“Dab Mu Tor ko Tin ni Ga Be Finey ni Ga Manang”

“Mu pagan’um ngak Somol u polo’ i lanin’um, ma ri dab mu tor ko tin ni ga be finey ni ga manang.”​—PROV. 3:5.

1, 2. (a) Mang boch e magawon ni gad ma mada’nag? (b) Nap’an ni gad ra mada’nag reb e magawon, fa ngad dugliyed boch ban’en, ara yibe waliydad ko kireb, ma mini’ e nge pagan’dad ngak, ma mang fan?

 EN NI ga’ ko maruwel rok Cynthia a e ke taleg boch e girdi’ ni yad ma maruwel rok. Ba mudugil u wan’ Cynthia ni ir e migid ni yira taleg ko maruwel. Ere mang e ra rin’ ni faan yira taleg ko maruwel? Ma uw rogon ni nge thang e malfith rok? Reb e walag nib pin ni Pamela fithingan e baadag ni nge pi’ e ayuw ko machib ko gin nib t’uf e ayuw riy, machane ba fel’ ni nge rin’ e re n’ey, fa? Reb e pagel ni Samuel fithingan e ku bay e magawon rok. Nap’an ni kab bitir ma i yaliy boch ban’en ni yaan e puwlag. Chiney ni ke gaman 20 e duw rok ma baadag ni ngki sul nge rin’ e pi n’en ni i rin’ kafram. Uw rogon nrayog ni nge siyeg e re n’ey?

² Mini’ e ra pagan’um ngak u nap’an ni kam mada’nag boch e magawon ara u nap’an ni ga be dugliy boch ban’en nib ga’ fan ara nap’an ni yibe waliyem ko kireb? Ma pagan’um ngom, fa ga ma “pi’ e gilab rom ngak Somol”? (Ps. 55:22, BT) Be yog e Bible ni “Somol e ma matanagiy e piin ni yad mmat’aw, ma ma motoyil ngorad ko tin ni yad ma wenignag ngak.” (Ps. 34:15) Rib ga’ fan ni nge pagan’dad ngak Jehovah u polo’ i lanin’dad, ma dab ud torgad ko tin gad manang.​—Prov. 3:5.

3. (a) Mang e be yip’ fan ni nge pagan’uy ngak Jehovah? (b) Mang fan ni bay boch e girdi’ ni yad ma tor ko tin ni yad manang?

³ Ra nge pagan’uy ngak Jehovah u polo’ i lanin’uy ma ngan rin’ e tin nib m’agan’ ngay. Ba t’uf ni ngad meybilgad ngak Jehovah ni gubin ngiyal’ ni nge ayuwegdad me pow’iydad. Machane boor e girdi’ nib mo’maw’ rorad ni ngar rin’ed e re n’ey. Bod nreb e walag ni Lynn fithingan e yog ni gaar: “Ba mo’maw’ rog ni ngari pagan’ug ngak Jehovah.” Mang fan? “De chugur e tha’ u thilmow e chitamag.” Miki gaar: “Chitinag e der ma lemnageg nge tin nib t’uf rog. Ere kug fil rogon ni nggu ayuwegeg.” Bochan e n’en ni ke buch rok Lynn ma ke mo’maw’ ni nge pagan’ ngak be’. Boch e girdi’ e rayog ni nge pagan’rad ko tin ni yad manang nge fel’ rogon rorad ko bin ni nge pagan’rad ngak Jehovah. Bod rogon nreb e piilal ni ma tor ko tin ni manang e rayog ni nge dugliy boch ban’en ni fan ko ulung u m’on ni nge meybil ngak Jehovah.

4. Mang e gad ra weliy u lan e re article ney?

⁴ Baadag Jehovah ni ngad athamgilgad ngad rin’ed e n’en ni gad be yibilay, ma ngkud ngongolgad nib puluw ko n’en nib m’agan’ ngay. Uw rogon ni ga ra nang e ngiyal’ ni ngam pag Jehovah ni nge yal’uweg reb e magawon nib mo’maw’ ni ngan pithig nge ngiyal’ ni goo gur e ngam pithig? Nap’an ni ngan dugliy boch ban’en, ma mang e thingar da kol ayuwgad riy? Mang nib ga’ fan e meybil u nap’an ni gad be gay rogon ni ngad siyeged boch ban’en nra waliydad ko kireb? Gad ra weliy e fulweg ko pi deer ney u boch e thin nu Bible ni murung’agen boch e girdi’ kakrom.

