¿Lekbal te bin ya jkʼasestik kʼajkʼal-ae?
¿Lekbal te bin ya jkʼasestik kʼajkʼal-ae?
«Naʼahic stsahtayel te bin lec yoʼtan yuʼun te Cajwaltique» (EFES. 5:10).
1, 2. 1) ¿Bin textoetik yuʼun Biblia ya yakʼ ta ilel te jaʼ ya skʼan te Jehová te ya jmulantik te jkuxlejaltike? 2) Jich bitʼil te «ha mahtanil yuʼun Dios» te jtiempotike, ¿bin-utʼil ya skʼan ya jtuuntestik?
TE Biblia bayal buelta ya yakʼ ta ilel te Jehová ma jaʼuknax ya skʼan te ya xkuxinotike, jaʼnix jich, ya skʼan te ya jmulantik te jkuxlejaltike. Jich bitʼil te Salmo 104:14 sok 15 ya yal te «ha ya yacʼ [...] te weʼelil ta qʼuinal, soc te vino te ya yacʼ stseʼejin yoʼtan, te aceite te ya yacʼ te xchʼulet yelaw yuʼun, soc te pan te ya xcuxaj ants-winiquetic yuʼun». Yuʼun-nix jich-a, te Dios jaʼ ya yakʼ chʼiuk te awal tsʼunubil, te aceite sok te vino te ya jweʼ kuchʼtike. Pero te vino ma jaʼuknax ya xtuun yuʼun te jbakʼetaltik, jaʼnix jich «ya yacʼ yutsil qʼuinal» (Ecl. 9:7; 10:19). Chikan ta ilel te jaʼ ya skʼan Jehová te tseʼeluk yoʼtanik te ants winiketike (Hech. 14:16, 17).
2 Ta swenta-abi, te j-abatetik yuʼun Dios ma skʼan te chopol ya yaʼiy sbaik te kʼalal ay baeltik te ay bin ya skʼasesik kʼajkʼal-ae. Jich bitʼil, te kʼalal ya yilik «te mutetic ya xwihlic ta toyol» sok te «bin utʼil ya xcol te nichimetic ta haʼmal», lek ya yaʼiy sbaik yuʼun sok ya x-akʼbot stseʼelil yoʼtanik (Mat. 6:26, 28; Sal. 8:3, 4). «Ha mahtanil yuʼun Dios» te lekuk ay te jkuxlejaltik sok te ya jmulantike (Ecl. 3:12, 13). Te jtiempotik jaʼnix jich, jaʼ jun majtanil, jaʼ yuʼun, jich ya skʼan ya jtuuntestik te bitʼil lek ya yil te Diose.
Tsaa ta lek te bin ya akʼases kʼajkʼal-ae
3. ¿Bin yuʼun ya skʼan ya kichʼtik ta wenta te yanyantik-a te bin ya jmulantik skʼasesel kʼajkʼal-ae?
3 Jich bitʼil ya xbajt jnoptik, te j-abatotik yuʼun Dios jnaʼojtik te jujuntul ya jtsatik te bin ya jkʼasestik kʼajkʼal-ae, pero ya skʼan ya jtsajtay jbatik. Te bin ya jkʼasestik kʼajkʼal-ae jaʼ pajal sok te weʼelil, ay lugaretik te banti bayal ya smulanik jun weʼelil, pero ta yan lugar ma mero ya smulanik. Te j-abatetik yuʼun Dios ta jun lugar ayniwan bin ya smulanik spasel te ma smulanik stukel te j-abatetik yuʼun Dios ta yan lugar. O manchukme jun-nax slumalik, ay ma pajaluk te bin ya smulanik spasel. Ay machʼatik ya smulanik skʼoponel jun libro, pero ay yantik te chʼajiltik sba ya yilike; ay machʼatik ya smulanik paxial ta bicicleta, pero ay yantik te lujbentik sba ya yilike. Jpisiltik ya skʼan ya xkʼot ta koʼtantik te jich bitʼil te weʼelil, yanyantik-a te bin ya jmulantik skʼasesel kʼajkʼal-ae (Rom. 14:2-4).
4. ¿Bin yuʼun ya skʼan ya jtsatik ta lek te bin ya jkʼasestik kʼajkʼal-ae? Cholbeya skʼoplal sok jun ejemplo.
