa kezolaka nde beto sepela mpi nde ntima na beto kufuluka na kyese.​—Bis. 14:16, 17.

² Yo yina, beto fwete yindula ve nde yo kele mbi kana beto sadila mwa ntangu na beto sambu na ‘kutala bandeke’ mpi “bintuntu” to kusala mambu yankaka yina kepesaka beto kikesa mpi ya ketomisaka luzingu na beto. (Mat. 6:26, 28; Nk. 8:4, 5) Luzingu ya kyese kele ‘dikabu ya mekatuka na Nzambi.’ (Lo. 3:12, 13) Ntangu yina beto kelutisaka na bansaka kele mosi ya makabu yina Nzambi mepesaka beto, yo yina beto fwete sadila yo na mutindu yina tasepedisa Muntu yina mepesaka beto dikabu yango. *

Bansaka ya Mitindu Mingi mpi Bandilu Yina Beto Fwete Kuditudila

3. Sambu na nki bantu kesalaka bansola ya kuswaswana na yina metala bansaka?

³ Bantu yina kevandaka ti bukati-kati na yina metala bansaka kezabaka nde, bansaka kevandaka ya mitindu mingi kansi bo fwete zaba bandilu yina bo fwete kuditudila. Sambu na nki? Sambu na kubaka mvutu, beto fwanikisa bansaka ya kulutisila ntangu ti madya. Bantu ya bansi ya kuswaswana kedyaka ve madya ya mutindu mosi. Nkutu, madya yina kesepedisaka bantu ya insi mosi buna lenda sepedisa ve bantu ya insi yankaka. Kiteso mosi, bansaka yina Bakristu ya insi mosi kesepelaka ti yo lenda sepedisa ve Bakristu ya bansi yankaka. Ata sambu na Bakristu yina kezingaka na insi mosi, bo lenda vanda ti mabanza ya kuswaswana na yina metala bansaka. Mu mbandu, Mukristu mosi lenda mona nde kutanga mukanda mosi ya kitoko kepesaka yandi kyese mingi, kansi Mukristu yankaka lenda sepela ti yo ve. Mukristu mosi lenda mona nde kupusa velo kepesaka yandi kikesa, kansi Mukristu yankaka lenda mona nde yo kelembisaka yandi. Ata mpidina, beto kendima nde madya mpi bansaka kele ya mitindu mingi, mpi konso muntu lenda pona yina kesepedisaka yandi.​—Roma 14:2-4.

4. Sambu na nki beto fwete tula bandilu na bansaka yina beto kepona? Pesa mbandu.

⁴ Kansi ata beto kele ti kimpwanza ya kupona bansaka yina kesepedisaka beto, beto fwete sala ve mambu yonso yina beto kezolaka. Sambu na kubakisa dyambu yai, beto tadila dyaka mbandu ya madya. Ata beto tazola kudya madya ya mitindu mingi, ntembe kele ve nde beto tadya ve madya ya kupola. Kudya madya yina lenda pesa beto maladi mpi yo lenda vanda kigonsa sambu na mavimpi na beto. Mutindu mosi, ata bansaka ya mbote lenda vanda mingi, beto tasala ve bansaka yina kevandaka ti  mambu ya mubulu, ya mansoni to yina lenda vanda kigonsa sambu na luzingu. Kusala bansaka ya mutindu yina tawakana ve ti minsiku ya Biblia mpi yo tavanda kigonsa sambu na mavimpi na beto ya kinsuni ti ya kimpeve. Sambu na kuzikisa nde beto mekuditudila bandilu ya mbote, yo tavanda mbote na kutadila na ntwala kana nsaka yina kesepedisaka beto kele ya mbote to ve. (Ef. 5:10) Inki mutindu beto lenda sala yo?

5. Inki mutindu beto lenda zaba kana bansaka na beto kewakana ti minsiku ya Nzambi to ve?

⁵ Sambu bansaka kunatila beto mambote mpi kusepedisa Yehowa, yo fwete wakana ti minsiku yina kele na Ndinga ya Nzambi. (Nk. 86:11) Sambu na kuzaba kana bansaka na nge kewakana ti minsiku ya Biblia, nge lenda sala lisiti mosi. Lisiti yango lenda vanda ti bangyufula yai tatu: inki mambu? inki ntangu? mpi ti banani? Bika beto tadila yo ntangu yai.

Yo Kele ti Inki Mambu?

