Be Aba Ha Lu Nin Ọle Rẹ Manman Sike Imọn Ikpea Nesọle?

“ABA, be uwẹ rẹ sabọ dọ lẹn emhin sẹriọ yẹ?” Ọmọn okpea nọnsẹ sẹ nọọn uwẹ inọnta nọn dia inian khẹ? Bhi ọne ẹghe nan, asabọmiẹn uwẹ dẹ wo ha re aba nin uwẹ khin hio. Ọkpakinọn, ahamiẹn ọmọn okpea nọnsẹ re obọ rẹkhan adia nọnsẹ yẹ miẹn elele bhọ, ọnan ha manman re uwẹ ghọnghọn nẹ. a—Proverbs 23:15, 24.

Beji ọmọn okpea nọnsẹ ki rẹ ha wanre, ọle be yẹ re ẹlo nin ọle rẹ ghe uwẹ khẹ rẹ ghe uwẹ? La ọ be diabe ghe, ọle ki de obọ re bhi ekpẹn nin ọle mun nin uwẹ khẹ? Beji ọmọn okpea nọnsẹ ki rẹ ha wanre, be uwẹ ha lu nin uwẹ rẹ manman ha sike ọle? Ji mhan ka zilo nyan ọnọghọ eso nin ene aba kuẹlo da.

Ọnọghọ Ea Ne Kẹ Sunu

1. ẸGHE NỌN IMANMAN RIBHỌ: Bhi agbaẹbho ne bunbun, ene aba hi ene wẹnna nẹ dọ ha guanọ igho, nin ele rẹ gbẹloghe azagba-uwa nọnsele. Ẹgheso, ẹghe rebhe ele rẹ sibhi uwa re dọ ha wẹnna. Bhi agbaẹbho eso, ene aba imanman miẹn ẹghe rẹ deba imọn nọnsele gbe ẹghe. Bhi ọsi ijiemhin, ọ isẹ ihuẹnlo 15 nin ene aba deba imọn nọnsele gbe bhi uri-ẹdẹ bhi agbaẹbho eso.

EBI ỌKHẸKE NIN UWẸ RIA ERIA NYAN: Eka ẹghe uwẹ deba ọmọn okpea nọnsẹ gbe? Bhi uzana nọn vade la bhi uzana eva ne vade, uwẹ sabọ rẹ gbẹn eka ẹghe nin uwẹ rẹ deba ọmọn okpea nọnsẹ talọ ukpẹdẹ-ukpẹdẹ ọbhi otọ, la eka ẹghe nin uwẹ rẹ deba ọle lu emhin. Ọ dẹ han uwẹ ilo rẹ daghe ọle ghe, uwẹ imanman deba ọmọn okpea nọnsẹ gbe ẹghe.

2. UWẸ BI ABA Ẹ BHA MANMAN GUẸ-OBỌ-EGBE: Ikpea eso yọle ghe aba ele bha manman deba ele gbe ẹghe beji ele ha wanre. Ọria ọkpa natiọle Jean-Marie nọn nyẹnlẹn bhi France da yọle: “Imẹn bi aba mẹn bha manman ko talọ.” Be ọnan rẹ rẹso Jean-Marie yẹ? Ọle da yọle: “Ọnọghọ kẹkẹ nin mẹn bha ria ẹmhọnlẹn hiehie ọnan wo sire. Bhi ọsi ijiẹmhin, ọnan da wo re ọle ha nọghọ mẹn rẹ deba imọn-ikpea nesẹmẹn ha zilo ẹmhọn kpataki.” Bhi obọ nọnkẹle, ikpea eso lẹn aba ele nọnsẹn, ọkpakinọn, ele bha manman sikẹ egbe. Philippe nọn ribhi ikpe 43 yọle: “Ọ wo ha nọghọ aba mẹn rẹ rẹman mẹn ghe ọle hoẹmhọn mẹn, ranmhude ọnan, ọ nọghọ mẹn ẹlẹnan nian rẹ ha rẹman ọmọn okpea nọnsẹmẹn ghe, imẹn hoẹmhọn ọlẹn.”

