Ku bokona mu madisá

Ku bokona mu madisá

O Kuila Uene mu Sola Itonokenu Iambote?

O Kuila Uene mu Sola Itonokenu Iambote?

O Kuila Uene mu Sola Itonokenu Iambote?

“Sotenu kudilonga jinga ioso i uabhela kiambote Nzambi.” —EFE. 5:10.

1, 2. (a) Kiebhi kilondekesa o Mak’â Nzambi kuila muéne ua mesena tu zediua ku muenhu? (b) O kuijiia kuila o itonokenu “ujitu ua Nzambi” kua-nda tu kuatekesa ku bhanga ihi?

MU Bibidia, tu sanga-mu maka alondekesa kuila Jihova ka mesena ngó kuila tu kala ku muenhu, maji ua mesena tu kala ku muenhu ni ku zediua. Mu kifika, o divulu dia Jisálamu 104:14, 15, dilondekesa kuila Jihova u bhanga “idima i sidivila muthu phala a katule kúdia kuê mu mavu, ni vinhu phala o muxima ua muthu u sanguluka ni maji phala o pholo iê i lelame, ni musa phala a kale ni nguzu mu mukutu.” Jihova u sabhukisa idima phala tu kale ni ibundu, ni maji, ni vinhu. Maji o vinhu ‘i sangulukisa o muxima uetu.’ Sumbala ki kima kia beta-kota ku muenhu, maji i bandekesa o kisangusangu kietu. (Ndo. 9:7; 10:19) Jihova ua mesena tu zediua, o muxima uetu uizale ni “kusanguluka.”—Ika. 14:16, 17.

2 Ki tu tokala ku banza kuila kima kia iibha, ku katula kithangana phala ku ‘tala o jinjila ji bhita bhulu,’ ni ‘ithulu ku mukáu,’ mba ku sota itonokenu i tu sangulukisa. (Mat. 6:26, 28; Jisá. 8:3, 4) O muenhu ua zediua, “ujitu ua Nzambi.” (Ndo. 3:12, 13) O kuijiia kuila o itonokenu ujitu, kia-nda tu kuatekesa ku sola itonokenu i bhana kijingu ku Mubhani uetu. *

O Itonokenu Iavulu, Maji Tua Tokala ku i Sola Kiambote

3. Mukonda diahi ki kima kia iibha ku kala ni itonokenu ki i difu?

3 Ió ala ni ixinganeku iambote ia lungu ni itonokenu, ejiia kuila a tokala ku sola kiambote o itonokenu. Mukonda diahi? Phala ku tambuijila, tua-nda i sokesa ni kudia. Kala ixi iala ni ukexilu uê ua ku lamba. O kudia kua uabhela mu ixi imoxi, nange ki ku uabhela ku ixi ia mukuá. Kiene kimoxi ué ni itonokenu, saí itonokenu i uabhela o Jikidistá ku ixi imoxi, maji o Jikidistá ja ixi ia mukuá ka i uabhela. Né muéne o Jikidistá ja ixi imoxi, o itonokenu ia banza kuila iambote, (kála o ku tanga divulu diambote) a mukuá nange a i ibhila; o kima ki mona mukuá kuila kima kiambote (kála o kuenda ku bixi) o mukuá u ki mona kála kima ki uidisa. Kála o ku sola o kudia, o athu a tena ué ku sola o itonokenu ia a uabhela.—Lom. 14:2-4.

4. Mukonda diahi tua tokala ku sola kiambote o itonokenu? Bhana kifika.

4 O kuijiia kuila kuene itonokenu iavulu, ki ki tu bhangesa ku di ta mu itonokenu ioso. Mu kifika, xinganeka dingi o kifika kia kudia. Sumbala tuala ni kudia kuavulu, ki tueji sola o kudia kua bolo. O kudia kua bolo, kueji tu bhekela uhaxi. Kiene kimoxi ué, sumbala kuene itonokenu iavulu, ki tua tokala ku sola o itonokenu i ta o muenhu uetu mu iluezu, mba ilondekesa o ujibhangânga, ni undumbu. O ku bhanga o ima íii, kulombolola ku bhukumukina o itumu ia Nzambi, ku tena ué ku tu zozesa mu nzumbi. Tua tokala kuijiia se o itonokenu i tu sola iambote, se ia-nda sangulukisa Jihova. (Efe. 5:10) Kiebhi ki tu tena ku bhanga kiki?