6. Inki bansaka beto fwete buya, mpi sambu na nki?

⁶ Na ntwala ya kupona nsaka mosi buna, nge fwete kudiyula nde: ‘Nsaka yina mono kezola kusala kele ti inki mambu?’ Ntangu nge kesosa mvutu, yo kele mbote na kuyibuka nde, bansaka kevandaka ya mitindu zole. Bansaka ya mutindu ya ntete kevandaka ti mambu yina beto tasala ve ata fyoti mpi bansaka ya mutindu ya zole kevandaka ti mambu yina beto lenda sala. Inki kele bansaka ya mutindu ya ntete? Na nsi-ntoto yai ya mbi, bansaka mingi kevandaka ti mambu yina kefwaka minsiku ya Biblia to bansiku ya Nzambi. (1 Yoa. 5:19) Bakristu ya kyeleka kebuyaka na ntima ya mvimba bansaka ya mutindu yina. Mu mbandu, bansaka yina kemonisaka mutindu bo kenyokulaka bantu na nku, bisalu ya bampeve ya mbi, kuvukisa nitu babakala ti babakala mpi bankento ti bankento, bifwanisu ya bantu yina kele kinkonga, mubulu to bansaka yina kesyamisaka mambu yankaka ya mbi mpi ya mansoni. (1 Kor. 6:9, 10; tanga Kusonga 21:8.) Yo vanda beto kezingaka na nki kisika yina, beto kemonisaka na Yehowa nde beto ‘kebuyaka mambu ya mbi’ ntangu beto kebuyaka bansaka ya mutindu yina.​—Roma 12:9; 1 Yoa. 1:5, 6.

7, 8. Inki mutindu beto lenda zaba kana nsaka mosi buna kele ya mbote to ve? Pesa mbandu.

⁷ Bansaka ya mutindu ya zole kele yina kevandaka mpenza ve ti mambu yina Biblia kebuyisaka na pwelele. Kansi, minsiku ya Biblia kesadisaka beto na kuzaba dibanza ya Yehowa na mambu yango. Yo yina, na ntwala ya kupona nsaka mosi, beto fwete fwanisa mambu ya nsaka yango ti dibanza ya Yehowa na mambu yina kele mbote na kutadila minsiku ya Biblia. (Bing. 4:10, 11) Na nima, beto tabaka lukanu yina tayangisa ve kansansa na beto. (Gal. 6:5; 1 Tim. 1:19) Inki mutindu beto lenda sala nsola ya mbote? Beto tadila dyaka mbandu ya madya: Na ntwala ya kudya madya mosi yina beto medyaka ntete ve, beto keyulaka kana bo melamba yo ti nki bima. Kiteso mosi, na ntwala ya kupona nsaka mosi buna, beto fwete zaba kana nsaka yango kevandaka ti inki mambu.​—Ef. 5:17.

⁸ Mu mbandu, nge lenda zola nsaka (sport) mosi buna mpi yo kele mbi ve sambu bantu mingi kesepelaka ti yo. Bansaka lenda pesa muntu kyese mpi kikesa. Kansi, inki beto lenda tuba kana nge kesepela na bansaka yina bantu ketesana na nku yonso, ketula luzingu na bo na kigonsa, kelwadisana bamputa ya ngolo, kepusa bantu na kusepela na mutindu ya mbi mpi na kuyindula nde nsi na bo meluta bansi yankaka to bansaka yankaka yina kevandaka ti mambu yai? Na nima ya kutadila mambu yina kevandaka na nsaka yango, mbala yankaka nge tamona nde yo tavanda mpasi na kuwakanisa nsaka yango ti mabanza ya Yehowa mpi nsangu ya ngemba mpi ya zola yina beto kezabisaka bantu. (Yez. 61:1; Gal. 5:19-21) Kansi, kana nsaka mosi buna kele ti mambu yina kele mbote na meso ya Yehowa, pana nsaka yango lenda vanda ya mbote mpi yo lenda pesa nge kikesa.​—Gal. 5:22, 23; tanga Filipi 4:8.

 Inki Ntangu Mono Tasala Yo?

9. Mvutu na beto na ngyufula yai: ‘Inki ntangu mono tasala bansaka na mono,’ tamonisa nki?

⁹ Ngyufula ya ntete yina beto tadilaka kuvandaka ya kuzaba kana bansaka na beto kevandaka ti inki Mambu. Mvutu na beto na ngyufula yina kumonisaka mambu yina beto kezolaka mpi yina beto kebuyaka. Ntangu yai ngyufula ya zole kele: Inki Ntangu? Yo yina beto fwete kudiyula nde: ‘Inki ntangu mono tasala nsaka yango mpi mono talutisa bantangu ikwa na nsaka yango?’ Mvutu na beto na ngyufula yai ya ketadila ntangu, tamonisa mambu yina beto ketulaka na kisika ya ntete mpi yina beto kemonaka nde yo kele mfunu. Yo yina, inki mutindu beto lenda zaba mfunu ya bansaka na luzingu na beto?

10, 11. Inki mutindu bangogo ya Yezu yina kele na Matayo 6:33 kesadisa beto na kuzaba bantangu yina beto fwete lutisa na bansaka?