EBI ỌKHẸKE NIN UWẸ RIA ERIA NYAN: Uwẹ be riale ghe, uwedẹ nin aba ẹ rẹ ne uwẹ lu emhin rẹso uwedẹ nin uwẹ rẹ ne ọmọn okpea nọnsẹ lu emhin? Ijiẹmhin nọn mhẹn la ijiẹmhin nọn imhẹn nin aba ẹ mhọn uwẹ be ha re obọ rẹkhan? Be uwẹ rẹ lu ọle yẹ?

3. UWEDẸ NIN ẸBHO RẸ LU EMHIN BHI EJI UWẸ YE DẸ SABỌ RẸSO UWẸ: Bhi agbaẹbho eso, ele bha riale ọkhẹke nin ene aba deba bẹẹ imọn nọnsele wanre. Luca nọn nabhi Europe vae da yọle: “Bhi eji mẹn da wanre, ẹbho riale ghe ene amhẹn ọkhẹke nin ele ha gbẹloghe imọn.” Agbaẹbho eso riale ghe, ẹsọn ọsi ene aba nọn nin ele rẹ ha gbe imọn nọnsele sibhi emhin ebe re. Bhi ọsi ijiẹmhin, otọ Africa a da bẹẹ George wanre, ọle da yọle: “Bhi eji mẹn da wanre, ene aba ideba imọn nọnsele khiẹnlẹn, ranmhude ele riale ghe, ene imọn ida yẹ ha mun ekpẹn nin ele. Ranmhude ọnan, ọ manman nọghọ mẹn rẹ deba ọmọn okpea nọnsẹmẹn gbe ẹghe.”

EBI ỌKHẸKE NIN UWẸ RIA ERIA NYAN: Be bhọ ẹsọn ọsi ene aba bhi eji uwẹ da nyẹnlẹn? Ele be riale ghe ikhuo ọkpa ọkhẹke nin ele ha gbẹloghe imọn? Ene aba be taman imọn-ikpea nesele ẹghe rebhe ghe ele hoẹmhọn ele, la ẹbho eso be riale ghe ọ bha khẹke nin ene aba ha lu iriọ?

Ahamiẹn aba uwẹ khin, sẹyẹ, uwẹ kuẹlo da ọkpa bhi ene ọnọghọ nan, be uwẹ ha sabọ lu? Fẹ emhin eso ghe nin uwẹ ha sabọ lu.

Munhẹn bhi Ẹghe Nin Ọmọn Okpea Nọnsẹ Rẹ Ribhi Obhokhan

Rẹ nabhi ẹghe nin imọn-ikpea rẹ ribhi obhokhan, ọle ele rẹ guanọ nin ele re egbe ha khọkhọ aba ele. Bhiriọ, dọnmhegbe ha ne ọmọn okpea nọnsẹ gbe ẹghe, beji ọle ha da manman dọ lẹn uwẹ nọnsẹn. Be uwẹ ha rẹ sabọ lu ọnan yẹ? Sẹyẹ, be uwẹ ha rẹ sabọ miẹn ẹghe rẹ deba ọle gbe ẹghe yẹ?

Ahamiẹn uwẹ dẹ sabọ, ji ọmọn okpea nọnsẹ da ha rẹkpa uwẹ bhi emhin nin uwẹ lu ukpẹdẹ-ukpẹdẹ. Bhi ọsi ijiẹmhin, ahamiẹn uwẹ gbọnọ, re obhi owẹ nanlẹn rẹ deba uwẹ gbọnọ, la ahamiẹn uwẹ tọ uhio, re obhi ẹguẹ nanlẹn rẹ rẹkpa uwẹ. Ọle dẹ wo ha ghọnghọn rẹ deba uwẹ bhi ọne ẹsọn, yẹ re egbe khọkhọ uwẹ. Ọne ẹsọn dẹ sabọ re bha ẹghe ọkuẹsẹ ọ fo; ọkpakinọn, oyẹẹ nin bha mhọn da egbe ki manman ziẹn ọbhọ, sẹyẹ, uwẹ ki man ọle le rẹ ha yi ọria nọn sabọ wẹnna. Bhi ẹghe ne bunbun ne gbera, Baibo da re ibhude nin ene aba ghe, nin ele ha deba imọn nọnsele wẹnna kugbe, sẹyẹ, nin ele ha noo ọne isẹhoa rẹ ne ele talọ yẹ man ele emhin. (Deuteronomy 6:6-9) Ibhude nọn mhẹn ọnan yẹ wo khin rẹji mhan ẹlẹnan.

