Ia Duwen Pahpa kan Ar Kak Karanih Neirail Pwutak kan Ahnsou Koaros?

“IPA, dahme ke nohk loalokongki?” Mie pak me ke kin perenkihda noumw pwutako eh nda met? Mwein ahnsowo ke kin pohlkihda omw wia pahpa men. Ahpw omw peren pahn laudsang ma noumw pwutako wia laudsang met, duwehte ma e doadoahngki omw kaweid mwahu kan oh paiekihda. *—Lepin Padahk 23:15, 24.

Ia duwe, en noumw pwutako kin kapinga iuk kin duduwehte? De ni eh kin kekeirda, eh kin kapinga iuk kin tikitikla? Ia duwen omw kak karanih noumw pwutako ahnsou koaros ni eh pahn kekeirda oh wiahla ohl emen? Keieu, kitail pahn tehkpene ekei kahpwal kan me pahpa kan kin lelohng.

Kahpwal Siluh me Kin Kalapw Pwarada

1. SOHTE ITAR AHNSOU: Nan sahpw tohto, pahpa kan me kin doadoahk en mwohni nan peneinei. Arail doadoahk kan kalapw kahrehda ren sohte mi ni imwarail rahn ehu pwon. Nan ekei wasa, e kin uhdahn kapwuriamwei uwen tikitik en ahnsou me pahpa kan kin mi rehn neirail seri kan. Karasepe, ehu roporop me wiawi nan France kasalehda me pahpa kan wasao kin doadoahngkihla pahnangin minit 12 nan rahn ehu pwehn apwalih neirail seri kan.

MEDEWEHLA MET: Ia uwen laud en ahnsou me ke kin kihong noumw pwutako? Ke sou kapatahda uwen ahnsou me ke kin koasoakoasoiong oh ehuong ih ehuehu rahn erein wihk ehu de riau? Mwein ke pahn pwuriamweikihla dahme ke diarada.

2. SOHTE ITAR MEHN KAHLEMENG: Ong ekei ohl, arail pahpa kan sohte kin pidada laud arail mour. Jean-Marie me kin mi France koasoia: “I sohte kin kalapw koasoiong ei pahpao.” Dahme met kin wiahiong ih? E koasoia: “E kin kahrehda kahpwal kan me I sohte kasik. Karasepe, I kin apwalki koasoakoasoiong nei pwutak kan duwen mehkan me kesempwal.” Ahpw ong ekei, ohl kan kin wehwehki mwahu arail pahpa ahpw nanpwungarail sohte mwahu. Phillipe, me sounpar 43, koasoia: “Ei pahpao kin apwalki kasalehiong ie eh limpoak. Pwehki met, I kin anahne nanti laud pwehn kasalehiong nei pwutako ei poakohng ih.”

MEDEWEHLA MET: Ke kin pehm me mwomwen en omw pahpao oh kowe amwa kin ehupene kin kamwakid mwomwen omw kin ehuong noumw pwutako? Ke kin tehk me ke kin alasang omw pahpao ni soahng mwahu de suwed kan? Ia duwen?

3. SOHTE ITAR KAWEID MWAHU: Tohn ekei sahpw kin mwamwahliki pwukoa en pahpa men nan epweldahn seri kan. Luca me tikida nan pali kapi en Iurop koasoia: “Wasa me I tikida ie, aramas akan kin medewe me lih pwopwoud kan me  pwukoahki apwalihada seri kan.” Nan ekei wasa, aramas akan kin kangoange pahpa kan ren wiahte soun peneu. Karasepe, George me tikida nan sapwen Aperika koasoia: “Wasa me I kohsang ie, pahpa kan sohte kin mwadongehng neirail seri kan pwe e de katikala arail manaman nin duwen pahpa men. Eri I kin apwalki mwadongehng nei pwutako.”

MEDEWEHLA MET: Nan omw wasa, dahme aramas kin kasik sang rehn pahpa kan? Irail kin sukuhlki me epwel seri iei pwukoahn lih kan? Aramas akan kin kangoange pahpa kan ren kasalehda arail limpoak ong neirail pwutak kan, de aramas kin sapwungki madamadau wet?

Ma kowe emen pahpa me kin lelohng soangen kahpwal pwukat, ia duwen omw pahn kak pweida? Kilang iren sawas pwukat.

