Gik Makelo Mor e Ngima Joot

Nyaguru Kanyachiel Chuny mar Luwo Chike Nyasaye e Kend Maru

Frederick *: “Ka eka ne wakendore, ne ajiwo ahinya ni an gi chiega nyaka wapuonjre Muma kanyachiel. Ne aramo ni oket pache duto e puonjruok ma ne watimono. Kata kamano, Leanne ok ne bed mos. Kendo kane apenjo penjo sa puonjruok, nodwoko mana ni ee kata ooyo. Ne aneno ni ok odwok penjo kaka ng’ato onego odwok e puonjruok mar Muma.”

Leanne: “Ne an jahigini 18 kane wakendore gi Frederick. Ne wapuonjore Muma kanyachiel pile, kata kamano, Frederick ne tiyo gi kindego duto mondo onyisa nyawona duto koda yore monego atimie dongruok kaka ng’ama dhako. Chunya ne onyosore ahinya kendo nawinjo malit!”

IPARO ni ang’o ma ne rach e kind Frederick gi Leanne? Giduto ne gidwaro chopo gimaber. Giduto ne gihero Nyasaye. Kendo giduto ne ging’eyo ni puonjruok Muma kanyachiel en gima dwarore. Kata kamano, gima ne onego bed ni konyo e riwogi kanyachiel, koro ne nenore ni ema pogogi. Nyalo bedo ni ne gipuonjore kanyachiel, kata kamano ok ne ginyag kanyachiel chuny mar luwo chike Nyasaye e kend margi.

Chuny mar luwo chike Nyasaye tiende ang’o? Ang’o momiyo dwarore ni dichwo gi dhako mokendore onyag chuny ma kamano? Sama gitimo kamano, pek mage ma ginyalo romogo, to ginyalo loyo pekgo nade?

Chuny mar Luwo Chike Nyasaye En Ang’o?

Kaluwore gi Muma, bedo gi chuny mar luwo chike Nyasaye oriwo chuny ma ng’ato nyiso e ngima koda kaka otimo e chal mantie. (Juda 18, 19) Kuom ranyisi, Paulo nyiso ayanga pogruok mantie e kind ng’at ma nigi chuny mar luwo chike Nyasaye kod ng’at maluwo dwaro mag ringruok. Paulo wacho ni jogo maluwo gombo mag ringruok, siko ng’iyo mana dwachgi giwegi kar paro dwaro mag jomoko. Gitimo gik ma gineno ni bernegi giwegi, kar temo dak kaluwore gi chike ma Nyasaye oketo.—1 Jo Korintho 2:14; Jo Galatia 5:19, 20.

 Mopogore gi joma luwo gombo mag ringruok, joma nigi chuny mar luwo chike Nyasaye timo kaka Nyasaye dwaro. Gineno Jehova Nyasaye kaka Osiepgi kendo gitemo luwo kido ma en-go. (Jo Efeso 5:1) Kuom mano, ginyiso hera, ng’wono, koda muolo e tudruokgi gi jomoko. (Wuok 34:6) Kendo giwinjo Nyasaye kata ka mano kelonegi pek moro. (Zaburi 15:1, 4) Dichwo miluongo ni Darren modak e piny Kanada to osebedo e kend kuom higini 35 wacho niya: “Kaluwore gi kaka aneno, ng’at ma nigi chuny mar luwo chike Nyasaye siko keto e paro kaka wechene kod timbene mulo osiep manie kinde gi Nyasaye.” Jane chiege wacho niya: “Aparo ni dhako ma nigi chuny mar luwo chike Nyasaye en dhako matimo matek pile mondo omi nyak mar roho mar Nyasaye onere ayanga e kit ngimane.”—Jo Galatia 5:22, 23.

En adier ni ok ochuno ni ng’ato nyaka bed e kend mondo eka onyag chuny mar luwo chike Nyasaye. Kuom adier, Muma puonjo ni ng’ato ka ng’ato nigi ting’ mar puonjruok e wi Nyasaye kendo luwo ranyisi mare.—Tich Joote 17:26, 27.

Ang’o Momiyo Dwarore ni Unyag Kanyachiel Chuny mar Luwo Chike Nyasaye?

