Ndaku munda

Ndaku ku tshikebelu

Mushindu uutu ujikija lutetuku udiku ukuambuluisha anyi?

Mushindu uutu ujikija lutetuku udiku ukuambuluisha anyi?

Mushindu uutu ujikija lutetuku udiku ukuambuluisha anyi?

‘Nutete budi Mukalenge muanyishe.’​—EF. 5:10.

1, 2. (a) Mmunyi mudi Dîyi dia Nzambi dileja mudi Nzambi musue bua tuikale ne nsombelu wa disanka? (b) Tuetu tuangata dijikija lutetuku bu ‘kupa kua Nzambi,’ nebitusake bua kuenza tshinyi?

TUDI tusangana mu Bible malu adi aleja mudi Yehowa musue bua tuikale ne muoyo ne kabidi bua tuikale tusanka. Tshilejilu, Musambu wa 104:14, 15 udi wamba ne: Yehowa udi umenesha ‘biakudia mu buloba, ne mvinyo idi isankisha mutshima wa muntu, ne manyi adi akenkesha mpala wende, ne biakudia bidi bikolesha mutshima wende.’ Bushuwa, Yehowa udi umenesha bia pa madimi bua kutupetesha ntete, mafuta ne mvinyo. Nansha mutudi katuyi anu dijinga ne mvinyo bua kuikala ne muoyo, mvinyo udi mua ‘kusankisha mutshima wa muntu.’ (Muam. 9:7; 10:19) Bushuwa, Yehowa mmusue bua tuikale ne disanka, ne mmusue bua mitshima yetu yuwule tente ne “disanka.”​—Bien. 14:16, 17.

2 Nunku katuena mua kudipisha patudi imue misangu tudisumbila tshikondo bua ‘kubandila nyunyi ya mu diulu, ne bilongo bia mu mpata,’ anyi kuenza malu makuabu adi mua kutupetesha disanka ne kulengeja nsombelu wetu. (Mat. 6:26, 28; Mus. 8:3, 4) Nsombelu wa disanka ‘nkupa kua Nzambi.’ (Muam. 3:12, 13) Kuangata bikondo bietu bia dijikija lutetuku bu dipa, nekutusake bua kubipitshisha mu mushindu udi usankisha Nzambi udi mutupeshabi.

Tuikalayi ne mikalu mu disungula mishindu ya dijikija lutetuku

3. Bua tshinyi bantu badi basungula mishindu mishilangane ya dijikija lutetuku?

3 Bantu badi bamona dijikija lutetuku mu mushindu muimpe mbamanye ne: badi ne budikadidi bua kusungula tshidibu mua kuenza anyi kubenga kuenza. Bua tshinyi? Bua kupeta diandamuna, tufuanyikijayi dijikija lutetuku ne biakudia. Bantu batu banange biakudia bishilangane bilondeshila miaba idibu basombele. Mu kuamba kuimpe, biakudia bidi bantu banange muaba kampanda kabiena mua kuikala bisankisha bantu ba muaba mukuabu to. Bia muomumue, dijikija lutetuku didi bena Kristo ba muaba kampanda mua kuanyisha kadiena mua kusankisha bena Kristo ba muaba mukuabu to. Nansha munkatshi mua bena Kristo badi basombele muaba umue, dijikija lutetuku didi muena Kristo kampanda mua kusungula (bu mudi kubala mukanda kampanda muimpe), didi mua kutonda muena Kristo mukuabu; peshi dijikija lutetuku didi disankisha muena Kristo kampanda (bu mudi kuendakana ne dikalu), didi mua kuikala ditshiokesha muena Kristo mukuabu. Tudi tuitaba ne: mu malu bu mudi a biakudia ne dijikija lutetuku, muntu yonso udi udisunguila tshidi tshimusankisha.​—Lomo 14:2-4.