4 Manchukme libre ayotik ta stsael te bin ya jpastike, ma skʼan ya yal te ya xjuʼ ya jkʼasestik kʼajkʼal-a te bintik ya x-utsʼinwane. Kalbeytikxan skʼoplal te ejemplo yuʼun te weʼelil. Manchukme yanyantik-a te bin ya jmulantik sweʼel, ¿mabal jichuk te ma jweʼtik te bintik kʼaʼemixe? Ma jaʼuknax ya kakʼtik ta ilel te ma jnaʼtik kʼinale, jaʼnix jich ya xjuʼ ya stsakotik chamel. Jaʼnix jich, manchukme bayal ta chajp te bintik ya xjuʼ ya jkʼasestik kʼajkʼal-ae, maba ya jpastik o maba ya kiltik te bintik yichʼoj mulwej, majtamba o te bintik ya xjuʼ ya yakʼ jwokoltik, melel ya skontrain te bin ya yal te Biblia sok ya xjuʼ ya yutsʼin te jkuxlejaltik sok te schʼuunel koʼtantik. Jaʼ yuʼun ya skʼan ya jtsatik ta lek te bin ya jkʼasestik kʼajkʼal-ae. Swenta ya jnaʼtik, nail ya skʼan ya kiltik teme lek o ma lek (Efes. 5:10). Ya xbajt kiltik bin-utʼil ya xjuʼ ya jpastik.
5. ¿Bin-utʼil ya xjuʼ ya jnaʼtik teme lek ya yil Jehová te bin ya jkʼasestik kʼajkʼal-ae?
5 Lek ya kaʼiy jbatik yuʼun te bin ya jkʼasestik kʼajkʼal teme lek ya yil te Jehová. ¿Bin-utʼil ya jnaʼtik te maba ya skontrain te Biblia te bin ya jkʼasestik kʼajkʼal-ae? (Sal. 86:11). Jaʼ te kʼalal ya jpastik te oxeb jojkʼoyeletik ini: ¿bin yichʼoj? ¿bin-ora ya jpas? sok ¿machʼa ya sjokinon? Kilbeytik skʼoplal te jujun jojkʼoyel.
¿Bin yichʼoj?
6. ¿Bintik-a te ya skʼan ya jpʼajtik, sok bin yuʼun?
6 Te sbabial jojkʼoyel ya skʼan ya jpasbey jbatik te kʼalal ya jtsatik te bin ya jkʼasestik kʼajkʼal-ae jaʼ ini: «¿Bin yilel o bin yichʼoj te bin ya jmulan skʼasesel kʼajkʼal-ae?». Te j-abat yuʼun Dios ay cheb te bin ya skʼan ya yichʼ ta wenta te kʼalal ya stsa te bin ya skʼases kʼajkʼal-ae: te sbabial, jaʼ te bin jkʼaxel ya skʼan ya spʼaje, te schebal, jaʼ te ya xjuʼ ya spas teme maʼyuk bin ya x-albot yoʼtan yuʼune. ¿Bintik-a te ya skʼan ya spʼaj ta jkʼaxele? Jaʼik te banti ya yichʼ pasel o ya yakʼ ta ilel te bintik ya skontrain te bin ya yal te Bibliae (1 Juan 5:19). Te bintik ya skʼasesik kʼajkʼal ta balumilal ini jaʼ bayalxan yichʼoj te utsʼinwanej, te yaʼtel pukujetik, te bin ya spasik te machʼatik sjoynix ta winikil o antsil ya smulan sbaik, te pornografía, te majtamba sok yantikxan te bin ya spasik te ya skontrain te bin ya yal te Bibliae, pero te j-abatotik yuʼun Dios jkʼaxel ya jpʼajtik spisil ini (1 Cor. 6:9, 10; kʼopona Apocalipsis 21:8). Chikan banti ayotik ya jpʼajtik spisil-abi, sok jich ya kakʼtik ta ilel te ya jchʼuuntik te mantalil ini te la yakʼ te Jehová: «Ihlayahic te bin chopol» (Rom. 12:9; 1 Juan 1:5, 6).
7, 8. ¿Bin-utʼil ya snaʼ jtul j-abat yuʼun Dios teme lek ta sit Jehová te bin ya skʼan ya skʼases kʼajkʼal-ae? Ala jun ejemplo.