Ang’o momiyo dichwo gi dhako onego otim kinda mondo ginyag kanyachiel chuny mar luwo chike Nyasaye e kend margi? Par ane ranyisini: Jopur ariyo nigi puodho moro achiel ma gidwaro riworee e pidho alot. Kata kamano, ok giwinjre kuom kinde monego gipithie; moro pitho chon to moro neno ni ne digirito mondi. Ng’at achiel dwaro tiyo gi owuoyo, to ng’at machielo to neno ni onge tiende. Ng’at achiel dwaro ni oti matek pile ka pile e puodhono to ng’at machielo to dwaro mana bet abeta maok oti. E chal ma kamano, puodho nyalo nyago alot e okang’ moro, kata kamano puodhono ok bi nyak e okang’ ma dine onyakgo ka dabed ni jopurgo nowinjore kuom gima nonego gitim, ma gitiyo kanyachiel mondo gichop dwarogi.

Dichwo gi chiege chal gi jopur ariyogo. Kapo ni achiel kuomgi ema nyago chuny mar luwo chike Nyasaye, winjruokgi nyalo bedo maber e okang’ moro. (1 Petro 3:1, 2) Kata kamano, donge dibed maber moloyo ka giduto giyie dak kaluwore gi chike Nyasaye kendo tiyo matek mondo ng’ato ka ng’ato kuomgi oriw nyawadgi lwedo e timo kamano! Ruoth Suleman nondiko niya, “Jariyo oloyo achiel gi ber.” Nikech ang’o? ‘Nikech gin gi pok maber kuom tichgi mapek. Ni mar ka gipodho, achiel chungo wadgi.’—Eklesiastes 4:9, 10.

Nyaka bed ni igombo nyago chuny mar luwo chike Nyasaye kanyachiel gi jaodi. Kata kamano, mana kaka tij pur, bedo gi gombo kende ok bi keloni nyak. Ne ane pek ariyo munyalo romogo koda kaka unyalo loyogi.

PEK MOKWONGO 1: Waonge thuolo. Sue, ma eka nyocha odonjo e kend, wacho niya, “Chwora ja oma e tich sa 1:00 gotieno. Sama wadok e ot, tije duto mag ot oritowa. En kedo manie kind paro gi ringrewa; nimar pachwa nyisowa ni dwarore wakaw thuolo mondo wapuonjre wach Nyasaye kanyachiel, kata kamano ringrewa to dwaro ni wayue.”

Kaka inyalo lo pekno: Bed ng’ama nyalo timo lokruok kendo riwo lwedo chenro mantie. Sue wacho kama: “Ne wang’ado gi chwora ni wabed ka wachiew gokinyi mang’ich kapok wadhi e tich mondo wasom kamoro e Muma kendo wawuo kuom wechego. Chwora bende konya timo moko kuom tije mag ot mondo ayud thuolo mar bedo kanyachiel kode.” Ber mage ma giseyudo kuom keto kinda ma kamano? Ed chwor Sue wacho niya: “Aseyudo ni ka wapuonjore wach Nyasaye kanyachiel, wanyagore e yo maber moloyo gi chandruoge ma wan-go kendo parruok ma wan-go dok chien.”

E wi wuoyo kanyachiel, dwarore ahinya bende ni ukaw dakika manok mar lemo kanyachiel pile pile. Mano nyalo konyo nade? Ryan, mosebedo e kend kuom higini 16 wacho niya: “Chien kanyo matin, an gi chiega ne wan gi pek moro maduong’ e kindwa. Kata kamano, ne waketo kinde mar lemo kanyachiel pile gotieno ka wanyiso Nyasaye gigo ma ne chandowa. Aneno ni lemo kanyachiel ne okonyowa loyo chandruoge ma ne wan-go kendo nomiyo wachako bedo mamor kendo e kend marwa.”

TEM ANE TIMO KAMA: Temuru ane keto dakika manok pile pile mag wuoyo kuom gik mabeyo ma ne otimorenu munyalo dwokoe erokamano ne Nyasaye. Bende, wuouru kuom pek ma uyudo, to moloyo, muneno ni udwaro ni Nyasaye okonyu nyagorego. Tang’ gi wachni: Kik iti gi thuoloni mar siemo ne jaodi ketho mage. Kar mano, sama ulemo kanyachiel, lem mana kuom wechego ma dwarore ni ulo kanyachiel. Odiechieng’ maluwo, temuru timo kaka ne ukwayo Nyasaye e lemo.

