¿Bin ya xjuʼ ya spas te tatil yuʼun maba ya xnamaj ta stojol te snichʼan?

«PAPI, ¿bin yuʼun te kʼax pʼijate?» ¿Aybal bin-ora jich la sjojkʼoybat te anichʼane? Laniwan yakʼbat bayal stseʼelil awoʼtan. Pero teme la schʼuunbat te mantalil la awakʼbeye, kʼaxtoniwan la yakʼbatxan stseʼelil awoʼtan-a (Proverbios 23:15, 24). *

¿Jichnixbal kʼuxat ta yoʼtan te anichʼan te bitʼil kʼalal chʼinto-ae? ¿Bin ya xjuʼ ya apas yuʼun ma xlaj-a te skʼuxul yoʼtan te kʼalal ya xmukʼubxan baele? Kilbeytik cheʼoxebuk skʼoplal te bin ya xjuʼ ya sitintay jtul tatil.

Oxchajp wokoliletik

1. MAʼYUK TIEMPO. Ta bayal lugaretik jaʼ te tatil te machʼa ya sle te bin ya xtuun yuʼun te sfamilia. Jaʼ yuʼun, ma mero ayuk ta snaik sok ma skʼasesik bayal tiempo sok te yal snichʼnabik. Jun encuesta la yal te tatiletik ta Francia, ma sta 12 minuto ta jun kʼajkʼal ya skʼasesik tiempo sok te yal snichʼnabike.

NOPA AWAʼIY INI: ¿Jayeb tiempo ya akʼases sok te anichʼane? ¿Yabal xjuʼ ya atsʼibay ta jun o cheb semana te jayeb tiempo ya akʼases soke? Jich ya xjuʼ ya awil te jayeb tiempo ya akʼases sok te anichʼane.

2. TE MA JICHUK NOJPTESBILIK. Bayal winiketik ma mero la skʼopon te statik. Te Jean-Marie te kuxinem ta Francia, jich ya yal: «Ma bayal tiempo la jkʼases sok te jtate». ¿Bin wokolil la sitintay yuʼun? Jich ya yal: «Bayal wokolil la jta yuʼun, melel wokol ya kil te ya xkʼopojon sok te jnichʼnabe». Pero ay yantik te la skʼases tiempo sok te statik, pero ma junuk yoʼtanik. Te Philippe te 43 yaʼbilal, jich ya yal: «Te jpapa wokol la yil te la yakʼbon yil skʼuxul yoʼtan. Jaʼ yuʼun, wokol ya kil te ya kakʼbey yil skʼuxul koʼtan te jnichʼane».

NOPA AWAʼIY INI: Te bin-utʼil ya awil aba sok te apapa ¿jichbal ya awil-euk te anichʼane? ¿Labal akʼayinbey te bintik lek o ma lek ya spas te apapae?

3. TE BINTIK MA LEK YA SNOPIK. Ay lugaretik te banti ma jaʼuk yaʼtel te tatiletik te ya schʼites te yal snichʼnabik. Te Luca te kuxinem ta Europa occidental, jich ya yal: «Te ants winiketik ya skuyik-a te jaʼ yaʼtel ants skanantayel te alaletike». Ay yantik lugaretik te jaʼnax te tatiletik ya stojobtes te yal snichʼnabik. Te George te kuxinem ta Africa, jich ya yal: «Ta jtsʼumbal, te tatiletik ma xtajinik sok te yal snichʼnabik ta skaj te ya xiʼik te ma x-ichʼotikix ta wentae. Jaʼ yuʼun wokol ya kil te ya xtajinon sok te jnichʼane».

NOPA AWAʼIY INI: ¿Bin ya spas te tatiletik sok te yal snichʼnabik ta alumale? ¿Jichlajbal ya yilik te jaʼnax yaʼtel ants te schʼitesel te alnichʼanetike? ¿Lekbal ya yilik teme ya awakʼbey yil skʼuxul awoʼtan te awal anichʼnabe?

Teme tatilat sok teme jich yak ta kʼaxel ta atojol spisil ini, ¿bin ya xjuʼ ya skoltayat? Ya kilbeytik skʼoplal chaʼoxchajp koltayel.