7 Ta ora ini kalbeytik skʼoplal te schebal bin ya jkʼasestik kʼajkʼal-a te ma jamal ya yal te Biblia te ma lekuke. ¿Bin-utʼil ya snaʼ jtul j-abat yuʼun Dios teme lek ta sit Jehová te bin ya skʼan ya skʼases kʼajkʼal-ae? Jaʼ te kʼalal ya yil ta lek te bin ya yal te Bibliae (Prov. 4:10, 11). Jichme lek te bin ya sta ta nopel spasel te maʼyuk bin ya x-albot yoʼtan yuʼune (Gál. 6:5; 1 Tim. 1:19). ¿Bin ya xkoltayot yuʼun ya stsa ta lek? Kalbeytikxan skʼoplal te weʼelil. Te kʼalal ay bin ya jweʼtik ta sbabial bueltae, ay ya jojkʼoytik te bin yichʼoje. Jaʼnix jich, te kʼalal ya jtsatik te bin ya jkʼasestik kʼajkʼal-ae, ya skʼan ya kiltik ta lek te bin yichʼoje (Efes. 5:17).
8 Kaltik jun ejemplo. Ay machʼatik ya smulanik jun tajimal te tʼujbilnax ta ilele. Maba chopoluk te ya jmulantike. Pero, ¿aybal bintik ya yichʼ pasel tey-a te ya xjuʼ ya xjajch jmulantik jich bitʼil te tsaltamba, te bintik xiʼbantik sba, te ya x-ejchenajik yuʼun, te ma snaʼ skomel sbaik o te spasbeyik skʼinul jun nación? Jojkʼoybey jbatik bin yilel ya kiltik-abi. Ayniwan ma jichuk ya kiltik te bitʼil ya yil te Jehová sok maniwan pajaluk sok te bin ya kakʼtik ta nopel te kʼalal ya jcholtik skʼop Dios, jaʼniwan ya skoltayotik yuʼun maba ya jpastik (Is. 61:1; Gál. 5:19-21). Pero teme ya jtatik ta ilel te maba yichʼoj te bin ya skontrain te Bibliae, lek ya kaʼiy jbatik te kʼalal ya jpastike (Gál. 5:22, 23; kʼopona Filipenses 4:8).
¿Bin-ora ya jpas?
9. Albeya skʼoplal bin ya yakʼ ta naʼel te kʼalal jich ya jojkʼoybey jbatik: «¿Bin-ora ya kil o ya jpas?».
9 Te schebal bin ya skʼan ya jpastik jaʼ te ya jojkʼoybey jbatik ini: «¿Bin-ora ya kil o ya jpas?». Ya skʼan ya kiltik te bin-ora ya jkʼan ya jpastik sok te jayeb tiempo ya yichʼbotik. Kʼalal la jojkʼoybey jbatik bintik yichʼoj te bin ya jkʼasestik kʼajkʼal-ae, ya yakʼ ta naʼel te bin ya jmulantik sok te bin lek o ma lek ya kiltike, pero te jojkʼoyel, ¿bin-ora ya jpas?, ya yakʼ ta naʼel bin-nix-a te mukʼxan skʼoplal ta koʼtantike. Jaʼ yuʼun, ¿bin ya skʼan ya jpastik yuʼun ma jaʼuk mukʼ skʼoplal ya xkʼot ta jkuxlejaltik te bin ya jkʼasestik kʼajkʼal-ae?
10, 11. ¿Bin-utʼil ya skoltayotik te Mateo 6:33 ta stsajtayel te jayeb tiempo ya kakʼbeytik te bin ya jkʼasestik kʼajkʼal-ae?
10 Juluk ta koʼtantik te jich la yal te Jesucristoe: «Cʼux me xawaʼiy ta awoʼtan te Cajwaltic Dios ta spisil awoʼtan, ta spisil achʼuhlel [akuxlejal, TNM], ta spisil apʼijil soc ta spisil awip» (Mar. 12:30). ¿Bin-utʼil ya kakʼtik ta ilel jaʼ te kʼux ya kaʼiytikxan ta koʼtantik te Jehovae? Jaʼ te kʼalal ya jchʼuuntik te consejo ini te la yakʼ te Jesús: «Ha nahil xalehic te cuentahinel yuʼun Dios soc te bin stojil ta pasel yuʼun, hich me ya x-aʼbotex spisil a ini» (Mat. 6:33). Te bin la yal te Jesús ya skoltayotik ta stsajtayel te jayeb tiempo ya kakʼbeytik te bin ya jkʼasestik kʼajkʼal-ae.
