“PAPA, mbaʼéicha piko nde reikuaa hetaite mbaʼe?” Heʼímavapa ndéve nde raʼy upéicha? Oiméne reñeñandu porã ha revyʼa upéicha jave. Péro ajépa reñeñandu porãvétantema nde raʼy osẽ porãramo ndéve ha iñeʼẽrendúramo! (Proverbios 23:15, 24.) a

Péro, nemombaʼépa gueteri nde raʼy yma michĩrõ guaréicha, térãpa koʼág̃a rupi saʼivéma? Mbaʼépa ikatu rejapo ani hag̃ua nde raʼy oñemomombyry ndehegui ikariaʼývo ohóvo? Jahechamína mbaʼe mbaʼépa tuvakuéra ombohovái jepi.

Mbohapy mbaʼe pyʼỹi ombohováiva tuvakuéra

1. NAITIÉMPOI. Heta tetãme tuvakuéra omantenevaʼerã ifamíliape, upéicha rupi saʼi opyta hógape ha naitiempoguasúi oĩ hag̃ua itaʼyrakuérandi. Pór ehémplo, Fránciape ojejapo ramoite peteĩ enkuésta ohechaukáva tuvakuéra ohasaha doce minútonte káda día itaʼyrakuérandi.

EPENSAMI: Mboy tiémpopa rehasa nde raʼýndi? Mbaʼére piko nereanotái una térã dos semána aja mboy tiémpopa rehasa nde raʼýndi. Upépe rehechakuaáta tekotevẽpa rekambia térã nahániri.

2. NOÑEMOĨRIVAʼEKUE CHUPE EHÉMPLO PORÃ. Oĩ kuimbaʼe saʼi oñeʼẽvaʼekue itúvandi. Jean-Marie, oikóva Fránciape, omombeʼu: “Saʼi añemongetavaʼekue che túvandi, upévare ndajepokuaaguasúi hese”. Mbaʼépa oiko hese upévare? Haʼe omombeʼuve: “Heta provléma ni naimoʼãiva ningo ogueru chéve upéva. Pór ehémplo, ijetuʼueterei chéve añemongeta hag̃ua umi mbaʼe hypyʼũvare che raʼykuérandi”. Oĩ kuimbaʼe oñemongetamievéva itúvandi, upéicharamo jepe ndojepokuaaguasúi hese. Philippe, orekóva 43 áño, heʼi: “Che túvape ningo ijetuʼuvaʼekue chemokunuʼũ hag̃ua, upévare chéve avei ijetuʼúkuri amokunuʼũ che raʼýpe, péro añehaʼãmbaite ajapo hag̃ua upéva”.

EPENSAMI: Ndépa retrata nde raʼýpe nde túva ndetrataháicha? Ndépa rejapo avei umi mbaʼe porã térã umi mbaʼe vai nde túva ojapóva? Mbaʼéichapa rehechakuaa upéva?

3. UMI MBAʼE OÑEPENSÁVA, PÉRO OĨ VAÍVA. Oĩ lugár ojeʼehápe mitã ñemongakuaa ndahaʼeiha túva rembiapo. Luca, okakuaavaʼekue peteĩ tetã oĩva Europa occidentálpe,  heʼi: “Umi hénte upepegua opensavaʼekue kuñanguérante omongakuaavaʼerãha umi mitãme”. Ambue lugárpe katu tuvakuéra okorrehi mbareténte vaʼerã umi mitãme. George, okakuaavaʼekue peteĩ tetã Africayguápe, omombeʼu: “Che aikohápe tuvakuéra ndohugái itaʼyrakuérandi, oimoʼãgui upéicha ndorrespetamoʼãveimaha chupe. Upévare ijetuʼu chéve ahasa hag̃ua tiémpo che raʼýndi”.

EPENSAMI: Mbaʼépa oñehaʼarõ tuvakuéragui nde reikohápe? Ojeʼépa upérupi mitã ñemongakuaa kuña rembiapoha? Oñemokyreʼỹpa chupekuéra omokunuʼũ hag̃ua itaʼyrakuérape, térãpa ndojehechaporãi upéva?

Oiméramo nde peteĩ túva ha rembohovaihína koʼãichagua provléma, mbaʼépa nepytyvõkuaa? Iporãta reñatendéramo koʼã konséhore.