Rẹ deba nin uwẹ rẹ deba ọmọn okpea nọnsẹ ha wẹnna kugbe, yẹ re ẹghe ọbhi otọ rẹ deba ọle ha khiẹnlẹn. Ahamiẹn ibha ko khiẹnlẹn, ọ iyi ẹghe ọkpa bha re ọne ikhiẹnlẹn ko gbe, ọne ikhiẹnlẹn dẹ yẹ rẹkpa ọne ọmọn. Ahamiẹn ene aba deba imọn nọnsele ha khiẹnlẹn, ọ ki rẹkpa ene imọn rẹ ha mhọn izebhudu, yẹ guanọ nin ele lu emhin nin ele bha sẹ ka lu khẹ.

Emhin ọbhebhe yẹ ribhọ nọn zẹle nọn da khẹke nin ene aba deba imọn nọnsele ha khiẹnlẹn. Okpea ọkpa nọn guanọ otọ emhin fẹghe natiọle Michel Fize da yọle: “Ọ lẹkhẹ nin ọmọn rẹ taman aba ọle ebe ri ọle bhi ọkhọle bhi ẹghe nin ele rẹ ko khiẹnlẹn kugbe.” Bhi ẹghe ikhiẹn, aba dẹ sabọ re uwedẹ nin ọle rẹ lu emhin, bi uwedẹ nin ọle rẹ talọ rẹ rẹman ọmọn okpea nọnsọle ghe ọle hoẹmhọn ọlẹn. Ọle ha lu iriọ, ọle ki ha man ọmọn nọnsọle ebi a rẹ re oyẹẹ man yẹ. Aba ọkpa natiọle André nọn nyẹnlẹn bhi Germany da yọle: “Ẹghe nin ọmọn okpea nọnsẹmhẹn rẹ ha ribhi obhokhan, ẹghe rebhe mhan rẹ wo ha khiẹnlẹn kugbe. Mẹn ki mun ọlẹn dede, ọle da yẹ wo guẹ rẹ ha re oyẹẹ man mẹn.”

Uwedẹ ọbhebhe nin aba ha rẹ sabọ manman sike ọmọn okpea nọnsọle hi sade ọ sẹ ẹghe nan rẹ wẹ. Ha tie okha man ọle ẹghe rebhe, uwẹ ha yẹ ha ka ọle ehọ beji ọ ha rẹ ha taman uwẹ emhin kẹkẹ ne sunu ji ọle bhi ọne ukpẹdẹ nin. Uwẹ ha lu iriọ, uwẹ ki re ọle lẹkhẹ nanlẹn rẹ ha ne uwẹ talọ beji ọle rẹ ha wanre.

Hẹi Zobọ Bhọ Rẹ Deba Ọmọn Okpea Nọnsẹ Ha Lu Emhin Kugbe

Ahamiẹn ọmọn okpea nọnsẹ nọn bha sẹ sẹbhi ikpe uje bha ka uwẹ ehọ la re ewanniẹn ọbhi inọnta nesẹ, hẹi ha riale ghe ọle bha ho nin ọle nin uwẹ talọ. Asabọmiẹn ọle dẹ nin uwẹ talọ sade uwẹ fi uwedẹ nin uwẹ rẹ nanlẹn talọ denọ.