Nap’an ni Ke Kireban’um

5, 6. Mang e rin’ Hezekiah ni pilung u nap’an ni yog Sennacherib ni pilung ni nge cham ngak piyu Jerusalem?

⁵ Be yog e Bible murung’agen Hezekiah ni  pilung nu Judah ni gaar: “Ba yul’yul’ ngak Somol ma dariy ba ngiyal’ nde fol rok, ya ri i ayuweg urngin e tin ke tay Somol chilen ngak Moses.” Arrogon, i “pagan’ ngak Somol.” (2 Ki. 18:5, 6, BT) Mang e rin’ Hezekiah u nap’an ni l’og Sennacherib ni pilung nu Assyria e piin ni owchen nib muun Rabshakeh ngay nge pi salthaw rok ni nga ranod nga Jerusalem? Sennacherib ni pilung nge pi salthaw rok e kar koled boch e mach nu Judah, miki lemnag ni ngki cham ko fare binaw nu Jerusalem. Me yan Hezekiah ni pilung nga tempel rok Jehovah me tabab ko meybil ni gaar: “Ere gur Somol ni gur e Got romad e ngam ayuwegmad u pa’ yu Assyria, ya nge gubin e nam nu fayleng me nang ni ke mus ni gur Somol, e Got.”​—2 Ki. 19:14-19.

⁶ Ke ngongol Hezekiah nib puluw ko n’en ni ke yibilay. U m’on ni nge yan nga tempel ni nge meybil, me yog ko girdi’ ni yugu aram rogon ni be moningnagrad Rabshakeh ma dab ra motoyilgad ngak. Miki l’og Hezekiah boch e pumoon nga ranod ngak Isaiah ni profet ngar fithed ngak ko mang e ngar rin’ed. (2 Ki. 18:36; 19:1, 2) Ere rin’ Hezekiah e tin ni manang nib m’agan’ Jehovah ngay. Ma nap’an ni yib e magawon ngak ma de lemnag ni nge ning e ayuw ngak fare nam nu Egypt nge ku boch e nam, maku de tor ko tin ni manang, ya pagan’ ngak Jehovah. Tomuren ni thang reb e engel rok Jehovah 185,000 e salthaw rok Sennacherib me “chuw” nge sul nga Nineveh.​—2 Ki. 19:35, 36.

7. Uw rogon nrayog ni nge fal’eg fare meybil rok Hannah nge Jonah lanin’dad?

⁷ Ku er rogon Hannah ni ppin rok fare Levite ni Elkanah ni ki pagan’ ngak Jehovah u nap’an ni nang ndabi fakay e bitir. (1 Sam. 1:9-11, 18) Nap’an ni immoy Jonah u lan yin fare nig, me meybil ni gaar: “Somol, gu meybil ngom u fithik’ e marus ma ga fulweg taban e meybil rog; gu par u toar u fithik’ e yam’ nggu piningem ni nga mub mu ayuwegneg, ma ga rung’ag lungug.” (Jonah 2:1, 2, 10) Rayog ni nge fel’ lanin’dad ni demtrug rogon e magawon ni keb ngodad ma rayog ni ngad meybilgad ngak Jehovah ni nge ‘dabi pi’ keru’ ko wenig rodad.’​—Mu beeg e Psalm 55:1, 16.

8, 9. Mang e ke m’ug ko meybil rok Hezekiah, nge Hannah, nge Jonah, ma mang e gad ra fil riy?

⁸ Pi n’en ni buch rok Hezekiah, nge Hannah, nge Jonah e rayog ni nge ayuwegdad ngad nanged rogon e n’en ni ngad yibilayed u nap’an ni keb e magawon ngodad. Pi cha’ ney e i magawon lanin’rad u nap’an ni keb e magawon ngorad. Machane meybil rorad e m’ug riy ni gathi kemus ni yad e yad be lemnaged yad nge pi magawon rorad. Ya n’en nib ga’ fan u wan’rad e ngar n’ufed e ngachal rok Jehovah mar pigpiggad ngak ko bin nib mat’aw e kanawo’ mar rin’ed e tin nib m’agan’ ngay. I kireban’ Hezekiah ni bochan e i guy e girdi’ ni yad be darifannag fithingan Jehovah. I micheg Hannah nra pi’ fare pagel ni fak nrib t’uf rok ni nge pigpig u lan e tabernacle u Shiloh. Miki gaar Jonah: “Tin ni kug weliy ngom e bay gu rin’.”​—Jonah 2:9.

