Kunanakas utji uk yatiñataki

Skip to table of contents

¿Kunjamsa mä awkejj yoqall wawapamp sum apasispa?

¿Kunjamsa mä awkejj yoqall wawapamp sum apasispa?

¿Kunjamsa mä awkejj yoqall wawapamp sum apasispa?

“PAPITO, ¿kunjamatsa taqe kun yatta?” ¿Mä kutis yoqall wawamajj ukham jisktʼasin musparayirïtamti? Inas uka ratojj wawanïtamat wal kusischiyäta. Ukampis jupatï ewjjtʼanakamarjam sarnaqasin wali askinak jikjjatchi ukhajja, jukʼampiw kusispachätajja (Proverbios 23:15, 24). *

Ukampis ¿jiskʼäkasin kunjamtï jumar uñjkayätam ukhamti jichhajj uñjaskaraktam? ¿Jan ukajj tiempo paskipanjj janikich yäqjjtam? ¿Jilskipan jupampi sum apasiskakiñamatak kuns lurasma? Nayraqatjja, kuna jan waltʼäwinakans uñjasipjjasma uk amuytʼañäni.

Kimsa jan waltʼäwinaka

1. JANIW TIEMPONÏPKITI: Yaqhep markanakanjja, awkikiw kunatï jakañatak familian wakiski ukatak trabaji. Ukham trabajisajja, jurnalpachaw jan utankkiti, ukatwa yoqapampïñatakejj jan tiemponïkiti. Amuytʼañataki, jichha yatjjatäwirjamajj Francia markanjja, awkinakajj urunjj janiw ni 12 minutos yoqapampïñatak tiemponïpkiti.

AK AMUYTʼAM: ¿Yoqamampïñatakejj qhawqha tiemps apstʼasta? ¿Qhawqha tiempos sapüru jupampïskta uk janit maya jan ukajj pä semana qellqtʼaskasma? Uk yatisajj inas muspharchisma.

2. JANIW AWKIPAT SUM YATEQAWAYKITI: Yaqhep chachanakajja mä jukʼakwa awkipampejj parltʼasipjjerïna. Francia markan jakasiri Jean-Marie sat chachajj akham siwa: “Awkijampejj mä jukʼakwa parltʼasipjjerïta”. ¿Ukajj kunjamsa jupar uñjasiyi? Jupa pachpaw akham qhanañchtʼi: “Jan walinakanpunwa jikjjatasiyitu, janipuniw ukhamäñap amuykayätti. Janiw wakiskir toqenakat wawanakajamp parlirjamäkti” sasa. Yaqhep chachanakajj sumwa awkipampejj apasipjje, ukampis jichhajj janiw sum apasjjapjjeti. 43 marani Philippe sat chachajj akham siwa: “Awkijatakejj nayar munasiñap uñachtʼayañajj chʼamänwa. Ukatwa yoqajar munasiñamp uñjañatakejj wal chʼamachasiñajäna” sasa.

AK AMUYTʼAM: ¿Kunjamtï awkimajj jumar uñjawayktam ukhamarakti wawamar uñjaskta? ¿Jumajj askinakti jan ukajj jan walinakakcha awkimat yateqawayta? ¿Kunjamatsa uk amuyasta?

3. JAQENAKAN JAN WALI AMUYUNAKAPA: Wawanakar uywañajj janiw awkinakatakïkiti sasaw yaqhep cheqanakan sapjje. Europa uksa toqen jilsuwayir Luca sat chachajj akham siwa: “Warminakaw wawanakar uywapjjañapa sasaw jaqenakajj amuyapjjäna”. Yaqhep cheqanakanjja, awkinakajj wawanakar jawqʼas cheqañchañatakikiwa. Amuytʼañataki, Georgejj África uksa toqenwa jilsuwayi, jupajj akham siwa: “Jilsuwaykta uka cheqanjja, janiw respetapkitaniti sasaw awkinakajj wawanakapamp jan anatapkiti. Ukatwa nätakejj yoqajampi anatañajj wali chʼamajja”.

AK AMUYTʼAM: Comunidadamanjja, ¿kun lurapjjañapsa awkinakat suyapjje? ¿Warminakaw wawanak uywapjjañapa sasat yatichapjje? ¿Wawanakar munasiñampi uñjañatakit chʼamañchtʼapjje jan ukajj jan walitcha uñjapjje?

Jumatï uka jan waltʼäwinakat mayan jan ukajj kimspach jan waltʼäwin jikjjatasta ukhajja, ¿kunas yanaptʼiristamjja? Aka ewjjtʼanakat sum amuytʼam.