4. Bua tshinyi tudi ne bua kuikala ne budimu patudi tusungula mishindu ya dijikija lutetuku? Fila tshilejilu.

4 Kadi, tudi kabidi bamanye ne: kudisunguila mushindu kampanda wa dijikija lutetuku kakuena kumvuija kuenza tshionso tshidi muoyo musue to. Tuangate kabidi tshilejilu tshia biakudia. Nansha mutudi mua kujinga bua kudia biakudia bishilangane, katuena mua kudia biakudia bibole ku budisuile to. Tuetu badie biakudia bia nunku bidi mua kutukebela masama. Bia muomumue, nansha mutudi ne mua kusungula mishindu mishilangane mimpe ya dijikija lutetuku, katuena mua kuenza malu adi mua kuteka muoyo mu njiwu, a tshikisu peshi a busenji anu bua kudisankisha to. Kuenza malu aa kakuena kumvuangana ne mikenji ya mu Bible ne kudi mua kunyanga makanda etu a mubidi ne malanda etu ne Nzambi. Bua kumanya ne: katuena babuelakane mu malu aa, tudi ne bua kudianjila kumanya bikala imue mishindu ya dijikija lutetuku idi itusankisha mikale mimpe anyi mibi. (Ef. 5:10) Mmunyi mutudi mua kuenza nanku?

5. Mmunyi mutudi mua kujadika ne: mushindu utudi tujikija lutetuku udi umvuangana ne mikenji ya Nzambi?

5 Bua dijikija lutetuku kutuambuluishadi ne kusankisha Yehowa, didi ne bua kuikala mu diumvuangana ne Bible. (Mus. 86:11) Bua kujadika ne: mushindu wa dijikija lutetuku uudi musue udi umvuangana ne Dîyi dia Nzambi, udi ne bua kukonkonona malu adi alonda aa: dijikija lutetuku dindi musungule didi ne malu kayi, ndi mpitshishamu dîba bungi kayi ne ndi ndienza ne banganyi.

Didi ne malu kayi?

6. Ndijikija lutetuku dia mushindu kayi ditudi ne bua kuepuka? Bua tshinyi?

6 Kumpala kua kuditua mu dijikija lutetuku kampanda, tudi ne bua kudiebeja ne: ‘Dijikija lutetuku edi didi ne malu kayi adi ansankisha?’ Kumpala kua kuandamuna, mbimpe kuvuluka ne: kudi mishindu minene ibidi ya dijikija lutetuku. Wa kumpala mmubi, ne muibidi udi ne malu adi muntu mua kusungula. Tuakule bua mushindu wa kumpala. Mu bulongolodi bubi ebu, mishindu ya bungi ya dijikija lutetuku idi anu ne malu adi kaayi umvuangana ne mikenji ya Nzambi. (1 Yone 5:19) Bena Kristo balelela badi bayibenga buosha ne munu muiku. Mu mishindu eyi mudi dijikija lutetuku didi ne malu a bademon, diangatangana dia balume ne balume ne bakaji ne bakaji, bindidimbi bia bantu butaka anyi bia tshikisu peshi bidi bileja malu makuabu a tshiendenda. (1 Kol. 6:9, 10; bala Buakabuluibua 21:8.) Patudi tubenga mishindu ya dijikija lutetuku eyi muaba onso utudi, tudi tuleja Yehowa mutudi ‘bakine malu adi mabi.’​—Lomo 12:9; 1 Yone 1:5, 6.

7, 8. Ntshinyi tshidi mua kutuambuluisha bua kusungula mushindu muimpe wa dijikija lutetuku? Fila tshilejilu.

7 Mushindu muibidi udi utangila dijikija lutetuku didi ne malu adi Bible kayi ukandika buludiludi to. Mu nsombelu eyi, kumpala kua kusungula mushindu wa dijikija lutetuku kampanda, tudi ne bua kuanji kuwukonkonona ku diambuluisha dia malu adi Yehowa wanyisha adi mu Bible. (Nsu. 4:10, 11) Dîba adi tudi mua kusungula bua kuenza bualu budi mua kutushiya ne kondo ka muoyo kimpe. (Gal. 6:5; 1 Tim. 1:19) Mmunyi mutudi mua kuenza nunku? Anji elabi meji ku bualu ebu: kumpala kua tuetu kudia tshiakudia tshitutu katuyi banji kudia, tudi mua kuanji kujinga bua kumanya bintu bidibu batshienze nabi. Bia muomumue, kumpala kua kuditua mu dijikija lutetuku kampanda, tudi ne bua kuanji kukonkonona malu adimu.​—Ef. 5:17.

