Shi kɛya he ni ato saneyitsei lɛ anaa yɛ lɛ

Shi kɛya he ni ato saneyitsei lɛ anaa yɛ lɛ

Misumɔ akɛ Matsɔ Tamɔ Yefta Biyoo Lɛ

Misumɔ akɛ Matsɔ Tamɔ Yefta Biyoo Lɛ

Misumɔ akɛ Matsɔ Tamɔ Yefta Biyoo Lɛ

Mɔ ni gba ji Joanna Soans

Beni miji oblayoo fioo lɛ, mishwe waa akɛ matsɔ tamɔ Yefta biyoo lɛ. Ha magba bo nɔ ni mitaoɔ matsɔɔ lɛ, kɛ bɔ ni fee ni mibatsɔ tamɔ lɛ yɛ naagbee mli.

AFI 1956 lɛ, mitee mi klɛŋklɛŋ kpee ni Yehowa Odasefoi fee yɛ Bombay (amrɔ nɛɛ Mumbai) yɛ India, ni no tsake mishihilɛ. Wiemɔ ko ni aha ni kɔɔ Yefta biyoo lɛ he lɛ ta mitsuiŋ waa diɛŋtsɛ.

Taakɛ ekolɛ okane yɛ Biblia lɛ mli lɛ, Yefta biyoo lɛ kpɛlɛ akɛ eboteŋ gbalashihilɛ mli, beni eeenyɛ efee akɛ eji kpokuafonyo lɛ. Enɛ ha etsɛ nyɛ eye shi ko ni ewo lɛ nɔ. No hewɔ lɛ eyasɔmɔ akɛ yoo oshijafo yɛ Yehowa we loo kpeebuu lɛŋ ewala be fɛɛ.—Kojolɔi 11:28-40.

Oo, kwɛ bɔ ni mishwe akɛ matsɔ tamɔ lɛ! Shi mikɛ naagba wulu ko kpe—nakai beaŋ lɛ, ejeee wɔmaŋ kusum yɛ India akɛ mɔ ahi shi oshija.

Miweku lɛ he Sane

Atsɛɔ mifɔlɔi Benjamin kɛ Marcelina Soans, ni amɛfɔ́ bii ekpaa yɛ Udipi, ni ji maŋ ko ni yɔɔ India anaigbɛ ŋshɔ lɛ naa lɛ, ni miji bi enumɔ nɔ. Wɔmaŋ wiemɔ ji Tulu, ni mɛi aaafee akpekpei enyɔ wieɔ wiemɔ nɛɛ. Shi taakɛ eji yɛ mɛi babaoo ni yɔɔ Udipi lɛ agbɛfaŋ lɛ, akɛ Kannada wiemɔ tsɔɔ wɔ nii yɛ skul.

Abuɔ gbalamlibotemɔ kɛ fɔmɔ akɛ nɔ ko ni he hiaa waa yɛ Udipi. Mihiɛ fã ní mileee bɔ ni atsɛɔ “oshija,” “shoofeemɔ,” loo “hiɛ ni tseɔ shĩa” yɛ Tulu wiemɔ mli. Etamɔ nɔ ni shihilɛi nɛɛ bɛ wɔsa teŋ. Ákɛ nɔkwɛmɔnɔ lɛ, wɔkɛ minii kɛ minaa, mitsɛkwɛmɛi kɛ amɛbii, kɛ minyɛkwɛmɛi kɛ amɛbii hi shĩa kome!

Yɛ kusum naa lɛ, wɔyeɔ nyɛ sɛɛ nii. Abuɔ wekutɔkpãa kɛtsɔɔ nyɛ lɛ nɔ, ni biyei náa gboshinii lɛ tsiimɔ. Yɛ Tulu akutsei komɛi amli lɛ, kɛ́ yoo bote gbalashihilɛ mli lɛ, eyaa nɔ ehiɔ enyɛ ŋɔɔ, ni ewu lɛ moŋ bafataa ehe.