Wawäki ukhatpachaw qalltañama

Yoqall wawanakajj nasipki ukhatpachaw awkipat yateqasipjje. Ukhamasti jiskʼäsipki ukhatpachaw jumat yateqasiñapataki tiempo apstʼasiñama. ¿Kunjamsa uk lurasma? ¿Kawkitsa jupampïñatakejj tiempo apsuta?

Wakisirjamächi ukhajj kuna lurañanakatï utan utjktam ukanak yanaptʼayasiñatakiw mayiñama. Yanaptʼita sasin inas mä jiskʼa pichaña jan ukajj rastrillo churchisma. Wali kusisitaw jumamp chik trabajani ukat jumats yateqasirakiniwa. Ukat inas trabajo jan jankʼak tukuykchïta, ukampis yoqamarojj jukʼamp sumwa uñtʼawayta ukat trabajtʼirïñsa yatichawayaraktawa. Walja maranak nayrajja, utan lurañanakapan yanaptʼayasipjjañapatakiw awk taykanakarojj Bibliajj chʼamachtʼäna, ukhamat jupanakamp parltʼasipjjañapataki ukat yatichapjjañapataki (Deuteronomio 6:9, 10). Jichhakamas uka ewjjtʼanakajj askïskakiwa.

Ukampis janiw yoqamampejj lurañanakak lurapjjañamäkiti, jan ukasti anattʼañamarakiwa. Ukham lurasajj wali askinakwa jikjjatäta. Wawanakapampi anattʼapki uka awkinakajja, chʼikhi ukat jan ajjsarirïpjjañapatakiw yanaptʼapjje sasaw yatjjattʼat jaqenakajj sapjje.

Yoqamampi anatkta ukhajj janiw anatak anatapktati. Michel Fize sat yatjjattʼat jaqejj akham siwa: “Mä yoqall wawajj awkipamp anattʼasisaw parltʼasi”. Anatapki ukhaw awkejj wawapar munasitapjj arsutampisa luratampisa uñachtʼayi ukat ukhamäñapatakiw yaticharaki. “Manuel yoqajajj jiskʼäkäna ukhajja, wal anatapjjerïta. Nayajj qhomanttʼirïtwa, ukat jupajj ukham munasiñwa yateqarakïna” sasaw Alemania markankir André chachajj saraki.

Ukat iktʼaykasaw yoqall wawamar munasiñ uñachtʼayarakisma ukat parltʼasipjjarakisma. Sapa arumajj mä sarnaqäwit liytʼarapim ukat kuna llakinakatsa ukat aski luräwinakapat parlätam ukhajj istʼarakim. Ukhamtï lurätajja, jilsjjani ukhajj jumamp parltʼañajj janiw jupatakejj chʼamäkaniti.

Kunanaktï lurañ munapki uk amuyapjjam

Yaqhep qʼajjo waynanakajja, awkipan jupanakamp parltʼañatak chʼamachasitap janiw yäqapkiti. Yoqamajj jisktʼanakamar jan jaysirjam amuyäta ukhajja, janiw kuna toqetsa nayamp parlañ munkiti sasin janiw amuyañamäkiti. Jumatï yaqha toqenakat parläta ukhajja, inas yoqamajj jumamp parltʼchispa.

Francia toqen jakasiri Jacques sat chachatakejj Jérôme yoqapampi parlañajj awisajj chʼamakiwa. Ukampis munkir jan munir parlayañat sipansa, pelota jupampi anattʼi. Jupajj akham siwa: “Anatañ tukuyasajja, chʼijiruw samartʼañatak qontʼasipjjerïta, ukat jupar kunanakas llakisiyi uka toqenakat parljjayirïtu. Amuyatajatjja, jupampïñatak tiempo apstʼasitajaw jupamp sum apasiñatak yanaptʼawayitu”.

Ukampis ¿yoqamar pelota anatañ jan gustkchi ukhasti? Kunjamsa yoqapampejj walja horanak warawaranak uñchʼukipjjerïna uk jichhakamaw Andrejj wali kusisita amtasi. Jupajj akham siwa: “Sillanakwa anqar apsupjjerïta ukat ukanwa winktʼasipjjerïta. Ukat walja isimp isthaptʼäta ukat juntʼüma astʼataw arumajj alajjpach uñchʼukipjjerïta. Warawaranak Luriritwa parlapjjerïta ukat kunanakas llakisiyapjjetu ukanakats aruskiptʼapjjarakirïtwa. Ukat yaqha toqenakats parltʼapjjarakirïtwa” (Isaías 40:25, 26).