⁹ Nap’an ni gad ra meybil ngak Jehovah ni nge ayuwegdad ko pi magawon rodad, ma susun e ngad fal’eged i lemnag fan ni gad be meybil. Gur, kemus ni tirodad e magawon e gad be yibilay fa gad ma lemnag Jehovah nge pi n’en nib m’agan’ ngay? Nap’an nra yib e magawon ngodad, ma rayog ni nge gel e magafan’ rodad me tomur e tirok Got ban’en u wan’dad. Nap’an ni gad ra meybil ngak Jehovah ni nge ayuwegdad ma thingar ud lemnaged fithingan Jehovah nib thothup, ma ngaud ted fan mat’awun e gagiyeg rok nth’abi tolang. Ra yib ngan’dad e pi n’ey u nap’an ni gad be meybil ma ra ayuwegdad nge fel’ lanin’dad ni yugu aram rogon nde yan i aw nga rogon nib m’agan’dad ngay. Yu ngiyal’ e ma fulweg Jehovah taban e meybil rodad ni aram e ma pi’ gelngidad ni ngaud athamgilgad u fithik’ e pi magawon rodad.​—Mu beeg e Isaiah 40:29; Filippi 4:13.

Nap’an ni Ngam Dugliy Boch Ban’en

10, 11. Mang e rin’ Jehoshafat u nap’an ni yib e magawon ngak nde nang rogon ni nge pithig?

¹⁰ Uw rogon ni ngam dugliy boch ban’en nib ga’ fan u lan e yafas rom? Som’on e, ga ma  dugliy boch ban’en ni ngam rin’ ngemu’, mfin mmeybil ngak Jehovah ni nge ayuwegem ko n’en ni kam dugliy, fa? Mu lemnag e n’en ni rin’ Jehoshafat ni pilung nu Judah u nap’an ni taareb fa gal raba’ i salthaw nu Moab ngu Ammon ngar chamgad ngak. Machane piyu Judah e dariy gelngirad ni ngar chamgad ngorad. Ere mang e rin’ Jehoshafat?

¹¹ Be gaar e Bible: “Me rus Jehoshafat me meybil ngak Somol ni nge pow’iy.” Me yog ngak piyu Judah ni ngar pared ba ngiyal’ ndab ra abichgad me kunuy e girdi’ nga taabang “ngar weniggad ngak Somol nge pow’iyrad.” Ma aram me sak’iy u fithik’ fapi girdi’ nge meybil ni gaar: “I gur e Got romad! Mu gechignagrad ya dariy gelngimad u puluwon e re raba’ i salthaw ney nib ga’ ni yad be cham ngomad. Da gu nanged e n’en ni nggu rin’ed, machane gamad be sap ngom ni ngam ayuwegmad.” Ere bin riyul’ e Got e rung’ag e meybil ku Jehoshafat me ayuwegrad ngar gelgad. (2 Kron. 20:3-12, 17, BT) Nap’an ni gad ra dugliy boch ban’en nib ga’ ni pi n’en ni bay rogon ko tirok Got, ma thingari pagan’dad ngak Jehovah ko bin ni ngad torgad ko tin ni gad manang.

12, 13. Mang e n’en ni rin’ David ni Pilung u nap’an ni be dugliy boch ban’en?

¹² Mang e thingar da rin’ed u nap’an ni bay e magawon rodad ni gad be lemnag nib mom ni ngad pithiged ni bochan e ke buch boch ban’en rodad bayay ni aram rogon? N’en ni buch rok David ni pilung e rayog ni nge ayuwegdad ngad nanged ko mang e ngad rin’ed. Nap’an ni cham e pi Amelekite ko fare mach nu Ziklag, mar koled fagali ppin rok David, nge bitir rok, nge pi pumoon ni yad ma maruwel rok. Me fith David Jehovah ni gaar: “Rayog ni ngu lek daken e piin ni kar bad ngaray ko mahl?” Me fulweg Jehovah ni gaar: “Mu lek dakenrad; ya ga ra kolrad ngam ayuweg e piin kan kolrad.” Me fol David ko n’en ni yog Jehovah ngak ‘me fek gubin e girdi’ nge urngin ban’en ni lag e pi Amelekite.’​—1 Sam. 30:7-9, 18-20, BT.

