پايدالى بولاتىنداي كوڭىل كوتەرەسىڭ بە؟
پايدالى بولاتىنداي كوڭىل كوتەرەسىڭ بە؟
«يەمىزگە نە ۇنايتىنىنا ٵردايىم كوز جەتكىزىپ وتىرىڭدار» (ەفەس. 5:10).
1، 2. ا) ەحوبا راقاتتانىپ ٶمىر سۇرگەنىمىزدى قالايتىنىن كيەلى كىتاپ قالاي راستايدى؟ ٵ) كوڭىل كوتەرەتىن ۋاقىتتى «قۇداي سيى» دەپ قاراستىرعانىمىز نە ىستەۋگە تالپىندىرادى؟
ەحوبا ٴبىزدىڭ راقاتتانىپ ٶمىر سۇرگەنىمىزدى قالايتىنى كيەلى كىتاپتان انىق كورىنەدى. مىسالى، زابۋر 104:14، 15 تەگى كەلەسى سوزدەر مۇنىڭ ٴبىر دالەلى بولىپ تابىلادى: «ادامعا اس بولۋعا داقىلدار ەككىزەسىڭ، پەندەنىڭ جۇرەگىن قۋانتار شاراپتى دا، بەتتى جىلتىراتار ٴزايتۇن مايىن دا، دەنەگە كۇش-قۋات بەرەر ناندى دا». راسىندا دا، ەحوبا ازىق بولاتىن ەگىندى ٶسىرىپ شىعارادى، سونىڭ ارقاسىندا بىزدە نان، ماي جانە شاراپ بار. ارينە، شاراپ نان سياقتى ازىق بولمايدى، ٴبىراق ول «جۇرەگىمىزدى قۋانىشقا كەنەلتەدى» (ەكك. 9:7؛ 10:19). ٴيا، ەحوبا ٴبارىمىزدىڭ راقاتتانا ٶمىر كەشىپ، «جۇرەگىمىزدىڭ قۋانىشقا تولى» بولعانىن قالايدى (ەل. ٸس. 14:16، 17).
2 سول سەبەپتى «اۋەدە ۇشقان قۇستارعا»، «دالاداعى لالاگۇلدەرگە» تامسانىپ قاراۋ ٷشىن نە تاعى باسقالاي كوڭىل كوتەرۋ ٷشىن ۋاقىت ٴبولۋدىڭ ەش سوكەتتىگى جوق. بويدى سەرگىتەنىن وسىنداي ىستەر ومىرىمىزگە ٴسان بەرەدى (مات. 6:26، 28؛ زاب. 8:3، 4). باقىتتى ٵرى سالاۋاتتى ٶمىر — «قۇدايدىڭ سيى» (ەكك. 3:12، 13). ولاي بولسا، كوڭىل كوتەرەتىن ۋاقىتتى دا سي دەپ قاراستىرساق، ونى قۇدايعا ۇنامدى بولاتىنداي وتكىزۋگە تالپىنامىز.
كوڭىل كوتەرۋدىڭ دۇرىس ٴتۇرىن تاڭدا
3. نەگە ادامدار ٵرتۇرلى جولمەن كوڭىل كوتەرەدى؟
3 كوڭىل كوتەرۋگە قاتىستى قوزقاراسى دۇرىس ادامدار تاڭداۋ جاساۋعا ەرىكتى بولعانىمەن، ولار ٵر نارسەنىڭ شەگى بار ەكەنىن تۇسىنەدى. نەگە ادامدار ٵرتۇرلى جولمەن كوڭىل كوتەرەدى؟ بۇل سۇراقتىڭ جاۋابىن ٴبىلۋ ٷشىن كوڭىل كوتەرۋدى تاماقپەن سالىستىرىپ كورەيىك. ٵر حالىقتىڭ ٴسۇيسىنىپ جەيتىن تاعامى ٵرتۇرلى. مىسالى، ٴبىر ەلدىڭ ۇلتتىق تاعامى باسقا جەردەگىلەردىڭ تابەتىن اشپايتىن شىعار. سول سياقتى دۇنيەنىڭ ٴتورت بۇرىشىندا تۇراتىن ماسىحشىلەر ٵرتۇرلى جولمەن كوڭىل كوتەرەدى. بىرەۋگە كىتاپ وقۋ ۇناسا، باسقا بىرەۋدىڭ بۇدان ٸشى پىسادى. ٴبىرى ۆەلوسيپەد تەبۋدى جاقسى كورسە، ەكىنشىسى جاتىپ دەمالۋدى قالايدى. تاماقتى تاڭداپ جەيتىنى سياقتى دەمالۋ تۇرلەرىنە كەلگەندە دە ادامداردىڭ تالعامدارى ٵرتۇرلى بولادى (ريم. 14:2—4).