¹⁰ Yezu Kristu kusongaka balongoki na yandi nde: ‘Beno fweti zola Mfumu Nzambi na beno, na ntima na beno yonso, na luzolo na beno yonso, na mabanza na beno yonso ti na ngolo na beno yonso.’ (Mar. 12:30) Yo yina, zola na beto sambu na Yehowa fwete vanda na kisika ya ntete na luzingu na beto. Beto kemonisaka yo ntangu beto kelandaka ndongisila yai ya Yezu: “Yo yina, beno landa na kusosa ntete kimfumu ti lunungu na yandi, mpi yandi tayika beno bima  yai yonso yankaka.” (Mat. 6:33, NW) Inki mutindu bangogo yai lenda sadisa beto na kuzaba bantangu yina beto fwete lutisa na bansaka mpi mfunu ya bansaka yango?

¹¹ Zaba dyambu yai: Yezu kulongisilaka beto na ‘kulanda kusosa ntete kimfumu.’ Yandi zabisaka beto ve na ‘kulanda kusosa kaka kimfumu.’ Yo kemonana pwelele nde, Yezu kuzabaka nde katula kusosa Kimfumu beto tavanda na mfunu ya kusosa mambu mingi na luzingu. Beto kevandaka na mfunu ya nzo, madya, bilele, kukota nzo-nkanda, kisalu, kusala bansaka mpi mambu yankaka. Kansi, na kati ya bima yonso yina beto fwete sosa, kima mosi kaka yina beto fwete sosa ntete, kele mambote ya Kimfumu. (1 Kor. 7:29-31) Kyeleka yai ya mfunu fwete pusa beto na kusala bisalu na beto yankaka, yika mpi bansaka, na mpila nde yo pesa beto nzila ya kusala kisalu na beto ya ntete-ntete​—kulungisa mambote ya Kimfumu. Kana beto sala mpidina, bansaka yina kele ti bandilu lenda natila beto mambote.

12. Inki mutindu beto lenda sadila munsiku yina kele na Luka 14:28, na bansaka ya kulutisila ntangu?

¹² Yo yina, ntangu yo kelomba kulutisa ntangu na nsaka mosi buna, yo tavanda mbote na kutadila ntete mambu yina yo talomba beto. (Luka 14:28) Beto fwete tadila kana nsaka yango tabaka beto bantangu ikwa. Na nima, beto tatadila kana bantangu yina beto talutisa na nsaka yango mefwana. Kana kusala nsaka mosi buna tapusa beto na kuvila mambu ya mfunu bonso kulonguka na beto mosi, lusambu ya dibuta, kukwenda na balukutakanu ya Bukristu mpi kusamuna, yo mefwana ve na kusala nsaka yina. (Mar. 8:36) Kansi, kana nsaka mosi yina beto kesalaka ve mbala na mbala kepesa beto kikesa sambu na kulanda kusosa mambote ya Kimfumu, beto lenda bakisa nde yo mefwana na kusadila ntangu na beto na nsaka yango.

Mono Tavanda ti Banani?

13. Sambu na nki beto fwete tadila kana beto tasala bansaka na beto ti banani?

¹³ Ngyufula ya tatu yina nge fwete kudiyula kele: ‘Mono tasala nsaka yango ti banani?’ Yo kele mfunu na kutadila dyambu yai. Sambu na nki? Sambu bantu yina beto kesala ti bo bansaka lenda pusa beto na kusala bansola ya mbote to ya mbi. Kaka mutindu kudya kumosi ti banduku ya mbote kepesaka kyese ya mingi, mbala mingi kusala bansaka kepesaka kyese ntangu beto kesalaka yo ti banduku ya mbote. Yo yina, bantu mingi na kati na beto, mingi-mingi baleke kesepelaka kusala bansaka ti bantu yankaka. Kansi, sambu na kuzaba kana nsaka mosi tanatila beto mambote, yo tavanda mbote na kuzaba na ntwala bantu yina tavanda banduku ya mbote mpi  bayina tavanda banduku ya mbi.​—2 Bans. 19:2; tanga Bingana 13:20; Yak. 4:4.

14, 15. (a) Yezu kupesaka nki mbandu na yina metala kupona banduku ya mbote? (b) Inki bangyufula beto fwete kudiyula na yina metala banduku na beto?