¹³ Tomuren ni cham e pi Amelekite ko fare mach nu Ziklag, ma aram me yan piyu Filistia ngar chamgad ngak piyu Israel. Miki fith David Jehovah bayay ko mang e thingari rin’, me fulweg Jehovah ni gaar: “Mman, ya bay gu gagiyegnag ngam gel.” (2 Sam. 5:18, 19) De n’uw nap’an nga tomuren miki cham piyu Filistia ngak David bayay. Mang e nge rin’ David e yay ney? Rayog ni nge lemnag ni ke nang e n’en ni nge rin’, ya bochan e ke man e l’agruw yay ni ke buch rok ni aram rogon. Sana ra dugliy ni nge cham ngak e pi toogor rok Got. Machane de tor David ko tin ni manang nge tin ni i rin’ kafram. Ma aram me meybil ngak Jehovah bayay. Rib gel e felfelan’ ni ke yib ngak ni bochan e n’en ni rin’. N’en ni yog Jehovah ngak ni nge rin’ e ba thil ko yay ni som’on. (2 Sam. 5:22, 23) Nap’an ni yira mada’nag e magawon ma thingar da kol ayuwgad ndab da torgad ko pi n’en ni i buch rodad kafram.​—Mu beeg e Jeremiah 10:23.

14. Mang e rayog ni ngad filed ko n’en ni rin’ Joshua nge piyu Gibeon?

¹⁴ Gad gubin ndawor da flontgad, ere ku er rogon e piin piilal ni ke n’uw nap’rad ko pigpig ngak Jehovah nthingar dab ra paged talin nib t’uf ni ngar meybilgad ngak Jehovah u m’on ni ngar dugliyed ban’en. Joshua nge pi pumoon nu Israel e dar meybilgad ngak Jehovah u nap’an ni yib piyu Gibeon nga rogned ndab kun cham ngorad. Yugu aram rogon ni piyu Gibeon e ra bad u reb e mach nib chugur, machane kar thilyeged yaarad ya ngan lemnag ni kar bad u bang nib palog. Joshua nge pi pumoon nu Israel e dar ninged e ayuw ngak Jehovah ni nge pow’iyrad, ma aram mar ngongliyed ba m’ag ni nge aw e gapas u thilrad piyu Gibeon. Yugu aram rogon nde m’agan’ Jehovah ko n’en ni kar rin’ed, machane ke pag ni ngan yoloy nga Bible ya nge yog ni ngad filed ban’en riy. Ere ba t’uf ni ngaud ninged e ayuw ngak Jehovah u m’on ni ngad rin’ed boch ban’en.​—Josh. 9:3-6, 14, 15.

Nap’an ni Yibe Cham ko Ar’ar nib Kireb

15. Mu weliy ko mang nib ga’ fan e meybil ya nge yog ndab da paged gadad ko ar’ar nib kireb.

¹⁵ Bochan ni gad bogi tadenen, ma ba t’uf ni  ngad rin’ed e tin nrayog rodad ni ngad chamgad ko pi ar’ar rodad. (Rom. 7:21-25) Machane rayog ni ngad gelgad ko re n’ey. Uw rogon? I yog Jesus ngak pi gachalpen nib ga’ fan e meybil ya nge siy ra paged yad ngak e pi n’en ni ma pingeg e girdi’ nge denen. (Mu beeg e Luke 22:40.) Yugu aram rogon ni kad meybilgad, machane ka bay fare lem ko ar’ar rodad. Ere ba t’uf ni ngaud ‘weniggad ngak Got’ ni nge pi’ e gonop ngodad nge yog ni ngad gelgad ko biney e magawon. Ra pagan’dad ngak Got ‘ya ir e ba gol ngak urngin e girdi’.’ (Jas. 1:5) Miki yoloy James ni gaar: “Ba’ be’ u fithik’med nib m’ar? Faanra ba’ ma nge pining e piin ni yad piilal ko galesiya ngar bad ngak, ngar yibiliyed ngak Got mi yad liyef e gapgep nga daken u fithingan Somol. Re meybil ney ni yira tay u fithik’ e michan’ ngak Got e ra golnag fare m’ar.”​—Jas. 5:14, 15.

16, 17. Nap’an nra t’uf e ayuw rodad ni nge dab ni waliydad ko kireb, ma mingiyal’ e ba puluw ni ngad meybilgad?