Ọ bha lẹkhẹ nin aba ọkpa nọn nyẹnlẹn bhi France natiọle Jacques, rẹ deba ọmọn nọnsọle natiọle Jérôme ha talọ. Ọkpakinọn, ọle bha sua ọmọn nọnsọle ọbhọ nin ọle nanlẹn talọ. Emhin ọbhebhe ọle lu. Ọle da deba ọmọn nọnsọle ha gbe bọlu. Ọle da yọle: “mhan ha ki gbe bọlu fo, mhan ki dotua bhi fidi, beji mhan ha da hẹan khere. Bhi ọne ẹghenin ọmọn nọnsẹmhẹn ki wo taman mẹn emhin nọn kpokpo ọle bhi ọkhọle. Ranmhude uwedẹ nin mhan rẹ ko ha lu emhin kugbe, mhan da wo manman dọ sikẹ egbe bhi ọne ẹghenin.”

Ahamiẹn ọ iyẹẹ ọmọn nọnsẹ rẹ gbe bọlu kii? André yẹ wo yere eki uriagogo nin ọle gbe, ẹghe nin ọle rẹ deba ọmọn okpea nọnsọle ha ghe ahiẹnhiẹn bhi okhun. Ọle da yọle: “Mhan ki dotua bhi ole ọsasọn, yẹ re ukpọn gue egbe, sẹyẹ mhan ki mun iti mhọn bhi obọ yẹ ha ghe okhun. Mhan da ha tẹmhọn ọnọn man ene ahiẹnhiẹn. Mhan da yẹ ha tẹmhọn ebe kpokpo mhan, bi ebe re mhan ghọnghọn. Bhi ọsi ẹmhọanta, mhan wo manman ta emhin ne bunbun.”—Isaiah 40:25, 26.

Ahamiẹn ọ iyẹẹ uwẹ rẹ lu emhin eso nọn yẹẹ ọmọn okpea nọnsẹ kii? Bhi ọne idia nan ọkhẹke nin uwẹ lu emhin nọn yẹẹ ọle. (Philippians 2:4) Aba ọkpa natiọle Ian nọn nyẹnlẹn bhi South Africa da yọle: “Gamu kẹkẹ nan da sasa-egbe manman wo yẹẹ mẹn, ọkpakinọn ọ iyẹẹ ọmọn okpea nọnsẹmẹn natiọle Vaughan. aroplen bi kọmputa wo manman yẹẹ ọle. Mẹn da dọnmhegbe ha hoẹmhọn ene emhin nan nin ọle hoẹmhọn ọlẹn. Bhiriọ, mẹn ki re ọle ha khian eji aroplen da huẹn re yẹ deba ọle gbe gamu ọsi aroplen bhi kọmputa. Mẹn riale ghe nin mẹn bi ọmọn nọnsẹmẹn ko rẹ ha lu emhin kugbe, ọ da wo lẹkhẹ nanlẹn rẹ ha nin mẹn talọ.”

Re Ọmọn Nọnsẹ Ha Hio

“Aba ghee!” Ọmọn nọnsẹ ka sẹ ta ọta nọn sẹriọ man uwẹ khẹ, sade ọle sabọ lu emhin nin ọle bha sẹ ka lu khẹ? Beji ọle ki rẹ ha wanre, ọle be yẹ taman uwẹ nin uwẹ nanlẹn fẹ emhin eso ghe? Asabọmiẹn ọle iyẹ lu iriọ. Ọkpakinọn, ọkhẹke nin ọle yẹ ha lu iriọ, beji ọle ha da wanre dọ kiẹn okpea-ọba nọn wanlan.

Fẹ ebi Jehova taman ọkpa bhi imọn nesọle. Ọkuẹsẹ Jesu mun iwẹnna nọnsọle hẹn bhi ọne otọ nan, Osẹnobulua da rẹman ọle ghe ọle hoẹmhọn ọlẹn. Ọle da yọle: “Ọnan hi Ọmọn nọnsẹmhẹn, nin mẹn hoẹmhọnlẹn, nin mẹn zẹle.” (Matthew 3:17; 5:48) Bhi ọsi ẹmhọanta, ẹsọn nọnsẹ nọn nin uwẹ rẹ gbe ọmọn okpea nọnsẹ sibhi emhin ebe re yẹ man ọle emhin. (Ephesians 6:4) Ọkpakinọn, ọ yẹ khẹke nin uwẹ dọnmhegbe ha yi ọmọn nọnsẹ obulu bhi ọta esili nin ọle ta bi emhin esili nin ọle lu.