8 Tshilejilu, udi mua kuikala munange manaya a dibidija mubidi anu mutu bantu ba bungi baanange. Manaya adi mua kuikala asankisha. Mu amue manaya bantu batu bafuila bua kupita bakuabu ne tshikisu, bateka mioyo mu njiwu, batapika bibi, bajula bimvundu, baleja dinanga dinekesha dia ditunga anyi benza malu makuabu a buena aa. Ntshinyi tshiudi mua kuenza biwikala munange manaya adi ne malu a buena aa? Wewe mumane kukonkonona malu adi mu dinaya, udi mua kumona ne: kabiakuikala bipepele bua wewe kulonda meji a Yehowa ne kuenza malu mu diumvuangana ne mukenji wa ditalala ne dinanga utudi tuyisha bantu. (Yesh. 61:1; Gal. 5:19-21) Ku lukuabu luseke, bikala dijikija lutetuku kampanda ne malu adi asankisha Yehowa, didi mua kuikala dimpe ne didi mua kukuambuluisha.​—Gal. 5:22, 23; bala Filipoi 4:8.

Ndi mpitshishamu dîba bungi kayi?

9. Diandamuna dietu ku lukonko lua ne: ‘Ndîba bungi kayi dindi mpitshisha mu dijikija lutetuku,’ didi dileja tshinyi?

9 Lukonko luibidi luudi mua kudiela ludi ne: ‘Ndîba kayi dindi njikija lutetuku? Ndîba bungi kayi dindi mpitshishamu?’ Diandamuna dietu ku lukonko lua ne: didi ne malu kayi? didi dileja meji atudi nawu, mmumue ne: malu atudi tuanyisha ne atudi katuyi tuanyisha. Kadi diandamuna ku lukonko lua ne: ndîba bungi kayi dindi mpitshishamu? didi dileja malu atudi tuangata ne mushinga ne atudi katuyi tuangata ne mushinga. Kadi mmunyi mutudi mua kumanya ne: mushinga utudi tupesha mushindu wetu wa dijikija lutetuku mmukumbane?

10, 11. Mmunyi mudi mêyi a Yezu adi mu Matayo 6:33 atuambuluisha bua kujadika bungi bua dîba ditudi tupitshisha mu dijikija lutetuku?

10 Yezu Kristo wakambila bayidi bende ne: ‘Sua Mukalenge Nzambi webe ne mutshima webe wonso ne muoyo webe wonso ne lungenyi luebe luonso ne bukole buebe buonso.’ (Mâko 12:30) Nunku, dinanga ditudi banange Yehowa didi ne bua kuikala pa muaba wa kumpala mu nsombelu wetu. Tudi tuenza nunku patudi tutumikila mubelu wa Yezu eu: ‘Kadi diambedi kebayi bukalenge buende ne buakane buende, nunku nebanupe bintu ebi bionso.’ (Mat. 6:33) Mmunyi mudi mubelu eu mua kutuambuluisha bua kujadika bungi bua dîba ne mushinga utudi tutua dijikija lutetuku?

11 Tumanye ne: Yezu wakatubela bua ‘kukeba diambedi bukalenge.’ Kavua mutuambile bua ‘kukeba anu bukalenge’ to. Bidi bimueneka patoke ne: Yezu uvua mumanye ne: tuvua ne bua kukeba bintu bia bungi mu nsombelu wetu pa kumbusha dikeba dia Bukalenge. Tudi dijinga ne nzubu, biakudia, bilamba, kulonga kalasa, mudimu, kujikija lutetuku ne malu makuabu. Kadi, mu bintu bitudi tukeba ebi anu malu a Bukalenge ke adi ne bua kuikala pa muaba wa kumpala. (1 Kol. 7:29-31) Bualu ebu budi ne bua kutusaka bua kukeba malu makuabu bu mudi dijikija lutetuku mu mushindu udi utuambuluisha bua kukumbaja malu a Bukalenge. Tuetu benze nanku, dijikija dia lutetuku dikumbanyine didi mua kutuambuluisha.