Koltaya te anichʼan te kʼalal chʼintoa

Te alnichʼanetik jaʼ ya skʼayinbeyik stalel te spapaike. Jaʼ yuʼun nojptesa te anichʼan te kʼalal chʼintoa. ¿Bin-utʼil ya xjuʼ ya apas? Sok ¿bin-utʼil ya xjuʼ ya alokʼes atiempo ta sjokinel?

Albeya te awal anichʼnab te akʼa skoltayat ta spasel te aʼtelil ta yutil na. Jich bitʼil te smesel te nae o stsobel te kʼaʼpale. Jich ya xbajt sta ta ilel te ya xbajt smulan te ya x-aʼtejat sok te anichʼane. Manchukme bayal tiempo ya xjalajat ta spasel jun aʼtelil, pero jich ya anaʼbeyxan sba te anichʼan sok ya anojptes ta aʼtel. Bayalix jaʼbil te Biblia la stijbey yoʼtan te meʼil tatiletik yuʼun akʼa yalbeyik te yal snichʼnabik te yakuk xkoltaywanik ta aʼtel ta yutil na, te yakuk xkʼopojik sok, sok te yakuk snojptesike (Deuteronomio 6:6-9). Jichnixme ya skʼan pasel ta ora ini.

Ma jaʼuknax te ya x-aʼtejat sok te anichʼane, jaʼnix jich tajinan sok. Melel ay bintik lek ya xlokʼ-a. Te machʼatik ya yilbeyik skʼoplal, ya yalik te meʼil tatiletik te ya xtajin sok te yal snichʼnabik ya xpʼijubikxan sok jich ma xiwik-a.

Te investigador Michel Fize, jich ya yal: «Te meʼil tatil ya snaʼbeyxan sba ta lek te snichʼan te kʼalal ya xtajin soke». Melel te kʼalal jich ya spase, ya yakʼbey yil skʼuxul yoʼtan te snichʼane, sok jich ya snop spasel-euk te nichʼanile. Te André te kuxinem ta Alemania, jich ya yal: «Kʼalal chʼinto-a te jnichʼane jun-nax ya xtajinotik, ya jpet sok jich la snop spasel-euk».

Te binxan-utʼil ya xjuʼ ya anaʼbeyxan sba te anichʼan, jaʼ te kʼalal ya xbajt ta wayel, ya xjuʼ te ay bin ya akʼoponbey ta jujun ajkʼabal sok chʼama awaʼiy teme ya yalbat te bin ya x-akʼbot stseʼelil yoʼtan sok te bin ya smel yoʼtan yuʼune. Jich te kʼalal ya xmukʼubxan baele, ma wokol ya yil te ya yalbat te bin ya xkʼax ta stojole.

Lea te bin-utʼil ya xjuʼ ya xkʼopojat sok

Chaʼoxtul jchʼieletik jich yilel te maʼyuk swentail ya yilik te bin ya spas te spapaike. Teme jich ya awil ya spas te anichʼane, mame xa akuy te yuʼun ma skʼan ya skʼoponate. Yaniwan yalbatxan te bin ya xkʼax ta stojol teme ya ale bin-utʼil ya akʼopone.

Te Jacques te kuxinem ta Francia, ya yal te ay wokol ya yil te ya xkʼopoj sok te snichʼan Jérôme. Pero te bin la spase, jaʼ te jun-nax ya xtajinik ta fútbol. Te Jacques, jich ya yal: «Te kʼalal ya xlaj koʼtantik, ya jkux koʼtantik, sok jich te Jérôme ya xjajch cholbon te bin ya smel yoʼtan yuʼune. Te bitʼil jun-nax ayotik sok te spisil-ora ya jokin, jich leknax jajch kil jbatik».

¿Bin ya apas teme ma smulan tajimal te anichʼane? Te André yato xjul ta yoʼtan te kʼalal ya yilik ekʼetik sok te snichʼane, jich ya yal: «Ya jlokʼestik jsillatik sok ya xwayotik ta jamalal, ya kuchʼtik té sok ya kiltik te chʼulchane. Ya kalbeytik skʼoplal te machʼa la spas te ekʼetik, te bin ya jmel koʼtantik yuʼun sok bayal bin ya kalbeytikxan skʼoplal» (Isaías 40:25, 26).