4. نەگە وزىمىزگە ۇنايتىن كوڭىل كوتەرۋ ٴتۇرىنىڭ پايدالى-پايدالى ەمەس ەكەنىن انىقتاپ الۋىمىز قاجەت؟ مىسال كەلتىر.
4 تاڭداۋعا ەرىكتى بولساق تا، ويىمىزعا كەلگەنىن ىستەپ، قالاۋىمىزدىڭ جەتەگىندە كەتپەۋىمىز كەرەك. تاماققا قاتىستى كورنەكى مىسالعا قايتادان ورالايىقشى. ٴبىز ٴتۇرلى تاعامدار جەگەندى ۇناتامىز، ٴبىراق بۇزىلعان يا شىرىگەن تاماققا جولامايمىز عوي. ويتكەنى ول دەنساۋلىعىمىزعا زيان تيگىزەدى. سول سياقتى ٴبىز پايدالى كوڭىل كوتەرۋ تۇرلەرىن تاڭدايمىز، ال ومىرىمىزگە قاۋىپ توندىرەتىن، ونەگەسىز جانە قاتىگەز تۇرلەرىنەن بويىمىزدى اۋلاق ۇستايمىز. كوڭىل كوتەرۋدىڭ بۇل تۇرلەرى كيەلى كىتاپقا قايشى كەلەدى جانە دەنساۋلىعىمىز بەن رۋحاني كۇيىمىزگە كەرى اسەر ەتەدى. وزىمىزگە ۇنايتىن كوڭىل كوتەرۋ ٴتۇرىنىڭ پايدالى-پايدالى ەمەس ەكەنىن انىقتاپ العانىمىز دۇرىس نورمالاردىڭ شەگىنەن شىعىپ كەتپەۋگە كومەكتەسەدى (ەفەس. 5:10). ال كوڭىل كوتەرۋ ٴتۇرىنىڭ پايدالى-پايدالى ەمەس ەكەنىن قالاي انىقتاۋعا بولادى؟
5. تاڭداعان كوڭىل كوتەرۋ ٴتۇرى ەحوباعا ۇنامدى ەكەنىن قالاي انىقتاي الامىز؟
5 كوڭىل كوتەرۋ ٴتۇرى بىزگە پايدالى ٵرى ەحوباعا ۇنامدى بولۋ ٷشىن، ول كيەلى كىتاپتاعى نورمالارعا ساي كەلۋ كەرەك (زاب. 86:11). كوڭىل كوتەرۋ ٴتۇرىن دۇرىس تاڭداۋعا كەلەسى سۇراقتار كومەكتەسەدى: قانداي؟ قانشا؟ كىممەن؟ ەندى وسىلاردىڭ ٴارقايسىسىنا توقتالىپ كەتەيىك.
قانداي كوڭىل كوتەرۋ ٴتۇرىن تاڭدايمىن؟
6. كوڭىل كوتەرۋدىڭ قانداي تۇرلەرىنەن باس تارتۋىمىز كەرەك؟ نەگە؟
6 كوڭىل كوتەرمەس بۇرىن وزىڭە كەلەسىدەي سۇراقتى قويعانىڭ ٴجون بولادى: «كوڭىل كوتەرۋدىڭ قانداي ٴتۇرىن تاڭدايىن دەپ جاتىرمىن؟» باسقاشا ايتقاندا، «ماعان ۇناعان كوڭىل كوتەرۋ ٴتۇرى قايدان باستاۋ العان؟» جاۋابىن ىزدەۋ بارىسىندا كوڭىل كوتەرۋ تۇرلەرى نەگىزىنەن ەكى توپقا بولىنەتىنىن ەستە ۇستا. ٴبىرىنشى توپقا كيەلى كىتاپتاعى پرينسيپتەرگە، ياعني قۇداي زاڭىنا قايشى كەلەتىن وسى دۇنيەنىڭ كوڭىل كوتەرۋ تۇرلەرى جاتادى. ٴبىز ولاردى ەشقاشان تاڭداماس ەدىك (جوح. 1-ح. 5:19). شىنايى ماسىحشىلەر وسىنداي دەمالۋ تۇرلەرىنەن اۋلاق جۇرۋگە بەلدى بەكەم بۋعان. بۇلارعا قيانات جاساۋ، جىن-پەرىلەرمەن بايلانىسۋ، پورنوگرافيا، زورلىق-زومبىلىق، گوموسەكسۋاليزم جانە باسقا دا ازعىن ىستەر كىرەدى (قور. 1-ح. 6:9، 10؛ ايان 21:8 وقى). دوستار اراسىندا يا جالعىز بولساق تا، كوڭىل كوتەرۋدىڭ وسى تۇرلەرىنەن باس تارتۋ ارقىلى ەحوباعا «جاماندىقتان جيرەنەتىنىمىزدى» كورسەتەمىز (ريم. 12:9؛ جوح. 1-ح. 1:5، 6).