5. Kiebhi ki tu tena kuijiia se tua mu bhanga o itonokenu, kála kia i tendelesa mu Bibidia?

5 Phala ku katula mbote ku itonokenu, ni ku sangulukisa Jihova, o itonokenu a tokala ku i bhanga kála kia ki tendelesa mu Bibidia. (Jisá. 86:11) Phala ku sola kiambote o itonokenu, ua tokala kuijiia kima. O ku bhanga o ibhuidisu kála, ihi ia bhingi? kiebhi o kithangana kia ku tonoka? ni nanhi o makamba mami? Kia-nda tu kuatekesa, tua-nda di longa o maka enhá.

Ihi ia Bhingi?

6. Itonokenu iahi i tua tokala ku dituna, mukonda diahi?

6 Ande dia ku bhanga itonokenu, tua tokala ku di ebhuidisa, se itonokenu iebhi i nga uabhela? Ua tokala kuijiia kuila kuene maukexilu a iiadi a itonokenu. O kia dianga, nuka tueji ku i bhanga; kaiiadi, itonokenu i tu tena ku bhanga. O kia dianga ihi? Ku mundu iú ua iibha, o itonokenu ilondekesa o ima ia zembe Nzambi, i bhukumukina o itumu iê. (1 Nzu. 5:19) O Jikidistá ja kidi ene mu dituna o itonokenu íii. Kála o itonokenu ilondekesa o ujibhangânga, ima ia madimonho, ufusa, ni undumbu. (1 Kol. 6:9, 10; tanga Dijingunuinu 21:8.) Mu ku dituna o itonokenu íii, tu londekesa kua Jihova kuila tua ‘zembe o ima ia iibha.’—Lom. 12:9; 1 Nzu. 1:5, 6.

7, 8. Kiebhi ki tu tena kuijiia se o itonokenu iambote? Bhana kifika.

7 O ukexilu ua kaiiadi, o ima ka i fidisa mu Bibidia. Ande dia ku sola o itonokenu, tua tokala kuijiia se Jihova u i uabhela. (Jisa. 4:10, 11) Tua tokala ku sola kiambote phala tu kale ni kitongoluelu kia zele. (Nga. 6:5; 1 Tim. 1:19) Kiebhi ki tu tena ku bhanga kiki? Xinganeka: Ande dia kudia kima kia ubhe, ua tokala kuijiia o ima ia te-mu. Kiene kimoxi ué, ande dia ku bhanga itonokenu, tua tokala kuijiia se itonokenu iambote.—Efe. 5:17.

8 Mu kifika, nange ua uabhela ji joko, athu avulu ué a uabhela o ji joko. O joko i tena ku sangulukisa. Maji saí ji joko, ja iibha, ji tena ku ta o muenhu ua muthu mu iluezu. Jihova ua zembe o itonokenu íii, ki kiene ki longa o njimbu iambote i tu bokela akuetu. (Iza. 61:1; Nga. 5:19-21) Maji se o itonokenu i kala iambote bhu pholo ia Jihova, kima kiambote phala eie.—Nga. 5:22, 23; tanga Filipe 4:8.

Kiebhi o Kithangana Kia ku Tonoka?

9. Ihi ilondekesa o kitambuijilu kia kibhuidisu, ‘kiebhi o kithangana kia ku tonoka?’

9 O kibhuidisu kia mukuá ki ua tokala ku di bhanga kiki, ‘kizuua kiebhi ki nga-nda kala ni itonokenu? ithangana ikuxi i nga-nda bhanga mu itonokenu?’ O kitambuijilu kietu kia bhingi kibhuidisu, ihi? Ilondekesa ihi i tu banza ia lungu ni itonokenu ia iibha, ni iambote. O kitambuijilu kia kibhuidisu, kiebhi o kithangana kia ku tonoka? Kilondekesa o ima i dianga ku muenhu uetu, i tu fika iala ni valolo, ni ia kambe o valolo. Ihi ia-nda tu kuatekesa kuijiia o valolo ia itonokenu ku muenhu uetu?

10, 11. Kiebhi ki tu kuatekesa o izuelu ia Jezú mu divulu dia Matesu 6:33, ku sola o kithangana ki tua tokala ku zanga mu itonokenu?

