«Maʼ a walab óoltik le naʼat yaan tiʼ techoʼ»

«Oks a wóol tiʼ Yuumtsil yéetel tuláakal a puksiʼikʼal[,] maʼ a walab óoltik le naʼat yaan tiʼ techoʼ.» (PRO. 3:5)

1, 2. 1) ¿Baʼax talamiloʼob jeʼel k-aktáantik ichil k-kuxtaleʼ? 2) ¿Tiʼ máax unaj k-kʼubik k-óol ken joʼopʼok k-muʼyaj, ken k-chʼaʼtukult wa baʼax wa ken túuntaʼak k-óol, yéetel baʼaxten?

U PATRÓN Claudiaeʼ * tsʼoʼok u luʼsik meyaj tiʼ yaʼab tiʼ le máaxoʼob ku meyajoʼob kaʼach tiʼoʼ. Le oʼolal ku tuklik yaan xan u luʼsaʼal meyaj tiʼ. ¿Baʼax ken u beet wa ka pʼáatak minaʼan meyajtiʼ? ¿Bix ken u kaxt le baʼaxoʼob kʼaʼabéettiʼoboʼ? Juntúul kiik ku kʼaabaʼtik Pamelaeʼ taak u bin áantaj tuʼux maas kʼaʼabéet j-kʼaʼaytajoʼob; baʼaleʼ ¿maʼalob wa ka u beete? Samuel, juntúul táankelem xiʼipal yaan 20 jaʼaboʼob tiʼeʼ, yaanal baʼax chiʼichnakkúuntik. Letiʼeʼ chichan ka joʼopʼ u chaʼantik pornografía, le oʼolal ku taaktal u kaʼa chaʼantik. ¿Baʼax jeʼel u yáantik utiaʼal maʼ u lúubul tu kaʼatéeneʼ?

² ¿Tiʼ máax k-kʼáatik áantaj ken k-muʼyajt nukuch talamiloʼob, ken k-chʼaʼtukult junpʼéel baʼax jach kʼaʼanaʼan wa ken joʼopʼok u túuntaʼal k-óol utiaʼal k-beetik baʼax maʼ maʼalobiʼ? ¿K-kʼubik wa k-óol chéen tiʼ toʼon, wa k-kaxtik u yáantaj Jéeoba? (Sal. 55:22.) Le Bibliaoʼ ku yaʼalik: «Yuumtsileʼ u tsʼaamaj u paakat yóokʼol le utsil máakoʼoboʼ yéetel ku chʼenxikintik u yawatoʼob» (Sal. 34:15). Bey túunoʼ, jach unaj k-kʼubik k-óol tiʼ Dios yéetel tuláakal k-puksiʼikʼal, maʼ chéen tiʼ baʼaxoʼob k-ojliʼ (Pro. 3:5).

3. 1) ¿Baʼax táakaʼan ichil u kʼubik u yóol máak tiʼ Jéeoba? 2) ¿Baʼaxten yaan jujuntúul máakeʼ maas ku kʼubik u yóol chéen tiʼ letiʼob?

³ U kʼubik u yóol máak tiʼ Jéeoba yéetel tuláakal u puksiʼikʼaleʼ u kʼáat u yaʼal u beetik tuláakal baʼal jeʼex uts tu tʼaaneʼ. Utiaʼal lelaʼ unaj k-kʼáatik u nuʼuktaj mantatsʼ ich payalchiʼ. Baʼaleʼ yaʼab máaxoʼob meyajtik Jéeobaeʼ talam u yilkoʼob u jach kʼubik u yóoloʼob tiʼ. Lelaʼ bey u yuʼubik juntúul kiik ku kʼaabaʼtik Linda, letiʼeʼ ku yaʼalik: «Teneʼ jach talam in wilik in jach kʼubik in wóol tiʼ Jéeoba». ¿Baʼaxten? Letiʼeʼ ku yaʼalik: «Teneʼ maʼ áantaʼaben tumen in taataiʼ yéetel in maamaeʼ mix juntéen tu yilaj u kanáantiken. Le oʼolal desde tin chichnil suukchaj in kanáantikinba chéen tin juunal». Yoʼolal bix líikʼik Lindaeʼ jach talam u yilik u kʼubik u yóol tiʼ u maasil. Le baʼaxoʼob u yojel máak u beetoʼ jeʼel xan u beetik u tuklik maʼ kʼaʼabéet u yáantaj u maasil tiʼeʼ. Tak juntúul ancianoeʼ, jeʼel u xuʼulul u kʼubik u yóol tiʼ Dios, tumen tsʼoʼok u xáantal joʼopʼok u meyaj teʼ múuchʼuliloʼ.