7، 8. كوڭىل كوتەرۋ ٴتۇرىن دۇرىس تاڭداي بىلۋگە بىزگە نە كومەكتەسەدى؟ مىسال كەلتىر.
7 ال ەكىنشى توپقا قۇداي سوزىندە تىكەلەي ايىپتالمايتىن كوڭىل كوتەرۋ تۇرلەرى جاتادى. سوندىقتان تاڭداعالى تۇرعان كوڭىل كوتەرۋ ٴتۇرى كيەلى كىتاپ پرينسيپتەرىنە، ياعني ەحوبانىڭ تالاپتارىنا ساي كەلە مە، جوق پا — سونى مۇقيات انىقتاپ الۋىمىز كەرەك (ناق. س. 4:10، 11). سودان كەيىن ار-ۇجدانىمىز تازا كۇيىندە قالاتىنداي شەشىم قابىلداۋ قاجەت (عال. 6:5؛ ٴتىم. 1-ح. 1:19). دۇرىس تاڭداۋدى قالاي جاساۋعا بولادى؟ تاماق تۋرالى مىسالدى قايتا ەسكە تۇسىرەيىك. قانداي دا ٴبىر جاڭا تاعامنان ٴدام تاتپاس بۇرىن، ونىڭ قۇرامىندا نە بار ەكەنىن بىلگىمىز كەلەدى عوي. ٴدال سول سياقتى قالاي دەمالاتىنىمىزدى شەشپەس بۇرىن، ونىڭ ماسىحشىلەرگە لايىق-لايىق ەمەس ەكەنىنە كوز جەتكىزۋىمىز قاجەت (ەفەس. 5:17).
8 مىسالى، سەن سپورتپەن شۇعىلدانۋدى جاقسى كورەسىڭ دەلىك، ٵرى بۇل تۇسىنىكتى-اق. بەلسەندى دەمالىستىڭ بۇل ٴتۇرى بوي سەرگىتەرلىك ٵرى قىزىقتى. ال ەگەر ساعان ۇنايتىن سپورت ٴتۇرى باقتالاستىققا يتەرمەلەسە، دەنساۋلىققا نە ٴتىپتى ومىرگە قاۋىپ توندىرسە، جۇگەنسىز تويلاناتىن بولسا، ٴبىر ۇلتتى باسقاسىنان جوعارى قويۋعا تالپىندىرسا، سەن نە ىستەيسىڭ؟ بۇل سپورت ٴتۇرى ٴبىز ۋاعىزدايتىن بەيبىتشىلىك پەن سۇيىسپەنشىلىك حابارىنا جانە ەحوبانىڭ تالاپتارىنا ساي كەلمەيدى دەگەن توقتامعا كەلەرسىڭ (يشايا 61:1؛ عال. 5:19—21). الايدا كوڭىل كوتەرۋ ٴتۇرى ەحوبانىڭ پرينسيپتەرىنە قايشى كەلمەيتىنىنە سەنىمدى بولساڭ، پايدالى دا بوي سەرگىتەرلىكتەي دەمالاتىنىڭ ٴشۇباسىز (عال. 5:22، 23؛ فىلىپىلىكتەرگە 4:8 وقى).