Ọnọghọ ikpea eso rẹ yi imọn-ikpea nọnsele obulu bi nin ele rẹ rẹman ele ghe ele hoẹmhọn ele. Asabọmiẹn azagba-uwa nan ida yi ọria obulu, nan da yẹ re unun riia ọria a, ọle ele da wanre. Ahamiẹn ọne idia nan uwẹ yẹ, ọkhẹke nin uwẹ manman dọnmhegbe ha yi ọmọn okpea nọnsẹ obulu bhi emhin nin ọle lu. Be uwẹ ha rẹ sabọ lu ọnan yẹ? Ẹghe-ẹghe Luca nin mhan ka tẹmhọnlẹn rẹ deba ọmọn okpea nọnsọle natiọle Manuel, nọn ribhi ikpe 15 wẹnna bhi uwa. Ọle da yọle: “Ẹgheso, mẹn ki taman Manuel nin ọle tobọle lu iwẹnna eso, ghe ọle ha guanọ urẹkpa, nin ọle ji mẹn lẹn. Ẹgheso, ọle ki wo tobọle lu ọne iwẹnna fo. Uwedẹ nin ọle rẹ sabọ lu ọne iwẹnna manman wo re ọle ghọnghọn. Ọle ha ki lu ọne iwẹnna sotọ, mẹn ki gbobulu nanlẹn. Ahamiẹn ọle bha sabọ lu ọne iwẹnna beji ọle rẹ riale le, mẹn ki yẹ ji ọle lẹn ghe ọne ọle sabọ lu ti mẹn bhọ.”

Uwẹ dẹ yẹ sabọ re ọmọn okpea nọnsẹ ha hio, sade uwẹ rẹkpa ọle rẹ sabọ mun emhanmhan kpataki nọnsọle sẹ bhi iẹnlẹn. Ahamiẹn ọle bha tua mun emhanmhan nesọle sẹ beji uwẹ rẹ mun ọkhọle ọi kii? Ahamiẹn emhanmhan nesọle bha de ọbe, ọkpakinọn ọ dikẹ bhi ọne uwẹ mhanmhan nanlẹn kii? Bhi idia nọn sẹnian, ọkhẹke nin uwẹ fi emhanmhan nọnsẹ denọ. Jacques nin mhan ka tẹmhọnlẹn da yọle ghe: “Mẹn manman dọnmhegbe rẹ rẹkpa ọmọn okpea nọnsẹmẹn rẹ ha mhọn emhanmhan nin ọle ha sabọ mun sẹ. Mẹn yẹ wo dọnmhegbe beji ọne emhanmhan ha da ha yi emhin nin ọle ho nin ọle lu, ọ iyi emhin nin mẹn guanọ nin ọle lu. Mẹn da re otọ nanlẹn rẹ fẹkẹ ha mun emhanmhan nesọle sẹ beji ọ rẹ yẹẹ ọle.” Ahamiẹn uwẹ ji ọmọn okpea nọnsẹ da zẹ ebi ọle ha lu, ahamiẹn uwẹ gbobulu nanlẹn yẹ rẹkpa ọle rẹ ha lu re alo arẹmiẹn ọle bha lu nọnsẹn, ọnan ki rẹkpa ọle rẹ sabọ mun emhanmhan nesọle sẹ.

Bhi ọsi ẹmhọanta, ẹmhọn dẹ wo ha zegbere nin uwẹ bi ọmọn ọkpea nọnsẹ ẹgheso. Ọkpakinọn, uwẹ ha lu eka nin uwe ha sabọ lu, ọmọn okpea nọnsẹ ki wo ha hoẹmhọn uwẹ ranmhude urẹkpa nin uwẹ re nanlẹn.

[Ebi a gbẹn ọbhi otọle]