Pero ¿teme maba ya amulan te bin ya spas te anichʼane? Teme jiche yaniwan skʼan ya ajelontes te bin ya amulan spasele (Filipenses 2:4). Te Ian te kuxinem ta Sudáfrica, jich ya yal: «Te joʼone jaʼ ya jmulan-a te tajimal, pero te jnichʼan Vaughan, jaʼ ya smulan te avionetik sok te computadoraetike, jaʼ yuʼun la jpas tulan yuʼun jaʼuk ya jmulanxan-euk te bin ya smulane. Ya kikʼ bael ta yilel avionetik sok ya kaʼiytik tajimal ta computadora. Te bitʼil ya jkʼasestik bayal tiempo, te Vaughan ya yalbon-a te bin ya xkʼax ta stojole».

Ayuk smukʼul awoʼtan

«¡Papi, laʼ, ilawil ini!» ¿Aybal jich la yikʼat te anichʼan yuʼun ya yakʼbat awil te bin la spase? Teme mukʼixe, maniwan jichuk ya yalbatix, pero yato xtuun yuʼun te koltayel awuʼune.

Te Jehová la yakʼ ta ilel te kʼalal xtaluk ta balumilal te sNichʼane. La yakʼbey yil te skʼuxul yoʼtan sok jich la yal: «Ha Jnichʼan ini te cʼux ta coʼtan, te bayel yutsil coʼtan ta stojol» (Mateo 3:17; 5:48). Ya skʼan te ya atojobtes sok te ya anojptes te anichʼane (Efesios 6:4). Pero, ¿yabal awutsil kʼoptay te kʼalal ay bin lek ya spas o ya yale?

Ay winiketik te wokol ya yaʼiyik te ya yakʼik ta ilel te skʼuxul yoʼtanik, melel te smeʼ statik jaʼnaxwan ya yilik-a te bin ma lek ya spasike. Teme jich yakʼ ta kʼaxel ta atojole, ya skʼan te ya apas tulan yuʼun lek ya yaʼiy sba te anichʼane. ¿Bin-utʼil ya xjuʼ ya apas? Te Luca te la kalbeytikix skʼoplale, jun-nax ya spasik te aʼtelil ta yutil na sok te snichʼan Manuel, te 15 yaʼbilale. Te Luca jich ya yal: «Ay baeltik ya kalbey te Manuel te ay bin yakuk spas sok te akʼa yalbon teme ay bin ya xtuun yuʼune. Bayal buelta jaʼnix ya spas ta stukel. Jaʼ-abi ya yakʼ te lek ya yaʼiy sba yuʼun. Te kʼalal ay bin lek ya xlokʼ yuʼune, ya kalbey yutsil skʼoplal. Pero teme maba juʼ yuʼun spasele, ya kalbey te bayal skʼoplal ya kil te bin la spase».

Jaʼnix jich lek ya yaʼiy sba te anichʼan teme ya akoltay ta stael te bin snopoj ya spase. Pero ¿teme ya yichʼ bayal tiempo yuʼun ya spas te bin ya skʼane sok teme maba ya amulan te bin ya skʼan ya spase? Teme jiche, ya skʼan ya awil te bin ya akʼane. Te Jacques, jich ya yal: «Ya jkoltay te jnichʼan yuʼun jaʼuk ya spas te bin ya skʼane, ma jaʼuk te bin ya jkʼan te joʼone. Ya jultes ta koʼtan te jaʼ ay ta swenta stael ta nopel te bin ya spase». Ya xjuʼ ya akoltay te anichʼan ta spasel te bin ya skʼan, te kʼalal ya awaʼiy te bin ya yal, kʼalal ya awutsil kʼoptay te kʼalal ay bin lek ya spas sok teme ya akoltay kʼalal ay bin ma lek ya xlokʼ yuʼun.

Aynix wokol ya awil te schʼitesel te anichʼane. Pero ta patil jaʼniwan ya skʼan te spisil-ora ya ajokine. ¿Machʼa ma skʼan ya sjokin te machʼa koltayot yuʼune?

[Nota]