قانشا ۋاقىت دەمالامىن؟
9. «مەن قانشا ۋاقىت دەمالامىن؟» دەگەن سۇراققا بەرگەن جاۋابىمىزدان ٶزىمىز تۋرالى نە بىلۋگە بولادى؟
9 وزىمىزگە قويۋعا بولاتىن ەكىنشى سۇراق: كوڭىل كوتەرۋگە قانشا ۋاقىت جۇمسايمىن؟ «قانداي؟» دەگەن سۇراققا بەرگەن جاۋابىمىزدان قالاي دەمالعاندى دۇرىس دەپ سانايتىنىمىز كورىنەدى. ال ەندى «قانشا؟» دەگەن سۇراققا بەرگەن جاۋابىمىزدان نەنى ماڭىزدى سانايتىنىمىز انىقتالادى. كوڭىل كوتەرۋ مەن دەمالۋ ومىرىمىزدە قانداي ورىندا تۇرعانىن قالاي انىقتاي الامىز؟
10، 11. يسانىڭ ماتاي 6:33 تەگى سوزدەرى كوڭىل كوتەرۋگە قانشا ۋاقىت جۇمساعان دۇرىس ەكەنىن انىقتاۋعا قالاي كومەكتەسەدى؟
10 يسا ٴماسىح ٸزباسارلارىن: «ەحوبا قۇدايىڭدى شىن جۇرەكتەن، بۇكىل جان-تانىڭمەن، بارلىق اقىل-ويىڭمەن جانە بار كۇش-قۋاتىڭمەن ٴسۇي!»— دەپ شاقىردى (مار. 12:30). سوندىقتان ٴبىز ەحوباعا دەگەن سۇيىسپەنشىلىگىمىزدى ومىردە باستى ورىنعا قويامىز. مۇنى يسانىڭ كەلەسى سوزدەرىنە مويىنسۇنۋمەن كورسەتەمىز: «قۇداي پاتشالىعى مەن ونىڭ ادىلدىگىن ٵردايىم ٴبىرىنشى ورىنعا قويىڭدار، سوندا سەندەرگە مۇنىڭ ٴبارى قوسىپ بەرىلەدى» (مات. 6:33). بۇل سوزدەر دەمالۋ مەن كوڭىل كوتەرۋدى قانشالىقتى ماڭىزدى ساناۋ كەرەك ەكەنىن، ٵرى بۇعان قانشا ۋاقىت ٴبولۋ كەرەكتىگىن شەشۋگە كومەكتەسەدى.
11 يسانىڭ «قۇداي پاتشالىعىن ٵردايىم ٴبىرىنشى ورىنعا قويىڭدار» دەگەن سوزدەرىنە نازار اۋدارايىق. بۇل ٵردايىم تەك قۇداي پاتشالىعىنىڭ قامىن ويلاۋىمىز كەرەك دەگەندى بىلدىرمەيدى. شاكىرتتەرىنە پاتشالىق ىستەرىمەن قوسا، باسقا دا جايتتاردىڭ قامىن جاساۋ قاجەت بولاتىنىن يسا بىلگەن. ٴبىز ٷي-جاي، اس-سۋ، كيىم-كەشەك جاعىنان قامدانامىز، ٴبىلىم الىپ، جۇمىس ىستەيمىز، دەمالامىز جانە تاعى باسقا ىستەرمەن اينالىسامىز. ٴبىراق مۇنىڭ ٴبارى ومىرىمىزدە باستى ورىندا تۇرماۋ كەرەك. ٴبىرىنشى ورىنعا قۇداي پاتشالىعىن قويۋ قاجەت (قور. 1-ح. 7:29—31). مۇنى تۇسىنسەك، كوڭىل كوتەرۋ مەن باسقا دا ىستەرىمىزدىڭ پاتشالىق ٸسىن ىسىرىپ تاستاۋىنا جول بەرمەيمىز. سوندا عانا دەمالۋدىڭ ناعىز پايداسىن كورەمىز.
12. لۇقا 14:28 دەگى ٴپرينسيپتى كوڭىل كوتەرۋگە قاتىستى قالاي قولدانۋعا بولادى؟
12 كوڭىل كوتەرۋ ٴتۇرىن تاڭداعاندا، الدىمەن وعان قانشا «شىعىن» كەتەتىنىن، ياعني وعان قانشا ۋاقىت جۇمسايتىنىمىزدى ەسەپتەپ الۋ ماڭىزدى (لۇقا 14:28). زات ساتىپ العاندا اقشا شىعىندالادى، كوڭىل كوتەرگەندە ۋاقىت جۇمسالادى. ولاي بولسا، قانشا ۋاقىت دەمالاتىنىمىزدى شەشىپ الۋىمىز كەرەك. كوڭىل كوتەرۋگە تىم كوپ ۋاقىت بولسەك، جەكە زەرتتەۋ، وتباسىلىق عيبادات، قاۋىم كەزدەسۋلەرىنە قاتىسۋ جانە ۋاعىزداۋ سياقتى ماڭىزدى ىستەرگە ۋاقىتىمىز جەتپەي قالۋى مۇمكىن (مار. 8:36). ال ەگەر كوڭىل كوتەرۋدىڭ بەلگىلى ٴبىر ٴتۇرى پاتشالىقتىڭ ٸسىن اتقارۋعا قاجەتتى كۇش بەرسە، مۇنى ۋاقىت جۇمساۋعا تۇرارلىق دەمالىس دەپ ەسەپتەۋگە بولادى.