12. Mmunyi mudi mubelu udi mu Luka 14:28 mua kutuambuluisha mu dijikija lutetuku?

12 Nunku, kumpala kua kujikija lutetuku, tudi ne bua kuanji kukonkonona bungi bua dîba dituapitshishamu. (Luka 14:28) Tudi ne bua kujadika bungi bua dîba didi dijikija lutetuku kampanda mua kutuangata. Pashishe tudi ne bua kuditekela bungi bua dîba didi dikumbanyine bua kupitshisha mu dijikija lutetuku. Bikala mushindu kampanda wa dijikija lutetuku utufikisha ku dilengulula malu a mushinga bu mudi didilongela Bible, ntendelelu wa mu dîku, dibuela mu bisangilu anyi buambi, ki mmuimpe to. (Mâko 8:36) Kadi bikala dijikija lutetuku ditudi tuenza ku misangu ditupesha makanda a kutungunuka ne kuenza malu a Bukalenge, tudi mua kuamba ne: dîba ditudi tupitshishamu didi ne mushinga.

Ndi njikija lutetuku ne banganyi?

13. Bua tshinyi tudi ne bua kukonkonona bimpe bantu batudi ne bua kujikija nabu lutetuku?

13 Lukonko luisatu luudi mua kudiela ludi ne: ‘Mbanganyi bandi njikija nabu lutetuku?’ Kukonkonona bualu ebu kudi ne mushinga. Bua tshinyi? Bualu bantu batudi tujikija nabu lutetuku ke badi mua kudinyanga anyi kudilengeja. Anu mutubi bienza disanka patudi tudia biakudia pamue ne balunda bimpe, kujikija lutetuku pamue ne balunda bimpe kutu paku kuenza disanka dia bungi. Nunku, tudi tumvua bua tshinyi ba bungi ba kutudi nangananga bansonga, batu basanka bua kujikija lutetuku pamue ne bantu bakuabu. Kadi, bua kujadika ne: dijikija dia lutetuku kampanda nedikale dimpe, bidi bikengela kudianjila kusungula bantu ba kujikija nabu lutetuku ne batudi ne bua kuepuka.​—2 Kul. 19:2; bala Nsumuinu 13:20; Yak. 4:4.

14, 15. (a) Ntshilejilu kayi tshidi Yezu mutushile pa bidi bitangila balunda bimpe? (b) Nkonko kayi itudi ne bua kudiela pa bidi bitangila balunda betu?

14 Tuetu bidikije tshilejilu tshia Yezu patudi tusungula balunda nebituambuluishe. Katshia anu ku tshifukilu, Yezu uvua munange bantu. (Nsu. 8:31) Pavuaye pa buloba, uvua munange bikole bantu ba mishindu yonso. (Mat. 15:29-37) Kadi Yezu uvua mumanye dishilangana didi pankatshi pa kuikala bimpe ne bantu bakuabu ne kuikala mulunda wa pa muoyo. Nansha muvuaye upetangana ne bantu bonso, uvua udia bulunda busheme anu ne aba bavua bakumbaja malu masunguluke. Yezu wakambila bayidi bende ba lulamatu 11 ne: ‘Nenuikale balunda banyi, binuenza bu mundi nnuambila.’ (Yone 15:14; tangila kabidi Yone 13:27, 30.) Bantu bavua Yezu mudie nabu bulunda ngaba bavua bamutumikila ne benzela Yehowa mudimu.