4. ¿Baʼax ken k-il teʼ xookaʼ?

⁴ Jéeobaeʼ u kʼáat ka k-beet le baʼax k-aʼalik ken payalchiʼinakoʼonoʼ yéetel ka k-beet tuláakal jeʼex uts tu tʼaaneʼ. ¿Baʼax unaj k-beetik utiaʼal k-aʼaliktiʼ baʼax chiʼichnakkúuntikoʼon yéetel utiaʼal k-utskíintik le talamil yaantoʼonoʼ? ¿Baʼax unaj k-kanáantik ken joʼopʼok k-chʼaʼtuklik baʼax ken k-beete? ¿Baʼaxten unaj k-payalchiʼ ken túuntaʼak k-óol? Teʼ xookaʼ yaan k-ilik baʼax tu beetaj jujuntúul máaxoʼob meyajt Dios úuchjeakil utiaʼal k-núukik le kʼáatchiʼobaʼ.

Ken k-muʼyajt talamiloʼob

5, 6. ¿Baʼax tu beetaj Ezequías le ka líikʼ u reyil Asiria tu contraoʼ?

⁵ Tuukulnakoʼon tiʼ Ezequías, u reyil Judá, le  Bibliaoʼ ku yaʼalik: «Tu yoksaj u yóol tiʼ Yuumtsil, mix juntéen tu tseluba tiʼ, baʼaleʼ tu tsʼoʼokbesaj le aʼalmajtʼaanoʼob tu tsʼáaj Yuumtsil tiʼ Moiseseʼ». Jach beyoʼ, «Ezequíaseʼ tu yoksaj óoltaj Yuumtsil u [Dios] Israel» (2 Rey. 18:5, 6). ¿Baʼax tu beetaj Ezequías le ka túuxtaʼab Rabsaqué yéetel yaʼab soldadoʼob tu yiknal tumen Senaquerib, u reyil Asiria? U soldadoiloʼob Asiriaeʼ tsʼoʼok u chʼaʼikoʼob jujunpʼéel kaajoʼob yaan u baʼpakʼiloʼob tu luʼumil Judá yéetel tsʼoʼok u tuklikoʼob u yookloʼob Jerusalén. Ezequíaseʼ bin tu templo Jéeobaeʼ ka tu yaʼalajtiʼ ich payalchiʼ: «Yuumtsil [k-Dios], tokoʼon tiʼ u páajtalil, utiaʼal ka ojéeltaʼak tumen tuláakal u múuchʼ kaajiloʼob le luʼumoʼ, chéen teech Yuumtsilech, chéen teech [Diosech]» (2 Rey. 19:14-19).

⁶ Ezequíaseʼ maʼ chéen tu kʼáataj u yáantaj Dios ich payalchiʼiʼ. Táanil tiʼ u bin teʼ templo payalchiʼoʼ, tu yaʼalaj tiʼ le kaaj maʼ u núukikoʼob mix baʼal tiʼ Rabsaqueoʼ. Tsʼoʼoleʼ tu túuxtaj u jaats máakoʼob u yuʼuboʼob tiʼ profeta Isaías baʼax unaj u beetkoʼob (2 Rey. 18:36; 19:1, 2). Ezequíaseʼ tu beetaj le baʼax unajeʼ. Teʼ kʼiin jeʼeloʼ maʼ tu kʼáataj áantaj tiʼ Egiptoiʼ mix tiʼ uláakʼ kaajoʼob yaan naatsʼ tiʼoboʼ, wa ka u beet kaʼacheʼ maʼ kun utstal tu tʼaan Jéeoba, tsʼoʼoleʼ maʼ tu kʼubaj u yóol chéen tiʼ baʼaxoʼob u yojliʼ. Ezequíaseʼ tu kʼubaj u yóol tiʼ Dios. Le ka tsʼoʼok u kíimsaʼal 185,000 u soldadoiloʼob Asiria tumen juntúul u ángel Jéeobaeʼ, Senaqueribeʼ suunaj Nínive (2 Rey. 19:35, 36).