كىممەن بىرگە دەمالامىن؟
13. كىممەن بىرگە كوڭىل كوتەرەتىنىمىزدى مۇقيات تاڭداۋ نەلىكتەن ماڭىزدى؟
13 وزىمىزگە قوياتىن ٷشىنشى سۇراق: كىممەن بىرگە كوڭىل كوتەرگىم كەلەدى؟ بۇل سۇراقتىڭ ۇستىنەن وي جۇگىرتكەنىمىز ماڭىزدى، ويتكەنى ارالاساتىن ورتامىز بىزگە جاقسى يا جامان جاعىنان اسەر ەتۋى مۇمكىن. مىسالى، ادەتتە ٴبىز جالعىز تاماقتانعىمىز كەلمەيدى. ال ەگەر دوستارىمىزبەن بىرگە تاماقتاناتىن بولساق، بۇل بىزگە كوپ قۋانىش سيلايدى. سوندىقتان دا ٴبارىمىز، اسىرەسە جاستار، دوستارمەن بىرگە كوڭىل كوتەرگەندى ۇناتامىز. ٴبىراق كوڭىل كوتەرۋدىڭ پايداسى ٴتييۋى ٷشىن بىزگە كىمنىڭ جاقسى، ال كىمنىڭ جامان اسەر ەتەتىنىن انىقتاپ الۋ قاجەت (شەج. 2-ج. 19:2؛ ناقىل سوزدەر 13:20 وقى؛ جاق. 4:4).
14، 15. ا) يسا بىزگە دوس تاڭداۋعا قاتىستى قانداي ۇلگى كورسەتتى؟ ٵ) ارالاساتىن ورتامىزعا قاتىستى قانداي سۇراقتار قويعانىمىز ابزال؟
14 يسانىڭ ۇلگىسى بىزگە جاقسى دوستار تابۋعا كومەكتەسەدى. ول ادامزاتتى و باستان جاقسى كوردى (ناق. س. 8:31). جەردە ٶمىر سۇرگەن كەزىندە يسا بارلىق ادامعا سۇيىسپەنشىلىك پەن قۇرمەت كورسەتكەن (مات. 15:29—37). ٴبىراق ول ٸلتيپاتتى بولۋ مەن دوستىقتىڭ ارا-جىگىن اجىراتا بىلگەن. يسا بارلىق ادامعا جىلۋلىق تانىتسا دا، كەز كەلگەن اداممەن دوستاسپاعان. ٶزىنىڭ 11 ادال ەلشىسىنە ول بىلاي دەدى: «ەگەر وسيەت ەتكەندەرىمدى ورىنداساڭدار، وندا مەنىڭ دوستارىمسىڭدار» (جوح. 15:14؛ سونداي-اق جوح. 13:27، 30 قارا). يسا تەك ٶزىنىڭ سوڭىنان ەرگەن ٵرى ەحوباعا قىزمەت ەتكەن ادامدارمەن دوس بولعان.
15 ولاي بولسا، دوس تاڭداعاندا يسانىڭ جوعارىداعى سوزدەرىن ەستە ۇستاعانىمىز ٴجون. وزىڭنەن بىلاي دەپ سۇراشى: بۇل ادامنىڭ ٴسوزى مەن ٸسى ەحوبا مەن يسانىڭ وسيەتتەرىنە مويىنسۇناتىنىن كورسەتە مە؟ ول نەنىڭ جاقسى نەنىڭ جامان ەكەنىن كيەلى كىتاپقا ساي شەشە مە؟ ول مەنى پاتشالىقتى ٴبىرىنشى ورىنعا قويىپ، ەحوباعا ادال قىزمەت ەتۋگە تالپىندىرا ما؟ ەگەر بۇل سۇراقتارعا «ٴيا» دەپ جاۋاپ بەرە الاتىن بولساڭ، بىرگە كوڭىل كوتەرەتىن جاقسى دوس تاپتىم دەي بەر (زابۋر 119:63 وقى؛ قور. 2-ح. 6:14؛ ٴتىم. 2-ح. 2:22).