¹⁶ Ba ga’ fan e meybil ya nge yog ni nge dab da paged gadad ko ar’ar nib kireb, machane ba t’uf ni ngad lemnaged ni ngaud meybilgad ko ngiyal’ nib puluw. Mu lemnag e n’en ni buch rok reb e pagel ni be weliy e Proverbs 7:6-23 murung’agen. Nap’an ni ke aw e lumor ma be yan u kanawo’ nib chugur ko naun rok reb e ppin ni ma pi’ ir nchuway’. Ma aram me pining fare pagel nga ranow nga tabinaw rok ma de yog ko fare pagel ni nge siyeg ma aram me un ngak ni bod rogon ba garbaw ni ke yan ni ngan li’ ngem’. Ere mang fan ni yan fare pagel ko re pa’ i kanawo’ nem? Bochan “nrib balyang,” ere dabisiy ni ke ar’arnag e tin nib kireb. (Prov. 7:7) Ere susun ni mingiyal’ e ba puluw ni nge meybil? Dabisiy nib fel’ ni nge meybil ko ngiyal’ ni be non fare ppin ngak. Machane ngiyal’ nib t’uf ni nge meybil e u m’on ni nge yan ko fare pa’ i kanawo’.

¹⁷ Reb e pumoon e be athamgil ni nge dabi yaliy yaan e puwlag. Machane uw rogon ni faanra yan ko Internet ni manang ni aram e gin ni bay yaan e puwlag riy? Re n’ey e taareb rogon ko fare pagel ni be weliy e Proverbs ko guruy ni 7 murung’agen. Re n’ey e bod rogon ba pa’ i kanawo’ ni yibe yan u daken ni bay e riya’ riy. Ra ngan siyeg e ar’ar ni ngan yaliy yaan e puwlag ma ba t’uf ni ngan meybil ngak Jehovah u m’on ni ngan yan ko Internet.

18, 19. (a) Mang nib mo’maw’ ni ngan siyeg e ar’ar nib kireb? (b) Uw rogon ni ngam gel ko re n’ey? (c) Mang e kam dugliy ni ngam rin’?

¹⁸ De mom ni ngad siyeged e ar’ar nib kireb nge pi n’en ni kad mechamgad ngay. I yog apostal Paul ni gaar: “N’en nib kireb ni gadad be ar’arnag e be togopluw ko n’en ni ba adag [“gelngin Got nib thothup,” NW] ma n’en ni ba adag [“gelngin Got nib thothup,” NW] e be togopluw ko n’en nib kireb ni gadad be ar’arnag.” Ere ‘dabiyog ni ngad rin’ed e tin ni gadad baadag ni ngad rin’ed.’ (Gal. 5:17)  Faanra ngad gelgad ko re n’ey, ma ba’ t’uf ni ngad meybilgad u nap’an ni kad lemnaged ban’en nib kireb ara kan waliydad ko denen ma ngad ngongolgad nib puluw ko n’en ni gad ma yibilay. ‘Urngin e n’en ni ma waliy e girdi’ nge denen ni ke yib ngodad e ereyer e mit i n’en ni ka ma yib ngak e girdi’,’ ma ra ayuwegdad Jehovah ngad pared ni gad ba yul’yul’ ngak.​—1 Kor. 10:13.

¹⁹ Meybil e reb e tow’ath nrayog ni nge ayuwegdad u nap’an ni kad mada’naged e magawon, ngu nap’an ni gad be dugliy boch ban’en, ngu nap’an ni yibe waliydad ko ar’ar nib kireb. Nap’an ni gad ra meybil ngak Jehovah, ma be m’ug riy ni be pagan’dad ngak. Maku thingar da ninged gelngin Got nib thothup ni nge pow’iydad me pi’ gelngidad. (Luke 11:9-13) Ere nge pagan’dad ngak Jehovah ma dab da torgad ko tin ni gad manang.

[Footnote]

Ka Ga Manang?

• Mang e n’en ni kam fil rok Hezekiah, nge Hannah, nge Jonah u rogon ni pagan’rad ngak Jehovah?

• Uw rogon ni be tamilangnag e n’en ni rin’ David nge Joshua feni ga’ fan ni ngad kol ayuwgad u nap’an ni ngad dugliyed boch ban’en?

• Mingiyal’ e ba t’uf ni ngad meybilgad ya nge yog ni ngad siyeged e ar’ar nib kireb?

[Study Questions]

[Picture on page 13]

Nap’an ni ngan siyeg e ar’ar nib kireb, ma mingiyal’ e rib ga’ fan ni ngan meybil?