10 Jezú Kristu uambela akaiedi’ê: “[Jihova] Nzambi ié, u mu zola ni muxima ué uoso, ni muenhu ué uoso, ni kilunji kié kioso, ni nguzu ié ioso.” (Mar. 12:30) O henda ietu kua Jihova ia tokala ku dianga ku muenhu uetu. Tu londekesa o henda mu ku kaiela o itendelesu ia Jezú: “Diangenu-phe kusota o Utuminu ua Nzambi ni uiukilu uê, nda ima ioso iii a mi kuiila-iu.” (Mat. 6:33) Kiebhi o kitendelesu kiki, ki tena ku tu kuatekesa kuijiia se ithangana ikuxi i tu bhanga mu itonokenu, ni valolo iahi iala mu itonokenu íii?

11 Jezú ua tu tendelesa ku ‘dianga ku sota o Utuminu ua Nzambi.’ Muéne kambe, ‘sotenu ngó o Utuminu ua Nzambi.’ Jezú uejidile kuila tua bhindamena ku sota ima iavulu, kana ngó o Utuminu. Tua bhindamena inzo, izuatu, kudia, xikola, ikalakalu, itonokenu ni ima ia mukuá. Maji mu ima i tu sota, o Utuminu uene ngó ua tokala ku kala ku pholo. (1 Kol. 7:29-31) Kiki kia tokala ku tu bhangesa ku ta ku dima o itonokenu, se tu bhanga kiki, tua-nda tena ku dianga ku ta o Utuminu ku pholo. Tua-nda katula mbote mu itonokenu ietu.

12. Kiebhi ki tu kuatekesa o milongi mu divulu dia Luka 4:28, mu itonokenu?

12 Kienhiki, kioso ki tu sola itonokenu tua tokala ku xinganeka o kithangana ki tua-nda zanga. (Luk. 14:28) Tua tokala kuijiia se ithangana ikuxi i tua-nda zanga mu itonokenu. Mu kusuka-ku, tua tokala kuijiia ithangana ikuxi i tua-nda zanga mu itonokenu. Se o ku bhanga itonokenu i ku fidisa ku bhanga o ima ia beta-kota, kála o ku di longa o Bibidia ubheka, o ubhezelu ku muiji, kuia mu iônge, mba ku boka o Utuminu, íii ki itonokenu iambote. (Mar. 8:36) Maji se o itonokenu i tu bhana nguzu phala kuia mu boka o Utuminu, tua-nda mona kuila kima kiambote ku zanga o kithangana kietu mu itonokenu.

Nanhi o Makamba Mami?

13. Mukonda diahi tua tokala kuijiia kiambote o athu u tua-nda dilunga nau mu itonokenu?

13 O kibhuidisu kia katatu ki ua tokala o ku di bhanga kiki: ‘Nanhi ua tokala ku kala mu itonokenu iami?’ Mukonda diahi kima kiambote kuijiia se nanhi ua tokala kuia mu itonokenu iê? Mukonda se o itonokenu ietu ia-nda tunda kiambote, ku bhingi o makamba metu a kala ni ídifua iambote. Kála o kudia, ku uabha dingi se ua mudia ni makamba ambote, o itonokenu ué i uabha dingi, se tu i bhanga ni makamba ambote. Etu enioso, bhenge-bhenge o minzangala, a uabhela ku bhanga itonokenu ni akuâ. Maji phala kuijiia se o itonokenu i tu bhanga iambote, tua tokala kuijiia o ukexilu ua athu u tua tokala ku dilunga n’â.—2 Til. 19:2; tanga Jisabhu 13:20; Tiia. 4:4.

14, 15. (a) Phangu iahi ia bhana Jezú ia lungu ni ku sola o makamba? (b) Ibhuidisu iahi i tua tokala ku di bhanga ia lungu ni makamba metu?

14 O ku kaiela o phangu ia Jezú mu ku sola o makamba, ua-nda tu kuatekesa kiavulu. Jezú ua zolele o athu. (Jisa. 8:31) Kioso kia kexile mu ixi, Jezú ua londekesa henda ni ku xila athu enioso. (Mat. 15:29-37) Maji Jezú ua londekesa kuila kuene ukamba uambote, ni ukamba ua kazola. Sumbala muéne uexile dikamba dia athu enioso, muéne uexile ngó dikamba dia kazola dia ió akexile mu belesela o itumu. Mu kuzuela ni 11 dia jipoxolo jê ja fiiele, Jezú uixi: “Enu mu makamba mami se mu bhanga ima ioso i nga mi tumu.” (Nzu. 15:14; 13:27, 30) Jezú ua kexile ngó ni ukamba ni ió akexile ku mu kaiela ni ku sidivila Jihova.