11 Te Jesús maba la yal te «jaʼuknax ya jletik te Wentainel yuʼun Dios». Te bin la yale jaʼ te jaʼuk «nahil ya jletik te wentainele». Te Jesús snaʼoj te jaʼnix jich ya jtuuntestik jtiempotik sok kiptik ta spasel yantik aʼteliletik, jich bitʼil te yilel te jnatik, spasel jweʼeltik, sakʼel pakʼ, te ya xbootik ta escuela, ya x-aʼtejotik soknix te ya jmulantik te ay bin ya jkʼasestik kʼajkʼal-ae. Pero jaʼ mukʼxan skʼoplal ya skʼan ya kiltik te sleel te Wentainel yuʼun te Diose (1 Cor. 7:29-31). Teme ya kakʼ ta koʼtantik te bin la yal te Jesús, ma xkakʼtik te ay bin ya smakotik ta spasel te aʼtelil te mukʼxan skʼoplal: te abatinel ta stojol te Jehová. Jaʼ yuʼun, teme ya jtsajtaytik jayeb tiempo ya kakʼbeytik te bin ya jkʼasestik kʼajkʼal-ae, lekme ya kaʼiy jbatik.
12. ¿Bin-utʼil ya skoltayotik te bin ya yal Lucas 14:28?
12 Te kʼalal ay bin ya jkʼasestik kʼajkʼal-ae, nail ya skʼan ya jnoptik jayeb tiempo ya kakʼbeytik (Luc. 14:28). Te kʼalal la jnoptikix jayeb tiempo ya kakʼbeytik, jojkʼoybey jbatik teme ma kʼax bayaluke. Melel teme ma jnoptikix jBibliatik yuʼun, ma jpastikix te yichʼel ta mukʼ Dios ta sjunal na, maba ya xbootikix ta tsoblej o ta scholel skʼop Dios yuʼun, jaʼ lek te maba ya jpastike (Mar. 8:36). Pero teme baeltikto te ay bin ya jkʼasestik kʼajkʼal-a sok teme maba ya smakotik ta sleel nail te Wentainel yuʼun te Diose, ya xjuʼ ya jpastik.
¿Machʼa ya sjokinon?
13. ¿Bin yuʼun ya skʼan ya jtsatik te machʼatik ya sjokinotik te kʼalal ay bin ya jkʼasestik kʼajkʼal-a?
13 Te yoxebal jojkʼoyel ya skʼan ya jpasbey jbatik jaʼ ini: «¿Machʼa ya sjokinon?». Mukʼ skʼoplal te ya jnaʼtik machʼa ya jokin jbatik sok, melel teme lek stalelike, jichme ya jmulantik te bin ya jkʼasestik kʼajkʼal-ae. Jich te bitʼil jaʼ bujtsʼanxan ya kaʼiytik-a te jweʼeltik te kʼalal lek stalelik te machʼatik ya sjokinotike, jaʼnix jich ya jmulantikxan te bin ya jkʼasestik kʼajkʼal-a teme ya sjokinotik lekil amigoetik. Te jchʼieletik jaʼ kʼaxtoxan ya smulanik te ya stsob sbaik te kʼalal ay bin ya skʼasesik kʼajkʼal-ae. Jaʼ yuʼun, mukʼ skʼoplal te jaʼ ya jokintik te machʼatik lek stalelik, ma jaʼuk te machʼatik ma lek stalelike (2 Crón. 19:2; kʼopona Proverbios 13:20; Sant. 4:4).
14, 15. 1) ¿Bin ejemplo la yakʼ kiltik te Jesús te kʼalal la stsa te yamigotake? 2) ¿Bintik jojkʼoyel ya skʼan ya jpasbey jbatik te kʼalal ya jtsatik te kamigotaktike?
14 Te kʼalal ya jtsatik te machʼa ya jokintik, ya skʼan ya jtʼunbeytik stalel te Jesús. Jaʼto te kʼalal jajch ta pasel te bintik ay, kʼux la yaʼiy ta yoʼtan te ants winiketike (Prov. 8:31). Sok te kʼalal xtaluk ta Balumilal la yakʼbey yil yutsil yoʼtan spisil te ants winiketike (Mat. 15:29-37). Pero la stsa ta lek te machʼatik ya yamigoine. Manchukme lek la yil spisil te ants winiketik, jaʼnax la yamigoin sba sok te machʼatik ya spasik te bin la yalbey te 11 ta tul jpuk-kʼopetik: «Jun me coʼtan jbahtic teme yac apasic te bin ya calbeyexe» (Juan 15:14; jaʼnix jich kʼopona Juan 13:27, 30). Chikan ta ilel te Jesús jaʼnax la sjokin te j-abatetik yuʼun Jehová.