Akɛni no mli lɛ wɔweku lɛ yaa sɔlemɔ hewɔ lɛ, esoro wɔ fioo. Daa gbɛkɛ lɛ, minii buaa weku lɛ naa, ekɛ wɔ sɔleɔ, ni ekaneɔ Biblia lɛ ehaa wɔ yɛ Tulu wiemɔ mli. Be fɛɛ be kɛ́ egbele e-Biblia ní egbɔ lɛ ni eekane eeha wɔ lɛ, etamɔ nɔ ni eegbele adeka ko ni jwetri yɔɔ mli naa. Wɔnáa he miishɛɛ pam! Minya Lala 23:1 lɛ he: “Yehowa ji mikwɛlɔ. Nɔ ko nɔ ko ehiaŋ mi.” Mibi mihe akɛ, ‘Namɔ ji Yehowa, ni mɛni hewɔ atsɛɔ lɛ tookwɛlɔ lɛ?’

“Loototoi” lɛ Jɛ Mihiŋmɛii Anɔ Shwie Shi

Akɛni Jeŋ Ta II lɛ ha wɔye ohia waa hewɔ lɛ, wɔfã kɛtee Bombay, ni jɛmɛ kɛ he ni wɔshi lɛ jekɛmɔ fe kilomitai 900. Afi 1945 mli beni wɔyɔɔ jɛmɛ lɛ, Yehowa Odasefoi enyɔ ba mipapa ŋɔɔ ni amɛha lɛ Biblia kasemɔ wolo bibioo ko. Ataa kɛ miishɛɛ kane, ekpɛlɛ shɛɛ sane ni yɔɔ mli lɛ nɔ, ni eshiɛ emli shɛɛ sane lɛ eha mɛi ni wieɔ Kannada wiemɔ lɛ. Afi 1950 shishijee afii lɛ amli lɛ, nikasemɔ kuu fioo ko shwere kɛbatsɔ asafo, ni no ji klɛŋklɛŋ Kannada wiemɔ asafo ni atse yɛ Bombay.

Tsɛ Ataa kɛ nyɛ Awo tsɔse wɔ koni wɔkase Biblia lɛ kɛ hiɛdɔɔ ni wɔtsɔmɔ tsɔɔlɔi kpakpai. Daa gbi lɛ, amɛtoɔ be ni amɛkɛ wɔ kaseɔ nii, ni amɛkɛ wɔ sɔleɔ. (5 Mose 6:6, 7; 2 Timoteo 3:14-16) Gbi ko beni miikane Biblia lɛ, mfonirifeemɔŋ loototoi jɛ mihiŋmɛii anɔ shwie shi. Mibale akɛ bɔ ni Yehowa tsɔɔ etsuji lɛ agbɛ, elɛɛɔ amɛ, ní ebuɔ amɛhe lɛ hewɔ akɛ lɛ toɔ tookwɛlɔ he lɛ.—Lala 23:1-6; 83:19.

Yehowa Emɔ Minine Mli

Abaptisi mi beni afee kpee wulu ni sa kadimɔ waa lɛ yɛ Bombay, yɛ afi 1956 lɛ sɛɛ nɔŋŋ. Nyɔji ekpaa sɛɛ lɛ, mibatsɔ mɔ ni kɛ ebe fɛɛ shiɛɔ sanekpakpa lɛ taakɛ minyɛmi nuu onukpa Prabhakar ji lɛ. Eyɛ mli akɛ miná he miishɛɛ waa akɛ mashiɛ Biblia mli anɔkwalei lɛ matsɔɔ mɛi moŋ, shi kɛ́ mawie nibii ni miheɔ miyeɔ lɛ ahe lɛ, mitsui fãa waa. Mihaa mumɔ, ni migbeŋ kpokpoɔ. Mikɛɔ mihe akɛ: ‘Yehowa yelikɛbuamɔ naa pɛ manyɛ matsu nitsumɔ nɛɛ!’