¹⁴ Kulanda mbandu ya Yezu ntangu beto kepona banduku tasadisa beto mingi. Banda luyantiku ya lugangu, Yezu kezolaka bantu. (Bing. 8:31) Ntangu yandi vandaka na ntoto, yandi vandaka kuzola bantu ya mitindu yonso. (Mat. 15:29-37) Kansi, Yezu kuzabaka nde kusepela ti muntu mosi meswaswana ti kuvanda nduku na yandi. Ata yandi vandaka kusepela na bantu yonso, yandi vandaka kaka nduku ya bantu yina vandaka kulungisa malombo ya sikisiki. Yezu kuzabisaka bantumwa na yandi ya kwikama 11 nde: “Beno [tavanda] banduku na mono kana beno sala mambu yai ya mono ke songa beno na kusala.” (Yoa. 15:14; tala mpi Yoane 13:27, 30.) Bantu yina Yezu kuponaka na kuvanda banduku na yandi, kuvandaka kaka bayina vandaka kulanda yandi mpi kusadila Yehowa.

¹⁵ Yo yina, na ntwala ya kupona muntu mosi sambu na kuvanda nduku na nge, yo tavanda mayele na kuyibuka bangogo ya Yezu. Kudiyula nde: ‘Keti bangogo mpi bisalu ya muntu yai kemonisa nde yandi kelemfukilaka bantuma ya Yehowa mpi ya Yezu? Keti yandi mpi kezolaka mambu ya mbote mpi kemengaka mambu ya mbi yina Biblia ketubilaka? Keti kinduku na yandi tasadisa mono na kutula Kimfumu na kisika ya ntete na luzingu na mono mpi kusadila Yehowa na kwikama yonso?’ Kana bamvutu na nge kele Ee, nge mezwa nduku ya mbote yina nge tasala ti yandi bansaka ya kulutisila ntangu.​—Tanga Nkunga 119:63; 2 Kor. 6:14; 2 Tim. 2:22.

Keti Bansaka na Beto Kevandaka ya Mbote?

16. Inki bangyufula beto fwete kudiyula na yina metala bansaka na beto?

¹⁶ Beto mekatuka kutadila bangyufula tatu ya metala bansaka ya kulutisila ntangu​—inki mambu, inki ntangu mpi ti banani. Sambu bansaka na beto kuvanda ya mbote, yo fwete wakana ti minsiku ya Biblia na bangyufula yai tatu. Yo yina, na ntwala ya kupona nsaka mosi buna, beto fwete zikisa kana yo kele ya mbote. Na yina metala mambu, beto fwete kudiyula: ‘Yo kele ti inki mambu? Keti yo kele ya mbote to ya mbi?’ (Bing. 4:20-27) Na yina metala ntangu, beto fwete kudiyula: ‘Mono talutisa bantangu ikwa na nsaka yango? Keti ntangu yango kele ya kufwana to ve?’ (1 Tim. 4:8) Mpi na yina metala banduku, beto fwete kudiyula: ‘Mono tasala saka yango ti banani? Keti bo kele banduku ya mbote to ya mbi?’​—Lo. 9:18; 1 Kor. 15:33.

17, 18. (a) Inki mutindu beto lenda zaba kana bansaka na beto kewakana ti minsiku ya Biblia to ve? (b) Inki lukanu nge mebaka ntangu yo kelomba kupona bansaka ya kulutisila ntangu?

¹⁷ Kana nsaka mosi kewakana ve ti minsiku ya Biblia ata na ngyufula mosi na kati ya bangyufula yai tatu ya beto metadila, zaba nde nsaka yango kele ve ya mbote. Kansi, kana beto mebakisa nde bansaka na beto kewakana ti minsiku ya Biblia na mambu yina yonso tatu, bansaka na beto tapesa Yehowa lukumu mpi yo tanatila beto mambote.​—Nk. 119:33-35.

¹⁸ Yo yina, ntangu beto kezola kusala bansaka, bika beto sala bikesa sambu na kusala mambu ya mbote, na ntangu ya mbote mpi ti bantu ya mbote. Bika nde, beto yonso kuvanda ti mpusa ya kulemfukila ndongisila yai ya Biblia: ‘Yo vanda beno kedia, kenwa to kesala konso mambu yankaka, beno sala mambu yina yonso sambu na kupesa Nzambi lukumu.’​—1 Kor. 10:31.

[Noti na nsi ya lutiti]

Keti Nge Lenda Tendula?

Na yina metala bansaka ya kulutisila ntangu, inki mutindu nge lenda sadila munsiku yina kele na . . .

• Filipi 4:8?

• Matayo 6:33, NW?

• Bingana 13:20?

[Bangyufula ya disolo ya kulonguka]

[Tablo ya kele na lutiti 11]

(Sambu na kumona mambu yonso, tala mukanda)

✔Inki Mambu

[Tablo ya kele na lutiti 12]

(Sambu na kumona mambu yonso, tala mukanda)

✔Inki Ntangu

[Tablo ya kele na lutiti 14]

(Sambu na kumona mambu yonso, tala mukanda)

✔Ti Banani

[Kifwanisu ya kele na lutiti 12]

Inki mutindu beto lenda landa mbandu ya Yezu ntangu beto kepona banduku mpi bansaka na beto?