Ehekomboʼékena nde raʼýpe imitã reheve

Mitãnguéra ningo michĩete guive ojapose opa mbaʼe itúva ojapoháicha. Eaprovechákena upéva rehekomboʼe hag̃ua nde raʼýpe koʼág̃a imitã reheve. Péro, mbaʼéichapa ikatu rejapo upéva? Ha moõguipa renohẽta tiémpo reime hag̃ua hendive?

Ikatúramo, remombaʼapovaʼerã nde raʼýpe nendive. Pór ehémplo, rejapo jave nerembiapo nde rógape rejerurekuaa chupe tanepytyvõmi, ha emeʼẽ chupe peteĩ typychaʼi térã rrastríllo michĩva. Pe mitã katuete ovyʼaitereíta ombaʼapo haguére itúvandi, chupe g̃uarã ningo iñimportanteterei upéva. Ikatu añete mbegueve rejapo ne rembiapo, péro reñemoag̃uivéta nde raʼýre ha remboʼéta chupe iguápo hag̃ua. La Biblia ymáma heʼi hague voi umi túvape ombaʼapovaʼerãha itaʼyrakuérandi ha oiporuvaʼerãha upe tiémpo oñemongeta ha ohekomboʼe hag̃ua chupekuéra (Deuteronomio 6:6-9). Upe konsého ideprovechoiterei koʼág̃a peve.

Iporã ningo rembaʼapo nde raʼýndi, péro rehugavaʼerã avei hendive. Rejapóramo upéicha pevyʼáta oñondive ha avei ikatúta reipytyvõ nde raʼýpe ikatupyry ha ipyʼaguasuve hag̃ua.

Péro ndahaʼéi upéva añónte rehupytýtava. Pe investigadór Michel Fize heʼi voi “peteĩ mitã ojogueraha porãveha itúvandi ohugáramo hendive”. Péicha jave peteĩ túva ohechauka umi mbaʼe heʼi ha ojapóvare ohayhuha itaʼýrape, ha omokyreʼỹ chupe ojapo hag̃ua avei upéicha. André, oikóva Alemániape, omombeʼu: “Che raʼy michĩrõ guare pyʼỹi rohuga oñondive. Aañua chupe, ha haʼe avei ojepokuaa ojapo upéicha”.

Nde raʼy oñenonguévo ikatu avei reaprovecha reñemoag̃uive hag̃ua hese. Eleekuaa chupe peteĩ kuénto, ha ehendu omombeʼu jave ndéve umi mbaʼe ombovyʼa térã oipyʼapyvaʼekue chupe upe árape. Péicha rejapóramo ndaijetuʼumoʼãi chupe oñemongeta hag̃ua nendive ikariaʼývo ohóvo.

Eheka peteĩ mbaʼe mokõivévape pendegustáva

Heta mitãrusu haʼetévaicha nopenáiva itúvare oñemongetase jave hendive. Oiméramo nde repensa nde raʼy oñembotavyha ndehegui reporandu jave chupe peteĩ mbaʼe, ani reimoʼã noñeʼẽseiha mbaʼevére. Ikatuhína omombeʼu ndéve heta mbaʼe rehekáramo chupe ládo reñemongeta hag̃ua hendive.

Jacques, oikóva Fránciape, omombeʼu ijetuʼu jepi hague chupe oñemongeta hag̃ua itaʼýra Jérôme ndive. Péro ojopy rangue chupe oñeʼẽ hag̃ua, oheka chupe ládo ha oñepyrũ ohuga hendive partído. Jacques heʼi: “Rohugapa rire roguapými pe pástope ropytuʼu hag̃ua, ha upeichahápe pyʼỹinte omombeʼu chéve umi mbaʼe oipyʼapýva chupe. Chéverõ g̃uarã péicha rohasa rupi tiémpo oñondive rojepokuaave ojuehe”.

Ha mbaʼe rejapóta nde raʼýpe ndogustáiramo partído, vólei ha umícha? André ovyʼa imanduʼávo heta óra omaña hague itaʼýrandi  umi mbyjáre, haʼe heʼi: “Sapyʼánte pyharekue romonde ore ao aku, roprepara té ha rosẽ roguapy okápe romaña hag̃ua yvágare. Avei roñemongetámi umi mbyja Apoharére, umi mbaʼe orepyʼapývare ha... hetave mbaʼére” (Isaías 40:25, 26).