7. ¿Bix u líiʼsik k-óol le payalchiʼ tu beetaj Ana yéetel Jonasoʼ?

⁷ Ana, u yatan Elcana, juntúul levitaeʼ, jach lúub u yóol tumen maʼ tu páajtal u yantal u paalal, baʼaleʼ jach tu kʼubaj xan u yóol tiʼ Jéeoba (1 Sam. 1:9-11, 18). Profeta Jonás xaneʼ salvartaʼab le ka tsʼoʼok u luʼukʼul tumen juntúul nojoch kay, letiʼeʼ tu yaʼalaj: «Ichil in yaayam óolaleʼ kʼáat óolnajen tiʼ tech Yuumtsil; techeʼ ta núukajen. [Desde] tu taamil le kíimiloʼ kʼáat óolnajen tiʼ tech, techeʼ ka ta wuʼuyajen» (Jon. 2:1, 2, 10). Jach ku kiʼimaktal k-óol k-ojéeltik jeʼel baʼax ka k-muʼyajteʼ, jeʼel u béeytal k-aʼalik tiʼ Jéeobaeʼ: «Táan óolt in kʼáat óolal» (xokaʼak Salmo 55:1, 16).

8, 9. Jeʼex u yeʼesik le payalchiʼ tu beetaj Ezequías, Ana yéetel Jonasoʼ, ¿baʼax maas kʼaʼanaʼan u yilkoʼob? ¿Baʼax k-kanik tiʼ lelaʼ?

⁸ Tsʼoʼoleʼ le baʼax tu beetaj Ezequías, Ana yéetel Jonasoʼ ku yeʼesik baʼax maʼ unaj u tuʼubultoʼon ken payalchiʼinakoʼon tu kʼiinil táan k-muʼyajiʼ. Tu yóoxtúuliloʼobeʼ jach talam baʼax tu muʼyajtoʼob; kex beyoʼ le baʼaxoʼob tu yaʼaloʼob ich payalchiʼoʼ ku yeʼesikeʼ maʼ tuukulnajoʼob chéen tiʼ letiʼob yéetel tiʼ le baʼax tu muʼyajtoʼoboʼ, baʼaxeʼ tuukulnajoʼob tiʼ u kʼaabaʼ Dios, tiʼ u adorartaʼal yéetel u béeychajal baʼax u kʼáat. Ezequíaseʼ yaachaj tu yóol ka tu yilaj maʼatech u yeʼesaʼal tsiikil tiʼ u kʼaabaʼ Jéeoba. Anaeʼ tu yaʼaleʼ wa ka yanak u hijoeʼ, yaan u kʼubik utiaʼal u meyajt Jéeoba teʼ tabernáculo yaan tu kaajil Silooʼ. Yéetel Jonaseʼ tu yaʼalaj: «Bíin in tsʼoʼokbes le séebchiʼob tin beetaj kaʼach tiʼ techoʼ» (Jon. 2:9).

