Ndaku munda

Ndaku ku tshikebelu

Mvua njinga kuikala bu muana wa Yefeta wa bakaji

Mvua njinga kuikala bu muana wa Yefeta wa bakaji

Mvua njinga kuikala bu muana wa Yefeta wa bakaji

Muyuki mulonda kudi Joanna Soans

Pantshivua tshitenda, mvua ne dijinga dikole dia kuikala bu muana wa Yefeta eu. Lekelayi ndulondele dijinga dianyi ne mungakadikumbaja anu bu muana wa Yefeta.

MU 1956, ngakabuela bua musangu wa kumpala mu mpuilu wa Bantemu ba Yehowa mu Bombay (lelu Mumbai) mu ditunga dia Inde. Mpuilu eu wakashintulula nsombelu wanyi. Muyuki ungakumvua uvua wakula bua muana wa Yefeta wakandenga ku muoyo bikole.

Anu bu muukadi mua kuikala mubale mu Bible, bidi bimueneka ne: muana wa Yefeta utshivua anu tshitende pakitabaye bua kushala mujike. Bualu ebu buakambuluisha tatuende bua kukumbaja mutshipu wende. Nunku, wakenza mudimu ku nzubu wa Yehowa muikale mujike bua matuku ende onso a muoyo.​—Balumbuluishi 11:28-40.

Bana betu, mvua njinga anu bua kumufuane. Kadi ngakapeta lutatu lunene. Mu ditunga dietu dia Inde tshikondo atshi, bantu kabavua bitaba bua kushala bajike to.

Muvua nsombelu muaba umvua mukolele

Mbatulele basambombo, meme ndi muitanu. Dia tatu wanyi m’Benjamin, mamu diende Marcelina Soans. Mbatulelele mu tshimenga dia Udipi tshidi ku Ouest kua Inde. Tulu ke muakulu wetu wa ku dibela ne badi bawakula kudi bantu batue ku miliyo ibidi. Anu bu muvuabi bua bantu ba bungi ba mu Udipi, mu kalasa tuvua tulonga petu mu muakulu wa Kannada.

Mu Udipi, bantu batu basue kubuela mu dibaka ne kulela bana. Mu dikola dianyi, ntshiena nansha mvuluka muvua bantu babikila “bujike” ne “bunkaya” to. Bivua bienze anu bu ne: kakuvua bajike anyi bantu bavua mu bunkaya to. Tshilejilu, mu dîku dietu tuvua basombele kaba kamue ne bakaku, bamanseba, batatu mukaji, bamamu mukuabu ne bana babu balela.

Kuetu, bana batu ku luseke lua ba mukaji. Mukaji ke uvuabu babala bu muena bana mu tshiota ne bana ba bakaji ke bavua bangata bumpianyi bunene. Mu bimue biota bia mu Tulu, muana wa bakaji utu utungunuka ne kusomba ne mamuende yeye mumane kusedibua ne bayende uvua uya kudiye.

Bu muvua dîku dietu mu tshitendelelu tshikuabu tshia bena Kristo, tuvua tuenza amue malu bashilangane ne bantu bakuabu. Dilolo dionso, kaku ke uvua ulombola ntendelelu mu dîku, usambila ne utubadila Bible wa mu muakulu wa Tulu. Misangu yonso ivuaye ubulula Bible wende ukavua musunsuke bua kutubadila, uvua anu bu uvua ubulula dibuki dia mabue a mushinga mukole. Bivua bimpe be! Musambu wa 23 mvese 1 udi wamba ne: “Yehowa udi mulami wanyi, tshiena nkengela tshintu” uvua munsankishe bikole. Mvua ndiebeja ne: ‘Yehowa nnganyi? bua tshinyi badi bamubikila ne: mulami?’

Ngakabanga kumvua bua tshinyi Yehowa uvua mulami

Bu mutuvua bapete lutatu lua makuta panyima pa Mvita mibidi ya buloba bujima, tuakaya kusombela mu Bombay, ntanta wa kilometre mipite pa 900 ne muaba utuvua. Muine emu, mu 1945, Bantemu ba Yehowa babidi bakalua kutangila tatu ne kumupeshabu kakanda kavua kumvuija malu a mu Bible. Tatu wakakabala ne muoyo mujima, kuanyishaye malu avuamu ne kutuadijaye kuambila bantu bavua bakula muakulu wa Kannada malu avuamu. Ku ntuadijilu kua bidimu bia 1950, kasumbu ka dilonga dia Bible ka mu muakulu wa Kannada kakalua tshisumbu tshia kumpala tshia mu Bombay.