PEK MAR ARIYO 2: Wan gi nyalo mopogore opogore. Dichwo miluongo ni Tony wacho ni: “Somo kata timo puonjruok ok ayud ka yotna.” Natalie ma en chiege to wacho niya: “An to ahero somo, kendo ahero wuoyo kuom gik ma asesomo. Sama wawuoyo kuom weche Muma, seche moko aneno ni Tony winjo mapek nikech oparo ni ang’eyo moloye.”

Kaka inyalo lo pekno: Bed ng’at mariwo nyawadgi lwedo to ok ng’at ma piem kata mang’ado bura ne nyawadgi. Riw lwedo kendo jiw nyalo mag jaodi. Tony wacho niya: “Ilo ma chiega nigo e wuoyo kuom weche Muma nyalo hewo ng’ato, kendo kinde machon mano ne miyo aluor wuoyo kode kuom wach Nyasaye. Kata kamano, Natalie en jal mariwa lwedo ahinya. Sani koro wawuoyo kuom wach Nyasaye kanyachiel, kendo asefwenyo ni onge gimomiyo onego abed maluor. Wuoyo kode kuom wechegi mora ahinya. Mano osekonyowa bedo mathuolo kendo bedo gi kuwe e kindwa.”

Jo mang’eny mokendore oseyudo ni kend margi medo bedo maber sama giketo tenge kinde moro sie juma ka juma mar somo kendo puonjore Muma kanyachiel. Kata kamano, ng’e wachni: Sama upuonjore, nyis kaka in iwuon inyalo tiyo kod puonj marieyo ng’ato, to kik ichom puonjgo kuom jaodi. (Jo Galatia 6:4) Wuouru e wi ywaruok moro amora munyalo bedogo e kend maru e kinde mopogore, to ok sama utimo puonjruok. Nikech ang’o?

Par ane wachni: Kapo ni un e gago moro kaka joot, be inyalo yiero mar chako yweyo adhola moro marach e sechego? Ooyo. Ibiro chido chuny ji gi chiemo. Yesu noporo puonjruok kendo timo dwaro mar Nyasaye gi chamo chiemo. (Mathayo 4:4; Johana 4:34) Kapo ni sa moro amora ma upuonjoru Muma to gik ma jaodi osebedo ka chwanyogo chunyi ema in iwuoyoe, mano nyalo miyo jaodi chunye ochid gi puonjruok wach Nyasaye. Kuom adier, dwarore ni uwuo kuom gik machando chunyu. Kata kamano, wuouru kuom wechego e seche mopogore.—Ngeche 10:19; 15:23.

TEM ANE TIMO KAMA: Ndik ane piny kido ariyo kata adek ma jaodi morigo moloyo. Chieng’ ma puonjruoku otudore gi kidogo, nyis jaodi kaka yore monyisogo kidogo mori ahinya.

Gima Ichwoyo Ema Ikayo

Ka uchwoyo kata unyago kanyachiel chuny mar luwo chike Nyasaye e kend maru, gikone ubiro kayo kend ma nigi kuwe kendo makelo gweth. Kuom adier, Wach Nyasaye singo ni ‘gima ng’ato chwoyo, gino bende ema noka.’—Jo Galatia 6:7.

Frederick gi Leanne, ma ne owuo kuomgi motelo e sulani, nofwenyo ni puonj ma Muma chiwono en adier. Nyaka chop sani, gisebedo e kend kuom higini 45 kendo giseyudo ni nano nigi berne. Frederick wacho niya: “Ne akawo ni jaoda ema ne ok dwar wuoyo. Kata kamano, bang’ kinde, ne afwenyo ni an bende nitie gima ne dwarore ni atim.” Leanne wacho niya: “Gima ne okonyowa ahinya e kinde matekgo ne en hera ma waduto ne waherogo Jehova Nyasaye. Kuom higinigo duto, wasebedo ka wapuonjore kendo walemo kanyachiel maok wabare. Neno ka Frederick timo kinda mar nyago kido mag Jokristo miyo here bedona mayot.”

[Weche moler piny]

PENJRI ANE NIYA . . .

▪ En karang’o ma ne walemoe mogik kanyachiel kaka dichwo gi chiege?

▪ Ang’o ma anyalo timo mondo ajiw jaoda obed thuolo mar wuoyo koda kuom wach Nyasaye?