Yehowa tsɔ maŋsɛɛ shiɛlɔi ni ji Homer kɛ Ruth McKay ni jɛ Canada lɛ anɔ eye ebua mi. Amɛgbe Yehowa Odasefoi amaŋsɛɛ sanekpakpa shiɛlɔi askul ni afee yɛ New York, yɛ U.S.A. lɛ naa yɛ afi 1947. Amɛye amɛbua mi beni mibɔi shiɛmɔ nitsumɔ lɛ klɛŋklɛŋ kwraa lɛ. Bei pii lɛ, Ruth kɛ mi feɔ shiɛmɔ wiemɔi ni wɔkɛbaatsu nii yɛ shĩa kɛ shĩa lɛ ahe nɔkwɛmɔnii. Kɛ́ mitsui fã lɛ, ele bɔ ni efeɔ eyeɔ ebuaa mi. Emɔɔ minine ni miikpokpo lɛ mli, ni ekɛɔ mi akɛ: “Minyɛmi, kaashe gbeyei. Ha wɔya shĩa ni tsa nɔ lɛ hu wɔkwɛ.” Bɔ ni ekɛ mi wieɔ lɛ wo mi ekãa.

Gbi ko lɛ, aha mile akɛ Elizabeth Chakranarayan, ni hiɛ efã, ni he esa kɛ Biblia lɛ tsɔɔmɔ lɛ baafata mihe kɛtsu shiɛmɔ nitsumɔ lɛ. Klɛŋklɛŋ nɔ ni mikɛɛ mihe ji akɛ: ‘Te mafee tɛŋŋ mikɛ nyɛmi yoo nɛɛ ahi shi? Eye mi onukpa kwraa!’ Shi mibana akɛ lɛ moŋ ji mɔ ni sa jogbaŋŋ kɛha mi.

“Ashiko Wɔ Kome Too”

He klɛŋklɛŋ ni aha wɔyashiɛ yɛ ji Aurangabad, ni ji maŋ ni ehé gbɛi ní yɔɔ Bombay bokagbɛ ni kɛ Bombay teŋ jekɛmɔ aaafee kilomitai 400 lɛ. Etsɛɛɛ kwraa ni wɔna wɔle akɛ wɔyi enyɔ lɛ pɛ ji Odasefoi yɛ maŋ ni emli bii miihe ashɛ akpekpe kome lɛ mli. Kɛfata he lɛ, ehe bahia ni makase Marathi, ni ji wiemɔ titri ni awieɔ yɛ maŋ lɛ mli lɛ.

Bei komɛi lɛ, minuɔ shoofeemɔ he, ni mifoɔ tamɔ awusa. Shi bɔ ni Elizabeth kɛ mi wieɔ tamɔ yoofɔyoo lɛ shɛjeɔ mimii. Ekɛɔ mi akɛ: “Bei komɛi lɛ wɔbaanu shoofeemɔ he, shi yɛ anɔkwale mli lɛ, ashiko wɔ kome too.” Ekɛshiɔ sɛɛ akɛ: “Eyɛ mli akɛ okɛ owekumɛi kɛ onanemɛi ateŋ jekɛ moŋ, shi Yehowa kɛ bo yɛ be fɛɛ be. Okɛ lɛ afee onaanyo, ni onuŋ shoofeemɔ he dɔŋŋ.” Eŋaawoo lɛ eye ebua mi jogbaŋŋ kɛbashi ŋmɛnɛ.