Tatu ne mamu bakatuambuluisha bua kuikala kulonga Bible ne muoyo mujima ne kumulongesha bakuabu bimpe. Dituku dionso, bavua bakeba dîba dia kusambila ne kutulongesha. (Dutelonome 6:6, 7; 2 Timote 3:14-16) Dimue dituku, pamvua mbala Bible, ngakumvua bua tshinyi bavua babikila Yehowa ne: mulami. Badi bamufuanyikija ne mulami bualu udi ulombola, udisha ne ulama badi bamutendelela.​—Musambu 23:1-6; 83:18.

Yehowa uvua mungambuluishe

Ngakatambula matuku makese tuetu bamane kuenza mpungilu undi tshiyi mua kupua muoyo utuvua benze mu Bombay mu tshidimu tshia 1956. Ngondo isambombo pashishe, ngakalonda tshilejilu tshia tutuanyi Prabhakar ne kulua panyi muambi wa lumu luimpe wa ku dîba ne ku dîba. Nansha mumvua njinga bikole kua kuambila bakuabu bulelela bua mu Bible, mishiku yanyi ivua ikanka pantshivua ntuadijilaku kuyisha. Mvua nkanka ne dîyi dianyi divua dizakala. Ngakadiambila ne: ‘Bua eu mudimu eu, anu Yehowa mmungambuluishe.’

Yehowa uvua mungambuluishe pakafika Homer ne Ruth McKay, bana betu ba misionere bavua bafumine mu Canada ne babuele mu kalasa ka bamisionere ka Bantemu ba Yehowa ka mu New York mu États-Unis kavua kenzeke mu 1947. Bavua bangambuluisha pantshivua ntuadijilaku kuyisha. Ruth uvua misangu ne misangu undeja bua kuyisha ku nzubu ne ku nzubu. Uvua mumanye menemene bua kuntuyisha tshilunji. Uvua unkuata ku bianza bianyi bivua bizakala ungambila ne: “Kumvu buôwa to, muena dianyi. Tuyaku ku nzubu mukuabu.” Mêyi ende aa avua ankolesha.

Dimue dituku, bakangambila ne: Elizabeth Chakranarayan, muanetu wa bakaji mukulumpe ne uvua mupiluke mu dilongesha bantu Bible ke umvua ne bua kutuadija kuyisha nende. Ke meme kudiambila ne: “Ka! Nensombe ne mamu eu bishi? Mmukuluanyi kule ne kule.” Kadi ngakalua kumone ne: yeye ke uvua mukumbane menemene bua kuyisha nanyi.

“Bulelela, katuena nkayetu nansha!”

Bua musangu wa kumpala, bavua batutume bua kuyisha mu tshimenga tshia Aurangabad, tshivua mu kilometre mitue ku 400 ku Est kua Bombay. Tuakamone diakamue ne: tuvua anu Bantemu babidi mu tshimenga etshi tshivua ne bantu batue ku muliyo umue. Mvua kabidi ne bua kulonga muakulu wa Marathi uvuabu batamba kuakula mu tshimenga atshi.

Tshikondo atshi, mvua diumvua nkaya ne mvua nshikunkila anu bu muana wa nshiya udi kayi ne mamuende. Kadi Elizabeth uvua unkankamija anu bu mamuanyi. Uvua ungambila ne: “Imue misangu, tudi mua kudiumvua nkayetu. Kadi bushuwa katuena nkayetu to. Nansha muudi kule ne balunda ne dîku diebe, Yehowa udi amu nebe. Wewe muenze bua Yehowa ikale mulunda webe, bunkaya buebe nebujike.” Ntshidi nganyisha mubelu wende too ne lelu.

Patuvua katuyi ne makuta a kufuta njila, tuvua tuenda ntanta wa kilometre 20 lua makasa dituku dionso mu njila ya mpuishi ne bitotshi, mu munya mukole ne mu mashika. Mu tshikondo tshia luya lukole, luya luvua lubanda lufika mu 40°C. Mu tshikondo tshia mvula mikole, njila ivua ishala ne bitotshi ngondo ya bungi. Kadi tuvua tumone ne: bantu ba muaba eu bavua batutatshisha bikole kupita ne muvua munya ne mvula bitutatshisha.

Bantu bakaji kabavua mua kuyukila ne bantu balume patoke pavuabu kabayi nabu malela to, ne bivua bikole bua kusangana bakaji balongesha balume. Nunku, bavua batupepeja ne batupenda. Mu ngondo isambombo ya kumpala, tuvua tudisangisha anu babidi bua kuenza bisangilu bua kulonga malu a mu Bible lumingu luonso. Mu kupita kua matuku, bantu bavua banyisha mukenji wetu bakabanga kudisangisha netu. Matuku makese, tuakenza kasumbu kakese. Bamue bakabanga kuya netu mu diyisha.