Tepida Ahnsou me Noumw Pwutako Tikitik

Pwutak kan kin men alasang arail pahpa sangete arail tikitik. Eri, sangete ahnsou me noumw pwutako tikitik, kakairada mwahu pepehm wet. Ia duwen omw kak wia met? Iahd me ke kak wiahda omw ahnsou ong ih?

Ahnsou me kak, mweidohng noumw pwutako en iang uhk nan ahmw doadoahk kan en ehuehu rahn. Karasepe, ma ke wie doadoahk ni imwomw, mweidohng ih en seweseiuk. Kihong pein nah kisin dipwisoun doadoahk kan. Ele e pahn perenki iang doadoahk rehn aramas me e keieu pwungki oh men alasang, iei eh pahpao. Mwehin e pahn kapwandehla omw doadoahko, ahpw e pahn kakehlakahda nanpwungamwa oh ke pahn pil padahkihong ih en esehla doadoahk mwahu. Mahsie, Paipel kin kangoange pahpa kan ren mweidohng neirail seri kan en iang arail wiewia kan en ehuehu rahn oh ren doadoahngki soangen ahnsou pwuko en koasoiong oh padahkih irail. (Deuderonomi 6:6-9) Kaweid wet pil mwahu ong atail ahnsou.

Likin noumw pwutako en iang uhk doadoahk, pil iang ih mwadong. Mwadong kin wia mehkot laudsang ihte en perenpene. Roporop kin kasalehda me ni ahnsou me pahpa kan kin iang neirail kisin seri kan mwadong, re kin kakairada seri ko en kommwad oh perenki wia mehkan me pali laud en aramas sohte kin wia, duwehte daur dohl kan, seiloakla wasa kan de pil soahng teikan.

En pahpa men oh nah pwutak ara kin mwadongpene kin wia mehkot kesempwal. Emen sounroporop me adaneki Michel Fize koasoia: “Ahnsoun mwadong kin wia ahnsou keieu kaselel ong pwutak men en kapehse mwahu rehn eh pahpao.” Iei ahnsoun mwadong me pahpa men kak kasalehda eh poakohng nah pwutako sang ni eh lokaia oh wiewia. Ni eh kin wia met, e kin padahkihong nah pwutako en pil ese kasalehda limpoak. Emen pahpa me kin mi nan Sehmen me adaneki André koasoia: “Ni ahnsou me nei pwutako tikitik, se kin kalapw mwadongpene. I kin pwoalehdi oh e kin pil esehla kasalehda eh poakohng ie.”

Ahnsoun meir pil wia ahnsou mwahu me pahpa men kak kakehlaka limpoak nanpwungen ih oh nah pwutako. Kaukaule wadek ong ih soai kan oh rong ih ni eh kin kasalehda mehkan me e perenki oh pwunodki rahno. Ma ke wia met, ke pahn kamengeila ong ih en kin perenki koasoakoasoiong uhk ni eh wia lalaudla.

Esehla Dahme E Kin Perenki

Ekei pwutak pwulopwul kan mwomwen sohte kin nsenohki en arail pahpao kin song en koasoiong irail. Ma noumw pwutako kin mwomwen sohte kin nsenohki omw peidek kan, dehr lemeleme me sohte mehkot me e men koasoia. Ele e pahn men koasoi ma ke wekidala mwomwen omw kin koasoiong ih.

Pahpa men nan France me adaneki Jacques kin ekei pak apwalki koasoiong nah pwutak, Jérôme. Ahpw e sohte kin idingkihong nah pwutako en koasoiong ih. Ihme e wia iei e kin wekidala mwomwen eh kin wia met. E uhd kin iang ih mwadong (soccer). Jacques koasoia: “Mwurin at kin mwadong oh pwangada, se kin mwohndiong pohn dihpw oh ekis kommoal. Ih ahnsowo me nei pwutako kin kasalehda dahme mi nan eh mohngiong. I leme pwehki e ese me mie at ahnsou me se kak kelekelehpw me kahrehda miehla ehupene tohrohr ehu nanpwungat.”

Ia duwen ma noumw pwutako sohte perenki mwadong? André kin tamanda ahnsou me ih oh nah pwutako kin kilkilangdahng usu kan. André  koasoia: “Se kin kihdi at sehr kan likio ni pwong kopou. Se kin likouda mwahu pwe se de pouda, niminim nimat dih karakar, oh kilkilangdahng pahnlahng. Se kin koasoia duwen Ih me ketin kapikada usu kan. Se pil kin koasoia soahng kan me pid pein kiht. Se kin koasoiapene kereniong soahng koaros.”—Aiseia 40:25, 26.