15 Nunku paudi ukeba bua kusungula mulunda wa pa muoyo, mbimpe kuvuluka mêyi a Yezu. Diebeja ne: ‘Malu adi muntu eu wenza ne adiye wakula adiku aleja ne: udi utumikila mikenji ya Yehowa ne ya Yezu anyi? Udiku munange malu mimpe ne mukine malu mabi anyi? Udiku mua kungambuluisha bua kuteka Bukalenge pa muaba wa kumpala mu nsombelu wanyi ne kuenzela Yehowa mudimu ne lulamatu anyi?’ Wewe muandamune ne: eyowa ku nkonko yonso eyi, mbuena kuamba ne: udi mupete mulunda muimpe uudi mua kujikija nende lutetuku.​—Bala Musambu wa 119:63; 2 Kol. 6:14; 2 Tim. 2:22.

Mushindu utudi tujikija lutetuku mmuimpe anyi?

16. Nkonko kayi itudi ne bua kudiela bua dijikija lutetuku?

16 Tudi bakonkonone mu tshikoso malu asatu adi atangila dijikija lutetuku aa: malu adi mu dijikija dia lutetuku, dîba ditudi tupitshishamu, ne bantu batudi tujikija nabu lutetuku. Bua dijikija lutetuku kutuambuluishadi, didi ne bua kumvuangana ne mikenji ya mu Bible mu malu atudi bakonkonone aa. Nunku kumpala kua kuditua mu dijikija lutetuku kampanda, tudi ne bua kuanji kudikonkonona bimpe. Bua kumanya buimpe bua dijikija lutetuku kampanda tudi ne bua kudikonka ne: ‘Didi ne malu kayi? Malu aa mmimpe anyi mmabi?’ (Nsu. 4:20-27) Pa bidi bitangila dîba, tudi ne bua kudiebeja ne: ‘Nempitshishemu dîba bungi kayi? Dîba edi ndikumbane anyi ki ndikumbane?’ (1 Tim. 4:8) Bua bidi bitangila balunda, tudi mua kudiebeja ne: ‘Mbanganyi bangajikija nabu lutetuku? Balunda abu mbimpe anyi mbabi?’​—Muam. 9:18; 1 Kol. 15:33.

17, 18. (a) Mmunyi mutudi mua kudikonkonona bua kumanya bikala mushindu utudi tujikija lutetuku umvuangana ne mikenji ya mu Bible? (b) Ntshinyi tshiudi mudisuike bua kuenza padibi bikengela kusungula dijikija lutetuku?

17 Padi dijikija lutetuku kampanda kadiyi diumvuangana ne mikenji ya mu Bible mu malu onso asatu atudi bakonkonone au, ki ndimpe to. Kadi, tuetu batuishibue mudi dijikija lutetuku dietu diumvuangana ne mikenji ya mu Bible mu malu onso asatu aa, neditumbishe Yehowa ne nedituambuluishe.​—Mus. 119:33-35.

18 Nunku, pa bidi bitangila dijikija lutetuku, tudi ne bua kudienzeja bua kuenza malu makane pa dîba dimpe ne pamue ne bantu bimpe. Bushuwa yonso wa kutudi adisuike ne muoyo mujima bua kutumikila mubelu wa mu Bible eu: “Binuadia anyi binuanua, anyi malu onso anudi nuenza, nuenze malu onso bua kutumbisha Nzambi.”​—1 Kol. 10:31.

Newandamune munyi?

Bua bidi bitangila dijikija lutetuku, mmunyi muudi mua kutumikila mêyi adi mu . . .

Filipoi 4:8?

Matayo 6:33?

Nsumuinu 13:20?

[Nkonko ya dilonga]

[Diumvuija dia bidi mu tshimfuanyi tshia mu dibeji 9]

(Bua kumona malu bimpe, tangila mu mukanda)

Malu kayi

[Diumvuija dia bidi mu tshimfuanyi tshia mu dibeji 10]

(Bua kumona malu bimpe, tangila mu mukanda)

Dîba

[Diumvuija dia bidi mu tshimfuanyi tshia mu dibeji 12]

(Bua kumona malu bimpe, tangila mu mukanda)

Banganyi

[Tshimfuanyi mu dibeji 10]

Mmunyi mutudi mua kuidikija Yezu patudi tusungula balunda ne dijikija lutetuku?