⁹ Ken k-kʼáat tiʼ Dios ka u yáantoʼon ken yanaktoʼon junpʼéel nojoch talamileʼ, maʼalob ka k-tukult baʼax péekskoʼon k-kʼáattiʼ. ¿Chéen wa k-kʼáat ka u yáantoʼon utiaʼal ka xuʼuluk k-muʼyaj, wa k-tuukul tiʼ Jéeoba yéetel tiʼ baʼax u kʼáat? Le baʼaxoʼob k-muʼyajtikoʼ jeʼel u beetik k-tuukul chéen tiʼ toʼon ka tak k-tsʼáa juntséelil k-meyajtik Dioseʼ. Ken k-kʼáat tiʼ Jéeoba ka u yáantoʼoneʼ maʼ unaj u xuʼulul k-tuukul tiʼ letiʼiʼ, k-kʼáatik ka kiliʼichkúuntaʼak u kʼaabaʼ yéetel ka chíikpajak chéen tiʼ letiʼ yaan u derechoil u gobernar. Tuláakal lelaʼ jeʼel u yáantkoʼon ka yanaktoʼon junpʼéel maʼalob tuukul kex maʼ u béeychajal le baʼax k-tuklikoʼ. Yaan kʼiineʼ Jéeobaeʼ ku núukik k-payalchiʼob le ken u tsʼáatoʼon u muukʼil utiaʼal k-aktáantik le talamiloʼoboʼ (xokaʼak Isaías 12:2; 40:29).

Ken k-chʼaʼtukult k-beetik wa baʼax

10, 11. ¿Baʼax tu beetaj Josafat ka tu aktáantaj junpʼéel nojoch talamil?

¹⁰ ¿Baʼax ka beetik ken a chʼaʼtukult a beetik junpʼéel baʼax jach kʼaʼanaʼan? ¿Ka yáax  chʼaʼtuklik wa baʼax ken a beete, tsʼoʼoleʼ ka kʼáatik u yáantaj Dios utiaʼal ka jóokʼok jeʼex úuchik a tuklikoʼ? Koʼoneʼex ilik baʼax tu beetaj Josafat, u reyil Judá, le ka líikʼ le moabiloʼob yéetel le amoniloʼob tu contraoʼ. Judaeʼ maʼ tu béeytal u bin baʼateʼel tu contraʼob. ¿Baʼax túun tu beetaj Josafat?

¹¹ Le Bibliaoʼ ku yaʼalik: «Josafateʼ, tu chʼaʼaj saajkileʼ, ka tu kʼáataj áantaj tiʼ Yuumtsil». Tu yaʼalaj tiʼ tuláakal u kajnáaliloʼob Judá ka ayunarnakoʼob yéetel «tu muchʼubaʼob u kʼáatoʼob u yáantaj Yuumtsil». Josafateʼ waʼalaj tu táan tuláakal u kajnáaliloʼob Judá yéetel Jerusalén, ka tu yaʼalaj ich payalchiʼ: «[K-Dios], ¿maʼ wa bíin a jatsʼoʼobiʼ[,] toʼoneʼ, maʼ chúukaʼan k-muukʼ utiaʼal k-baʼateltik le nojoch múuchʼ j-baʼateloʼob ku taaloʼob u baʼateltoʼonoʼ. ¡Maʼ k-ojel baʼax unaj k-beetkiʼ; le oʼolal k-sutik [k-]paakat tiʼ teech!». Jéeobaeʼ tu yuʼubaj u payalchiʼ le reyoʼ ka tu salvartaj le kaajoʼ (2 Cró. 20:3-12, 17). Ken k-chʼaʼtukult k-beetik wa baʼax, maases wa yaan yil yéetel le meyaj k-tsʼáaik tiʼ Diosoʼ, jach unaj k-kʼubik k-óol tiʼ letiʼ, maʼ chéen tiʼ toʼoniʼ.

12, 13. ¿Baʼax tu beetaj rey David táanil tiʼ u chʼaʼtuklik baʼax ken u beet maʼalob ka k-beet xan beyoʼ?