Kɛ́ wɔhiɛɛɛ shika ní wɔkɛbaawó tsɔne lɛ, wɔnyiɛɔ aaafee kilomitai 20 daa gbi kɛtsɔɔ mulu kɛ ŋmɔtɔ mli, ni latsaa tsaa wɔ ni fɛ̃i hu yeɔ wɔ bei komɛi. Hulutsoo beaŋ lɛ, bei pii lɛ je lɛŋ dɔɔ waa kɛyashɛɔ degrees Celsius 40. Kɛ́ eshɛ nugbɔnɛmɔ beaŋ lɛ, wɔshikpɔŋkuku lɛ mli hei komɛi woɔ ŋmɔtɔ nyɔji abɔ. Kɛlɛ, bei pii lɛ kɔɔyɔŋ tsakemɔ lɛ jeee naagba tsɔ kɛha wɔ tamɔ bɔ ni kusumii ená maŋbii lɛ asusumɔi anɔ hewalɛ waa lɛ.

Yei kɛ hii ewieee yɛ mɛi ateŋ, ja wekumɛi ji amɛ, ni yei etsɔɔɔ hii anii, ja nɔ ni ba wa. No hewɔ lɛ, ayeɔ wɔhe fɛo, ni afeɔ nibii ni esaaa ashiɔ wɔ. Yɛ klɛŋklɛŋ nyɔji ekpaa ni wɔye yɛ jɛmɛ lɛ mli lɛ, wɔyi enyɔ lɛ pɛ wɔkpeɔ kɛha Biblia lɛ kasemɔ daa otsi. Sɛɛ mli lɛ, mɛi ni yɔɔ wiemɔ lɛ he miishɛɛ lɛ bafata wɔhe. Etsɛɛɛ ni wɔná kuu fioo ko. Amɛteŋ mɛi komɛi po kɛ wɔ bɔi shiɛmɔ yaa.

“Yaa Nɔ Oha Ohe Asa kɛ Onitsumɔ Lɛ”

Aaafee afii enyɔ kɛ fã sɛɛ lɛ, ajie wɔ kɛtee Bombay. Elizabeth tee nɔ etsu shiɛmɔ nitsumɔ lɛ, shi aha miyaye mibua mipapa, ní nakai beaŋ lɛ, lɛ pɛ etsɔɔ asafo lɛ woji ashishi kɛyaa Kannada wiemɔ mli lɛ. Akɛni asafoŋ sɔ̃i babaoo jwere Ataa nɔ hewɔ lɛ, eŋɔɔ enaa waa akɛ miba koni mabaye mabua lɛ.

Afi 1966 lɛ, mifɔlɔi shi kɛtee Udipi, ni ji he ni wɔhi tsutsu lɛ. Beni Ataa shiɔ Bombay lɛ, ekɛɛ mi akɛ: “Mibi yoo, yaa nɔ oha ohe asa kɛ onitsumɔ lɛ. Tsɔɔmɔ nibii ashishi bɔ ni baaha ekanemɔ afee mlɛo ni anu shishi faŋŋ. Ba ohe shi be fɛɛ be, ni okamu ofɔ̃ bo diɛŋtsɛ ohe nɔ. Okɛ ohe afɔ̃ Yehowa nɔ.” Enɛ ji naagbee ŋaa ni ewo mi, ejaakɛ beni eshi kɛtee Udipi etsɛɛɛ nɔŋŋ ni egbo. Mikɛ eŋaawoo lɛ etsu nii yɛ minitsumɔ akɛ wiemɔ shishitsɔɔlɔ lɛ mli aahu kɛbashi ŋmɛnɛ po.

“Ani Osumɔɔɔ ni Obote Gbalashihilɛ mli ni Ofɔ?”

Yɛ Indiabii akusum naa lɛ, fɔlɔi toɔ gbɛjianɔ amɛhaa amɛbii koni amɛbote gbalashihilɛ mli beni amɛbii lɛ ji oblahii kɛ oblayei bibii, ni amɛwoɔ amɛ hewalɛ ní amɛfɔ. No hewɔ lɛ, mɛi fɔɔ mi bimɔ akɛ: “Ani osumɔɔɔ ni obote gbalashihilɛ mli ni ofɔ? Namɔ baakwɛ bo kɛ́ ogbɔ? Ani ohe efeŋ shoo?”

