Hoe houden vaders een goede band met hun zoon?

„PAPA, hoe komt het dat je zo veel weet?” Heeft je zoon je wel eens met zo’n vraag verrast? Op dat moment was je er waarschijnlijk trots op om vader te zijn. Maar als hij je wijze raad ook nog eens toepaste en daar veel aan had, gaf dat vast een nog beter gevoel (Spreuken 23:15, 24). *

Heeft je zoon nog steeds zo’n grenzeloze bewondering voor je? Of lijkt die in de loop van de jaren alleen maar af te nemen? Hoe kunnen vaders een goede band met hun zoon houden terwijl hij naar de volwassenheid groeit? Laten we eerst eens een paar problemen bekijken waar vaders mee te maken hebben.

Drie veel voorkomende problemen

1. TIJDGEBREK: In veel landen is de vader de belangrijkste kostwinner. Daardoor is hij vaak het grootste deel van de dag weg. In sommige landen brengen vaders heel weinig tijd met hun kinderen door. Uit een recent onderzoek in Frankrijk bleek bijvoorbeeld dat vaders gemiddeld nog geen twaalf minuten per dag aan hun kinderen besteden.

OM OVER NA TE DENKEN: Hoeveel tijd breng je per dag met je zoon door? Waarom zou je dat de komende twee weken niet eens bijhouden? De uitkomst zou weleens verrassend kunnen zijn.

2. GEEN GOED VOORBEELD GEHAD: Sommige mannen hebben niet echt een band met hun eigen vader gehad. „Ik had heel weinig contact met mijn vader”, zegt Jean-Marie, die in Frankrijk woont. Wat voor uitwerking heeft dat op hem gehad? „Het heeft problemen veroorzaakt die ik nooit had verwacht”, zegt hij. „Ik vind het bijvoorbeeld moeilijk om een goed gesprek met mijn eigen zoons te hebben.” Soms kennen mannen hun vader wel heel goed maar is hun relatie beschadigd. Philippe (43) zegt: „Mijn vader vond het moeilijk zijn genegenheid voor me te uiten. Daardoor moet ik mezelf er echt toe dwingen om mijn zoon vaker te laten merken dat ik van hem hou.”

OM OVER NA TE DENKEN: Heb je het gevoel dat je band met je eigen vader invloed heeft op de manier waarop je met je zoon omgaat? Merk je dat je goede of slechte gewoonten van je vader hebt overgenomen?

 3. CULTUURGEBONDEN IDEEËN: In sommige culturen vindt men dat de vader niet zo’n belangrijke rol heeft bij de opvoeding. Luca, die in een West-Europees land is grootgebracht, zegt: „Waar ik ben opgegroeid vonden de mensen dat de vrouw voor de kinderen moest zorgen.” In andere culturen wordt er niet veel meer van vaders verwacht dan dat ze af en toe streng optreden. George bijvoorbeeld is in een Afrikaans land opgegroeid. Hij zegt: „In mijn cultuur spelen vaders niet met hun kinderen omdat ze bang zijn dat ze dan hun overwicht verliezen. Daarom heb ik er altijd moeite mee gehad samen met mijn zoon gewoon leuke dingen te doen.”

OM OVER NA TE DENKEN: Wat wordt er in jouw omgeving van vaders verwacht? Wordt ze geleerd om het grootbrengen van kinderen als vrouwenwerk te bezien? Worden ze aangemoedigd om liefde en genegenheid voor hun zoon te uiten, of wordt daar vreemd tegenaan gekeken?

Als je met een of meer van deze problemen te maken hebt, hoe kun je daar dan mee omgaan? Hier volgen een paar tips.

Begin als je zoon nog klein is

Zoons lijken van nature hun vader te willen imiteren. Maak daar dus een goed gebruik van als je zoon nog jong is. Hoe doe je dat? En waar vind je de tijd om hem aandacht te geven?

Probeer hem als het even kan bij je dagelijkse bezigheden te betrekken. Laat hem bijvoorbeeld helpen bij klusjes. Geef hem een kleine bezem of schep. Hij zal het vast geweldig vinden om met zijn held en grote voorbeeld samen te werken! Misschien kost het wat meer tijd, maar het versterkt wel jullie band en je brengt hem een goede werkmentaliteit bij. Lang geleden moedigde de Bijbel vaders aan om hun kinderen bij dagelijkse bezigheden te betrekken en die momenten te gebruiken om met ze te praten en ze onderwijs te geven (Deuteronomium 6:6-9). Dat is nog steeds een goed advies.

Maak ook tijd om met je zoon te spelen. Spelen is niet alleen leuk; uit onderzoek blijkt dat je er veel meer mee bereikt. Als vaders met hun kinderen spelen, stimuleren ze hen om ondernemender te zijn en meer te durven.

Spelen heeft een nog belangrijkere functie. „Tijdens het spelen communiceert een jongen het best met zijn vader”, zegt onderzoeker Michel Fize. Een vader kan dan met woorden en daden zijn genegenheid tonen. Zo leert hij dat ook aan zijn zoon. André uit Duitsland zegt: „Toen mijn zoon nog klein was, speelden we vaak samen. Ik knuffelde hem, en hij leerde mijn liefde te beantwoorden.”