¹² ¿Baʼax unaj k-beetik wa k-tuklik maʼ jach talam le baʼax k-aktáantik, tumen tsʼoʼok k-yáax ilik junpʼéel talamil beyoʼ? Le baʼaxoʼob úuch ichil u kuxtal rey Davidoʼ ku yáantkoʼon k-ile. Ka xuʼulsaʼab tiʼ u kaajil Ziqlag tumen le amalekiloʼoboʼ, tu bisoʼob u yatanoʼob David, u paalal yéetel u maasil máakoʼob. David túuneʼ tu yaʼalaj tiʼ Jéeoba: «¿Unaj wa in chʼaʼpachtik u múuchʼul le j-ookoloʼobaʼ?». Jéeobaeʼ tu yaʼalajtiʼ: «Chʼaʼpachtoʼob, bíin a chukpachtoʼob[,] bíin xan a tok le máaxoʼob bisaʼaboʼob kuxaʼanoʼoboʼ». David túuneʼ bini ka «tu kaʼa chʼaʼaj le baʼax u yokoltmaj kaʼach le [amalekiloʼoboʼ]» (1 Sam. 30:7-9, 18-20).

¹³ Tuláakʼ kʼiineʼ le filisteoʼoboʼ bin u baʼateltoʼob Israel. Davideʼ tu kaʼa kʼáataj u yáantaj Jéeoba, ka aʼalaʼabtiʼ: «Jeʼel in wáantikecheʼ, xeen a baʼateltoʼob, tumen bíin in beet a paʼik u muukʼoʼob» (2 Sam. 5:18, 19). Maʼ úuch tiʼ leloʼ, le filisteoʼoboʼ binoʼob tu kaʼatéen baʼateʼel tu contra David. ¿Baʼax túun tu beetaj? Letiʼeʼ jeʼel kaʼach u tuklikeʼ: «Jeʼex le yáax kaʼatéenoʼ, táan in bin baʼateʼel tu contra le máaxoʼob pʼekmil Diosoʼ». ¿Yaan wa u chʼaʼtuklik tu juunal u bin, wa yaan u kaxtik u nuʼuktaj Jéeoba? Davideʼ maʼ tu kʼubaj u yóol chéen tiʼ le baʼaxoʼob u máansmaj ichil u kuxtaloʼ, baʼaxeʼ payalchiʼinaj tiʼ Jéeoba utiaʼal u kʼáatik u yáantaj. Lelaʼ jach maʼalob úuchik u beetik, tumen teʼ kʼiin jeʼeloʼ yaanal baʼax aʼalaʼabtiʼ (2 Sam. 5:22, 23). Ken yanaktoʼon wa baʼax talamil tsʼoʼok k-yáax ilikeʼ, unaj k-kanáantik maʼ k-kʼubik k-óol chéen tiʼ toʼon (xokaʼak Jeremías 10:23).

14. ¿Baʼax k-kanik tiʼ le baʼax tu beetaj Josué yéetel u nuuktakil u kaajil Israel le ka bin le gabaonitaʼob tu yiknaloʼoboʼ?

¹⁴ Tumen láaj kʼebanoʼoneʼ, mix máak, mix le sukuʼunoʼob úuch joʼopʼok u beetik u ancianoiloʼob, unaj u xuʼulul u kʼáatkoʼob u yáantaj Jéeoba táanil tiʼ u chʼaʼtuklik u beetkoʼob wa baʼaxoʼ. Kʼaʼajaktoʼon le baʼax tu beetaj Josué, le máax nuʼukt u kaajil Israel le ka tsʼoʼok u kíimil Moisés, le ka bin le gabaonitaʼob u kaxtoʼob jeetsʼelil tu yéeteloʼoboʼ. Letiʼobeʼ tu beetoʼob u creertaʼal jach náach tuʼux u taaloʼob. Josué yéetel u nuuktakil le kaajoʼ maʼ tu kʼáatoʼob u nuʼuktaj Jéeoba táanil tiʼ u beetkoʼob junpʼéel núuptʼaan utiaʼal u yantal jeetsʼelil tu yéeteloʼobiʼ. Kex kʼaʼam tumen Jéeoba le baʼax tu beetoʼoboʼ, tu beetaj u tsʼíibtaʼal ichil le Kiliʼich Tsʼíiboʼob maʼ tu kaxtoʼob u nuʼuktaj utiaʼal maʼ k-beetik xan beyoʼ (Jos. 9:3-6, 14, 15).

Ken túuntaʼak k-óol

15. ¿Baʼaxten jach unaj k-payalchiʼ ken túuntaʼak k-óol?