15 Jichnix ya skʼan ya jpastik te joʼotike. Te kʼalal ay machʼa ya skʼan ya yamigoinotik, jojkʼoybey jbatik ini: «¿Yabal yakʼ ta ilel ta swenta te bitʼil ya xkʼopoj sok te bintik ya spas te ya schʼuun te mantaliletik yuʼun te Jehová sok te Jesús? ¿Pajalbal te bin jchʼuunejtik sok yabal schʼuun te bin ya yal te Bibliae? ¿Yabal skoltayon yuʼun jun koʼtan ya kakʼ jba ta stojol te Jehová sok te jaʼ nail ya jle te Wentainel yuʼune?». Teme ya spas spisil-abi, ya skʼan ya yal te ya xjuʼ ya jokin jbatik soke (kʼopona Salmo 119:63; 2 Cor. 6:14; 2 Tim. 2:22).
¿Lekbal te bin ya jkʼasestik kʼajkʼal-ae?
16. ¿Bintik ya skʼan ya jojkʼoybey jbatik te kʼalal ya jtsatik te bin ya jkʼasestik kʼajkʼal-ae?
16 La kiltikix oxchajp te bin nail ya skʼan ya jnoptik te kʼalal ya jtsatik te bin ya jkʼasestik kʼajkʼal-ae: bintik yichʼoj, bin-ora ya kiltik o ya jpastik sok machʼa ya sjokinotik. Sok la jnoptik te ya skʼan ya kichʼtik ta wenta te bin ya yal te Biblia yuʼun jich lek ya kaʼiy jbatik-a te kʼalal ay bin ya jkʼasestik kʼajkʼal-ae. Te kʼalal ya jtsatik te bin ya jkʼasestik kʼajkʼal-ae, jpasbey jbatik te jojkʼoyeletik ini: ¿Bin yichʼoj? Mame jtsatik te bin ma snujpʼuk ya yil jtul j-abat yuʼun Dios (Prov. 4:20-27). ¿Bin-ora ya jpas? Mame kakʼtik te ya schʼaybotik bayal jtiempotik (1 Tim. 4:8). ¿Machʼa ya sjokinon? Jkʼaxel mame jokintik ta te machʼatik ma lek stalelike (Ecl. 9:18; 1 Cor. 15:33).
17, 18. 1) ¿Bin-utʼil ya jnaʼtik teme lek te bin ya jkʼasestik kʼajkʼal-ae? 2) ¿Bin ya skʼan ya sta ta nopel ta jujuntul te j-abat yuʼun Dios te kʼalal ay bin ya skʼases kʼajkʼal-ae?
17 Teme ya kiltik te ma lek te bintik yichʼoj, teme bayal ya schʼaybotik jtiempotik sok teme ya yakʼ jokintik te machʼatik ma lek stalelik, ya skʼan ya yal te ma lek te ya jkʼasestik kʼajkʼal-ae. Pero teme maba ya skontrain te bin ya yal te Bibliae, leknax ya kaʼiy jbatik sok jich ya kichʼtik ta mukʼ te Jehová (Sal. 119:33-35).
18 Jich yuʼun, te kʼalal ay bin ya jkʼasestik kʼajkʼal-ae, ya skʼan te lekuk te bin ya jpastike, te bin-ora ya jpastik sok te machʼa ya sjokinotik. Jpastik tulan yuʼun spisil-ora ya kichʼtik ta wenta te consejo ini: «Ha yuʼun teme ya xweʼex o ya xʼuchʼex o biluc yac apasic, pasahic spisil ta scuenta yichʼel ta mucʼ te Diose» (1 Cor. 10:31).
¿Bin sujtib ya awakʼbey?
¿Bin-utʼil ya skoltayotik te versiculoetik ini ta stsael te bin ya jkʼasestik kʼajkʼal-ae?
• Proverbios 13:20
[Jojkʼoyeletik te ya yichʼ nopel]
[Diagrama]
(Swenta ya awil bin-nix yilel-a, lea te publicación)
✔¿Bin yichʼoj?
[Diagrama]
(Swenta ya awil bin-nix yilel-a, lea te publicación)
✔¿Bin-ora ya jpas?
[Diagrama]
(Swenta ya awil bin-nix yilel-a, lea te publicación)
✔¿Machʼa ya sjokinon?
[Foto]
¿Bin-utʼil ya skoltayotik te ejemplo yuʼun te Jesús ta stsael te kamigotaktik sok te bin ya jkʼasestik kʼajkʼal-ae?