Ook het slapengaan is een geschikt moment waarop een vader de band met zijn zoon kan versterken. Lees hem regelmatig een verhaaltje voor en laat hem vertellen wat hij die dag allemaal heeft meegemaakt. Dat maakt het makkelijker voor hem om ook als hij groter wordt met je te blijven praten.

Blijf dingen samen doen

In de tienerleeftijd komen sommige jongens misschien onverschillig over als hun vader met ze probeert te praten. Als je zoon je vragen lijkt te ontwijken, denk dan niet dat hij niet wil praten. Misschien komt hij wat meer los als je je manier van communiceren aanpast.

Jacques uit Frankrijk vond het soms moeilijk om met zijn zoon Jérôme te praten. Maar in plaats van hem daartoe te dwingen koos hij een andere aanpak: hij ging met hem voetballen. „Na het sporten zaten we dan op het gras uit te rusten”, zegt hij. „En dan begon hij vaak vanzelf te praten. Gewoon door het feit dat we samen waren en dat hij me helemaal voor zichzelf had, denk ik, ontstond er een speciale band tussen ons.”

 En als je zoon niet van sport houdt? André denkt met plezier terug aan de uren dat hij met zijn zoon naar de sterren keek. „We zetten dan ligstoelen buiten in de koele avondlucht. We pakten ons warm in en met een kop thee in onze handen keken we naar de nachtelijke hemel. We praatten over de God die de sterren gemaakt heeft. We praatten over persoonlijke dingen. We praatten over bijna alles” (Jesaja 40:25, 26).

Wat als je sommige dingen waar je zoon van houdt niks vindt? Dan moet je misschien je persoonlijke voorkeur opzijzetten (Filippenzen 2:4). „Ik had veel meer met sport dan mijn zoon Vaughan”, zegt Ian uit Zuid-Afrika. „Hij was gek op vliegtuigen en computers. Dus ging ik me daar ook mee bezighouden. Ik nam hem mee naar vliegshows en we speelden met een vluchtsimulator op de computer. Ik denk dat Vaughan het makkelijker vond om met me te praten omdat we samen leuke dingen deden.”

Geef hem meer zelfvertrouwen

„Kijk, papa!” Dat riep je zoon vroeger waarschijnlijk als hij weer iets nieuws had geleerd. Nu hij wat ouder is zoekt hij misschien niet meer zo openlijk bevestiging. Maar die heeft hij wel nodig om een evenwichtige volwassene te worden.

Denk eens aan het voorbeeld dat Jehovah God gaf. Toen een van zijn zoons, Jezus, aan een speciale fase van zijn leven op aarde begon, toonde God openlijk zijn genegenheid voor hem door te zeggen: „Dit is mijn Zoon, de geliefde, die ik heb goedgekeurd” (Mattheüs 3:17; 5:48). Het is waar dat je de verplichting hebt om je zoon te onderwijzen en te corrigeren (Efeziërs 6:4). Maar doe je ook moeite om hem complimenten te geven?

Sommige mannen vinden het moeilijk hun goedkeuring en genegenheid te tonen. Misschien legden hun ouders de nadruk op hun fouten in plaats van op dingen die ze goed deden. Als dat voor jou geldt, zul je er bewust moeite voor moeten doen om het zelfvertrouwen van je zoon te vergroten. De eerder aangehaalde Luca doet vaak klusjes met zijn zoon Manuel (15). Hij zegt: „Soms zeg ik tegen Manuel dat hij zelf mag beginnen en dat ik hem kom helpen als het nodig is. Meestal lukt het hem wel alleen. Dat geeft hem voldoening en is een boost voor zijn zelfvertrouwen. Wanneer iets is gelukt, geef ik hem een compliment. Als het niet zo gaat als hij gehoopt had, laat ik hem weten dat ik toch blij ben met wat hij doet.”

Je kunt het zelfvertrouwen van je zoon ook vergroten door hem te helpen belangrijkere doelen in zijn leven te bereiken. Maar wat als dat minder snel gaat dan je zou willen? Of wat als zijn doelen, ook al zijn ze niet verkeerd, anders zijn dan wat jij in gedachten had? Dan moet je misschien je verwachtingen bijstellen. De eerder genoemde Jacques zegt: „Ik probeer mijn zoon te helpen haalbare doelen te stellen. Maar ik wil ook dat het zijn doelen zijn, niet die van mij. En ik probeer eraan te denken dat hij zijn doelen in zijn eigen tempo moet bereiken.” Als je naar de mening van je zoon luistert, hem complimenten geeft voor zijn sterke punten en hem aanmoedigt aan zijn zwakke punten te werken, help je hem zijn doelen te bereiken.

Het zal natuurlijk niet altijd makkelijk zijn. Maar uiteindelijk zal je zoon ongetwijfeld een goede band met je willen houden. Jij bent tenslotte degene die hem helpt een gelukkig mens te worden.

[Voetnoot]