¹⁵ «U yaʼalmajtʼaan le kʼeban[oʼ]» tiaʼan t-wíinklileʼ, le oʼolaleʼ kʼaʼabéet k-chʼaʼtuklik maʼ k-beetik chéen baʼax k-tsʼíiboltik (Rom. 7:21-25). Baʼaleʼ ¿bix jeʼel u páajtal k-beetkeʼ? Jesuseʼ tu yaʼalaj tiʼ u disipuloʼobeʼ jach kʼaʼabéet  u payalchiʼob utiaʼal maʼ u lúubloʼob tiʼ le túuntaj óolaloʼ (xokaʼak Lucas 22:40). Wa kex tsʼoʼok k-payalchiʼ láayliʼ yaan kʼaakʼas tsʼíibolaloʼob toʼoneʼ, jach unaj u seguer k-kʼáatik «tiʼ Jajal Dios» ka u tsʼáatoʼon naʼatil utiaʼal maʼ k-lúubul. Le disipulo Santiagooʼ ku yaʼalikeʼ «Jajal Dioseʼ bíin u tsʼáatiʼ; tumen letiʼeʼ ku tsʼáaik tiʼ tuláakal x-maʼ pʼiisil yéetel maʼatan u chʼinik tu yich mix máak» (Sant. 1:5). Tsʼoʼoleʼ ku yaʼalik: «¿Yaan wa máax kʼojaʼan? Unaj u tʼanik u nuukiloʼob le [«múuchʼuliloʼ», NM], utiaʼal ka payalchiʼinakoʼob tu yoʼolal yéetel utiaʼal ka jiʼikʼabtaʼak yéetel aceite tu kʼaabaʼ Yuumtsil. Le ken payalchiʼinakoʼon yéetel oksaj óolaleʼ, le kʼojaʼanoʼ yaan u tojtal u yóol» (Sant. 5:14, 15).

16, 17. Wa k-kʼáat ka u yáantoʼon Jéeoba utiaʼal maʼ k-lúubul tiʼ baʼax kʼaaseʼ, ¿baʼax súutukil unaj k-payalchiʼ?

¹⁶ Ken túuntaʼak k-óoleʼ jach unaj k-payalchiʼ, baʼaleʼ unaj k-beetik teʼ súutukil kʼaʼabéetoʼ. Tuukulnakoʼon tiʼ le táankelem xiʼipal ku chʼaʼchiʼitaʼal tiʼ Proverbios 7:6 tak 23. Ken áakʼabchajkeʼ ku máan tiʼ junpʼéel bej u yojel tiʼ kajaʼan juntúul x-núupkʼeban koʼoleliʼ. Beetaʼab u saʼatal u yóol yoʼolal le baʼaxoʼob aʼalaʼabtiʼoʼ ka bin tu paach, jeʼex u bisaʼal juntúul wakax utiaʼal kíimsbileʼ. ¿Baʼaxten bin teʼ bejoʼ? Maʼ xaaneʼ yaan kʼaakʼas tuukul tiʼ, tumen le Bibliaoʼ ku yaʼalikeʼ «minaʼan u naʼat» (Pro. 7:7). ¿Baʼax súutukil unaj u payalchiʼ kaʼachi? Maʼalob ka payalchiʼinak kaʼach le táan u tʼaan yéetel le koʼoleloʼ, baʼaleʼ maas maʼalob kaʼach ka payalchiʼinak teʼ súutuk ka taal tu tuukul u bin teʼ bejoʼ.

¹⁷ Bejlaʼa xaneʼ, maʼ xaaneʼ juntúul xiibeʼ táan u kanáantik maʼ u chaʼantik pornografía. Baʼaleʼ koʼoneʼex tuklikeʼ ku yokol junpʼéel tuʼux ich Internet u yojel yaan fotoʼob wa videoʼob ku beetik u yantal kʼaakʼas tsʼíibolaloʼob tiʼ. ¿Máasaʼ lelaʼ bey jeʼex le ku yaʼalik le capítulo 7 tiʼ Proverbiosoʼ? U jaajileʼ jach jeʼel u bin kʼaasil tiʼeʼ. Utiaʼal maʼ u chaʼantik pornografíaeʼ, unaj u kʼáatik u yáantaj Jéeoba táanil tiʼ u yokol ich Internet u chaʼant baʼaloʼob jeʼel u beetik u yantal kʼaakʼas tsʼíibolaloʼob tiʼeʼ.