Péro, ndéve nandegustáiramo nde raʼýpe ogustáva? Upéicharõ iporãta remboykéramo umi mbaʼe ndegustáva (Filipenses 2:4). Ian, oikóva Sudáfricape, omombeʼu: “Chéve ningo chegusta partído, vólei ha umícha, che raʼy Váughanpe katu avión ha komputadorakuéra. Upévare añehaʼãmante aikuaave umi mbaʼégui. Avei agueraha chupe umi lugár ojehechaukahápe avionkuéra ha rohuga komputadórape romboveveha guaʼu umi avión. Umícha jave heta rovyʼa oñondive, upévare Vaughan oñeʼẽve chendive”.

Eipytyvõkena chupe ojerovia hag̃ua ijehe

“Papa, papa, emañamína!” Oimevaʼerã nde raʼy heʼíma ndéve péicha oipotágui reguerohory chupe peteĩ mbaʼe ojapóvare; péro oiméramo ikariaʼýma ohóvo ndeʼisemoʼãvéima ndéve upéva. Upéicharamo jepe haʼe oikotevẽ remombaʼe ha reguerohory chupe, ikatu hag̃uáicha ojerovia ijehe okakuaapa rire.

Epensamína mbaʼépa Jehová heʼivaʼekue itaʼýrare. Jesús oñepyrũtarõ guare ojapo peteĩ mbaʼe iñimportantetereíva ko yvy ape ári, Ñandejára ohechauka ohayhuha chupe heʼívo: ‘Kóva haʼe che Raʼy ahayhuetéva, che aguerohorýva’ (Mateo 3:17; 5:48). Nde ningo rekorrehi ha remboʼevaʼerã nde raʼýpe, péro reñehaʼãpa avei reguerohory chupe heʼi térã ojapo porã jave peteĩ mbaʼe? (Efesios 6:4.)

Heta kuimbaʼépe ningo ijetuʼu ohechauka hag̃ua omombaʼe ha ohayhuha itaʼýrape; oiméne oiko upéva yma ituvakuéra ojesareko rupi umi mbaʼe vai ojapóvarente ojesareko rangue umi mbaʼe porãre. Oiméramo nde rehasáraʼe upéva, reñehaʼãmbaitevaʼerã reipytyvõséramo nde raʼýpe ojeroviave hag̃ua ijehe. Pór ehémplo, Luca, oñeñeʼẽ hague ajeʼi, ojapo heta tembiapo ogapypegua itaʼýra Manuel ndive, orekóva 15 áño. Haʼe omombeʼu: “Sapyʼánte haʼe Manuélpe ojapo hag̃ua peteĩ mbaʼe ha tacherenói oikotevẽramo cherehe. Pyʼỹinte ojapopa haʼeño, upévare ovyʼa ha ojeroviave ijehe. Ojapo porãramo aguerohory chupe, ha nosẽiramo ohaʼarõ haguéicha, haʼe chupe amombaʼetereiha oñehaʼã haguére”.

Ikatu avei nde raʼy ojeroviave ijehe reipytyvõramo chupe ohupyty hag̃ua hetave mbaʼe hekovépe. Péro, mbaʼépa oikóta ndohupytýiramo pyaʼe nde reipotaháicha? Ha ohupytyséramo peteĩ mbaʼe oĩ porãva péro ndéve nandegustapáiva? Péicha jave iporãta rekambiáramo repensa lája. Jacques, oñeñeʼẽ hague ajeʼi, omombeʼu: “Añehaʼã aipytyvõ che raʼýpe ohupyty hag̃ua hekovépe umi mbaʼe chupe ogustáva ha ikatútava ojapo, ndahaʼéi chéve chegustáva. Ahechakuaa avei ojapovaʼerãha upéva haʼe ikatumiháichante”. Ha nde reipytyvõséramo nde raʼýpe ohupyty hag̃ua hekovépe umi mbaʼe ogustáva chupe, rehenduvaʼerã heʼíva, reguerohory chupe ojapo porã jave peteĩ mbaʼe ha osẽ vaírõ katu remokyreʼỹvaʼerã chupe.

Sapyʼánte ningo ijetuʼúta pejogueraha porã ha peñontende hag̃ua, péro tiémpo rire ikatuhína nde raʼy ovyʼa oĩramo nendive. Ha amo ipahápe, máva voi piko noñemoag̃uisemoʼãi peteĩ oipytyvõtavare chupe ohupyty hag̃ua heta mbaʼe hekovépe, ajépa?

[Nóta]