15 Kioso ki u sola muthu ua-nda kala kamba diê dia kazola, ua tokala ku xinganeka mu izuelu ia Jezú. Dibhudise: ‘O kuila o muthu iú ulondekesa mu izuelu ni mu ima ia bhanga kuila ua belesela o itumu ia Jihova, ni Jezú? O kuila muéne uala ni ukexilu uambote, ua zembe o ima ia iibha? O kuila o ukamba ni muéne ua-nda ngi suínisa ku ta o Utuminu ua Nzambi ku pholo, ni ku kala fiiele kua Jihova? Se u tambuijila kiambote, iú muene o dikamba di ua tokala ku kala né mu itonokenu.—Tanga Jisálamu 119:63; 2 Kol. 6:14; 2 Tim. 2:22.

O Kuila o Itonokenu Ietu a i Ximana?

16. Ihi i tua tokala ku di bhuidisa ia lungu ni itonokenu ietu?

16 Tua di longo maukexilu atatu alungu ni itonokenu—o ukexilu ua itonokenu, o kithangana ki tu bhanga, ni makamba. Phala ku katula mbote mu itonokenu, tua tokala ku belesela o milongi ia Bibidia, ia lungu ni maka enhá. Kienhiki ande dia ku bhanga itonokenu, tua tokala kuijiia se itonokenu iambote. Ia lungu ni ukexilu ua itonokenu tua tokala ku di ibhuidisa: ‘Ihi ia bhingi? Iambote anga ia iibha?’ (Jisa. 4:20-27) Ia lungu ni kithangana ki tu bhanga, tua tokala ku di ibhuidisa: ‘Ithangana ikuxi i nga-nda zanga? Nga tokala ku zanga o kithangana kiki, anga kana?’ (1 Tim. 4:8) Ia lungu ni makamba, tua tokala ku di bhuidisa: ‘Nga-nda kala ni nanhi mu itonokenu?’ O makamba mami athu ambote, anga kana?’—Ndo. 9:18; 1 Kol. 15:33.

17, 18. (a) Kiebhi ki tu tena kuijiia se o itonokenu ietu ia mu belesela o itumu ia Bibidia? (b) Ihi i ua-nda bhanga ia lungu ni ku sola o itonokenu?

17 Se o ukexilu ua itonokenu ki u belesela o itendelesu ia Bibidia, ia lungu ni maka enhá, ka-nda iximana. Se tuejiia kuila o itonokenu ietu i belesela o itumu ia Bibidia ia lungu ni maka enhá, ia-nda bhana kijingu kua Jihova, tua-nda katula ué mbote.—Jisá. 119:33-35.

18 Kienhiki tua tokala ku bhanga ima iambote mu itonokenu ietu, mu ithangana ia tokala, ni athu a tokala. Tua tokala ku kala ni vondadi ia ku belesela o itumu ia Bibidia: “Uila kiki, kixi mu kudia, kixi mu kunua, mba mu kubhanga kima kioso-kioso, iene ioso i kale ia kuximanesa Nzambi.”—1 Kol. 10:31.

[Tanga mu luji]

^ kax. 2 Mu milongi íii, o kizuelu “itonokenu,” kia lungu ni ima i tu bhanga mu ola ia ku nhoha.

U Tena ku Jimbulula?

Ia lungu ni itonokenu, kiebhi ki tu tena ku kumbidila o itumu i tu sanga mu, . . .

Filipe 4:8?

Matesu 6:33?

Jisabhu 13:20?

[Ibhuidisu ia ku dilonga]

[Foto mu Mbandu ia 11]

(Ni Izuelu iê)

Ihi

[Foto mu Mbandu ia 12]

(Ni Izuelu iê)

Kiebhi

[Foto mu Mbandu ia 14]

(Ni Izuelu iê)

Nanhi

[Foto ku bandu 12]

Kiebhi ki tu tena ku kaiela o phangu ia Jezú ia lungu ni ku sola makamba, ni itonokenu?