“Tungunuka ne kulengeja mudimu webe”

Bidimu bitue ku bibidi ne tshitupa bimane kupita, bakatupingaja kabidi mu Bombay. Bakandomba bua kushiya Elizabeth utungunuka ne kuyisha bua nya kuambuluisha tatu uvua ukudimuna nkayende mikanda yetu ivua imvuija Bible mu muakulu wa Kannada. Bu muvua tatu ne midimu ya bungi mu tshisumbu, wakasanka bua mumvua mulue kumuambuluisha.

Mu 1966, baledi banyi bakajinga bua kualukila mu Udipi mutuvua kumpala. Pavua tatu umbuka mu Bombay wakangambila ne: “Muananyi, tungunuka ne kulengeja mudimu webe. Kudimuna mikanda mu mushindu muimpe ne mupepele. Kutambi kudieyemena to, ikala anu udipuekesha. Eyemena Yehowa.” Eu ke mubelu uvuaye mumpeshe wa ndekelu, bualu wakafua matuku makese yeye mumane kupingana mu Udipi. Ntshidi nditatshisha bua kutumikila mubelu wende eu mu mudimu wanyi wa kukudimuna too ne lelu.

“Kuenaku wewe dijinga ne bana anyi?”

Pa tshibidilu, baledi ba mu Inde batu benza bua bana babu babuele mu dibaka batshidibu bansonga ne babakankamija bua kulela. Nanku, bantu bavua amu bankonka ne: “Kuenaku wewe dijinga ne bana anyi? Nnganyi wakuambuluisha pawakulakaja? Kuakudimona nkaya to?”

Imue misangu bivua bintonda pavua bantu bangamba nunku. Nansha mumvua tshiyi musue kuleja mu bantu muvuabi bintonde, mvua nsambila Yehowa ne muoyo mujima diakamue pamvua nkayanyi. Bivua binkolesha pamvua manya ne: Yehowa kena umone ne: bu mundi mujike, ndi mupangila tshintu kampanda to. Bua kukolesha dijinga dikole dimvua nadi dia kuenzela Yehowa mudimu tshiyi ditanaji, ngakela meji bua tshilejilu tshia muana wa Yefeta wa bakaji ne tshia Yezu; bonso bakashala bajike ne kudifilabu mu mudimu wa Nzambi.​—Yone 4:34.

Dipa dia kudi Yehowa

Meme ne Elizabeth tuakashala balunda ba pa muoyo mu bidimu bitue ku 50. Wakafua mu 2005 ne bidimu 98. Bu muvuaye katshiyi mua kubala kabidi Bible bua dikulakaja ne dibenga kumona bimpe, uvua upitshisha dîba dia bungi dituku dionso bua kusambila Nzambi bikole ne muoyo mujima. Imue misangu mvua ngela meji ne: uvua uyukila ne muntu malu a mu Bible mu nzubu muende, kadi pende muditue anu mu disambila Yehowa. Yehowa uvua muntu mulelela kudiye, ne uvua wenza malu muenze anu bu uvua kumpala kuende. Ngakamone ne: eu ke mushindu wa kushala bashindame mu mudimu wa Nzambi anu bu muvua muana wa Yefeta muenze. Ndi nsakidila Yehowa bikole bua muvuaye mumpeshe muanetu wa bakaji mukulumpe ne mushindame mu ditabuja bua kundongesha ne kunkankamija pantshivua nsonga ne mu bikondo bia ntatu.​—Muambi 4:9, 10.

Ndi ne masanka a bungi bua mundi ngenzela Yehowa mudimu bu muvua muana wa Yefeta mumuenzele. Kushala mujike ne kutumikila mibelu ya mu Bible nkungambuluishe bua kuikala ne nsombelu wa nsongo ne bua kutekemena masanka mu matuku adi alue eku ntungunuka ne ‘kukuatshila Mukalenge mudimu’ tshiyi ne ditanaji.​—1 Kolinto 7:35.

[Tshimfuanyi mu dibeji 22]

Tatu wenza muyuki wa patoke mu Bombay mu bidimu bia 1950

[Tshimfuanyi mu dibeji 22]

Meme ne Elizabeth makutu makese kumpala kua kufuaye

[Tshimfuanyi mu dibeji 23]

Dimanyisha dia muyuki wa mu Bible mu Bombay mu 1960

[Tshimfuanyi mu dibeji 23]

Meme ne bana betu batudi tukudimuna nabu