Skip to content

Skip to table of contents

ʻOku Totonu ke Akoʻi ʻe he Mātuʻá ʻEnau Fānaú Fekauʻaki mo e Fehokotaki Fakasinó?

ʻOku Totonu ke Akoʻi ʻe he Mātuʻá ʻEnau Fānaú Fekauʻaki mo e Fehokotaki Fakasinó?

ʻEke Heʻetau Kau Lautohí . . .

ʻOku Totonu ke Akoʻi ʻe he Mātuʻá ʻEnau Fānaú Fekauʻaki mo e Fehokotaki Fakasinó?

▪ ʻOku fai ʻe he mātuʻa tokolahi ʻa e feinga lahi ke maluʻi ʻenau fānaú mei hono maʻu ʻa e ngaahi mahaki fakatuʻutāmakí. ʻOku fiemaʻu ke fai ʻe he mātuʻá ʻa e feinga pehē ʻi hono maluʻi ʻenau fānaú mei he ngaahi tōʻonga fakaeʻulungaanga fakatuʻutāmakí. Ko e founga ʻe taha ʻe lava ke nau fai pehē aí ʻoku fakafou ia ʻi ha ako mafamafatatau fekauʻaki mo e fehokotaki fakasinó. (Palōveepi 5:3-23) Ko e ako mo e tataki fakaeʻulungaanga fakaemātuʻa peheé ʻoku fiemaʻu ia koeʻuhí ʻoku fakaeʻa fakautuutu ʻa e fānaú ki he fakamatala fakaefehokotaki fakasino maeʻeeʻa ʻi he TV mo e ʻInitanetí, ʻi he ʻū tohí, pea ʻi he ʻū kōmikí.

“Ko e palopalema he ʻaho ní ʻoku ʻikai ko e ako ʻetau kau leká fekauʻaki mo e fehokotaki fakasinó,” ko e fakamatala ia ʻa e Palōfesa ako mo e faʻu-tohi, ko Diane Levin. “Ko e palopalemá ko e meʻa ʻoku nau akó, ko e taʻu ʻa ia ʻoku nau ako ai iá, pea mo e tokotaha ʻokú ne akoʻi kinautolú. ʻOku maʻu ʻe he fānaú ha faʻahinga ako mātuʻaki mālohi mo fakatuʻutāmaki fekauʻaki mo e fehokotaki fakasinó mei he kau tuʻuaki ngāué mo e tōʻonga ʻoku failahiá.”

ʻOku fiemaʻu ke maluʻi ʻe he mātuʻá ʻenau fānaú mei he ngaahi fakakaukau mioʻi mo taʻetaau ʻokú ne keina ʻa e sōsaietí. (Palōveepi 5:1; ʻEfesō 6:4) ʻOku fiemaʻu ke ʻiloʻi ʻe he fānaú ʻa e anga ʻo e ngāue ʻa honau sinó, founga ke tokangaʻi fakaesino ai kinautolú, mo e founga ke maluʻi ai kinautolu mei he kakai ʻulungaanga taʻetāú. Ki muʻa ke nau lalahí—ʻa e taʻu ʻoku kamata ʻasi ai e ngaahi fakaʻilonga ʻo e matuʻotuʻa fakaefakafanaú—ʻoku fiemaʻu ke ʻilo ʻe ha taʻahine fekauʻaki mo e ngaahi liliu ʻa ia ʻe hoko ʻi hono sinó pea ke mahinoʻi ʻa e ʻuhinga mo e anga ʻo e hoko ʻa e puke fakamāhiná. Pehē foki, ʻoku totonu ke ʻilo ki muʻa ʻe ha tamasiʻi fekauʻaki mo e haʻu ki tuʻa ʻa e huhuʻa fakafanaú. ʻI he kei siʻi ʻa e fānaú, ʻe lava ke kamata akoʻi kia kinautolu ʻe he mātuʻá ʻa e hingoa totonu ʻo e ngaahi kupu ʻo e sinó. Ko e mātuʻa ʻofá ʻoku nau akoʻi ki heʻenau fānaú ʻa e ngaahi meʻa tefito ʻe tolu fekauʻaki mo e ngaahi kupu ko eni ʻo e sinó: (1) ʻOku nau makehe mo fakafoʻituitui. (2) ʻOku ʻikai fiemaʻu ke talanoa ki ai ʻi ha founga kovi. (3) ʻI hono fakalūkufua, ʻoku ʻikai fiemaʻu ke ala ki ai pe fakahā ia ki he niʻihi kehé. ʻI he tupu hake ʻa e fānaú ʻo lalahi angé, ʻoku fiemaʻu ke ʻiloʻi ʻe he mātuʻá ʻa e taimi ke fakamatalaʻi ai ʻa e founga ʻe hoko ai ha fefine ʻo feitamá. *

Ko fē taimi ʻoku totonu ke kamata ai ʻe he mātuʻá ʻa e fakahinohino ko iá? Ki muʻa ange ʻi he meʻa ʻoku ʻiloʻi ʻe he tokolahi. ʻE ʻuluaki puke fakamāhina nai ha taʻahine ʻi he taʻu 10 pe naʻa mo e ki muʻa ange ai. ʻE ʻuluaki haʻu tōmuʻa nai ki tuʻa ʻa e huhuʻa fakafanau ʻo ha tamasiʻi ʻi hono taʻu 11 pe 12. Ko e ngaahi liliu ko eni ʻoku hoko ʻi he moʻuí ʻe lava ke fakahohaʻa ʻaupito kapau ʻoku ʻikai mahinoʻi ʻe he fānaú ʻa e meʻa ʻoku hokó. ʻOku totonu ke fakapapauʻi ki muʻa ki he fānaú ʻoku ʻikai hala e hoko fakanatula ʻa e meʻa pehē ʻi honau sinó. Ko e toe taimi eni ke tokoniʻi ai kinautolu ke nau mahinoʻi ʻa e ʻaonga mo e mahuʻinga ʻo e muimui ki he ngaahi tuʻunga fakaeʻulungaanga ʻi he Tohi Tapú—ko e meʻa ʻoku ʻikai lava ke ʻomai ʻi he lahi taha ʻo e ngaahi polokalama ako fakamāmani ki he fehokotaki fakasinó.—Palōveepi 6:27-35.

[Fakamatala ʻi lalo]

^ ʻE lava ke maʻu ʻe he mātuʻá ʻa e fakamatala ʻaonga fekauʻaki mo e ngaahi kaveinga ko ení ʻi he ʻi he ʻū tohi ko eni kuo faʻu ʻe he Kau Fakamoʻoni ʻa Sihová: ʻĀ Hake! ʻo Siulai-Sepitema 2006, ʻi he kupu “Teuʻi Hoʻo Taʻahiné ki Heʻene Hoko ʻo Fuʻu Fefiné,” peesi 10-13; Questions Young People Ask—Answers That Work, Volume 2, vahe 6, “Ko e Hā ʻOku Hoko ki Hoku Sinó?”; mo e Taua Leʻo ʻo Sanuali-Maʻasi 2011, “Kī ki he Fiefia ʻa e Fāmilí—Talanoa ki Hoʻo Fānaú Fekauʻaki mo e Fehokotaki Fakasinó,” peesi 16-18.