قانداي، قانشا، كىممەن؟
16. كوڭىل كوتەرۋگە قاتىستى وزىمىزگە قانداي سۇراقتار قويۋىمىز كەرەك؟
16 ٴبىز كوڭىل كوتەرۋگە قاتىستى «قانداي؟ قانشا؟ كىممەن؟» دەگەن ٷش سۇراقتى قاراستىردىق. كوڭىل كوتەرۋدىڭ ٴتۇرىن تاڭداعاندا، وزىمىزگە وسى سۇراقتاردى قويۋىمىز كەرەك. دەمالىسىمىز پايدالى بولۋ ٷشىن ونىڭ كيەلى كىتاپ نورمالارىنا ساي بولعانى ماڭىزدى. كوڭىل كوتەرۋدىڭ ٴتۇرى جايلى ويلانعاندا، وزىمىزدەن بىلاي دەپ سۇرايىق: ونىڭ توركىنى قايدان شىققان؟ ەحوبا ونى ماقۇلداي ما، الدە ول قاتىگەز ٵرى ونەگەسىز بە؟ (ناق. س. 4:20—27). ۋاقىتقا قاتىستى بىلاي دەپ سۇرايىق: قانشا ۋاقىت دەمالامىن؟ بۇل كوڭىل كوتەرۋ ٴتۇرى وسىنشا ۋاقىت جۇمساۋعا تۇرا ما، جوق پا؟ (ٴتىم. 1-ح. 4:8). ال ارالاساتىن ورتاعا كەلگەندە، كەلەسى نارسە جايلى ويلانايىق: كىممەن بىرگە ۋاقىت وتكىزەمىن؟ ولار ماعان جاقسى اسەر ەتە مە؟ (ەكك. 9:18؛ قور. 1-ح. 15:33).
17، 18. ا) كوڭىل كوتەرۋ ٴتۇرى كيەلى كىتاپقا ساي كەلەتىنىن-كەلمەيتىنىن قالاي انىقتاۋعا بولادى؟ ٵ) كوڭىل كوتەرۋگە قاتىستى قانداي تاڭداۋ جاساۋعا بەل بۋدىڭ؟
17 ەگەر كوڭىل كوتەرۋ ٴتۇرى كيەلى كىتاپقا نەگىزدەلگەن ٷش تالاپتىڭ بىرىنە ساي كەلمەسە، ودان باس تارتقانىمىز دۇرىس. ال ەگەر ونىڭ كيەلى كىتاپقا ساي كەلەتىنىنە سەنىمدى بولساق، ٴبىز تاڭداعان كوڭىل كوتەرۋ ٴتۇرى ەحوباعا ۇنامدى ٵرى بىزگە پايدالى بولادى (زاب. 119:33—35).
18 ەندەشە ٵردايىم لايىقتى تۇردە، شەگىن بىلە وتىرىپ ٵرى رۋحاني تولىسقان ادامدارمەن بىرگە كوڭىل كوتەرەيىك. ٵرى كيەلى كىتاپتىڭ: «جەسەڭدەر دە، ىشسەڭدەر دە، نە باسقا نارسە ىستەسەڭدەر دە — ٴبارىن قۇدايدى دارىپتەۋ ٷشىن ىستەڭدەر!»— دەگەن كەڭەسى ارقاشان جادىمىزدا بولعاي (قور. 1-ح. 10:31).
ٴتۇسىندىرىپ بەرە الاسىڭدار ما؟
• فىلىپىلىكتەرگە 4:8 دەگى
ٴپرينسيپتى كوڭىل كوتەرۋگە قاتىستى قالاي قولدانۋعا بولادى؟
[زەرتتەۋگە ارنالعان سۇراقتار]
[9-بەتتەگى دياگرامما]
(تولىق ٴماتىندى باسىلىمنان قاراڭدار)
✔قانداي؟
[10-بەتتەگى دياگرامما]
(تولىق ٴماتىندى باسىلىمنان قاراڭدار)
✔قانشا؟
[12-بەتتەگى دياگرامما]
(تولىق ٴماتىندى باسىلىمنان قاراڭدار)
✔كٸممەن؟
[10-بەتتەگى سۋرەت]
كىممەن جانە قالاي كوڭىل كوتەرەتىنىمىزدى شەشكەندە، قالاي يساعا ەلىكتەۋگە بولادى؟