¿Kunatï yoqamar gustki uk jumar jan gustkätam ukhasti? Ukhamächi ukhajja, janiw munañamak thaqañamäkiti (Filipenses 2:4). Sudáfrica markan jakasiri Ian sat chachajj akham siwa: “Nayarojj pelota anatañaw wal gustitäna, ukampis Vaughan yoqajarojj avionanaka ukat computadoranakaw gustirïna, ukhamasti ukanakat yatjjatañatakiw chʼamachasiwayta. Kawkhantï avionanakajj jalnaqapjje uka cheqaruw irpirïta ukat avionansa jalnaqasipkirista ukhamwa computadoran anatapjjerïta. Niyakejjay panpachanejj ukham anatasajj wals kusistʼapjjchiyätjja, jupajj kuna toqenakats parltʼakirituwa”.

Jupapachpa munasiñapatak chʼamañchtʼam

“¡Uñjam, papitu, uñjam!” ¿Luratanakap juman uñjañamatakejja may kutis yoqall wawamajj ukham jawsirïtamti? Qʼajjo waynitöjjchi ukhajj inas walik ukham lurtajj sayasiñatak jan jawsjjchïtamti, ukampis suma amuytʼasirïñapatakiw ukajj yanaptʼani.

Kunsa Jehová Diosajj maynïr wawapampi luräna uk amuytʼañäni. Kunapachatï Jesusajj aka Oraqen jan walin uñjasïna ukhajj akham sasaw jupar munasitap uñachtʼayäna: “Akawa munat Wawajjajja, kawkïrirutejj nayajj ajllista ukajja” sasa (Mateo 3:17; 5:48). Niyas yoqamarojj cheqañchañamawa ukat yatichañamarakiwa (Efesios 6:4). Ukampisa, ¿kuna aski arsutanakapatsa ukat luratanakapats walik ukham lurtajj sasin saraktati?

Yaqhep chachanakatakejj uk sañajj chʼamawa, kunattejj inas awkipajj jan wali luratanakapak amuychïna. Jumatï ukhamästajja, yoqaman jupapachpa munasiñapatak chʼamañchtʼañatakejj taqe chuymaw chʼamachasiñama. ¿Kunjamatsa? Luca, khitittï aka yatichäwin parlawayktan jupajja, Manuel 15 marani yoqapampejj kuna lurañanakatï utan utjki uk lurapjje. Ukat akham siwa: “Jum lurañ qalltam ukat yanap munäta ukhajj jawsanitätaw sasaw awisajj Manuelurojj sista. Ukat niya jila partejj jupa sapakiw luri. Ukham luratapat wali kusisitaw jikjjatasi ukat jupa pachpan munasiñapas jiljjattarakiwa. Kunapachatï kuns sum luri ukhajja walik ukham lurtajja sasaw sista. Ukat kunjamtï jupajj munkäna ukham jan mistki ukhajja, kunja askis chʼamachasitapajj uks yatiyaraktwa”.

Ukat yaqha lurañanak phoqañatak yanaptʼasaw jupa pachpan munasiñapajj jiljjattarakispa. Ukampis ¿kunjamtï munkta ukarjam jan phoqaspa ukhasti? ¿Ukat amtanakapatï kunjamtï jumajj jupatak amtkayäta jan ukhamäkanisti? Ukhamäni ukhajja, inas kuntï jumajj amtkayäta ukanakat wasitat amuykiptʼchisma. Jacques sat chachajj akham siwa: “Kuntï jupajj phoqaspa uk amtañapatakiw jupar yanaptʼta. Ukampis nän amtajat sipansa jupa pachpa amtañapatakiw yanaptʼta. Amtanakapjj kunjamtï lurirjamäki ukarjamaw phoqañapa sasin naya pachpaw amtayasta”. Kunsa yoqamajj lurañ amtasi uk istʼäta ukhajja, uk phoqañatakiw yanaptʼäta ukat kunjamtï amtkäna ukarjam jan mistkani ukhajj nayrar sartaskakiñapatakiw chʼamañchtʼarakïta.

Awisajj yoqamamp jan waltʼayasiñajj utjapuniniwa. Ukampis tiempompejj inas yoqamajj mä amigorjam uñj-jjchïtam. Cheqas nayrar sartañatak yanaptʼkistu ukham amigonïñ taqeniw muntanjja, ¿janicha?

[Qhanañchäwi]

^ Kunjamsa awkimpi yoqampejj apasipjjaspa uka toqetaksa aka yatichäwejj parlkchejja, awkimpi phuchhampi kunjamsa apasipjjaspa ukatakis yanaptʼarakiwa.