Bei komɛi lɛ, wiemɔi nɛɛ suɔ mitsui. Eyɛ mli akɛ mihaaa mɛi ana bɔ ni minuɔ he mihaa lɛ moŋ, shi kɛ́ mikome too miyɛ he ko lɛ, mifɔseɔ mitsuiŋ mishwieɔ Yehowa hiɛ. Le ni mile akɛ ebuuu mi yakagbɔmɔ yɛ oshijafo ní miji lɛ hewɔ lɛ shɛje mimii. Bɔni afee ni maya nɔ masɔmɔ Yehowa, ni nɔ ko akagbala mijwɛŋmɔ lɛ, misusu Yefta biyoo lɛ, kɛ agbɛnɛ Yesu he—mɛi enyɔ nɛɛ fɛɛ hi shi akɛ oshijafoi ni amɛkɛ amɛwala fɛɛ sɔmɔ Nyɔŋmɔ.—Yohane 4:34.

Nikeenii ni Jɛ Yehowa Ŋɔɔ

Mi kɛ Elizabeth tee nɔ wɔbɔ naanyo gbagbalii aaafee afii 50 sɔŋŋ. Egbo yɛ afi 2005, beni eye afii 98. Akɛni yɛ egbɔlɛ beaŋ lɛ enaaa nii jogbaŋŋ ni no haaa enyɛ ekane Biblia lɛ hewɔ lɛ, gbi fɛɛ gbi lɛ, ekɛ Nyɔŋmɔ gbaa sane kakadaŋŋ yɛ sɔlemɔ mli. Bei komɛi lɛ, efeɔ mi akɛ ekɛ mɔ ko miisusu ŋmalɛ ko he yɛ etsu lɛ mli, shi asomoaŋ ekɛ Yehowa miigba sane. Ena Yehowa akɛ mɔ ni yɔɔ diɛŋtsɛ, ni ehi shi oookɛɛ Yehowa yɛ emasɛi be fɛɛ be. Mikase akɛ enɛ ji nɔ titri ni haa mɔ yaa nɔ efĩɔ shi yɛ Nyɔŋmɔ sɔɔmɔ mli, taakɛ Yefta biyoo lɛ fee lɛ. Miida Yehowa shi waa akɛ beni miji oblayoo lɛ, eha mi nyɛmi yoo ko ni hiɛ efã ni eda yɛ mumɔŋ koni etsɔse mi ni ewo mi hewalɛ ni manyɛ madamɔ naagbai fɛɛ ni mikɛkpe lɛ anaa.—Jajelɔ 4:9, 10.

Akɛni misɔmɔ Yehowa taakɛ Yefta biyoo lɛ fee lɛ hewɔ lɛ, miná jɔɔmɔi babaoo diɛŋtsɛ! Oshija ni miye kɛ Biblia mli ŋaawoo ni mikɛtsu nii lɛ eha mishihilɛ he eba sɛɛnamɔ diɛŋtsɛ, ni miisɔmɔ ‘Nuŋtsɔ lɛ ni nɔ ko nɔ ko wooo mi ahuntoo.’—1 Korintobii 7:35.—w11-E 12/1.

[Mfoniri ni yɔɔ baafa 22]

Mipapa miiha maŋshiɛmɔ yɛ Bombay yɛ afi 1950 afii lɛ amli

[Mfoniri ni yɔɔ baafa 22]

Mi kɛ Elizabeth, etsɛɛɛ ni egbo

[Mfoniri ni yɔɔ baafa 23]

Wɔmiitswa Biblia mli maŋshiɛmɔ ko he adafi yɛ Bombay yɛ afi 1960

[Mfoniri ni yɔɔ baafa 23]

Mi kɛ minanemɛi nitsulɔi yɛ ɔfis ní wɔtsɔɔ wɔwoji lɛ ashishi yɛ lɛ