18, 19. 1) ¿Baʼaxten talam u yilik máak maʼ u lúubul tiʼ baʼax kʼaas, baʼaleʼ bix jeʼel u páajtal u beetik máakeʼ? 2) ¿Baʼax unaj k-chʼaʼtuklik k-beetik?

¹⁸ Maʼ chéen chʼaʼabil maʼ u lúubul máak tiʼ junpʼéel túuntaj óol wa u pʼatik junpʼéel baʼax kʼaas suuk u beetkiʼ. Apóstol Pabloeʼ ku yaʼalik: «Le kʼaakʼas tsʼíibolaloʼoboʼ tiʼ yanoʼob tu contra le kiliʼich [muukʼoʼ] yéetel le kiliʼich [muukʼoʼ] tiʼ yaan tu contra le kʼaakʼas tsʼíibolaloʼoboʼ». Le oʼolal «maʼ tu páajtal [k-]beetkeʼex le baʼaloʼob [k-]kʼáateʼexeʼ» (Gal. 5:17). Utiaʼal maʼ k-lúubul tiʼ kʼebaneʼ, kʼaʼabéet k-payalchiʼ chéen pʼelak u yantaltoʼon kʼaakʼas tsʼíibolaloʼob, yéetel k-ilik k-beetik le baʼax k-kʼáatik ich payalchiʼoʼ. Le Bibliaoʼ ku yaʼalik: «Le túuntaj óolaloʼob ka muʼyajtikeʼexoʼ keet yéetel le ku muʼyajtik tuláakal máakoʼ»; bey túunoʼ yéetel  u yáantaj Jéeobaeʼ jeʼel u páajtal k-aktáantikoʼobeʼ (1 Cor. 10:13).

¹⁹ Wa táan k-muʼyajtik junpʼéel nojoch talamil, táan k-chʼaʼtuklik k-beetik junpʼéel baʼax jach kʼaʼanaʼan bey xan wa táan k-ilik maʼ k-lúubul tiʼ junpʼéel baʼax kʼaaseʼ, yaan junpʼéel baʼax jatsʼuts u tsʼaamajtoʼon Jéeoba: u páajtalil k-payalchiʼ tiʼ letiʼ. Ken kʼáat u yáantajeʼ k-eʼesik k-kʼubik k-óol tiʼ letiʼ. Tsʼoʼoleʼ maʼ unaj u xuʼulul k-kʼáatik u kiliʼich muukʼ utiaʼal u nuʼuktikoʼon yéetel utiaʼal u líiʼsik k-óoliʼ (Lucas 11: 9-13). Bey túunoʼ, jach unaj k-kʼubik k-óol mantatsʼ tiʼ Jéeoba maʼ tiʼ toʼoniʼ.

[Tsolajil]

¿Kʼajaʼan wa tech?

• ¿Baʼax t-kanaj tiʼ Ezequías, Ana yéetel Jonás tiʼ bix úuchik u kʼubik u yóoloʼob tiʼ Jéeoba?

• Le baʼax tu beetaj David yéetel Josueoʼ, ¿bix u yeʼesik u kʼaʼabéetil u jach tuklik máak táanil baʼax ken u beete?

• ¿Baʼax súutukil unaj k-payalchiʼ utiaʼal maʼ k-lúubul tiʼ le túuntaj óolaloʼoboʼ?

[U kʼáatchiʼiloʼob le xookoʼ]

[Foto yaan teʼ táan juʼun 9]

¿Baʼax súutukil unaj k-payalchiʼ utiaʼal maʼ k-lúubul tiʼ le túuntaj óolaloʼoboʼ?