Lutani apo pali nkhani

Lutani apo pali mitu ya nkhani

Kasi Ŵapapi Ŵakwenera Kusambizga Ŵana Ŵawo vya Kugonana?

Kasi Ŵapapi Ŵakwenera Kusambizga Ŵana Ŵawo vya Kugonana?

Ŵaŵazgi Ŵithu Ŵakufumba Kuti . . .

Kasi Ŵapapi Ŵakwenera Kusambizga Ŵana Ŵawo vya Kugonana?

▪ Ŵapapi ŵanandi ŵakufwilirapo comene kuvikilira ŵana ŵawo kuti ŵaleke kutora matenda ghakofya. Ŵapapi ŵakweneraso kufwilirapo kuti ŵavikilire ŵana ŵawo ku nkharo ziheni. Ŵangacita nthena mwa kuŵasambizga vinthu vyakwenelera vyakukhwaskana na kugonana. (Zintharika 5:3-23) Kucita nthena nkhwakuzirwa cifukwa ŵana ŵanandi ŵakuwona vithuzithuzi vya ŵanthu ŵakugonana pa TV na pa Intaneti, mu mabuku, na mu vinthu vinyake.

Diane Levin, uyo ni nkhwantha ya masambiro ndiposo wakulemba mabuku, wakuti: “Mazuŵa ghano suzgo ndakuti ŵana ŵithu ŵakusambizgika yayi nkhani za kugonana. Suzgo ndakuti ŵakusambira fundo zautesi apo ŵacali ŵacoko ndipo ŵakusambira ku ŵanthu ŵambura kwenelera. Ŵana ŵakusambira vinthu vinandi ndiposo vyambura kwenelera ku ŵakusaska malonda ndiposo kwa ŵalaraŵalara ŵa mukaya.”

Ŵapapi ŵakwenera kuvikilira ŵana ŵawo ku fundo ziheni ndiposo zautesi izo zikunanga ŵanthu ŵanandi mu caru. (Zintharika 5:1; Ŵaefeso 6:4) Ŵana ŵakwenera kumanya umo mathupi ghawo ghakugwilira nchito, umo ŵangajipwelelelera, ndiposo umo ŵangajivikililira kuti ŵanthu ŵaheni. Pambere mwana msungwana wandakure umwali, wakwenera kumanya umo thupi lake lisinthirenge, cifukwa cake, ndiposo ivyo vikucitika para waŵenge ku mwezi. Mwana munyamata nayo wakwenera kumanyirathu vyakukhwaskana na kufumiska wanalume, mutepanji wangacita nthena para wali mu tulo. Para ŵana ŵacali ŵacoko, ŵapapi ŵangambapo kuŵasambizga mazina ghaunenesko gha viŵaro vyawo. Ŵapapi ŵacitemwa ŵakusambizga ŵana ŵawo fundo zitatu zakukhwaskana na viŵaro vyakubisika: (1) Ni vyapadera ndiposo vyakubisika. (2) Ŵana ŵaleke kuvizunura bwekabweka. (3) Ŵakwenera yayi kuvilongora ku ŵanji nesi kuzomerezga munthu kuvikhwaska. Apo ŵana ŵakukura, ŵapapi ŵakwenera kumanya umo ŵangalongosolera ŵana umo mwanakazi wakutolera nthumbo. *

Mphawuli apo ŵana ŵakwenera kwamba kusambizgika nkhani za kugonana? Para ŵacali ŵacoko. Mwana msungwana wangakura umwali apo wali na vilimika 10 panji kukhilira pasi. Mwana mwanalume wangamba kufumiska wanalume pa vilimika 11 panji 12. Vinthu ivi vingatimbanizga comene ŵana usange ŵakumanya yayi ico cikucitika. Mukwenera kuŵasimikizgira ŵana kuti palije cinthu ciheni cikucitikira thupi lawo para vinthu ivi vyamba kuŵacitikira. Nyengo iyi ndiyo mungaŵawovwiraso kumanya kuzirwa kwa kulondezga malango gha mu Baibolo. Mungaŵasambizga cinthu ico mapulogiramu gha pa TV ghakutondeka kusambizga.—Zintharika 6:27-35.

[Mazgu ghamusi]

^ ndime 5 Ŵapapi ŵangasanga fundo zinandi zakovwira pa nkhani iyi mu mabuku agha ghakupharazgika na Ŵakaboni ŵa Yehova: Galamukani! ya Meyi 2006, pa nkhani yakuti Thandizani Mwana Wanu Wamkazi Kukonzekera Kutha Msinkhu,” peji 10-13; Mayankho a Zimene Achinyamata Amafunsa, Buku Lachiwiri, cipaturo 6 cakuti, Kodi Thupi Langali Latani?”; na Gongwe la Mulinda la Janyuwale-Malici, 2011 pa mutu wakuti: “Ivyo Vingapangiska Mbumba Kuŵa Yacimwemwe—Dumbiskanani na Ŵana Ŵinu Nkhani za Kugonana,” peji 30-32.