Ahpw ia duwen ma ke sohte kin men wia soahng kan me noumw pwutako kin perenki? Ma ih duwe, ele ke anahne kihong ahnsoun wia soahng kan me ke sohte perenki wia. (Pilipai 2:4) Ian, me kin mi palieir en Aperika koasoia: “I kin perenki mwadong laudsang nei pwutako, Vaughan. Ahpw ih e kin perenki sompihr oh computer kan. Eri I kin nantihong esehla duwen mepwukat. I kin wahla ih wasahn kilang soahng kan me pid sompihr oh pil iang ih mwadongki mehn mwadong kan en sompihr nan computer. I medewe me pwehki se kin perenki mepwukat, Vaughan kin kak koasoiong ie ni saledek.”

Kalaudehla Eh Kamehlele me E Koahiek

“Ipa, kilangdohng ie!” Noumw pwutako kin pil likwerih iuk ahnsou me e kin esehla wiahda mehkot? Ma e mwahnakapwlahr, e kin anahnehte ken pwungki dahme e wiadahr? Ma soh, a ken ese me noumw pwutako uhdahn anahne met ma e pahn laudla wiahla ohl mwahu oh koahiek men.

Medewehla mehn kahlemeng mwahu me Siohwa Koht ketin wia ong emen sapwellime ohl ko. Ni ahnsou me Sises pahn tapiada eh doadoahk tohrohr nin sampah, Koht ketin kasalehda sapwellime limpoak ong ih ni eh mahsanih: “Kowe, me iei nei pwutak kompoake, me I kin kupwurperenki.” (Madiu 3:17; 5:48) Mehlel, ke pwukoahki kaiahne oh padahki noumw pwutak. (Episos 6:4) Ahpw ke kin pil rapahki ahnsou me ken kasalehda omw pwungki me mwahu kan me e kin nda oh wia?

Ekei ohl kin apwalki kasalehda arail pwungki oh poakohng neirail pwutak kan. Ele re kin tikida nan peneinei kan me arail pahpa oh nohno kin tetehkte sapwung kan ahpw kaidehn pweidahn neirail seri kan. Ma met mehlel rehmw, ke anahne kaukaule nantihong kalaudehla en noumw pwutako eh kamehlele me e koahiek. Ia duwen omw kak wia met? Luca, me kitail koasoiapenehr mwowe, kin kalapw iang nah pwutak Manuel, me sounpar 15, wia doadoahk en nan ihmw. Luca koasoia: “Ekei pak I kin ndaiong Manuel en tepida mahs wia doadoahk ehu, a mwuhr I pahn sewese ih ma e anahne ie. Pali laud en ahnsou e kin kak kelehpw wiahda doadoahko pwon. Eh kin pweida kin kansenamwahu ong ih oh kin kalaudehla eh kamehlele me e koahiek. Ma e kin pweida, I kin kapinga ih. Ma e sohte itarki dahme e wiadahro, I pil kin ndaiong me I kalahnganki eh nannanti.”

Ke pil kak kalaudehla en noumw pwutako eh kamehlele me e koahiek sang ni omw sewese ih en pil lel mehn akadei laud kan en mour. Ahpw ia duwen ma ke pwandeki eh kin lelohng eh mehn akadei kan? Ia duwen ma eh mehn akadei kan sohte suwed ahpw weksang me ke men en wia? Ma ih duwe, ke anahne medewe ma ke anahne wekidala dahme ke kasik sang reh. Jacques, me kitail koasoia mwoweo, nda: “I kin song en sewese nei pwutako en wiahda mehn akadei kan me e kak lelohng. I pil kin anahne taman me mehn akadei pwukat pein ah, kaidehn ahi. I anahne tamataman me e anahne koadoahke eh mehn akadei ni ahl me e kakohng.” Ma ke kin rong mwahu dahme e kin medemedewe, kapingahki mehkan me e mwahu loale, oh kangoange ih en kamwahwihala wasa kan me e sohte kin pweida loale, ke pahn sewese ih en lel eh mehn akadei kan.

Uhdahn pahn mie kahpwal kan nanpwungamwa. Ahpw imwilahn met, e pahn kalaudehla en noumw pwutako eh pahn men karanih iuk. Pwe ihs me sohte kin men karanih mehmen me kin sewese ih en pweida?

[Nting tikitik kan me mi pah]